장음표시 사용
291쪽
dieitur stu, a qua Animal ad potum mestariar,
tamquam ad remedium illius moleste sensatio. nis insiti affigentis, praecedente appmitu me ,
a Phantasia conscia illius sensationis per
Caula sitis est manifesta, nendi quidquid um
Iet exsiccare humiditatem in dictis partibus. Cmlar praecipuam partem in ratione muta tenet; summae enim est activitatis in exsiccando humido; hae de causa H p. libo de in1.rat. n. 18. d, vit, Sitim , ct restionem inducit Panis calidum
uia humiditatem exsiccat calore, & imbibit pongiosa sua s1bstantia. Hinc est, quod in f
hribias, in aviare, in vehementi exercitis,&in qualibet corporis incalescentia, immoderata sitis invadit, ob humidi exsccationem . .
K pulmonum calore,&aesta sitis ardens pro. sciscitur, & illi testantur, qui pulmonum inflammatione laborant; ex quo aliqui stabilierunt 1 dem stis alteram esse pulmones. Huius sentemtiae fit amentum est seis alnota pulmonum, a canis,& vociferatione; his addit dicta sententia Animalia pulmonis experita stim nescire: ivi circo etiam vesca carere, quae est instrumentum pro excretione superfluae. & inutilis serositatis a misi actam; quae vero pulmone sunt examgui, parum potant, scut ex adverso, quae pubmonem obtinuere sanguineum, bibacula sunt. Vertim minuuium calorem sitim excitare. &vehementem, non potest negari; sed per Menon convincitur esse sedem sitis, cum haec pro sede debeat habere partem Muti senses, ut eximus assectione percepta a Phantasia, haec deteris minetur ad eliciendum actum appetitus hum, di, & stigidi, & hoe manifestavit natura instristione plexus magni nerves in orificio ventriculi, pro sensu semis,&sitis excitando; cum pulmones non sim hujus exquisiti sensus, dira poterunt
sedem sitis, & si m excalefacto pulmone harer accenditur, id non succedit, quia sit pulmo sedes illius, sed quia fi dicto calore exsccatur humudum glandularum tesophagi, parotidum, &membranae pituitariae, perveniente calore pulmonum ad has partes, quae sunt istis proximae, dc adnexae, & illo exsecato, partes oris, & os ventriculi exsiccantur, deficiente humido, a quo
irrigamur,& humectamur. Animalia, quae carent pulmone, non bibunt, quia eorum venter
humido ab alimentis elicito, sussicienter ad em lusionem stis persunditur, & diu durat in eo.
rum ventre hoc humidum, quila ab exiguo emtore naturali vix incalescunt, ut ab isto non possit humidum dictum resolvi, nee in eis operatio. nibus se exercent, quae resolutioni humidi serviant; imo in locis opacis, humidis, palustribus, Sole,& acre calido remotis defendo, a caussexternis humidum resolventibus non asscitumar,& ab eisdem coiiset vationem sui humidi acci, piunt . Ι)i aeterquamquod si non habent dicta Animalia pulmones,Vlaabent aequivalens istis; vermes, qui careat pulmonibus, inspirationem,& expirationem per ni medio portatarum sui corporis, unde evenit, ut istis oleo oblinitis.& obstructis intereant, deficiente inspiratione, ct expiratione, quo stante, potest asseri habere sedem stis, cum habeant aliquod aequivalea Pilmoni, & in hoc statuenda esset sedes sitis; ita Pisces non habent pulmones, aequivalet taumen istis pars illa sub maxilla existens, in fiI menta distincta .& ex istis contexta, cum in ista observetur motus proprius pulmonum, & tamet istis, lices non habeant pulmones.&saiunt, α bibunt. Motus pulmonum in canta, & vociis ratione, di in lonin loquela sitim promovet, non quia sitis hia,eat sedem in pulmone, sed quia color pulmonum conceptus in dicto mota, ob morsum copiosum sanguinis ad eos, exsiccat mindo dicto humidum irrigans dictas partes, unde potius dicendus esset motus sui monum causa. sitis, non sedes. Aqua aliquando est causa majoris stis, ut o servamus in aliquibus sanis, & aestris, quibus aqua, pro extinguenda siti epota, hanc auget. Pro hoc assectu explicando utuntur aliqui sciis
tentia Hipp. in lib. de viri . t. inaret. n. 3o. , ubi
habet, isquam bilissae naturae esse bilissam, sin He ne praera Mum esse pessisam, oebiai' spmam, eo quia vertitur in bilem; ideo sitim auget; & hoc confirmat in eoae text. H p., ubi reprobat aquam in morbis acutis, & praecipue in Peripneumonia, dum dicit, neqxe sitim sedat .sederaceriar. Λliqui censent loqui Hipp. de aquis palustribus, quae, dum stagnant, & acti
nem caloris Solis patiuntur, amares sunt, ut d cuit Hipp. lib. de Aer. φώ. o Lot. Λ' conceis pio amarore facilem esse transitum in bilem v
sunt; sed decipiuntur praedictum textum in hoc sensu accipientes, quia ilii Hipp. de aqua loquutur, quae aegris solet ossori a Medicis; isti vero
nunquam in morbis acutis aquam palustrem praescribunt, non quia versatur cum iacilitate
in bilem, sed quia stagnamio, & putrescit, &particillis divers generis, & pravae conditionis
coinquinatur,a ibus fermentum partium primae digestionis, & massa sanguinis depravatur; sed potius dicendum biliosa corpora, de quibus loquitur Hipp. sanguinem habere multis parti. Iis retorridis biliosis relerium; hae, & etiam bilis permanens in ventriculo, & inlisinis, non
exeunte aqua per alvum, vel per urinam, ut notat H p. in dicto text. , ab aqua retenta dissolvuntur, α istorum distatutione amarorem comtrahit ,& majorem, quam fit in dictis particulis non di lutis, ut habemus in selle Animaliuiti,
quae in parva quantitate distatuta in aquae copia, hanc totam magis amaram reddit, quam sit sel. cum istius particulae dis Iutae fortius agant, quan unitae, aqua bibita in corpore retenta, cum hac ditatutione bilis facta amara stim majorem parit, eo modo quo a bile stis excitatur: hoc modo intelligendus text. Hipp. de aquae muta
tione in bilem, non quia aquae substantia in bilis substan-
292쪽
subrint vim mutetur, sed quia bilis ab epota
aqua dissetuta naturam illius quoad essectus inducit. Posset etiam dici aquam emtam non se ficere ad moderandum calorem sitim facientem. ideo a calore calefieri, & concepta caliditate calorem internum extensive saltξm augere, &a manri calore stim incrementa suscipere. Salsa omnia sitim excitant. Causam colligumus a mixtis sale conditis; Sal in carnibus, v. g., eo conditis exprimit omnem humiditatem sinperfluam in istis contentam, dum in istis fluore accepto penetrat intima substantiae carnis, &eodem fluore exit, & secum rapit illarum humiditatem, quam attenuavit sua acrimonia; ita operatur in ore ventriculi, faucibus, & pilato exsiccando humiditatem, quod experitur unus. quisque in usa salitorum. Salsa irritando vas salivalia, haec determinant ad etasionem sui hinmidi, eo modo quo purgantia, ut patet in masticatione pyrethri, & tabaci; ab hac essusione
copiosa exsiccantur sontes pituitae, cum aridi late partium oris, & orificii ventriculi. Ita va-
res salini, vel ab Hypochondriis elevati, vel alva salsa in ore ,& glandulis parotidibus sitim
provocant: hac de causa Hypochondriaci, α Scortatici siti magna premuntur. Si Lympha non fluat ad partes supradictas,& deficiat, exsiccantur a privatione talis humoris: hac de causa post excedentes evacuationes samguinis, vel per purgationem, sitis vehemens insu it, ob privationem seri, vel Lymphae;'ma-icatione multi cibi,& h repletione ventriculi, juxta sententiam Hipp. citatam, fit sitis, quia cum cibo misceatur saIlva, a copia magna cibi exhauritur magna copia salivae, it aut haec pro aliquo tempore deficiat, cum siccitate faucium, relinguae, unde stis; a magno cibo excalefactus
valde ventriculus, 1 concepto calore exsiccatur orificium ejus, cum siti magna.
