Cl. Galeni De Hippocratis et Platonis dogmatibus libri 9. Iano Cornario ... interprete. His accedunt ultra editiones caeteras, dispositiones argumentorum ad sua quaelibet capita, adnotationes praeterea quaedam, eorum quae praestantiora uisa sunt cum

391쪽

8 Da Hi P P. ET PLATONI sSo. Quid non eligere, nolle, non cuperesione ad reiici edi,expellendiq: a se,omniuque illis contrarioru specie reponemus' Glau.adnit Hac orone Plato.caeterisq; sequentibus,alia esse cupiente animae parte ostendit alia ratiocinantem. Quonam modo dum esurimus quidem cibis, dum suimus , potione expleri cupimus, in pueritia tamen instar brutoru, rationeq; carentium antinaltu saturitati vacamus, neque iovtilitatis, neq; laesionis ulla habita ratione. in aetata vero, & ratione constituti, si ex potione detrimentum aliquod nobis GDenturu credimus,fepenumcro nihil prorsiis bibimus: saepe etiam minus quam appetamus. cum inde quoque Jaesio aliqua timetur, aquam interdum, licet vinum cupiamus, in potu sumimus. quandoquc frigidam appetentes, calidam assiiminaus. at insipientes, quique ratione non Utun- otur homines perinde ac insanies,& bestis, neque opportunitatem expectant, neque quantum, aut quale esse debeat,quod sumendum sit considerant. bestias quidem, ct infantes ratione minime uti, etia Chrysippi omnes consentiunt. incitari vero a facultate diuersa, a ratione ad fruitionem carum rerum quas cupiunt, modo laten-

392쪽

υOGMATI A vs LIB. v. et

tur in do hinc inde or atione perplexa negant. Atqui poterant, Vt amatores Veritaris decet, promptb ratiocinando colligere, vim quandam esse irrationale, quae ad corporis Voluptatem,non pecudes tantum in pueros impelleret, sed etiam cos homines, qui pecudum more Vitam traducunt . ad quamprimam demostrationem, ipsa ratio ex quadam sequela nos duxit ad Platonis Q demonstrationes non parum faciente. C si verὁ inviros perfectos,non tam qtate qua ratione euaserimus,ratione ipsa, spectabimus pugnam ratiocinantis animae parris, cum concupiscibili in morbis, aliisq; multis coditionibus,in quibus videtur nodum esse tempestiuum,ut vel satiens potionem,

vel esuriens cibum sumat,vel qui friget calefiat, vel qui calescit refrigeretur, vel qui, o in Venere turget,Venereis utatur. Irrationalis si quide quae in nobis est facultas, ad

singula quae appetimus nos trahit,ratio corra retrahit intempestiuu impetum,&coercet. pugnaq; inde saepenumero valida insurgit. quae geminam esse naturam in nobis dissidentium inter se facultatum, acile declaret.Nasi unatatum quemadmodu in pueris esset,nihil prohiberet, quo iniit' apPeritis reb.intepestiuὶ fruerem .sic etiasi

sola

393쪽

fici quicquam possit, ad singula verba instare atque occurrere consueuerunt. si expetere potionem dicamus sitientem, negat ita dici debere. causam enim quandam esse expetitionem,ita enim appello orexin, ad sesumq ; sapientem pertinere alunt. quamquam ita definiunt,appetitionem dicentes esse rationalem, ad iucundum aliquid, quatenus decet,incitatam .s etiam concupiscer o re dicas, neque id concedent. sitim quippe non tam stultis,quam prudelibus accidere concupiscentiam ipsam ct praua esse, ' in stultis prauisque hominibus,tantum exist et quod ex definitione colligatur, quae ait,

concupiscentiam expetitionem esse, effuse ad potiendum inclinata.vel si breuius definianr,expetitionem irrationalem. Atq; ita egregie admodum,si diis placet,increpabut saepenumero,non modo in rerum scientia, so Veru etiam in verborum usu,homine aliis multis longe praestantem. Cuius generis, nonnulli etiam ex veteribus,ut inquit Plato,extiterunt, qui vocabula noue transumpta usurpabant. QuDrum cause,in ea qua superius adduximus oratione, Platone nounum absolute scripsisse,sed omnibus verbis,quibus eadem res fgnificari posse videbatur,vsum esse existimo.expetere siquide

