Institutionum medicinae, ad Hippocratis, Galeni, aliorumque veterum scripta rectè intelligenda mirè vtiles libri quinque, Leonharto Fuchsio ... autore. E' quibus ita multa prioris editionis menda sublata sunt, ut nunc primum in lucem exire uideantur.

발행: 1556년

분량: 645페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

241쪽

i ueniat,permutare selent. Praeterea, assertionem nostram esse veram, nempe ex sanguine proprie nutriri ventriculum, hinc fit manifestissimum , quod dum scelus utero continetur,totus Vetriculus puro S syncero 'sanguine alitur, nullo nimirum tum in eius ventric lo existente chylo. Quia igitur nunc cumulatius a que persectius is ali pollulat, optima ratione similiter ex sanguine nutrietur, & incrementum suum c pesset. Porro huius concoctionis excrementum est, Primae es quod Grmis αποπα-υια, Latinis stercus vocatur. Hoc coctionuexcrementum in ventriculo utili substantiae confusum exerema erat, sed ventriculum egrediens, postea e superioribus tum, gracilibusve intestinis uniuersus cremor syncerus ac Stertiuis purus in iecur rapitur. Reliqua crassior,impurior, &iscis aemula materia, in colum intestinum, mox in rectum irruit,illicque, donec expellatur,haeret. Secun- Secunda da concocitio in jecore perficitur, & priuatim Gr cis concoctis .c μήουωσις appellatur. Hac enim cremor c ventriculo iecoris. haustus, propria iecoris vi, que in eius potissimum substantia insidet, in veram sanguinis speciem conuertitur, quam a cremore non modo colore,sed etiam uniuersa substantia plane diuersam esse constat. Hic sa- Vena mene adumbrationem quandam in venis naesenterii ac- senterjcepit . Praeparant enim hae cremorem iecori , conse- praepararxuntque quali rudimentum sanguinis, quale in eis per iecori credissectiones deprehendi solet, idcirco sane quod ale- morem.

core mitium ducunt, cuius proinde naturam reserunt di aemulantur. Vires enim habent venae non solum Fenaeo-

continendi, distribuendique sanguinis, sed etiam con- eoquendicoquendi ,hasque a iecore originis siue principio & qua aesa ias sonte,quemadmodum a ventriculo intestina, mutuan fassi fatur. Nam cibus in ipso etiam per intestina transitu eustatem elaborationem etiamnum & absolutionem comple- obtinentis tam adipiscitur , quod iners S otiosa nunquam esse Interana possit, quae in eis est commutandi iacultas. C terum cibum e5 cremorem ope venarum mesente rij pr paratum,& rudi coquunt. quada sanguinis forma adumbratum iecur accrpit, & ve secundara& expressa sanguinis specie ornat,& perficit. Vt alte- concomorius concoctionis utilis humor non lit nisi sanguis, nu -- aut, si uniuersa compleciti velis,humor Ozuus,qui Grae- mor. cis