Si Lympha crassa sit nimis, sitim inducit, quia non fluit, & si fluit, non humectat, dum percrassitiem non ingreditur porositates partium, huarum irrigatione sitis extinguitur, nec supercies ipsa partium a crata humore humectatur, quia quod humectat, debet esse tenue,&aquin sum; ideo observamus crassam salivam expuentem semper sitire, & quando nos stimus, crassum inpuimus. Crassitiem acquirit, vel ab acido existente in materia, aqua elatraratur, vel in ac,
do a glandulis superabundanter contracto, vel a
Animi passiones tristes, quia motum humo. rum retardant, & hos incrassant,&praeparatio. nem salivae in glandulis minuunt, sitim pariunt, di praecipue timor humores fixando, & velut coagulando, unde motus salivae debitus imp ditur, & partes oris non irrigantur, humidum
idciris in istis deficit, cum siti. Consuetudo bibendi causat sitim; per hoc
assueti compotationibus multis, s ab eis abstineant, siti torquentur, sic assueti ita una deter.
minata hora hibere, illa sine potu transam λtiunt; dantur enim habitus corporales, sicut labrituales, quorum interruptio est molesta, &qui tali tempore bibendi habitum confirmavit, tali tempore sitit, cum molestia. Disserentiae sitis desumuntur a majori, vel munori affictione, & etiam a causis . Signa diagnostica demonstrat aeger in potus desiderio. Si a bile, adest amarities in ore, bili
sum temperamentum, errores praecessere bilem
generantes; si a salso, salsedo in lingua percipitur; si a crassitie salivae, haec fit visa manifesta:
desectum humidi, praecesserunt causae exsiccantes. Prognostica, respectu stis parvae, nihil timem dum; respectu sitis intensae, valde timendum, quia arguit causam violentam exsiccantem humidum , & quia impedit digestionem alimento. rum, &quia abominationem ciborum inducit,&maciem totius minatur,&aegri cruciatu sitis ad immoderatum potum impelluntur, a quo multa mala pendent, chola, Hydrops, ve triculi dissolutio: respectu morbi, cui coniungitur, valde timenda sitis; in ardentibus febribus. in inflammationibus, est mali ominis. Indicationes eliciuntur a causis. In hoc omnes Conveniunt, quod humidum refrigerans, & a temperans si corpori tribuendum per potum, ut consideranti patebit, α sc unica in quacunque causa erit indicatio potum exhibendi,& humidum corpori addendi, cum sitis a quacunque causa fiat si humidi desectus: potui ac,
da miscenda, quae quantum valeant ad sitim extinguendam, omnes notum habent, & quia aestium caloris reprimunt, & vellicando vasa lymphatica, lympham ab eis exprimunt, cum ita,
Inter potulenta sunt Aretosae, Pori lacae, Sempervivi, Boramnis, Cicorei, Sonchi, Nocerae, NH eae, Lactucae, & similium; D coctum Tamarindorum omnibus praeest, sicut etiam Deco Z. Prunorum, o Amarenarum eo catarum, Emulsiones Sem. Melonum, o quinque Sem.frigiae, Serum depuratum, e disiuatum. Inter acida Succus Citri, Limonum, Auranti rum, Ribes, Odoniorum, Asreme, quae miscenda sunt dictis Aquis ad acetostatem. Sitim egregiε sedat Deediis radicis, M. Aretosae', asdito Succo Iesses, vel dissoluto in ea Rois Ribes.
vel Sueco Granatorum aridorum admixto, Aqua Hordei, cum Succo odoniorum, Ti Iura R
sarum/'νum Bellidis ,facta in Sero caprino distillato, cum infusione Spis. Vitrioli ad acidAtatem; haec tiliatura aquae addita, non solum stim mitigat, sed cuilibet detrimento a quanti,tate aquae occurrit; tollit enim malas assectiones, quae ab aquae pota nimio excitantur. Nitrum rite depuratum, aestum sanguinis ,& sitim reprimit, & minus nauseabundum est, quam SAPrmnellae, quod in siti est magnum remedium. Ga garizatio cum aqua, & acido, si sitim non tollit, multum mitigat.
293쪽
Si bilis Breat extoris excessiam,&aucta ama. rities dissipet,&resolvat humidum in suis is
tibus, est primo purganda cum Pulp. Tamarinae. 3. vi., Rhau G. eULI. B. ij., vel Dr.sol. I. vi.
db οἱ in Sero caprino disiit, superbibendo paulamst medicamentum Aquae Nocerae A. iiij. vel v., 1equendo Hipp. consilium in lib. de rat. OE . ina t. n. 13. descriptum, quo jubet, non dandam
esse ptisanam in media purgatione, unde, quae
cantur ratione abstersionis,&in auxilium operationis purgantis, danda sunt potitis in princ, pio , & ratio est, quia sorbitiones alvum aliquomodo subducentes purgationi medicamenti opitulantur, ut ait Hipp. in text. , dc ptisana, &aqua in magna quantitate alvum 1 ubducunt, ideo danda statim inumpto medicamento. Exh bendae etiam sorbitiones dioee post medicamen. tum statim in doloribus sedandis, ut colligitur ex eis. text. , in media vero purgatione tales sorbitiones alvum sistunt, dum stactam purgantis actionem in media purgatione extinguunt; hae ratione ad sistendam alvum nimis excitatam a purgante, Lac ad heminas exhibet in lib. de imrern. Uur. n. 5 .Purgatione peracta, utendum dictis potioni. bus restigerantibus, vel seligenda una ex illis,
quam Hipp. describit in fine lib. I. de morb. Si humores sint salsi, nempe saliva, cum sabsedinem accipiat ab humore aquoso salso in semguine exissente, hic evacuandus Rad Jalappae, vel Memachan, vel istorum Magiser. ad .r. vi. I viij. unitis Electuaris lenitivo ad S. vi. Eis t. Di ebesen est magis proprium in humoribus salsis. Purgatione peracta, statim exhibenda di, cta restiferantia, addendo Epice ustica dicta, quae salsedinem propriE demulcent, & sunt A thea, Malsa, Parietaria, Liquiritia, Hordeum, et Seboen. Si saliva crassa nimis, non irrigat sussicienter
palatum, fauces, & os ventriculi, ob calarem intensum sanguinis, vel alicujus visceris, eadem restigerantia conveniunt; si ab acido superabum dante iis vasis, ob temperamentum melancholi- eum , vel ob errores commitas acidi generatio. nem superfluam promoventes, vel a cruditate acida ventriculi crassitiem acquirat lympha, hinmor acidus purgandus 'fagogis, postea utem dum restigerantibus praedictis, nam aquea acidum etiam demulcent, & fluidiores reddunt humores ; abstinendum tamen ab acidorum unione,& adiungenda, quae acidum imbibunt, & ene vant , ut sunt Coralla, Margarit , Matrisperiae, Bolus Armena, Terra sigillata, Cornu Cerviustum, Decoctum Bellidis.
