장음표시 사용
401쪽
se postea reprendat atq; indignetur, quod bene rem cosiderauerit nullus prosino ex omnibusata cu ratiociponte cocupiscibialem sequitur, una cum ratione etia irascibilis accedit .illi siquide iracundia in ministeriu,' auxilium cotra tertia animae speciem natura,quasi cane Venatori, tradidit. cum vero aduersatur ratio, dissidetque, ac pugnat, in ratione iracundia etiam stat, x o eamq; tuetur ac defendit. iracundia autem semper rationi cotra concupiscentia opitulari ex sequentl etia oratione perspicuit
facit Plato ita scribens. So. Quid vero i cualiquis iniuria inferre se putat, none quo generosior fuerit,eo minus potest indignari,si fame,si frigus, si tale quippia aliud ab eo patiatur, que iuste ea facere existimet ct hoc quod dico hoc est. Ira ipsius aduersus huc exitari non potest. Glau. Veni est.. so quid cu iniuria quis affici se putat; ne ad hoc effervescit ' indignatur, & auxiliu fert et,quod iussit esse videtur. Et propterea φ fame ' frigus,& omnia huiusmodi patitur,etia sustines vincit,neq; prius a generoso incepto desstit, qua vel traseg rit,vel rei fine consequatur, vel ipsa a socia ratione,tanquam I pastore cani:,reuocata mitisetur t Hic Plato duos homines'
402쪽
introducit, si ambo qde iisde malis assem,
a principe aliquo & potete,esuriant,sitiat, ct frigeat.alter tamen sibi persuadeatqu-se,alter iniuste id pati. Deinde ait eu qui iure se id pati existimat, propterea quod Prior ipse offendit, aequo animo perferre omnia,neq; contra eum qui iuste poenam infligit, indignari.atque noc quide eo in Sis,quo generosior fuerit. Quod dictu est, de eo qui supplicie afficitur .nam is quato.
generosior natura est, lato fert patientius. Punitione alter autem,qui se iniuria affici putat,irascitur, atq; indignatur. defendi
que id,quod sibi videtur esse ius .Quae quotidie in seruis contigere videmus .nam qui vel surti et talis alicuius criminis,conuia suerint,si caedanturionedia aut ignominia castigentur ab heris, non irasciatur.
at illi qui vel pati,vel passos esse tale quippiam iniuria se arbitrantur,semper Leuie- 2 otem iram in animo,adsumendas iniuriam poenas habet.quibus Vtrisq; exemplis planum nobis fit,iracudiam a natura,nobis esse data,vi rationi Opitularetur.rationi C. utem opitulari luc cernitur, clim ab aliquoves intrinsecus vel extrinsecus , offendi se ac violari pinatur. atqui opinari se offendi rationis, opem afferre contra vim illa- s . tama
403쪽
tam, iracundis propriti est. Clim igitur immoderate ad aliquid labitur cupiditat, se-
Cumque rationem violenter trahit,ira diacontra ipsam rationi adiutrix, accurrit.cu extrinsecus aliquis offendit,ulcisci illii conatur .sed si ratio a nullo se iniuria ametopInetur,quauis maximos cruciatus iuste patiatur corpus,frigore fame, siti coercitum nequaqua CXcandescit ira dia. Quato ex re,patet irascibile parte,quoad naturalem statu seruauerit,semper rationalis opiniones sequi.fieri enim potest,ut aliquado. deprauata coetumaciter cotra ratione etiaipsa moueatur, id quod non multo post Glia Plato ipse manifestat. An quemadmo-M, inquit, in ciuitate, tria sunt genera hominu quae ipsam colinet,quaestuariU,auxiliare,consultoriti, ita etia in anima, tertia haec est irascibilis vis,q natura rationi au- , b xibat,nis mala educatioe fuerit corrupta.
Duplici argumeto probatur irascibilis facule burrsa a ratione priori a subiecto. Jn quibus da enim est ira o no ratio,poseriori a t6timoniis Homere, Thenodidas Demosiaula. Admo et utiliter de υμ resimonioris, τι uo adhibea Enisi res demonΠrata sit prius: avt itot clara, τι de illa nemo ambigat.
