장음표시 사용
521쪽
rito homini est vitio dandum. Quod aute Aristonis sectam,ca que ibi scripta suntdabefactant ac destruunt, in eo quidem reprehendi a nullo debet,Vnam mim Virtutem esse opinabatur Ari sto,quae plura nomina prout diuersa respiceret,conjequeretur. At Chrysipp no in respectu habitudineq; ad aliud,multitudinem & virtutum aevitioru existere ostendit sed in propriis subflatiis,1o quae qualitatibus immutari vicissim cosue
Uere,Vt Veteriam ratio constituit. Quin etia ipse paucis mutatis,aliisq; verbis usus, virtutes esse quales disserit. eaque argumeta adhibet. quae quidem illi, qui affectuosa
omni partae animae sublata- rationalem tatum poni minime coueniebant. Quo modo ergo sum ego in causa huiusce prolixitatis, si cogor in praesentia ostendere alienae sectar argumentis Vsum Chrysippum, Arixo stonis tamen recte consutasse sententiam Iustius sane in illos, culpa huiusce longitudinis est reiicienda, qui neq; sciunt quaenates fit via haec demonstrativa, neque in ea
quicqua sunt exercitati, veritatis praeterea nullam rationem habent. isti planb sunt, qui coiitra omnes demonstrationes rati cinari volunt. nec verentur vel turpiter in omnes versaripartes,modo possint efficeres
522쪽
ηoo DE HIPP. ET PLATONI sre,ut tota ratio imperfecta esse videatur. Ouemadmodum etiam nunc, cum iam dia scripti sint,qui ante istum oditi sunt libri, ac per multos annos ab optimis quibusque ct peripateticis & stoicis perpensa omnia suerint,repente h peripateticoru schola e titit quidam, qui membranulas esse diceret quae e corde ad cerebrum,eiusq; inuolucra ascenderent,eoq; animalem transueherent facultatem .atq; haec audet dicere is, qui dis io sectionem ne minimum quidem attigit.
Alias duas sua prolixitatis eausas adducit. prior est,propter eos qHi negarunt cerebrum esse neruorum principium. Altera, propter quorsudam contentionem, oe in arte demom andi inscitiam. Nam eum ad virtutum multitudinem declarandam, una acsimplexfidemon rationis via, rasippus temere prodavit di putationem contra Aristone , nullus entificis sumptionib M to usus stadialecticu tantum, rhetoricis captios; porro quanam sit Nero methodus demonstri.
tona,in virtutum multιtudine docend pulcherrime eam explicat Golanus. .
CVm vero a nobis etiam superius d
monstratum fuerit, cerebrum ad ne uos facultates transmittere, ipsumq; quasi .
sontem esse, neq; a corde eas, ut nonnulli per
523쪽
per neruos quos statuunt,ut alii per soporarias arterias accipere: coacti sumus rumsus ostendere, neq; omnino membranas 1 corde in caput pertendere.na quamuis iuxta collum , membranae nonnullae appereat, eas tamen b corde non esse vel inde cognoscant, i si di siccentur omnes illae, atq; etia cidantur, nullam laesionem pati animal conspicietur.quippe cum membranae, Vbi-1O cunq; suerint, membroru integumcta quaedain sint, ac nullam prςterea iunctione,nullumq; usum alium sicut arteriar,nerui,&Venae,habeant.Quem admodum igitur hic noego, sed qui ncq; in arte demon stradi exercitati sunt, neq; veritatis studio incumbut, nimiae prolixitatis, in causa existimari debent. sic quoq; de virtutu multitudine,scietiam cssiciens ac demon strativa ratio Vna, atq; cadem breuis admodum est: multae codio tra ac longissi imae evadunt,quae ex imperitia,& contentione, non ex Veritate consurgunt.quaenam Vero ea est scietior cffcctrix quae scilicct svi in tractatu de demon stra- itione exposuimus) ex ipsa rei natura progreditur. incipiendum enim a Virtutis notione.atque inde ad substant lar inuentione transeundum . indagandumque, Una ne an plures virtutis animae substantiae,inuenia
524쪽
4oa DE HIPp ET PLATONI stur,substantiae in communiori significatione sumpto vocabulo. ut in libris de demonsratione dictum est. i substantiae nomeita accipiebamus, Ut quasi essentia, ut inquiunt,siue optima Vniuscuiusque naturae per semo, intelligeretur. Quod si virtus tale quippiam est,in Unaquaq; re Una tantureperietur. Nam si quod optimii est,in unaquaq; re id Vnu est,unaq; est persectio, in
rationali animae parte,scientiam esse Virtu , tem necessὸ est. Et si sola rationalis,in animis nostris inest facultas,no opus est mutitas Virtutes requiramus, si vero irascentia etiam concedemus, huius etiam oportebit peculiarem quandam esse virtutem. perin, de atq; s alia tertia introducatur concupiscibilis,tres subinde virtutes emcientur. atquarta ex mutua harum inter se habitudine ct conuenientia resaltabit.Nunquid lisclonga ratio est minime. sed non secus at- que aliae omnes scientiam parientcs, breuissima.sed longa nos Vti oratione coguntist si qui nugas quam prolixissime protrahunt. scut in praesentia nobis si non prox-siis longa, mediocria saltem quaedam de animae virtutibus adhuc disserere necesse est. Nam si ut iuperius probatum est, tres sunt diuerse partes, rationalis alia, alia .
