장음표시 사용
41쪽
suid tu tam imprudentes iudicas maiores nostrorsuifestit non mtelligerent, iniquissimum se, eodem loco
νat, libidine an alea absumst, ct eum , qui ιncendio , aut latrocinio, aut aliquo. castu trisiore, auenaeum bule perridit Z Nusiam excusationem receperunt: si homines scireti Idem utique praefandam. Satius Aenim erat, apaucιs etiam iuHam excusationem non a ripi, quam ab omnibus aliquam tentari. Quis c redat
rigidos hos justi antistites, audire voluisse illos,
qui tanoris unciarii, centesimae aequivalentis, iniquitatem incusatum veniebant λ Nec unciarium tanus ad semunciarium redactium fuisset, nisi spes suis et, isneratores , qui mille artes norant illudendi legibus, ultra unciarium progressuros non esse. Quod vero tum quaque excederent, usura
omnis plebiscito est prohibita. Sed quid inde tertio
Noster evicerit λ aut quid cum ratione concludet, 'quod alicubi tanoris nomen ignotum fuerit λ Haud equidem ubi tanusculum legibus est permissum,c hoc est το κρινόμενον mox redditur grande onus. Nam ideo foenus alicubi fuit vetitum, quod aut . resp. absque eo posset subsisterer aut quod eo admisso, absque modo metueretur esse exercendum:
aut quod civibus, qui ex lege deberem esse distiniacti a peregrinis, interdicta fuerit mercatura: ut docet Spartana resp. aut denique, quod de foenoris ratione homines probe non fuerint edocti. Vbiiscunque vero unquam foenus Jure permissum fuit, illi,
42쪽
illi, penes quos fuit potestas serendi leges, attenderunt regulam initio a nobis vindicatam , & asseris tam calculo ipsius Ioh. Frederici Gronovit. Quarto& postremo Thesi non servit, quod garrirde Cn re semunciarii scenoris, aggravati quasi, quod sors potuerit surgere ad multa nummorum millia. Ipsi, vir scit. Illustris insultat mihi pag. 26. ut Sehoiamcor sed, si voluisset per hunc Scholasticum eruditi de iustitia Vsurae , quam multi Theologi quoque in universum injustitiae arguunt, didicisset usuras admodum compensationis admitti & solvi , quod,
qui accepit sortem, eam honeste praesumatur collocaturus esse , & tantum lucraturus, ut usurae graves nullo modo sint futurae. Etenim juxta Paulum lega Is .ff. de Usur. Iniquum est usiuria ab eo exig/, qu fructud Zonpereepit. Ganeones, similesque, qui S ipsius sortis, si ve grandis, sive exiguae sunt decoctores, hic attendi non debent, atque per errorem summum ab illo , qui & Jurisconsultus
est, producuntur. Transirem ad tertium meum argumentum, nisi nitanum injiceret lepida atque
simul homine Nostro dignissima fabula. Pag. 26. ita legor At in vicina Frisiae Saxonia novimus pos sessores, qui a viginti annis & scenus & sortem debent , quibus non dico semunciam, ne scriptulum quidem centesima anesiuiti istorqueant criaitores. Ad praetorem ibit λ; hypothecas dices commiliasas Recter addicetur tibi ager, sed ita gravatus censu, ut, nisi parcissime ac durissime, non sat
43쪽
exercentem, & gravandus magis, si domino locupleti cessisse intelligant regnantes. Explicit narratis. Credo quod in animo habuerit avitum in Chaucis agellum, hoc tempore Suecis vectigalem. Si fabella haec a garrula anu narraretur, risu eX- pianda esset. Quid ei decernas, quum a Dictatore literariae rei p. serio nnn modo narretur, sed & inia culcetur Quando secundum leges aliquis foenus stipulatur, praesentem conditionem illius attendit, cui pecuniam suam credit: quem si belli calamitas, 'aut alia vis major afflixerit, creditor ad tempus &sorte & usuris carere quidem cogitur, debitum ta- ' men non expungitur. Et, ut juxta Ciceronem lib. r. de Off. nulla res vehementιus Remp. contιnet, quam fidei, qua