Si a deficientia humidi, ob insignes evacuatim nes alvi, vel sanguinis, cum haec una cum sui caloris nativi diminutionem inserant, a validis refrigerantibus abstinendum, ne calor maius patiatur detrimentum, addendum corpori humidum, quod alimenti etiam rationem habeat,
qualia sunt jura carnium, &distillata eorum, ista saepe exhibendo, & ad ea loris restaura nemaddendae gutt. Et x. proprietatis, vel vitae, veleochlear Aquae Cin .sili. . vel Theriacalis, vuJul . perlatum, vel Spir. Juniperi. Consuetudo bibendi, abstinentia est cinetiger,
Si a repletione, curatur inanitione iacta, vel per purgantia, vel per dicetam.
Sanguinis missio non convenit, quia experiem
tia docet, multos 1 sanguinis miluone valde su
Si his remediis sitis non credat, Aquae ibremmisi aridulae sunt e acissimae, Aqua Villensis , Brandolae, Nocerae, & Balnea Aquae dulcis. Hipp. in lib. desalub. ἀσta n. II. sitim curat ebborum, & laborum detractione, & vino agum se, & frigidissimo. Somnum sedare sitim, in lib. I. de morb. populse I. . docuit Hipp., ex quo colligitur, in sti convenire; & os continore, tacere sitis esse remedium docuit lib. 6. Epid. se,. 3., ct aphor. 27.se t. s. Victus ratio sit refrigerans, & humectans: M to ,& Succis acidis condiantur cibi: Fructus, nisi ab alio prohibeantur, sunt maxime proficui, in
Sitis desectus stequens est, praecipuE in Muli ribus: Observata raras de hac vide collectas in Elmullset. I 8. desiti; neminem tamen v idi, qui, ob sitis desectum, opem medicam requireret, ideo ab ejus curandi methodo describenda sum sedeo, nisi a stupore oris ventriculi proveniat,
in quo casu cura eadem praescribenda, quae tradita fuit de lame abolita a stupore oris ventriculi.
CAΡ. V. De Laesis Comoctione Alimentorum
Concoctio alimentorum, cum sit actio vem triculi in alimenta, tripliciter laedi potest,
prout omnes aliae actiones. diminute, abolite, depravate. Concoctio diminuta hGraecis dicitur
Bradipes , depravata dicitur Dispepsia, abolita
epria. Non ressumus horum symptomatum naturam, & causam percipere, nisi concipiamus,& intelligamus, quid sit Concoctio alimentorum,& quomodo fiat.
Alimentorum digestionem, esse opus ventri culi , est manifestum ex Hipp. lib. de morb. n. I 6., ct an. 3. que ad Io. , ubi probat, omnes Corpinris partes trahere a ventriculo alimentum, amgumentum ventriculum illud toti praeparare. Digestionis essentia es mutatio alimentorum,
etiam diversigeneris, in unam massam fluxibilem θη- bomogeneam, ope fermentationis propriae ciborum, es fermenti j omaci, ct caloris racta. Mi motatis,nsi per deperditionem sermς,& acquisitionem alterius,sed per mutationem texturae,
294쪽
quidquid erat In alimentis, est in chylo consecto,
sed cum diversa textura est in massachylosa, ac fuerit in alimentis, it aut alimenta in chylifica. tione non amittant, nisi texturam ; hac de causa alimenta alterant corpus ad calidum, frigidum, juXta eorum naturam, quia quidquid edidi,&1rigidi est in alimentis, remanet in chylo, &magis probatur 1 flatibus in fine digestionis peros emissis, qui redolent odorem,&saporem alimentorum, & ostendunt alimenta alienam is mam, seu naturam non recepisse, sed propriam retinuisse. Haec mutatio texturae consistit in stinxibilitate, per quam alimenta, etiam solida, fiunt fluida, quia dissoluta in minutissimas particulas,
ct alimenta differunt a massa chy Iosa, eo modo quo differt caro solida acarne confusa,&diis tuta jure, vel alio liquore. Per hanc dissblutio.
nem facile miscentur omnium alimentorum particulae,&ex mixtione accidentali, non substantiali una massa resultat, quae sensu homogenea in colore, in modo substantiae fluxibilis; veret, men est aetherogenea, sicuti erant alimenta, quorum particulis sub diversa textura positis coalescit. Haec di lutio alimentorum, & nova mixtio eorundem habetur a propria alimentorum sese mentatione, ab illa sermenti ventriculi cum albmentis commixti, & a calore. Alimenta contrita dentibus, sermentationem concipiunt per se . Fermentatio es motus int sinus particularum componentium mixtum ς illae, uae sunt solutae per masticationem in cibis m icatis, in ventriculo receptae libere moventur ver substantilam alimentorum, & particulas m,nus eXplicatas agitando, quatiendo movent, &a crassis, quibus ligantur separatae, cum aliis pari motu moventur, & crassas partes motu auctodividunt, & comminuunt, & quo alimenta magis Herint contrita, eo facilior fit alimentorum divisio,& sermentatio persectior; qua de causa dicitur primam digestionem fieri in ore, partes vero alimenti parum contritae a concoctionis beneficio arcentur, & in excrementa degenerant,
re ita cibi dicuntur sermentari principio illis intrinseco. Id experimur in uvis, quae Scatae nutilo extrinseco interveniente, nisi motu particulariam uvam comminentium, insgnem illam se nientationem suscipiunt, qua mustum transit in vinum. Pari pacto alimenta in ore contrita inventriculo sermentationi subjiciuntur per solutionem particularum subtilium, activarum, minbilium , a quibus aliae moventur, libertati donamtur,& motus istarum particularum dicitur se
mentatio; & quia hujusmodi sementatio non satis crat ad illam persectionem,&praecipue volatilitatem, quam exigit in alimento Mimalis coi servatio, in subsidium sermentationis propriae
alimentorum, concessit Natura sermentum sto. Ioacho, quod mixtum cum alimentis vi di lutiva, qua pollet integram dis lutionem alimem
torum peragit usque ad fluxibilitatem ; se
mentatione perseverante particulae alimentorum solutae , ad invicem miscentur , & mixtione tota massa chylosa persectionis initium assumit. requisitum ad opus persciendum a Natura dest,
De hoe semento verba fecit Hipp. G. 4. de
morb. n. I6., ubi, loquendo de alimentis, quae in corpore remanent per plures dies,& quomodo remaneant, iubjungit: Alter aurem conus a caliditate inunditur tenuis factus postera die
adsentriculum accedit, er per omne tempus a recenti expellitur; ubi vero ad ventriculum pera
venit , ibi cibos .concoquit, o de se sanguinem
facit in corpore. Cognovit Hipp., humorem a sanguinis massa extractum ad ventriculum d ferri,& ibi concoquere alimenta. Haec cognitio
plane concordat cum illa Recentiorum, per quam sentiunt glandulas membranae villosae venistriculi recipere materiam a sanguine per arte. rira, qua praeparam sermentum excitativum famis, & etiam digestivum susceptorum alimem torum. Modum praeparationis, & partem, in qua praeparatur hoc sermentum, ignoravit Hipp., esse vero necessarium aliud praeter calorem, agno vii Divinus PraecePtor. Ubi praeparetur hoc sermentum, diximus in Dissertatione de Fame, ubi innuimus etiam mindum, secundum quem miscetur alimentis. Hoc sermentum esse acidum, vel acido salsum, communiter admittitur, & videtur Hipp. innuisse, quando in aph. I.sin. 6. dixit, Ructum aci umis lienteria esse bonum. Necessitatem hujus sermenti colligimus ab imdigentia alimenti liquiditatis, & fluxibilitatis,
maximε necessariae alimento communi totius, cum harum qualitatum ope ad omnes deseratur partes, nec materia in ventriculo praeparata non
potest mutari in sanguinem, nisi venas ingredi tur, nec istas ingredi potest, nisi facta fluxibilis. Texturam fluidi, & liquidi, ut acquirant alimemta, necesse est, ut in particulas minutissimas diuvidantur invicem sibi cohaerentes, non conjum
chae, & quod istae particulae, vel semper snt ita
mota, vel a minimo impulsu snt mobiles. Hoc est opus validi dis luentis, quale est aqua sortis respectu argenti. Nec calor noster scilicit ad prae. standum hoc opus, clim observemus alimenta contrita igni, qui est activior supra nostrum emtorem exposita, non liquari, sed comburi. Ossa in Canis ventriculo liquescunt, in olla a qualibet actione ignis minimε. Pisces parvo calore donati sunt, & tamen alios Pisces crudos devoratos in liquidam, & fluidam substantiam vertunt, &hanc fluiditatem ab igne non accipient. Nummi aurei, & argentei deglutiti, & per alvum ejecti, pondere diminuti inveniuntur, quod in igne noli amittunt, sed solum in aqua sorti, vel regia. Grana fi menti,& alterius generis liquida non reddit ignis, prout facit brevi tempore ventri inlus Galli,&Gallinae. Admittenda ergo necessa. rio in ventriculo, praeter calorem, subitantia. Μ m a cujus