242쪽

cis χ ι nominatur. Quo quidem nomine non modo purus syncei usq; sanguis,sed illi etiam qui cum sanguine gianuntur naturales,& nutritioni accommoda- Seeunda ti,humores,notantur,atque designantur. Excremen- concoctio tum autem eius aliud est,quale quod florem in vino ap-nis excre pellant, e tenuissima enim cremoris portione assa &menta. torrida natum, quasi flammeam acrimoniam assumit, Primum. quocirca excrementum vere est, Omnino praeter naturam,nec alendo corpori accommodatum, & flaua bilis nominatur,atque in vesiculam, quae iecori subest, recon. ditur, ac in priorem tenuium intestinorum partem siue duodenum,ut suo loco fusius monstratum est,excerni vesicula tur. Quanquam igitur mordax est & acris hic humor, bilis ali- vesiculae tamen proprioque receptaculo tristis non estόeur su- aut infestus, sed mutua cognatione iucundus & amicus, guine. ex quo illa voluptatem ,& iucunditatis sensum percipit. Eo autem haudquaquam alitur,quod usquequaq; amarus sit, nullo benigno succo perfusius, sed sanguine Alterum quem sustipit per venam ipsius ceruici insertam. Alterum est,quale quod 'cem in vino nominant,ex crasta terrenaq; cremoris portione factum,quod naturae con- x coctionem subterfugit, neque iecoris vi mutari potuit. Hoc a liene insita seculiate, qua sibi gratus est, & sua uis, attrahitur, & subinde in ventriculum euomitur , a quo exien' una cum sicciori alimenti excremento per Lim 'νο omnia intestina permeat. Postquain enim in illius vemodo ali nis & arteriis, quae illic multae sunt,& i ngentes, elab 'rur. ' ratus fuerit,non uniuersus,neque crassior illius portio, sed tenuior duntaxat lienis fit alimentum,& in eius ea Tertium ne in sensim illabitur . 'Tertium excrementum, quod eiecore, venis,&arteriis profunditur, eiusmodi pla- ne est, quale in lacte concreto serum. Hoc renes a sanguine trahentes,& ad se rapientes, ad vesicam transi,

mittunt, urinaque nuncupatur. Haec autem vesicam

non alit, sed sanguis, qui per peculiares venas utrin- Tertiaco que in illius ceruicem insertus influit. Tertia concoctio in coctio in singulis partibus fit, qua oppositus adiectus P m que sanguis iam a priore natura deficiens, in idoneam ροπιιμ. alendae partis substantiam conuertitur. Hic rudimenir Πrψ tum quoddam & primordium capit in venis exilibus,

243쪽

, LIBRI L SECTIO VILI 18,

in quibus sanguis a partis natura& calore mutatur. tis tertia Eius autem absolutio est persecta asi imi latio, atque nu- coco Lo- tritio omnium concoctionum finis. Huius utilis sue nis .cus est uniuersum eorum humorum genus, qui secun- Tertiae iadari j appellantur,de quibus fuera dissu se egimus. Eoru comonis vero excrementorum,quae in singulis animalis nascun- humores. tur partibus, ex ipso unde aluntur succo, aliud quidem Excremeceu semicoctae quepiam reliquiae,quq assimilari nutrien ta.dae parti nequiuerunt: aliud, quod transimittendi alimenti vehiculum fuit. Tenuissimum autem huius generis Sudor. excrementum facile sane elicitur,partim in speciem vaporis ab insito calore solutum, partim violento motu consertim erumpens. Nominant vero, quod ita ex cernitur,sudorem. Alterum vero,quod vulgo est inco Insensilia itum, ut quod conspectum prae tenuitate effusit, a t an pira Graecis αἰσθή-διαων ή, Latinis insensilis sensumve tio. latens transpiratio. Ab hoc excremento,iis sordibus ' quae extrinsecus cuti adhaerescunt, origo est. Atque ex iis quae iam dixi mus, qua ratione in singulis concoctionibus tum distributio, tum excretio fiat, palam fit omnibus, nec vide singulis verba sectamus est necesse . Natura Vnum tamen adiiciendum prioribus erit, nempe attra- Imam ctionem,retentionem, distributionem,&excretionem, num inuquum non sine loci mutatione fiant, practicas quoque mero qua dici,ut supra etiam est monstratum, actiones. prataca

t ' . . duatur.

V A B V s potissimum de causis actiones Ese actio

corporis a medico accurata opera sint nibus cord eo siderandae. Vna,quod ex illis quae, qua- poris ostilisque corporis sit constitutio prompte co- tutio dignosci possit. Eam enim constitutionem, gnoscitur quae intra sanitatis limites consistit , illaesae& inculpatae Amola- actiones sequuntur. Morbosam vero,vitiosae&culpabi se laborales. Altera,quod ex actionibus i sis laboras pars digno tem par Icatur. Siquidem nulla actio laeditur, Galeno etia lib.i. te prodit. de laboran. locis,cap .ij. teste,nisi pars,quae ipsam efficit, Nu actio Iapiaret. Id quod tamen non de omnibus actionibus, nulla μ