525쪽
eo piscibilis,alia Dascibilis,diuersae quedam virtutes, una in singulis existet . voca autem,si vis,quae in rationali est,siue sapia entiam,sive prudentiam,sive scientiam, si Me quomodocunq, tibi Visam fuerit. Ouae vero in irascibili est,sortitudinem,uel quouis alio nomine appellato. de nominibus enim parum laboro, modo illud constet, nam esse oportere. s placet etiam quae in
Q reliqua, hoc est concupiscibili parte efficiatur virtus,temperantiam nomina.De Pt
tonis& Aristotelis circa hanc discrepantia eum haud magna admodum sit, alias considerabimus.Vbi vero singulae totius animi Partes,pro dignitate quaeque sua pulchri- tudinem quandam habent,non iniuria i tam animam iustam appellaueris .At vero in partibus irrationalibus virtutes quq eristunt,habitus quidam tantum, potentigiunt an rationali autem non habitus modo ac potentia,sed scientia etia est virtus.haec squidem sola animae pars scientiae capax, particepsq; habetur.reliquae potetias quide,& habitus sue bonos, siue malos possunt acquirere. scientiam Vero, quo ad rationis fuerint expertes,minime possint. Veritas igitur adeo breuis euadit.
526쪽
sio 4 DE HIPP. ET PLATONI sPreponitur Aristonis sententia de xirtutibus quomodo una tantum sit,nempe scientia ac una vicium, quod interdum ignorantia alias insciatia appellatur. Gratis dicitur aneposemo γne. Inde Chrasippus arguitur,qhod vocum confuderit significata, rationibusque sit a sus oratoriis, non demonstratoriis. TRanseamus autem deinceps ad err rem. Nam nec ipse longus est, homi-ii, ni secundum naturam se habenti. Cu enim Aristo unam tantum esse animae facultate
qua ratiocinamur,putaret virtutem etiam animae,Vnam tantum constituit,bonorum
videlicet & malorum scientiam.quae quidescientia,cum bona sunt cligenda, ct fugienda mala,temperantia: cum agenda sunt bona, mala non agenda, prudentia: cum alia fidenter suscipit, alia detrectat fortitudo: sed cum prout unicuiq; couenit, sistribuit, iustitia ab eodem nominatur. atq;, ut semel 'dicam, cum absque actione, anima nostra bona ' mala cognoscit,ea sapientia,' scietia appellatur. Cum ad vitae actiones accedit, plura sortitur quae modo diximus, nomina,nunc prudentia, nunc temperantia, interdum sortitudo, alias iustitia nuncupata. Atque haec est de animae virtutibus Aristonis sentetia. At ChrIsreus,nescio quomod
527쪽
modo contradicere conatur homini,qui costanter commune cum ipso propositu, via quequaq; seruat.si enim bene omnia dc cognoscamus & agamus,vita nostra ex scientia gubernatur : si male ct salso. ex ignorantia.ut idem etia Chrysippus Vult, atq; id- .circo una est virtus scietia.Vnum ite vitae. quod interdum ignorantia,interdu insci tia appellatur.si quis ergo morte,aut pau- .pertatem,aut morbii timeat quasi mala,cu. : deberet bono animo esse,' confidere, quippe cum ea indisserentia habeantur,is scientiae desecta peccat. veru enim ignorat , Vt :Aristoni scilicet & Chrysippo videtur.VNtioq; illo animi laborat,quam timiditatem
vocant. Cui quidem cotrariam esse virtu
rem,aiunt sortitudinem,quae est confidedi& non confidendi scietia,hoc est de iis quaere vera,vel bona vel mala suerint.& no s-
' sam quandam specie ' opinionem obtulerint. Quoru scilicet nihil neq; bonum est, neque malum,sed indifferens. Vnde si all- quis est,qui voluptate bonum, molestiam malum existimet, secutusq; suam hanc opinionem,illam eligat , hanc sugiat,ignarus est naturae boni, atque ideo intemperans euadit. Nam cum in omnibus actioni