295쪽
1 V6 De Morbis Infimi Ventris.
euius amo sit alimenta dissetvere, fluida facere;& tae substantia a Recentioribus dicitur ser-
Permentationem tam propriam alimentorum,
quam sermenti ventriculi coadjuvant calor huic, circumstantibus partibus communicatus; calorienim convenit, quod de igne dixit p. lib. r.
omnia, per omnia movere ς & experientia ostendit, fi calore externo promoveri termentationem, ab eodem temperato se emtationem perfinionem suscipere, sicut ab eodem Intemperato imperfectionem,&vitium. NeceLsarius erat calor in hac actione, ut tamquam primus Imitor moveat particulas, & aliment rum, & sermenti. In omni enim actione, quae est vel motus, vel est cum motu, requiritur minuens,&hie GHipp. est calor. Praeter hoc movens, requiritur aliud,& est motus peristallicus ventriculi, incipiens ab orificio superiori istius,& tendens ad orificium inserius,&sorsan ab hoe
ad intestina, quae pari motu moventur descem dens, ab hujusmodi particular alimentorum in continuo motil pro fermentatione detinentur. Calorem etiam in ventriculo, praeter dictos fines, voluit Natura, ut materia, quae destinata est ad Hendum partes corporis, i cistarum calorem so-vendum, & reparandum calore animali, & individuo proprio in sua prima praeparatione mimniretur, ad hoc ut esset magis apta ad caloris individualis conservationem. Fermentum admittitur ab omnibus Recentio. ribus in ventriculo; ejus natura est acido salina,
ditatuit, & movet, ex quo fit sementatio, &mixtio. In omni specie Animalium est Deifice diversum, in omni individuo speciei est dive
sum, secundum magis, & minus. Fermentationem in cibis,& in ventriculo exismesia admisit Hipp. in lib. de vetere. Medis. n. Zo., ubi, agendo de errore illorum, qui pracedenti cibo non cocto novum superaddunt, ait: Sed inferventem a ue, ct fermentatum cibum novum ingesserunt. Operandi modus est ditat vere ali. menta in minutissimas particulas, & eas redincere in suas particulas componentes. dc motum imprimere istis, quod facit, dum ditatuit, non potest particulas ditatuere, nisi has moveat; m vel motu suarum particularum, hae enim cum sint subtiles, spiritosae, volatiles, sunt semper inmota; movet, dum particulae acidae sermenti unitae cum particulis athalicis alimentorum simul effervescunt, & ebulliunt, eo modo quo Spiritus Vitrioli acidus, cum oleo Tartari aikalico unitus ebullit, oceffervescit; ab hac effervescemtii movetur, & agitatur tota massa alimentintum, & ita sermentatur. Has particulas aikalicas esse in alimentis multas, colligitur a natura Athali I Recentioribus explicata, per hoc quod Λlkali sit materia communis, & contraria aliquomodo acido, sed tali contrarietate, quae in amicitiam transire potest praecedente aliquali pugna, di essisuescentia, per quam diminuta utriusque actione cessat contrarietas, & inimicitia, & dissimilitudo inde tollitur, per quam amict in unum coalescunt, ut patet in Spiritd Vitrioli, & oleo Tartari, quae post ebullitionem in unam massam amici uniuntur. Ulterius Athali ita ex natura sua dispositum est ad accipiendam quamlibet mutationem, ad quam determinabitur a virtute agentis acidi, it aut Attali solum patiatur, maagat. Alimentum est aptum mutari in substa
tiam omnium partium, mediante actione primcipii activi istarum, consequenter est alkalicum, quia alimentum soliun patitur; ergo de Athali
magis participat. ει his colligo, alimentorum concoctionem consistere in eorum dissolutione, usque ad suarum partium componentium divi nem, Perquam texturam alimenti primam amittunt, ocin nova mixtione earundem particularum, Perquam novam texturam suscipiunt propriam
massae chylosae, dc idoneam ad suscipiendam sanguinis texturam; dc deduco sermentum diu
gestivum sermentativum alimentorum, non esse
illis simile . sed contrarium, quia ditatuit alibmenta, oc cum istorum particulis essemescit,
simile non ditatuit simile, nec simile, cum simili mixtum esservescit, sed quod di luit est dissimile, occontrarium, dc contraria solum mixta enervescunt; consequenter salsa demonstratur iulorum opinio, qua asserunt sermentum facilius dissolvere aliqua alimenta, quia his simile.
Definitur diminuta concoctio: Tarda, densisque digestio alimentorum, in qua alimenta s micruda relinquuntur, vel nisi longo temporae perficitur. Haec definitio a dictis satis manifeste dilucidatur. Per semicruda intelligo, non bene
di luta, fermentata, attenuata, volatilirata; in sanguinem tamen mutabilia, sed imperfectum. Habemus etiam diminutam concoctionem considerari, non solum ratione alimenti impe secte concocti, sed etiam ratione temporis, in quo perficitur, cum I Natura determinatum sit ad alimentorum digestionem spatium quatuor, vel quinque horarum, in quo, si non perficitur digestio, sed protrahatur ejusdem terminus, dicitur concoctio diminuta, cum protractio hujus actionis principii infirmitatem arguat. Causae patent ex dictis; vel ratione alimenti. vel vitio sermenti, dc caloris diminuta provenit digestio, vel cli,catio alimentorum.