244쪽

nisseren

tia inter

Ita et animalia in Drumeta.

rso INSTITUM MEDICINAE i

sed de naturalibus duntaxat intelligendum erit. Nam . naturales actiones, perinde atque facultates, a quibus illae prodeunt omnibus corporis partibus sunt insit &cognatae, ut Magneti lapidi vis trahendi serrum, ut nihil mirum sit actionibus iis lauis,partes quoque,quibus illae insunt,necessario laedi. Quapropter non est simpliciter concedendum nullam actionem laedi posse, nisi etiam pars,quae ipsam e tacit, laboret: sed prius de actionibus, ac earundem instrumentis distinguendum erit. Quippe si haec verba ad animales actiones transferas, nihil sita magis absurdum dici posset. Cum enim illa: ipsae partibus non sint insitae,sed aliunde,nimirum a cerebro,ubi animae sedes est,in eas deri uentur,saepenume ro certe impediuntur,etiamsi nulla in partibus quarum actiones sunt,noxa existit. Non leuis itaque inter naturalia & animalia instrumenta vocata disserentia est, quam luculenter admodum Galen. lib. i. de laborant. locis, cap. vltimo,iis docuit verbis. Plurimu disserui,inquit,naturalia ab animalibus instrumetis. Siquide natu ratibus cognata actionis vis est, animalibus vero instrumentis, a principio, veluti lumen a sole, ipsa defluit. Quapropter accidit ut ipsis interdum haudquaquam laesis , nihilominus eorum pereat actio. Id quod naturali , bus instrumentis accidere non solet: quoties enim horum actio laeditur, semper ipsa prius laborant. Haec ille. Quid multa i quum animalia instrumenta cognatum sensus & motus principium non habeant, sed iis aliunde velut lumen a sole suppeditetur, nihil mirum si solis partibus, quae& sentiendi S mouendi vim obtinet , accidat, ut ipsis interdum haudquaquam labora tibus ac laesis,eorum nihilominus pereat actio: co-tra vero in naturalibus eueniat,ut quoties horum actio laeditur, semper ipsa priora laborent. Innatam nanque&insitam, qua actiones suas miric in

perficiunt,omnia facultatem h

245쪽

onustiritus.

V Μ de humanis spiritibus hoc Ioco nobis disserendum sit, initio veimplicata huius nominis ratione expediamus, necesse est. Spiritus autem propria significatio omnibus in linguis ventus est. Cum vero ventus praepotens sit, mirabiliaque efficiat, & oculorum nostrorum obtutum effugiat, assinitate quadam & similitudine factum est, ut spiritus nomen ad rem Omnem, quae sub aspectum non cadit, transiret, siue corporea ea sit,

siue incorporea. Hinc fit, ut quae in nobis inest sub stantia aurae tenui persimilis, spiritus appellationem subeat, Non est igitur spiritus nisi pertenuis, vaporosa,

aurea,aut si ni auis aetherea substantia, per quam facultas 'a partibus principatum in corpore obtinentibus in reliquas corporis partes desertur, ut proprias actiones edere possint. Vt hinc etiam palam fiat, spiritum esse facultatum veluti vinculum, primumque obeundae actionis instrumentum . Est autem a corpore & humoribus

quippiam diuersum, quod Hippocrates sexto Epidem. I 'σμ'

octaua sectione, aphor. viij. impetum faciens nuncupa uit, non a substantiae tenuitate, sed quod eius, ut venti, Jvis,& incursio magna sit,& undiquaque momento temporis corpus secise penetret. Qua igitur ratione istos. ciet impetus, intelligitur amnitatem habere cum corpore: qua autem videri non potest, ad incorpoream substantiam accedit. Ex quo fit, ut amborum mediussit,& utriusque particeps. Quod si vero quispiam spiri tus substantiam S statum nondum plene asequitur, is corporis nostri structuram contemplatus arterias ade-at,inq; Cordis sinus&in cerebri ventriculos introspiciat, quos dum inanes ac nullius prope humoris participes videbit, que tamen frustra ac temere tantos a na