se nusta potes, nisi erit necessaria solutio rerum creditarum I ita, simulac a mictus debitor respirare coeperit, compellari potest & de usura & sorte. Creditor, si aut negligens fuerit, aut sumptus facere noluerit, ut suum consequatur, sibi imputare debet. Probandum alias, quod habet Seneca lib. q. de Benes cap. s9. Pecuniae etiam male creditae examo est. Et appellare ad debitorem ad Hempsum, ct si foro ceserit, portionem feram. Pergoaci vindicandum tertium meum argumentum. Illud hisce verbis ρropositierum: Testatur Capitolinus de Antonino Pio, tanquam aliquid singulare &sine exemplo, quod fenus trιentarium exercuerit, ut
PAEtrimonio Ibo plurimos adiuvaret. Quod Pii exemplum, teste Elio Lampridio, non modo secutus
44쪽
suit, verum etiam superavit optimus Imp. Alexander Severus. Nam & ille μnus trientarium , sed ita exercuit, ut pauperibus plerisiue sine usiris pecunias ad agros emendos dederat, reddendas de fructiburi At, quorsum ut singulare quid notatum fuisset, ab utroque Principe exercitum fuisse foenus trientarium, si unciarium & semunciarium foenus, a primis serme rei p. incunabulis legibus definitum, ita accipi debeat, ut unciarium foenus sit duode-- cima pars centesimae, semunciarium vero duntaxat vigesima quarta. Certe, si centum denarii ad Qenus trientarium dati annuatim quaternos denarios pariant, & usurariae clementiae documentum singulare exhibeant, nae multo majorem clementiam evincere debebit Aenus unciarium, ad quod, modo credamus viris eximiis si crediti fuerint eidem centum denarii, annuatim singulos solummodo denarios prosundent creditori. Quis vero credat, ratione trientarii foenoris, tum Antonini Pii, tum etiam Alexandri Severi moderationem laudaturos fuisse Capitolinum & Lampridium, si foenus unciarium, acceptum e mente virorum doctorum,
jam oti m ipsis xta. Tabulis definitum fuerit. Hae ego. Quibus Adversarius pag. 26. & 27. Opponit, quae sequuntur : Quaerit, quorsum ut singulare quid nolent historici, a Pio & Alexandro Caesaribus exercitum fuisse foenus trientarium, si major clementia fuisset unciario gaudere Quaerat igitur etiam cur laudetur Augustus, quod non regno,
45쪽
neque dictatura composuerit rempublicam, quam fuisset nobilius reddere Senatui & populo. Discat ab Hieronymo, de gratuito non iudicare, ct equidentes non insipicere donati. Ea tum erant tempora&ita grassabatur scenus, ut illa modestia arvi a nemine esset postulauda , & valde civiliter ageret, siquis trientibus contentus esset. Non magnumerat trientes usuras pati, quum pius ille bonusque Theodosius simul cum Gratiano & Valentiniano judicatos post alterum mensem binas centesimas aeris debiti solvere jusserit λ quod si contractus ex stipulatione descendat, & usurae per annorum cur ricula casia summam sortis aequaverint, post sententiam insontem duplam centesimam, in usuras tanquam novam sortem, simplam praestari ξ Corignoscat hoc ex l. un. Cod. Theod. de usuris rei judicatae. Hae ct Adversuram. Verum cogor haec vocare κωφα . si quiciem non feriunt. Ex mente Adversarii, Lex x II. Tabularum gravissimum scenus voluerit esse Unciarium , hoc eii 12. Centesimae partem. De Jure autem XII. Tabularum non modo Cicero dicit lib. I. de Orat. Fremant omnes licet , iucam quo sentio , Bibliothecas me Hercule
omnium Philosephorum, unus mihi videtur X II. I
bula=um libellus, si quis legum fontes ct capita via derit , s.auctoritatis pondere s utilitatis ubertate Α- perare. Sed lustiniani quoque hoc est elogium lese Pen. Cod. de legit. haered. Lege TI I. Tabularum bene humano generaprosectum. Cur non ergo opti-
46쪽