Alimenti vitio fit diminuta digestio, quando hoc est maxime crassum, durum, resistens, sine humido, cujus desectu dis lutionem necessariam
non recipit, nec partes spiri tota possunt separ tione a crassis ad motum excitari pro seria enta tione requisita ad alimentorum concoctionem.
vel istae deficiunt, unde propria deficit sermentatio . Talis conditionis sunt caro, pisces sale comditi, vel sumo exsiccati; deficit enim istis humi. dum necessarium ad facilem sermentationem, o spiritosae particula cum hoc; caro cervina, ocbubula, haedina plurium annorum sunt huius condi.
296쪽
conditionis, sicut legumina,& omnia alimenta 1 igida, sicca pauco spiritu reserta, quia cum sint durae, & resistentis substantiae, non patium tur minutissimam dissolutionem, & etiam quia ob paucitatem spirituum sermentationis sunt im
ntitas excedens cibi, tam continua, quam discreta, est causa tardae, & diminutae concini nis , cum a quantitate continua alimenti impediatur motus spirituum in eo existentium, α penetratio,& actio sementi cum integra essicacia, & alimenta, ob quantitatem in se ipsa pressa, & conculcata, motus sementationis perfectae sunt incapacia ; his ita existentibus de it comditio necessaria ad sermentationem, quae est amplitudo loci; a quantitate enim impletur illud
patium, quia sermentationi debetur, quatenus Per ipsam turgescit, elevatur,& rarefit corpus sementatum, unde haec interrumpitur ex do
in i hujus conditionis. Λ' quantitate discreta impeditur concinio prioris assumpti, cui superadditur aliud antequam primum alimentum sit
concoctum; & hoc modo fieri diminutam dige.
stionem voluit Hipp. m. is veter. Meaec. n. 2o. Vitio sermenti diminuta fit concoctio alimem torum , quando hoc est parum activum, quia particulae ejus di lutivae, &excitativae ad mo. tum, vel paucae, vel debiles, ut partes alimento. rum nec dissolvere, nec sermentare, prout exigit illorum persecta concoctio, valeant, vel quia Lxum, & crassum, ut ubique per alimenta penetrare datum non sit, ideo particulae alimentorum ab ejus actione valida exemptae inconcoctae manent; si crassis particulis sit resertum, a quibus volatil, tas,&spiritualitas, &activitas valida ad agem dum persecth necessaria minuitur, hoc vitium
contrahit a spiritibus languidis, ab acido inerti.& pauco in sanguine existente, I vitio glandularum ventriculi, in quibus sermentum praeparatur, quod rite non volatili ratur, ob spirituum animalium inertiam, vel deficientiam, ob avi mixtionem humoris crassi, vel bilis, a quibus virtus hujus strinenti in agendo enervatur, multitudo excrementorum in ventriculo illud omprimit, & agere cum actione,&vi integra impedit, bilis ad ventriculum delata enervat; ad
hanc sermenti diminutionem concurrunt omnes
causae superius recensitae de fame abolita, & di,
Vitio caloris, qui licEt ut agens principale, concoctionem non conficiat, ut partiae ad hane requiritur; quaprcister si calor 1 partibus ventriculo circum, &supra stantibus fuerit parvus, debilis. cum enervata actione, fermentatio es, mentorum, cui opem fert, erit debilis, iners,&consequenter etiam concoctio, est enim calor istarum partium tamquam ignis lebeti circum.
positus; & sicuti hic si debilis fuerit, earnem in lebete existentem imperfecte concoquit, ita si calor istarum partium fuerit debilis, diminuta alimentorum concoctio succedet. De hac causi
Ioquitur Hipp. LI. asad . diaeta u. Ιχ. , ubi agit de cibis, qui postridie eructantur, & ait, se cumque pinridie cibos eructant, ct praecocia ipsis elmantur, utpote edis incoctis, ef ertiae; exissentibus, subjungit postea: palam es enim. quὰd ventriculus, prae imbecillitate, et frigidiatate ciborum multitutanem, concoquere non potes; hac de causa, quae calorem partium minuunt, imperfectae, cc diminutae concoctionis
sunt causae remotae, ut exercitium, labor, motus
violentus, & prae E post cibum, Venus immo.
derata, animi passiones tristes,&graves, longa meditatio, in studio indefessa applicatio. Λliae causae debilitatae concoctionis enumeram tur, ut procidentia Cartillaginis ensis is, de qua disserit Zacut. lib. de Princip.Medic. Hs.96. quaes. 36.; Polypus in ventriculo, de quo Fores. lib. I 8. observ. I 8. ct Io.; ab Omento,uel deficiente, vel corrupto, de quo Gal. lib. de xsupari. cap.9., ubi in gladiatore vulnerato G abscissisne Omenti putriae laesam coctionem alimentorum testatur, quia deficit cum omento magnum sementum Aioris ventriculo; sicut etiam deficit colliquata pinguedine in partibus, vel circa, vel supra ventriculum positis, ideo circa abdomen emaciati in cinione ciborum languent; &Qrsan hac de causa determinavit Hipp., ventrem Pinguem conservari in morbis sonum esse signum. Ab ulcere, tumore, & scire , ventriculi digestio.
nes vel depravantur, vel abolentur, vel minuuntur. Alii addunt calorem hepatis, , quo velut a
cucurbita dicunt attrahi calorem ventriculi, &ita hunc sine calore frigidum remanere volunt ἰhaec opinio a sententia negante sanguificationem in hepate fieri, experimentis anatomicis confir , mala, omnino destruitur, & sine risu audiemtium proferri non potest, de qua alibi forsan
Signa sunt, ventriculi distensio, & inflatici
toto tempore digestionis alimentorum; ructuet copiosi cum odore ciborum assumptorum, etiam post multas lioras a cibo; gravitas in ventriculo, cum dissicultate respirationis; vomitus fietquens. Distinguimus debilitatam concoctionem ratione
ciborum, ab esst ciborum dissicilis digestionis. A' vitio sementi, parva adest lames, vel cito sodatur; si a calore diminuto, praecesserunt causae
hunc diminuentes, vel temperamentum naturales igidum patiens obtinuit.
Signa prognostica: si sit continuum, hocs 4
ploma transit in depravatam concinionem, aqua morbi innumeri.
Indicationes sunt, alimenta dictae superitis conditionis prohibendi, & horum loco subsi, tuendi alimenta sermentationi apta, & ad hanc
iacile suscipiendam idonea; pi cedat tamen vem triculi purgatio, vel per vomitum, vel per secessiam, lenitivaque in quacunque caua exercenda. Si a sermento acido desilitato, conveniunt
omnia illa remedia de lame abolita, & diminu. ta dicta; interpolate tamen semper parum mogandum
297쪽
gandum blandis remediis, ad evacuandos hum res excrementitios h debilitata concoctione collectos: in horum genere sunt Pil. Maseisinae. Alephanime, de Chariae, Cratonis, Θr. domo in Persicorum. Hujus acidi debilitati cauisse distinguendae, prout ibi dictum est, & rem dia iuxta causarum exigentiam applicanda. Si a calore debilitato, hic corroborandus cum Decocto ex Sassastas, Lenti co a. S. 6., Rad Z Eoariae, er Zinet beris a. B. h. , adde Aquae Theriac. 3. 6. M. vel eum Vino parato ex infusone Abyinthiad . vi. , ante prandium per hora5 tres, vel in prandio, pro primo potu; vel cum Extracto Baccarum Iuniperi, cum Succo Absinthi comissi. a. S. 6. , superbibendo iij. Aquae Melissae.& 3. 6. Aquae Cinam. ; Elis. propriet. Paraces AEd9. ., eum pauco Viso gener , sumis valet; vel cum Decocto Cinamomi, se Galangae ; sicut Θν. de Cinam, Pulvis Amuliebus a re. ad
3. i. , cum Decocto granor.Jumper. , Dec. Diam.
brae, Diamosibi, Aromat. RO. Vel . Puis. Massic. 9. i. Balsam. Per n. gutt. Γῆ. M. F. B., super. hi ndo Vinum generosum, vel Sstr. de Cinam. 5. ij., cujus descriptionem vide ins erret. Vinum meraticum, er S ritus Vini altera.
rus eum Nucaemo c., Macis,gran. Parad. ,gran.