394쪽

3O: DE. HIPP. ET PLATONI sconcupiscere,appetere,annuere, Velle, etia re, attrahere, ' horum contraria nolle, Non eligere,pro una ea seci, re videtur sempsisse. proposuit enim quid sibi vellet ea

res eXprimere aperteque explanare, demonstrationi vacans. studciasq; rem per verba interpretari,non circa syllabas,nouas commentitiasq; effutias excogitare.supradicta

igitur oratione diuersam 1 ratiocinante es se concupiscibilem demonstrauit . na licet cuilibet volenti,totum illius libri sequente locum legere:logum enim Dimis, s omnescius orationes ascripssscm, csic iudicaul. Quod si eaquae in disputationis huius calce est,recenseri debet, ut planior queadmodum mihi videtur, ad secundum caput trastus efficiatur,neq; ipsam reticebo,ad huc modum scriptam: S6. nonne sitientis an irΜ.ma,quatenus sitit,nihil aliud quam bibere,, vult'n6nne hoc expctit nόnnc ad hoc ap- - γ,, petendum incitaturi Glau.planc ero. So. si autem aliquid est, quod ipsam sitientem ., et rahat. Donne aliud quid in ipsa cris, diari uersum ab eo quod sitit, ad bibendumque , ipsam ut bestiam impcllit neque enim di- cere possemus idem cadem parte sui, circa ,, idem simul contraria facere. Glau .minime M quidem. So. Perinde atque de sagitario no

395쪽

est dicendum manus eius attrahere sinui, ct impellere arcu,sed altera esse quae attrahat,quae impellat alteram . Gla.prorsus illud quidem. So.dicemus ne aliquos interduesse qui, cum sitiant, nolint tamen bibere Glau.multos san hac saepe. So. Q id igitur de his dicendum est nonne in anima ipsorum partem inesse quandam que iubeat bibere,quandain que prohibeat quippe cumro diuersum a iubente esse id quod cohibeat, necesscst. Glau. mihi quidem videtur. SO. nonne id quod ista prohibet,cum fit, I ratione proficisci, ea vero quae impellunt, ct

trahunt, a perturbationibus,ct aegrotationi . bus oriri afferendum est' Glau.costat. So. haud igitur absurde duas has partes, liue sasq; inter se esse statuemus.ea inq; qua ratiocinamur rationale, illam qua amamus, esurimus,sitimus, aliisq; cupiditatibus,tibi et odinibusq: afficimur, irrationalem,repletionumq; quarundam,& voluptatum aliaruconcupiscibilem appellabimus. His verbis

ditae cim esse ratiocinantem animae partea concupiscibili ostendit. Verum,ut prius etiam dixi, nondum id mihi propositu est demonstrare, diuersas scilicet specie has duas animae partes esse. sed satis ad rem illud est quod sine ulla dubitatione cones

396쪽

ditur,ratiocinari,& cibos,potiones, Ven reaq, concupiscere,eiusdem facultatis mia

nime esse.id quod Chrysippus, una in ple

risq; stoicis, nescio quo modo ignorauit. quanquam ut superius quoq; a me dictum est,quod ignoratione comittimus,ignoscedu.sed illud nullo modo venia dignu censeri debet, s in disputatione tractata ita peccativi ad tanti dogmatis confirmatione ea adducat,quae comicis,vel tragicis poetis di φω suerint:hominib.sane qui nihil demonfratione probare constituunt, sed id tan- rumis decenti persone conuenire vidcatur ornatu orationis adhibito explicare cosueueriant.Quae yeres Platone ad demonstrationem.utace reiiciupta sunt,neque co- memoret, neq; coneturisiurare, sed semper absolute id sumat, ubi emis animae sunt,ibidem partem ratiocinantem esse.

Eae r latonis sentetia,tria bic docentur a. Ira sibilis facultas diuersa ad concupiscibili. r. Ira -

seus diuersa a ratrocinante. 3. ἰtafacnicate ratiocinanti opitulatrix addita, ad impetum appetiιus coercendum,qui semper contra rationem nititur si perat nonnunquam.rationem ira ab entibus. Inde exemplo duorum viro mir tu ira ratioμι uitalari.irascitan anima pars

397쪽

dum in naturali praestrastatu, emper rationi se

quitur opimom deprauata aut contra ratiota

insurgit.