404쪽
QVaenam sint irascibilis partis depra
uationes,explicandi nune non est te Fus .nam in sequenti libro,id mihi tractandu proposui,ubi de perturbationibus anianae,ex Platonis sententia,morbisque omnibus ipsius, peccatis, vitiisq; quomodo ct existat,& ubi extiterint,curetur, de pulchitudine item,' sanitate,omnibusq; Vim tutibus disseremus. In quibus omnibus,no
Parumneq; leuiter lapium suisse Chrysp is
Pum constat. Nunc unam adhuc Platonis oratione subiungam, ubi diuersam a ratione,iracundia esse ostendit, statim post su-Dradiista in quarto Reip.in huc moduscribens.Glau. Nam ct in insantib.hoc videre quiuis potest. statim enim ubi nati sunt, iracundia pleni conspicitatur. rationis V ro nonnulli, ut mihi videntur,nunqua co- potes fiat, pleriq; sero tande. So. R e te mediusfidius loqueris. in bestiis etia id quod dico, intueri potes. praeterea quae superius adduximus,l omeri carmina attestantur. Pectora percuties,cordis sic inςrepat ira, Aperte saquide hic Homerus parte de m liori di peiori ratiocinante, obiurgare altexam irrationalem quae indignabatur,quasi diuersam,inducit. In his Plato euidenter
hascibile a rationali diuersam esse ostediri Puni
405쪽
Pueri enim sicut&bestiae, iracundia pleni
sunt.rationis vero , minimum participes, quanqua bestias nonulli audet dicer neq; iracundia,neq; concupiscentiam in animo
habere.qui de pueris,quid dicturi sint,non
video.no enim horum perturbationes, ratione colligendae ac probandae sunt. sed i iis est id tantu dicere,nos no aliter nuc irasci,qua cum pueri eramus. & facultas ea, b dem sit,& modus etia,quo oritur affectus. similis. in uno tantu disserimus, quod adulti Vari.cu in perturbatione costituti no sumus,sed ratione ducimur , iracundia, sicut cane pastos,serocius in alienos in latum, multis in actionibus cohibemus .pueri cum sumus,nihil tale facimus.quemadmota neque bestiae,propterea quia in his nunqua, in pueris non tu, appetitionibus ratio dominatur. Recte quide a Platone in haec di, o cta sunsitu illud,quod in fine orationis p situm est, ubi Homeri testimoniu adducit ita scribontis.Pectora percuties, cordis sic increpat iram. Nam hic inquit induxisse Homeru partem, quae de meliori & peiorixatiocinatur,obiurgare altera irrationatu.
quae indignabatur quas diuersam. V ellem prosecto,locu huc legisset Chrysippus,atque animaduertisset.Prorsus utile illi erat
406쪽
laturum didici set enim hin quado,& quibus de rebus Homerus in testimonium debeat citari .neq; enim in principio orationis,sed ubi satis propξsita res,la erit demostrata,tunc iam vetem etiam testimonia, citari couenit.neq; in certis pellitus rebus id faciendu.sed vel in pespicue euidelibus, vel in iis quae expositam sensibiis,notitiam habuerint.quales sunt animae affectus,qui non longis rationibus exquisitisset, demo- io strationibus,scd sola eoru q patimur m nitione animaduersioneque indigent, ut a, Posidonio quoque dictu est.Etentia ad confirmandum in cerebro esse ratione, vel in corde iracundia, non magnum momentum testibus affertur, sed totu negocium demonstrationi colnittendum est. At vero,adprobandu diuerstam ese ab irascente rationalem,neq; longa aliqua opus est demoni stratione,neq; testibus, modu sapienti-io bus. sed satis cst Homerus,his superius modo citatis versibus, satis Thucydides, qui ait.Et si minimu ratione & consit io utun tur,ii plerun q, ira in res geredas,praeliuq; incidui. Satis Demosthenes a quo ita scriptum est. Ucruntaincn si quis repente consideratione anteuertens efferatur, min-
solenter agere necesse est. Q. a d iracunde sace
407쪽
DonMATI Bus Ol. v I. 3Issacere Plato dixit. Reliquit praeterea Oin-nes,tam oratorer,qua poetae, ct fabulat res erut ad faciendam huic rei fide idonei, idcirco quia ob euidentiam rei,qui ita non sentiat,reperitur nemo. Animaduertenda igitur est suprascripta Platonis oratio, in ob alia,tum vi videamus caute eu produxisse Homerii n5 ut rationem in cerebro, iram in corde esse confirmaret, sed ut ira- Io cundiam a rationali parte tantum difἡrre testaretur.id quod ob rei perspicuitatem, notum omnibus est. Illud vero non ite omnibus patet, sed demostratione indiget. Quo circa etia ego recte iam, ut mihi videor praesenti libro finem imponam, atq; in sequenti tres has animae partes, etiaita locis distinctas esse demonstrabo.