Iuni p., sunt maximε emacia ad calorem mis vitandum. Aqua Tetulit, more solito exhibita cum suo vehiculo, robur addit ventriculo, & e Iotem remittit deficientem. Extrinsecus Cerat.
ex Massice, ct Tace area ; unctio ex Ol. Narism c., & pauco Balsamo; .mentum ex Foliis Absathii, Mellissae, ct Lavendulae in Vino gen ν6o coctis leni Aullitione paretur, ρο ventriculo
apponatur: Pellis aliarum pellium more praeparata, ventriculi regioni admota, ventriculum mirifies corroborat. Post cibum lacilis digestionis,&optimi nutrimenti, & in moderata * nati arte, Puis. Pepi, cus sumendus; ut . Corianae praep. I. S. Spec. Aromat. RU. 3. d. Sem. Forni si .
Cori. Aurant. t Sacch. ad pondus omnium.
3. . hujus pulveris is pergitur super clam Pinnis , Vinogenerose maceratam, Orpost prandium sumitur ; vel Spis. Vini, Saccham a Map. comystentiam redacto moderatus adf. i. post cibum, vel I. l. Aquae Cinam. , vel Zinrther conditum, vel grana Iuni'. condita, vel Roo, istorum, vel grana Mast. eisi duo, vel tria assumantur.
rae fert; Ispepsia est ciborum corruptio , ct is alis
nam qualitatem mutatio, vitio deprava. tae fermentationis alimentorum. Dicitur Corm tm cisorum, hoe est degenera tio istorum in materiam inhabilem ad illum . nem, ad quem destinantur a Natura, praevia eo, rum concoctione in stomacho. Λlimenta voluit Natura pro Animalis nutritione, & ad hanc disponi media digestione inventriculo; si ibi in materiam inhabilem nutritioni, ob malas qualitates susceptas, degenerant,
Dicitur in alienam qualitatem mutatio. E plicatur causa degenerationis, & corruptionis, quae sunt pravae qualitates, quas alimenta in opere concisionis acquirunt, quae ad duas re. ducuntur, ad aciditatem,&nidorem, a quibus oritur cruditas alimentorum acida, & nidorosa; ex quo patet differentia inter concoctionem diu
minutam, & depravatam; in illa nullum aliud adest in alimentis digestis vitium, quIm privatio illius persectionis, quam alimenta a ventriculi actione exigunt, & per quam disponuntur ad accipiendam perstim sanguinis naturam, & ad
mutationem in partes viventes ,&ad stultionem vitae, una cum parte aucta,&nutrita, quod est summa persectio. In concoctione vero .epravata alimenta, praeter privationem dictae persectionis, malam habent qualitatem, vel acidam, vel cibdorosam. Harum qualitatum introductio in albmentis, dum concoquuntur a ventriculi sermemto, & calore, dicitur mutatio, quia alimentum acquirit qualitates, quas non habebat, nec ei competunt, ideo dicitur mutatum. Dicitur vitio deprauatae eoncoctionis, quia has malas qualitates aciditatis, & nidoris, per quas ineptum est nutritioni alimentum. contrahit li mala, & depravata digestione, quae est
sermenti,& caloris ventriculi opus. Explicandum remanet, quid sit cruditas nidinrosa , & cruditas acida ,& quomodo generentur. Cruditas nidorosa, est illa, in qua alimenta inventriculo nidore quodam, hoc est odore stetido, inficiuntur, qualis est odor ovorum frixorum,
pistis putridi, & olei stixi, & sapore amarulem to depravantur, qualis est vini rancidi . M pine,
rum, nucum, amygdalarum, axungiae,& lardi ranciditate contaminatorum, quae non solum sa-
rem ingratum praebent, sed pravum etiam, es stetidum odorem exhalant. Modum, quo ranciditas in alimento introducitur, deduco a consideratione conditionis illarum substantiarum, quae ranciditate nostris sen-sbus manim contaminantur: Primo oleosae, &oculis,
298쪽
oculis, & tactui apparent; ita nuces, pinei , p, staci, olivae, lardus, pinguedo, cum hae ole setate uianifesta mollescunt, plusquam suae naturae conveniat. Secundo, hae substantiae saetae pingues, & oleosae, sulphure abundant, ideoque alendae flammae sussiciunt; hoc manifestum fit inpinguedine, lardo, pineis, amygdalis. Tertio, observamus has substantias, vel a calore, vel adiuturnitate temporis rancidas fieri. oleositas apparens in substantiis rancidis ostendit Irimo oleum in dictis substantiis occulte latuisse, quia ante non apparebat, sicut apparet in ranciditate; occultabatur, quia cum aliis particulis non oleosis spartim interpositum erat, &cum istis arm unitum, it aut nullum de sui exi. stentia praeberet signum. Secundo, si hoc oleum latens manifestum fit, ut ab unione praedicta discedat,&illius particulae diversis locis sparse adinvicem conveniant, & inter se a ciantur, necesse est, cum oleum existens in dictis substantiis rancidis occulte, non possit alio modo manifestari sensibus; nulla enim nova generatis olei est admittenda. Oleum hoc modo dispositum
se spargit per totam substantiam rei, & dicitur
oleum exaltatum in ea praedominari. IIam s parationem, seu disgregationem olei, ab aliis partibus, & congregationem, calor operatus est, rarefaciendo, disgregando,& unionis particularum vincula laxando, quae ormia essicit fermemtatio intema particularum dictarum substanti, rum temporis diuturnitate. Actio caloris eodem tempore salinas particulas & separat, & exaltat. quae unitae cum oletas,& foetorem,& amaro. rem, cum ranciditate substantiae impertiunt.