tura Dissilir 6 by Cooste

246쪽

tura conditos, mox, opinor, cogitatione apprehendet 'praetenuem auram eses tum impiquisse,dum in vivis suit Spiritus animal, quq tamen eo anima agente, leuissima quu esset, essub ia sine sensu evanuit. Esse autem si ritum substantiam ae-pia ae- ream, hinc maxime l iquet,quod huius fouendi gratia in rea. spiratione ac reni introducimus,qui non moco corpori refrigerationem haec enim satis posset aliunde crimpa rari sed pabulum quoque ministrat. Corporis autem densa moles eiusmodi iubsidio haudquaquam indiget, utquet crassiore recreatur alimento,omnium elemento Tu pernustiorie concreto.Quapropter necessiim est ae rem hauriri & attrahi, ut finitimae & cuipiam in nobis sui seneris substantiς,nempe spiritui,iungatur,eique vehit ita pastum cedat. Hinc non temere Hippocrates in libello uri ἰαρο ηι de spiritus alimento ita scriptu reliquit:

λ. δΔ-ρή: Principium alimenti spiritus, nares,os,aspera arteria, pulmo, S reliqua transpiratio.

opinio eorum qu

tum esse spirituaputant.

Non esse spiritu naturalem quibus rationibus odenda rura

Quot sint phritus. C A P. I I. r. Espirituum numero inter medico .haud cCnuenit.Sunt enim qui triplices & hi quid dem numero superiores: sunt etia qui duplicem tantum esse affirmant, nempe animalem & vitalem, naturali excluso. At qui ij sententiam suam iis rationibus stabiliunt. Principio naturali spiritu, qui nutriendi facultatem ad com poris partes deserat,non opus esse inquiunt,quod ea o uanibus corporis partibus,haud secus atque Magneti lapidi vis trahendi serrum,coὐnata sit, adeoq; naturali spiritu ut ad eas deseratur haud indigere. Praeterea iecori deesse etiam materiam , ex qua naturalis spiritus procreari possit,cAtendunt. Si enim ult i materia esset unde naturalis procrearetur spi ritu S,eerte vitalis unde etiam animalis,ut infra latius dicetur,generatur,esset. Non est autem,aiunt, rationi consentaneum ex vitali, ac eo

perpauco,naturalem conflari poste,& subinde i et totum corpus longὰ lateque diffundi. Cum enim vitalis spiritus prima generatio in corde sit, & ab eo per arterias ira uniuei sum corpus distundatur, necessarium esset, ma- .

247쪽

l grvis arterias ad iecur peruenire, spirituum vitalium tantos rivos suppeditantes, qui pro naturalis spiritus , . materia susscerent. Ex disiectione vero ipsa satis costasi , ad cauas duntaxat iecoris sedes, arterias, & eas quidem iexiguas,exporrigi, ut huius calorem euentilarent,tem perarentque. Hae autem no tantum spiritus vitalis illuc

deserunt, ut inde naturalis gigni queat, quando palam , sit plures esse corporis partes , quae naturali, quam quae animali egent spiritu. Dein nullam in iecore tantam 3 esse cauitatem dicunt,quanta in cerebro, & corde est,in qua commode naturalis spiritus generatio fiAi valeat. Sed nec canales aut meatus suppetere aiunt, per quos ubi iam genitus esset, ad partes corporis deserreturi nisi quispiam dicat per venas una cum sanguine spiritum

naturalem transire,quod tamen absurditate non vacat. Neque enim corpus venarum unica duntaxat tunica

contextum patitur, ut per illud spiritus meare possit. Accedit quod iecoris sanguis, utpote crassus ac turbi- νdus, necdia ab excremetis emudatus, ad spiritus generatione no sit idoneus. Deniq, cum quae uis particula calo ore de corde iugiter manante concipiat, quo conteruat Oenutritur S generatur, animalem vero spiritum a cer Fro habeat, ex quo mouetur S sentit, superuacaneus