s mi Principes, ut Populo gratificarentur, iusserint potius foeneratores attendere ad XII. si, ut ipse contendit, tam exile suerit scenus unciarium p Quae ex Hieronymo addit, illis quoque nota, qui non- ν άum aere lavantur. Sed probare debuisset ea fuisse tempora , s ita grassatos feneratores , ut modes a veteris aeta a nemine esset postulanda. Vt gratis haec finguntur, in gratiam scenoris Unciarii, velut duodecimae partis Centesimae; ita gratis a nobis rejiciuntur. Corruptissima necessum est fuerint tempora , quibus cum domi pax esset S provinciae pacatae, optimi & prudentissimi Principes sceneratorcs inordinem redigere non potuerint. Et tamen cCc
cendis iis par fuit Tiberius, Dione teste lib. 38. item Claudius, fidem faciente Tacito lib. II. E. I. Non video , unde Antonino Pio, & Severo Principi major difficultas objici potuerit, quam Diocletiano & Maximiano Impp. quorum haec est constitutio leg. 2 o. Cod. ex quib. causs. infam. irrug. Improbum faenus exercentibus, ct Uuras usiurarum ita licue exigentibus, infamιae nota irroganda es. Principes, alii ve Magistratus, quibus modo iurisdictio
competit, legibus scenus circumscribant, & notierunt foeneratores. qui quamvis, ut jam observatum , artibus sine numero instructr sint, quibus Jut1 fraudem faciant, compesci tamen poterunt, si deprehensi infames habeantur. Foeneratores autem secundum sequiorem sensum omnes illos habeo, qui usiora: modum jure definitum excedunt.
47쪽
Noster ignorare non deberet: quod sui Jod hoc vulgo, sed interim recte, colligant ex leg. 28. Cod. de Usur. Sed ideo Principes optimi Fanus
trientarium exercuerunt, quod Vnciarium publice
receptum Centesimae aequivaleret. illud si levius Centesima fuisset, prostituissent se , trientarium exertendo. Fatuus est ille Princeps, qui gloriam captat ex foenore per suam aut constitutionem, aut singulare beneficium diminuto, si ius ordinarium quod publice receptum est, & quo omnes tenentur, multo minus definiverit. Postremo, ne temtium hoc argumentum, hactenus inconcussum, valeat ; trahor obtorto quasi collo ad leg. unic. Cod. Theod. de usur. rei judic. legem ipsam adducere de buisset Adversarius. Ea ita habes: Impp. Gratianus, Valentinianus, & Theodosius. AA A. Eutropio. Ps. P. Qui post judicii finem, exceptis duobus mensibus, quibus per legis solutionem non'n qnquam est concessa dilatio, moram afferent se lutioni, a die patrati judicii, quo obnoxii redditi sunt, in duplicium centesimarum conveniantur, usuras extrinsecus scilicet medietatem debiti de quo litigatum eli, sicut prius constitutum est, inferentes usque in id tempus quo debitum solutione diluerint. Quod a nobis exemplo aequabili ex juris piis ei est for mulis introductum, ut quia malae fidei possest ires in fructus duplos conveniuntur, aeque malae fidei debitores simile damni periculum per se quatur. Sed tamen creditor ternis interjectis mensibus
48쪽
sibus post sententiam, contestari moram debebit adhibitae tarditatis, ut ei centesimarum duplicium fructus possit acquiri. Cavendum quippe ex diverso est etiam contra illam malitiam creditorum. ne judicatis ad solutionem cunctantibus, incipiant
spe dupli scenoris imminere, quidquid judicatum,
si hanc poenam a se removere festinent, contractam pecuniam vel apud judices obsgnatam locare, vel judicio conveniat osterre, ut periculum duplicium usurarum incurrere ex ea die, qua obnoxius esse coeperit, desistat. Distinguendqm vero hoc quoque arbitrati sumus, ut si contractus'debiti ex stipulatione descendit, & casu usurae per annorum curricula summam capitis impleverint, scilicet ut quantitas sortis , quantitati scenoris adaequetur, post sententiam usurae duplicis non utriusque deis biti currant, sed capitis quidem duplae, usurarum vero simplete. Dat. Xu: Kal. Jun. Thessal. Gratiano V. &Theodosio I. A A. CONS S. Hucusiue