Hie est modus, quo fit ranciditas in substantiis
pinguibus, & oleosis, nempe exaltatio partis oleosae, pinguis, vel sulphureae, cum exaltatione partis salinae,& hae duae partes mixti exaltatae, simul unitae ranciditatem causant. Idem modus determinandus in alimentis hventriculo concoctis; si enim a calore ventriculi, vel circumstantium partium oleosa, pinguis ali, mentorum portio fundatur nimis, empyreuma suscipit,&exaltatur, una cum particulis salinis, de dominium utraeque in massam chylosam usu
pant, cum aliis unionem renuunt,& per totam
chyli massam fusae persectam mixtionem ali rum partium non solum impediunt, sed pravo . discelido ore,&sapore amaro, resultante ab unione particularum sulphurearum adustarum. α salinarum, totam massam depravant. A pingui parte alimentorum fieri cruditatem nidorosam persuadent omnia oleosa dulcia, pimguedine abundantia, quae in quantitate comesta, nanc cruditatem sese semper generant. Α' calore etiam pendere, colligitur a rebribus cum calore magno, in quibus frequens est haec cruditas, &in crapula cum vini generosi magna potatione semper observatur, ob calorem ventriculi ainctum a calore cibi, & vini in copia assumpti. Fit quandoque a bile inverso motu ad ventricin
lum delata, a qua non solum sermenti digessivi
acidi actio enervatur, sed sua actione,& corro. sva facultate partes pingues, & salinas exaltat, ex quorum unione nidor; hac de causa in biliosis frequens est hujusmodi cruditas nidorosa. Signa cruditatis nidorosae sunt: flatus nidorem redolentes, calor ventriculi, propenso ad vom, tum, appetitus dejectio. Cruditas acida est illa, ex qua massa alimen.
torum in ventriculo tota aciditate corrumpitur.
De huius causa acriter litigant Medici; alii hcalore, alii a frigore acidam cruditatem pr- nire contendunt. Hujus quaestionis decisio a di, cendis resultabit. Certum est, & ab omnibus nostrae aetatis Medicis admissum, digestionem alimenrorum fieri ab acido ventriculi; hoc acidum, si praeternat.
rate augmentum suscipiat, it aut nimis acidum evadat, nemo negabit totam massam chylosam ab hac aciditate nimia contaminatam iri, rei, quiae alimentorum crassae, quandoque in ventriculo commorantur diu, & ab istius plicis det, nentur, ob moram facillime acescunt, & acidi. tate suscepta alimenta contaminant. De hac a ditate loquitur Hisp. lib. I. de Diaeta n. q. Hujusmodi cruditas acida non pendet nec a calore, raec a frigore, sed ab acido in massa iam
minis exuberante materiam acidam copiose sust. peditans, semento ventriculi, vel parti, in qua elaboratur in augmentum morbosum suae nat
ratis aciditatis, vel a corruptis reliquiis alimenti per susceptam aciditatem a sola exaltatione acidi in illis existentis, laeta ab interna sermentatione suarum particularum, sine caloris,& frigoris
Fit Guditas acida, quando sementum,&calor ventriculi debilis potest quidem di luere alimenta , sed ea neque volatilirare, neque perfectε miscere, prout exigit naturalis chyli conditio; hinc sal alimentorum fixum fluorem, non mi tilitatem acquirit, nec rite miscetur, sed acquisito fluore, seu susone per totam massam dissum ditur, eamque a re praetematurali corrumpit, quod contingit etiam quamlo massa alimento.
rum &dissolvitur, remiscetur optimε, sed lono tempore in ventriculo detinetur, ob vitiumbrarum expulsoni servientium in hae detemtione diuturna, & praeternaturali chyli, istius pars crassor, in qua sal fixum consematur, quamdiu in ventriculo detinetur, tandiu sermentescit.&a protracta fermentatione praedictum sal exaltatur , & praecipuε secundum particulas acidas hae, exaltatione valde activae factae, mixtionis vim culum rumpunt. & totam massam chyli perumdunt,& penetrant, & aciditate perfundunt; se Lac reservatum, per breve etiam spacium acescit, & notatu dignum est, omnia Pimenta re.
servata putrescere,&cum putredine acorem e pirare; unde mirum non est, alimenta, ob diviturnam moram in ventriculo, aciditate nimia
infici. Vitium fibrarum diuturnam moram eibis in
299쪽
1 8 o De Morbis Infimi Ventris.
in ventriculo, Indicens est laxitas illarum, per
quam non valent tam cito contrahi, ut exigit
cita,& naturalis expulsio illorum. Cruditas inurimo casu dicitur a frigiditate, rum absoluta, sed respectiva, ob caloris desectum, per calorem intelligendo etiam fermentum: de hae trigiditate loquuntur Auctores, quando dicunt ab ea cruditatem acidam fieri, es quae observatur in ventriculi languore, & debilitate. In secundo casu possumus considerare pariter stigiditatem
Tespectivam, quatenus mora cibi in ventriculo
a vitio fibrarum indicta; correspondet illi, ad quam fluida determinantur a frigiditate absoluta
in eis dominante. Fit etiam cruditas acida, eo modo quo fit acetum. Si calori Solis vinum exponatur, brevi tempore in acetum transit, dum a calore Solis Auante, & servescente vino transpirant, &exhalant ab eo partes sulphureae,& oleo ,&salinae tartareae acidae, quae ab illis starnabantur, α opprimebantur, exaltantur,&dominium in uino usurpant, & vinum acescit; ita si ab excedenti calore ventriculi, & partium circumstam lium talis succedat in alimentis sermentatio, ut ab eis expirent particulae oleosae, pingues, sulphureae, exaltentur salinae acidae, massa chy. Iosa acescit, dominium in ea exercente, parte
salina acida; & haec est aciditas, quae a calore procedit, dc quam experiuntur illi temper, menti calidi,&biliosi. De hac locutus est ἐn lib. de ait, Pinguia, caseosa, ct mellita, ct ex Sesamo parata, ructum acidum maxime faciunt. Haec alimenta, & condimenta sunt valida, & Hipp. ab istis ructum acidum, idest eruditatem acidam fieri docet, dum ab istis particulae pingues, re oleosae dulces evaporant,& praecipue 1 mellitis, his dissipatis, remanet ex
melle acidum corrosivum, quod aquam seriem aemulatur; tale etiam in Saccharo observatum esth Chymicis, ab hoc acido ructus acidus; &haec est differentia, quae intercedit inter cruditatem nidorosam, quae semper est a calore, & cruditatem acidam, a calore pendentem; in hac dissi. Iantur ,& abeunt particulae oleosae , sulphureae, i remanent salinae acidae solum; in illa rem,nent sulphureae, re salinae,& simul miscentur; unde concludo, acidam cruditatem, &esse a st, gore respective, & a calore. Signa auditatis nidorosae sunt, flatus cum
odore ovorum friuorum, piscis putridi, calor inventriculo, sitis,& nausea. Signa cruditatis acidae, ut dixi, sunt, ructus acidum odorem redolentes. saliva acida, rosio inventriculo, quasi ab aceto; quae vomuntur, sunt acida. Signa ab acido sermento aucto, sunt. sames aucta, aciditas in ore magis sensibilis, ante cibum dolores etiam ventriculi, & flatus eodem tempore , dum acidum a nullo moderatum vellicat membranas ventriculi cum molestia,& resolvit mucorem membranarum velitriculi in status.