certe sit naturalis necessum est. Proinde quum nec finis Ulia adsit, ob que spiritu naturalem gigni oporteat, nec materia unde procreari vel coseruari possit, nec locus idoneus,in quo gignatur,nec via per quam ad corporis par . tes derivetur, illum omitti pose affirmant, praesertim quum citra eius famulitium iecur suum principatum tueri valeat,distributo nimirum per venas alimento omni nibus corporis partibus. Pro huius suae sententiae co- firmatione asterunt Galeni autoritatem , ut qui lib. II. Ther. metho.cap. .de spiritu naturali ambigue locutus sit, nec quicquam de eo pronuntiare ausus lit. Atque haec est eoriam, qui duos tantum in corpore animantis esse spiritias , nempe animalem & vitalem, statuunt. Animalem autem in cerebro habere sedem, & per ner- Animaliis

uos in uniuersum distundi corpus, iidem affirmant. Ani 1 rum. malem autem dici constat, non quod animae si substan

tia sed quod primum animae in cerebro habitantis sit

n instrum

248쪽

m INSTITVT. MEDICINAE '

uliaris instrumentu. Vitalem spiritu in corde domiciliu habe. Diritus. re, & per arterias in omnes corporis partes deserri tra Opinis εο, duci Alij prster duos ia dictos spiritus,in quibus a priorum, qui ribus nihil variant, tertiuadiiciunt, nempe naturalem. ires esse.Siquide partes corporis principatum obtinentes, iecur, spiritus cor,& cerebrum,tum facultate,tum spiritu praepotente censent. valere asseuerant, ut non seipsis duntaxat gubernandis dent operam, sed alios de se spiritus, tanquam iugi de οῦ sonte,in omne corpus Ppriis ductibus derivatos, effundant. His enim quicunq; partibus singulis ingeniti sunt spiritus,alit,iisque in facultates actionesque suas conci- tatis constantem & perpetuam operu molitionem subire dicunt. nde supra innatoru spiritu u, quos stabiles

s xosque esse aiunt, ordines,tres insuper errantes & va-. gos influentesque statuunt, unum naturalem e recore per venas in corporis extrema di flusum:alterum,qui in . cerebri ventriculis genitus, hincque per neruos prose-χ ctus, partes sensius motusque compotes irrigat. Hune itaque in ventriculis viisq; sensuum contineri, quemadmodum in corde & in arteriis vitalem, inter omnes medicos iam plane conuenit. At naturalem ex lec retroserri,quia non usque adeo est sensu compertum, Galenus & alij quoq; medici hunc secuti non s denter, sed

di aram dubitanter pronuntiarunt. Facilis autem est harum fa- opinionis ctionum conelliatio. Prioris enim factionis medici,nuleoncilia- lam in iecore communem & influentem naturalem fatis . cultatem statuunt, sed hanc omnibus partibus ingem . tam & cognatam esse allerunt, ideoque necessario illinc duo ue nullum naturalem spiritum, qui eius facultatisistribuendae sit vehiculum & in lirumentum dimanare dicunt, & productis a nobis rationibus sane probabilibus suam sententia muniunt. Alterius opinionis assertores praeter insitam innatamque naturalem omnibus partibus facultatem, in iecore comunem & influentem statuunt aliam, ideoque illinc quoque naturalem spiritum dimanare, qui eius di stribuendae sit vehiculum,ne eessario affirmant. Atque eius assertionis hanc causam attexunt. Non enim,inquiunt,sanguis ad id muneris satis est accommodatus, ut qui crassior mediam inter corpus iacultatemque substantiam non est sortitus. Ergo

249쪽

LIBRI I. SECTIO VIII. Is 3

inserunt tandem,ut uniuersum animal gubernant principes facultates tres: ita quoque totidem spirituum vehiculis, ex propriis sontibus, per suos canales in omne corpus distribuuntur.