528쪽
bus eligamus quod videtur esse bonum,su giamus cotra quod malum apparet, nat raq; insita hanc ad utraq; propesione habeamus,philossphia est quae verrim bonu, verumq; malum nos docet. atq; ita peccato omni vacantes reddit. Chrysippus Vero, quasi loquedi aliquis imperit', nescio quomodo vocabulorum non rerum differetia aduertit. existimatq; singulis his vocib',di Dersum quiddasignificari,ctim dicimus ioligendum,faciendu,c6fitenter apprehendedui bonum.nec tamen diuersum quicquaest.sed unum plane atq; ide, in omnib' est significatum, non secus ac si bonum tantudixeris: Bonu enim id unum est, quod etiager quod agere, quod considentes aggredi,unusquisq; debet.malu hcontrario, PlDOn eligeret,non agexet,non cofidenter agMederetur quispia. Quemadmodum igitqui dicit nos oculos habere, non diuersum quidpia significat, ac clim dicit,nos lumi nibus,vel visu praeditos, aut praeterea Visutium mebrum nos habere, aut inspiciendi, aut videndi instrumentum:pari modo,qui habere nos scient iam bonorum I maloruait,is non aliud quid1ignificat,qua cum dici eligendorum &non eligendorum,agen. dormn re non agendorum,audendorum reo non
529쪽
DOGMATIBVs LIB. VII. 4o nim audendorum,scientiam in nobis ines.se.cum omnibus his verbis, nihil aliudviisi bonum & malum etiam G Chrysppi sententia exprimatur.s quide bonum selum, ipsum est eligendum,agendum & audenduvi bonorum scientia, in diuersis materiis, aut actionibus operans,plura nomina accipiat,quorum unumquodque, ex relatione quae es: in materia, aut actione resultet. G Ρlato verὁRueadmodum in quarto reipuis disputatione de animae partibus . Vna breui demonstrativa ratione coplexus est: ita etiam de virtutibus eius de agens, deinceps breuibus docet. atque in Lachete in hunc modum scribit.Si quis virtutes eta existimat scientias, non multae illae quidem cia sent,sed una tantum bonorum malorumque cogn itio. Non est igitur Plato, tam longae proliXaeque orationis in culpa,non et o ego, non Aristo, sed iis qui temere produxit disputationem suinptionibus non demonstrativis. sed dialecticis tantu, atque etiam rhetoricis,' captiosas innixus,quod . in secundo horum commentariorum libro non enim id nunc agimus) clim disserentias sumptionu declararem satis demonstratum puto. Eodem modo etiam,
ubi de virtutum differentia tractat Chry-
530쪽
sippus, omissis scientiam efficientibus, ct demonstrativis,in reliquis tribus sumptionum generibus Vagatur. in eo tame libro, ubi virtutes esse quales docet, scietiar magis effectricia adhibet argum eta, quib' Α-ristonis sententia,re Vera impugnat ac destruit. Verum quia video,nimia prassientis operis prolixitate non ullos indignari , lias peculiari etiam comentario, se Virtu- tum differentia tractare constitui. Nunc io eorum causa,qui disputationis exitum studiose expectant, Urgentque me ut reliqua subnectam,iam ad sequentia descendam.
Tria sunt principia a quibus geniti anim bi, si dispensatio : cerebrum, cor, iecur quorum cia omnia, breuibiu σ absolute lac expiscat
DEmonstratu est,geniis animalis,a tribiis principiis feri dispelatione, quo , οrum vnia in capite collocaiu,id habet m nus in se quide, ut imaginationem, memoria, intellectione,cogitationeque causet. In relatione vero ad aliud,ut sentientibus animalis mebris sensus,iisq; quae per appetitione mouentur,motus origine praestet .aureru in corde stu est,cuius opera in desunt