Imperatores. at quomodo hi prodesse possunt, quum loquantur de V suris punitoriis, quae, ut dicit Paulus IC. leg. II. g. 3. st . de Vluris, non propter lucrum petentium, sed propter moram solvent vim 3nfiguntur 'Hae usurae modum accipiunt per judicem arbitrantem. Nos vero hic disputamus de V suris, quae ex contractu descendunt. Sed viderit Adversarius,
quid prosit digitum in hanc legem intendisse. Impp. testantur se pro redi ex prisci iuris formulis; hoc est,
juxta Duodecim Tabulas i ut antea evicimus, hoc C r. intel-
49쪽
intelligendum esse. Sed X II. Tabulae non meminerunt Centesim S,verum foenoris unciarii :necessum ergo eli, ipse Ad versarius fateatur, nisi conscientia suae vim facere voluerit illud, quod in XII. Tabulis, seu iureprisco, foenus unciarium vocatur, idem per omnia esse cum Centesima. Et hae quidem hactenus sunt vindiciae meorum Argument rum, quae arrodere potuit Adversarius, non tamen evertere. Dum ea vindicavi ab ipsius ineptiis, multiplicata sunt. Tres Velites ipsi tamen inexpugnabiles antehac praemisi, ut explorarem quid aceti homini in pectore esset. Illis quinque
Triarios succenturio. contra quos quae directurus sit tela,patienter expecto. Primo resumo locum Dionis assi lib. s r. supra adductum. Testatur Historicus usque ad Augusti triumphum Romae δανεισαμ α sui sie -- τῆ - , quae scit. quoque mense
solvebatur, & ratione duodecim mensium Cen telimam explebat. Haec enim erat Ordinaria V surae quam ad Trientem redegerunt nummorum acet vis Romam deportati. Non puto adeo impudentem fore Adversarium, ut Centesimam dicat fuisse V su-rain ordinariam illis, qui in foro mensas habebant. Dion de ea loquitur ut legitima & lure concessa. Quae aliae vero hic leges occurrunt, quam X II. Tabularum , in quibus foenus unciarium vocatur,
quod postea usitatius praeeuntibus Jcc. quidquid Nolier quoque censeat Centesima dici coepit. Si possit vel aliam Legem , vel aliud benatusconsul
50쪽
tum, vel Plebiscitum adducere, quo Centesima opposite ad foenus unciarium , quod secundum ipsum duodecima Centesimae pars, permissa in
Urbe fuerit ut ordinaria Vsura, manus dabo, &publice errorem profitebor. Interim dum per Vto piae tabularia Legem hanc investigat, haec mea ratios abit inconcussa. Secundo consi ceramus quid obis venerit Ciceroni Oratorum Principi, cui inter alia
carcinomata summas molestias aes alienum exhi
buit. Lib. s. Famil. Epist. per iocum licet, ad Sextium scribit: Itaque nune me scito tantum habere arιsatiem, ut euptam coniurare, squis me recipiat, dic.
Laboravit hic non suo solum nomine, sed & alieno. Cum Ciliciae Proconsul esset , Salaminii a Bruti familiaribus pecunias acceperant, per imprudentiam in Syngrapha quaternas Centesimas promittentes: sed cum Bruti familiares viderent sibi obstare Legem Gabiniam , cujus duo erant capitae Unum, ne cuiquam in provinciis dare accipereve pecuniam in versuram liceret: Alterum, ne gravior usura per provincias Uaam Centesima foret; confugerunt ad duo Senatusconsulta de illa Syngrapha facta. Haesit vero hic Cicero, videatur ep. ult. lib. 6. veritus ne ex S.C. cogeretur jus dicere de quaternis Centesimis. Sed postea animadvertit illud S. C. non de quaternis exigendis cavere, sed ne sce neratores sortem ipsam amitterent, quia contra te gem Gabiniam dedissent. neve Salaminii mulctari rentur , qui contra eandem Legem accepissent. Reis