Vx nullum esse naturale spiritum dicut, ii neq; de eiusdem procreatione sunt soli-q citi. Alii vero,qui illu duobus aliis adiicisunt, ita de eorunde procreatione sentiui. Alimenti purior magisq; aerea portio,co Natura coctione in eam transit sanguinis tenuiorem sabstan-'DDi tiam, quae vaporis speciem exhibet. Ea tum a facultate tus pro iecori ingenita vim accipiens, eiusque ubertate perfusa, creatio. spiritus fit naturalis, reliquo sansui ne tanto praestantior, quanto iecoris molem facultas ei naturaliter insi- ita praecollit. Huius spiritus quantum per venam cauam Vitalis una cum sanguine estertur, & in cor inuehitur, illic de- Piritus nuo vi caloris innati accuratius elaboratum attenua- generatumqhin aeris prope speciem decedit: atque ex dextro . , cordis sinu per communes eosq; arctissimos aditus, in sinistrum sinum viam capessit,& permeat, ubi hausto Per pulmonem aere temperatum, materia quaedamst , . cui vis concessa vitalis, spiritum vitalem profert per ae terias in totum corpus diffusum atq; consertum. Hinc remsiime libro 7. ce Hippocratis & Platonis placitis Galenus vitalem spiritum generationis suae materiam ex iraspiratione aeris, & humorum exhalatione sumere scriptum reliquit. Nisi enim per assiduam insp i rationem G transpirationem calor natiuus refrigeretur,&quasi ventiletur, necesse est illum extingui , Sspiritum vitalem perire. Proinde ut spiritus vitalis nutritur & spirat coseruatur tum ex inspirado,tum ex sanguine: ita vicis. vitali

sim perit, sustocatione, materiet admistione tota esentia Dibu dec5trariS,nutrimenti desectu,vacuatione immodica,tm- His papedita ira spiratione,&.transpiratione. Suffocatur autem rit . spiritus obstructione & redundantia,no solum partium principia, sed & uniuersi corporis. Oppletis enim venis aut obaria ,Vol principum partium,vel totius corpon a rurale Spirituum procreatio. C A P. III.

250쪽

spiritus

animalis ut procre

etur

Natura

ommum.

SpiritusicuHodie

cina

et os INSTITU T. MEDICINAE

ris,natiuus calor opprimitur ac suocatur. Admiscetur vero aliena substantia, inspiratione aeris pestilentis, aut uaporis alicuius tetri odoris, qualis ex stagnis,& paludibus,& cadaueribus non crematis, aut alia corrupta substantia exhalare solet. Caeterum quae portio,vitalis spiritus per arterias sursum sertur ad cerebrum, in implexu q et inuolucri imagine nonae inuenit, adeoque χορομδ, qui suo fusius ostendimus loco, dictus est, ob frequentes eius anfractus ad cerebri usus magis magisque adaptato, mitigata, mox in caerebri dextrum sinistrumque ventriculos collata, in illis &mutua cocauitate tertiove ventriculo a cerebri virtute perfectius cocta & elaborata, spiritus sit animalis, admotum,sensumque,& ad omnes deniq; animales actiones apte comparatus. Vt hinc omnibus palam sat, vaporem illum sanguinis in iecore natum, de alterius factionis sententia, vitali spiritui primum, deinde S animali sese materiam,& quasi alimentum exhibere, atque in primo statim spirituum ordine collocari. Vnum restat adiiciendum,hoc nimirum, quod spirituum iam dictorum custodi attetum esse oporteat medicum, quod sine iis corpus vivere nequeat, neque facultatum essen tia consistere valeat. Substantia autem spiritus, tum custoditur,ubi tum qualitate, tum quantitate, quoad 'feri licet, naturali ter se habebit. Qua de re cum Galenus lib. D. Therap. methodi,capite quinto,copiose admodum agat, non est cur hic illam longius prosequamur, seu lectore ad eum locum ablegato, sermoni 'de corporis humani constitutione, rebusq; a medicis naturalibus vocatis finem im-

cauonem progrediemur.

SEARCH

MENU NAVIGATION