Clirysippus sanὲ semper tesss est. At

Plato ubi in supra citata oratione,cῶcupiscibilem a rationali fatis distinxit,conatur postea ab his ipsis irascibilem quoq; segregare. cuius orationis principium hu-xo ius modi est: So.atq; hae duae in anima species definitae sint, illa vero iracundiae qua irascimur, nunquid tertia, an alteri ex his cognata est existimanda Gl.alteri fortata hoc est concupiscibili. s o. At vero audini ego nescio quiriquod cred beonitu Olim Aglaionis filium, cur ex Piraeo boreali muro rediiset, siffero; intus apricitar niscem iacere prostrata cadauera, simul thspectare cupiille, aegre affectum seipsum dio auertisse,iantisperc; secum pugnasse laciemq; obtexisse,donec cupiditate superatus oculos diduxit,ac patefecit,atque ad cadauera accurrens. en, inquit, miseri pulchro foectaculo saturemini.Glau.ipse quoq; audiu i. So.haec tamen oratio iram cum cupiditatibus interdu pugnare significat, quasi diuersum quiddam ad illis.Glau. fgusscat quidem.Hac oratione Plato concupiscibiau lum

398쪽

iem, diuersam ab irascente esse probat, eo quod I principio posuit,Vsus pronustato, fieri no posse,in qua, Vt aliquid unum pla-nb,' simplex.& incopositum eandem re simul & appetat,& abhorreat, eade & gaudeat,&molestetuet.necesse enim est aliud ess e quod cupiebat spectare mortuos , aliud quod prohibebat:cum ex spectaculo cupiens voluptatem,prohibens molestia,' dolorem esset concepturuimnam isasti cotra Iocupientem,& appetitionita eius indignari, ct prohibere,& increpare,' accusiare cetGraq; huiusmodi,alterius partis animae,proculdubio no ipsius cupientis:sin minus partis,facultatis salte alterius officia sunt.nondum enim hoc in libro,ssicut saepius a me iadictum est,certamen nobis cum Aristoteleae Posidonio institutu est.qui fatentur quidem diuersa inter sese esse ea quib.ratiocinamur,irascimur,& concupiscimus.non tamen species,aut partes animae, sed faculta res tantum esse affirmant. Nos insequentibus libris,non facultates tantum, erum Cinetiam partes specie inter se discrepantes e se demoriabimus sufficit in praesentia, cotra Chrysippum haec solii probasse,ut hominis negligentiam in his ostedamus, qui validas has Platonis interrogationeo, ad

399쪽

quaesti decreti confirmationem,neq; rece suerit, neq; sit conatus labefactare: cu tamerottnn primum librum De anima, in quo de principatu agit, inspientium sermonia

bus,poeticisq; carminibus repleuisset. Ne- que Vero,in eo tantu libro,Platonis ratio- nes prorsus reticuit,sed etiam in commeta triis de affectibus, ct tribus rationalib. ix in illis, quos seorsum a causis separarim con- zo scripsit,curatorio,' morali, ide fecisse deprehenditiar. Sed iam reliqua Platonis pro sequamur: So. nonne inqait etiam alibi saepe animaduertirnus,aliquos cum a cupidia ' talibus prauer ratione tralis tur,c6uiciari,

atq, indignari illi quod in se est,a quo trahuntur.' quas duo sint que dissideant,ira vadiutricem rationi in huiuscemodi hominibus emci. Na cupiditatibus ipsam adhaerere,ita ut ratio nihil relucrari Velit, neq;x o in te,neq; In alio,puto,unqua animaduer- . tisti.Glau.nunquam mehercule. In priore , oratione Plato,in qua illius mentionem se eit, qui spectare cadatiera cupiebat, aperte quidem demonstrauit, irascentem 1 ci piente diuersam esse facultatem, non tamen ratiocinantem, ab utrisq; his differre perspicue dixit. sed quodam modo etiam

ibi ratione indicare visus est.Ηicverὁ satis v x absol

400쪽

3os Ba Ilva ν ET FLATOMO absolute id pertractat.Cum enim aliquem

praeter lationem trahit cupiditas, ut sup xius adductum Leontium,ira tuc insurgit. rationiq; opitulatur.ac frequenter se curatione,immoderatae motioni intemheratis animae partis dominatur:eohibetq; ipsam,ac vetat,impetuq; appetitionis reprimit.Quemadmodu verbi gratia,ipse Leotius poterat increpita sua spectandoru cadaueriim incontinentia praeterire,neq; aspicere.interdum fit, ut virisque his partihus praementibus,atq; obiurgantibus,renitentibusq- ac retrahentib. con piscibilis tame, superior euadat. id quod in hoc qui' spectare mortuos cupiebat, euenisse Plato comemorat, plura simul una hac oratione ostendens. irascibilem nempe a concupiscibili,atq; ab utrisq; diuersam esse ratiocinatem parte. irascibilem item nunquam concupiscibili suppetias scire, uno hoc propo sito exeplo declarauit. Nullus em sese o iurgat,sibi' irascitur,s ab importunis libidinibus,cesistere proposuerit.quis enim est,qui in morbo costitutus,no mediocri q: seruore oppress cu frigida vehemeter ast Petar,ratione tame collegerit,mortem sibi aut laesionem extrema allaturum potu iulum, ata; ita impetum refrenauerit suum,