Caleno propositum es hoe libro dorere, iecur fontem es νenar ,sanguinis νniversum cornutr
408쪽
DE HIΡP. ET PLATONI snutrientis,ctfacultat w coneupiscibilia: praeme . sit de varia significatione vocom operation3s assectionu. sequitur tripartita scultatum anima partitio iuxta Platonem νn rationalem
concupisicibilem irascibilem quas modo δε- cies modo partes appellat. Posidoniin Aristo petes tantum facMltates nominant. Cbr sipρ- unicam duntaxat sin it anima facultatem.Hu
euident; demonstratione ad oculos euinci.ut δε- claratur cor esse arteriarem σ cerebrum ne uorum principium cogitur ante de venarisme sanguinis origis certi queρνam determinare. . Itaque νι doceat, ita iecur esse venarum sonte, is cor orieriar- , o cerebrum n morum, erit modum generationis stirpium. Ex qua eν venustam collationem ad partes animantis, declarat maiore minorum esse principia tu eon statis,qui contra minora maiorum initias a-rusrunt. ἔν abunde comprobatu,concludit,inie score venarum esse radicationem, ut m cerebro nervorum,c in corde arteriarum. Cossuta
pur inde , qui arbitrati sunt cor subministrare facultatem νωμοῦ π recur duntaxat cordi addisum ministri instar ad sangηinμ generatio mm,σ eius per animantis membra digestione:
sum in i ο iecore bac omnia ab late peraga
409쪽
DOGMATI Bux LIE. v. 3r Dr.Vena eaua ex secoris tantum substantia,n; dextro eordusinu, uriginem ducit. Resellantur etiam qui non distebantur initium docenda de . venis,commodissime stumi a iecore: negabant tamen ecur illarum esse principium, sed ad demtru cordκ xentriculum referebat. inter quos Erasistratus. Cuiussententia diligenter excussa,
eoneludit,quouis modo securammum venarum
fontem esse G principium.Capitibus inde r σ31. Ostenditur sanguinis principium esse ex tecσ-
0 re,non venarum tunicu aut corde. Est quidem
cor ora alimentum subministrat. Hic cordis σhepatis venarum oe arteriarum di crimina aesmilitudines breuiter perfringit. postremM capitib s duob-, quod imprimis probare instituerat attingit, putam iecore concupisczbitu animae sol tem exsere quod auisoritate Platoniso Homeri temmomo confirma c
410쪽
313 DE HIPP. ET PLATONI scatione. simile iudiciam in ira aliorumque a Ffectuum moti&M. Aliu insuper modis barum vocum disicrimina exponit.
principio fuerat,de iis quae nos gubernant facultatibus considerare , omnesne ex corde solo proficisceretur, ut Aristoteles & Theoph. existimarunt, an tria principia, quemad-I o modum Hippoc ct Plato opinati sunt,potius essent statuenda. Veruntamen quia Chrysippus, non solum de principiis sed etiam de facultatibus ipsis, controuersiana cum veteribus instituit, & neque irascentem,neque concupiscerarem esse concessit, opus esse duxi, ut prius discussa eius opinione, ita ad propositam principio quaestione reuerteremur,probaremusq;,cer brum. cor &iecur tria esse regentium nos facultatum principia. Nunc vero,iam ad 'hoc nostra deuenit oratio. Cuius exordiu, sumetur a nominum quorundam expositione quibus ct superius iam usi sumus, et: in reliqua disertatione saepius utemur .ne enim quicquam aliorsem ac dictum fus