Signa eruditatis acidae 1 debilitate sementi,& caloris, sunt signa ventriculi debilis, gravitas a cibo. flatuum copia, dolores post quinque, vel . sex horas a cibo, & tunc temporis flatus cum
odore alimentorum exeunt, itaut aliquando
etiam post unam diem talis odor persentiatur; appetitus diminutus, & post horas, in quibus solet perfici concoctio, ita se habent circa ven. triculum , ac si tunc a mensa discederent. Signa aciditatis a caliditate, adest sitis, calor
in ventriculo, flatus erumpunt calidi, manus,& pedes valde incalescunt tempore digestionis, temperamentum biliosum viget, vel praecessit usus alimentorum biliosorum,& pinguium. Signa prognostica sunt, non esse Iympto lethale, sed posse esse causain morbi lethalis,&chronici, & multi sunt morbi, qui ab his cruditatibus originem trahunt. Indicationes,&curatio, quae respiciunt nidinrosam cruditatem, sunt uniformes cum illis desti descriptis, re praecipuὰ valet Tinctura Fl rtim Bellidis , es ritis Decoctum, oe Tinctura E
sarum, oe Santal. rtibrorum, et Succi acidi, cum Aoua refrigerante. Si a bile regurgitante abim testino duodeno ad cavitatem ventrictili, haec
purganda ,& moderanda acidis,& frigidis saepe
Quoad curationem Guditatis acidae, si h langa mora cibi, vel reliqviis istius in ventriculo pro. cedat , ob laxitatem suarum fibrarum a nimio humido, vel ob languorem earundem, exsiccandae
eum Deco D Lentifci, Salsfras, Santal. , Ligni Juniperini, radoariae, Melisse, Gaianae, Zine
beris, praemissis superfluam humiditatem puFamtibus. Si a vitio acidi ventriculi, curatio eri e dem Cum curatione descripta de acido aucto in fame; inter omnia remedia praestat Elia. proprietatis Paraces, Aqua vitae Matthioli, Pulvisso rictus terret. , exspecificumsomatichum
Poteri, Dr. Cinamomi, Aqua vitae, cum infus ne aromatum; post cibum bibat Vinum mediacatum , cum granis Iuniperi, mane, oe fero inmensa ad quantitatem unius Oathi. Usius herbae The, er Succolatae acidam cruditatem prohibet, Chinensibus, & Iaponensibus medicina rara in hoc assectu. Cruditas acida a calore, curanda, sicut nido. rosa. Purgatio instituenda cum Pitalis de Aloe, de Masice, Dec. Hier. Gat, omni decimo qui mio die sunt proficuae ad stomachum detergendum a cruditate; &si non sit frequens, sed imterpoliata, consulo, ut quando adsunt ejus signa, purgatio praescribatur cum dictis rcmediis.
300쪽
Vomitus sequitur cruditates,&isti rum essectus sepissime existit . De tur Rejectio per superlara, cum vi, ct impetu sensibilis, paLpabilis materiae missae, er irritantis in vem
citur Rejectio per superiora, cum vi, dc est
constitutiva essentiae vomitus , quia omnis rejectio per superiora, cum vi, & impetu, est vom, tus, & vomitus est rejectio per luperiora, cum vi,& impetu; & Hipp., quando vomitum pro remedio imperat, utitur semper hoc modo dicendi , per superiora purgandum. Est etiam essemilate distinctivum ab omnibus aliis evacuation bus, quae per urinam, alvum, sudorem fiunt;&m eo quod sit cum vi, & impetu, distinguitur ab evacuatione, quae fit per simplicem salivam, cum haec exeat sine vi, es impetu; & simili ostem
dit, non esse motum naturalem, hoc est, non esse motum ex naturae proprio instincta,& natur liter agentis excitatum, cum haec quidquid propria determinatione agit, sine violentia,& impetu agat; &si vomitum criticum excitat,non
propria electione, sed ab irritamento determ
inee rejectio dicitur seotalis, ct palpabilis,
ad differentiam rejectionis flatus per sui riora, quae est rejectio, sia non palpabilis; &per rej
ctionem palpabilem intelligimus materiam non aeream, sed crassam, corpoream, omnibus semsibus perceptibilem. Dicitur materiae mole , ct laritantis, & is,
gnatur causa vomitus, nempe irritamentum; Gquo deduco, vomitum esse motum depravatum ventriculi, quia fit a materia irritante,& irrit dimento determinante naturam ad hunc motum per superiora, ei minime convenientem; motus enim ventriculi est semper deorsum, tam pro depuratione chyli in intestino duodeno, quam pro expulsione foecum per secessum, unde motus Der superiora, cum non sit naturalis ventriculo. sed ab irritamento, erit motus depravatus; &ncti fiat vomitus mediante textura, & organ, ratione naturali ventriculi, nihilominus motus depravatus dicendus, non naturalis, quia hic fit ab organo, caua determinata a natura promotione organi, it aut motus naturalis, haec duo comprehendat. Vomitus fit quidem ab organo naturali, sed non a causa naturali, cum Natura nullum irritamentum ventriculo dederit ad moetum istius sursum; dedit tamen organum ad hunc, ut causam morbosam irritantem istius ope
expellere posset per superiora, s per inferiora deicendere renueret. Adeo provida fuit Natura pro conservatione Mimalis; ideo vomitus cum determinetur a causa morbifica irritante, & sit motus ventriculi sursum a Natura minime de-
eretus, & illi naturalis si, solam motus deorsum
dicendus est motus depravatus. Hax materia in ventriculo continetur, etiamsi vomitus fiat per consensum, vitis uteri, Hipinci, Griorum, Lienis, Pancreatis, bilis,& succi pancreatici, quia materia vitio istorum congre. gata, non potest ejici per vomirum, nisi in verutriculi cauitatem transmissione colligatur; etiam irritamentum vitio aliarum partium vomitum provocans, ventriculo debet imprimi, & membranae carnosae figi, cum haec sit principium
omnium motuum ventriculi. Sic vitio renum, pancreatis multoties cibi vomitus provocatur,
dum materia irritans ab istis partibus transmissa substantiae ventriculi, & membranae eju* ramosae imprimitur; idcirco tam materia excreta per vomitum, quam irritamentum debet esse in vem
Sedes ergo huius symptomatis est ventriculus , dum in isto est materia excernenda, & irritamem tum , non quaelibet pars ejus irritata est causa vomitus, sed solum illa, qua irritata ventriculi fundus ad orificium superius elevatur, clim sine tali vomitu, & dispositione ventriculi, non possit fieri rejectio materiae per superiora. Partem ventriculi affectam in vomita collibgimus ab observatione Otii Rud is citat. asEt musi. in Dissert. de Vomitu, facta in Cane vivo
dissecto, per quam observationem apparuit prumb pylori contractio, mox constrictio totius ventriculi, ab orificio inferiori ad superius sequebatur, ac tandem constrictio insophagi materiam effundentis, pars primario affecta in vomitia ab hac observatione demonstratur esse orificium in. serius ventriculi, quod contrahitur,&constrin. gitur ad hunc motum: constrictione Pylori comuringuntur fibrae circulares nervosae circa ipsum orificium existentes,& cum istis omnes fibrae cidiculares ventriculi tunicas intertexentes constri
guntur; &quia hic motus constrictionis incipita parte inseriori, & tendit ad orificium superius,
materiam in cavitate inferiori ventriculi contem tam constringendo ad orificium superius, ad quem tendit ille motus, impellit,& cum fibraece phagi circulares sequantur motum illarum ventriculi, postquam materia pervenit ad ori secium superius, per constrictionein fibrarum cessi. phagi expellitur per os extra ventriculum. Ex quo patet, partem primo affectam esse orificium inferius oris ventriculi, in quo fit constrictio,& contractio convulsiva fibrarum illius circul
Ab his duo colligenda veniunt: Primo motum
vomitus esse convulsivum, ideoque minime vo. Iuniarium; vulnera capitis, dolores ejus, quam doque vomitum faciunt, ob consensum, quem membranae cerebri habent cum nervis ventricili, & illis motu spasmodico cruciatis, etiam isti Iaborant, & ab hoc motu vomitus; talem esse experientia iamdudum allata ostendit; & Iicte