Medulla theologiae moralis, facili ac perspicua methodo resolvens casus conscientiae, ex variis probatisque authoribus, concinnata. A R.P. Herm. Busembaum è Societate Jesu, ..

31쪽

. Lis. I. TRAe T. I. CAP. II. dubitatur .g. an contractus usurarius sit licitus an die festo liceat venari, piscari, pingere, Scc. Et Practicum, seu particulare, cum dubitatur , in his circumstantiis g hoc festo , liceat mihi venari, Ex quo patet, quid sit conscientia practita dulua scilicet, quae practice dubitat peculative dubia, quae speculati eata avari Larm. Sancti Bec. vesp. . Qui cum Conscientia practice dubia operaIur, peccatri inuidem peccato ejusdem --xumis ac speciei cujus est peccatu de quo dubitat. ita anch. Bon, O .d. x q. - .Ratio prioris est, tum quia is exponit se periculo peccati tum quia au non Ut ex Ur,es pecco tum,id est, quod non fit cum determinato iudicio conseientiae esse licitum, Idque verum est,etiamsi speculative non dubitet,vG. Certus sum,absolute licitum esse die festo docere dubito tamen, an hici nune mihi liceat, pecco docendo Ratio posterioris patet, tum ex ratione prima data;tum ex dictis de Conscietia errone aci quia habet affectum ad peccatum ejusdem rationis. Vnde si dubites an sit mortale, peceas mortaliter:an sit furtum, comitiis furtum,&c. si dubitesinitne peccatum, sive mortale, si e veniale, ita ut malitia in confuso proponatur, dicit ast.2.ι. 29.ς 3. O nis O mortale quod,

IVesp. 3 Q at practice dubius est circa aliquod

opus tenetur se reselvem Et quiden non per so-him affectum voluntatem: hoc enim non suffecte recte doceat.Va'. Saneh l. i. mον c.' .ct a eommuniter contra Caiari' quia adhue exponeret se periculo peccandi sed per motivum rationabile quale est,i .Ratio probabilis 2. Exemplum bonu-xum virorum sine scrupulo sic operantium , sane. Becan. l. c. 3. Auctoritas viri alicujus docti iij duod si tamen dubium sine ratione justa causae te uiue concopium esset , posset etiam sine nova

32쪽

ratione deponi Et ita explicari potest Caiet. Resp. . si dubium oriatur ex obligationibus de praeceptis contrariis, g.utrum quis die festo terineatur apud aegrotum manere omis sacro,an vero sacrum audire tenetur se reseruere,, prude ter judicare, hic, nunc alterum obligare, 3 alteritum sibi licitum esse: alioqui enim exponet se periculo peccandi. Vt vero id rect fiat,haec servanda

sunt . Exquirat aliorum consilia, si potest a Sino potest,u.g-quiasolus est,uel quia ex consessio, ne rem intellexit,consideret,quantum res tempus fert, utrum ex duobus illis sit , vel videatur minus

malum, idque eligatri non peccabis; v. g. in casu dicto , minus malum est, omittere sacrum, quam deserere infirmum; quia He acro audiendo est praeceptum assirmativum tantum,& juris humani, at de infirmo , est negativum Wjuris naturalis.

Sanch.Bec.ἰ.c. 3. Si utrumque videaturaeque graVς,

utrum volet, absque peccato eliget, ob defectum libertatis. Quod verum est etiamsi culpabiliter in istam perplexitatem se coniecisset, modo de culpa praeterita doleat .Ratio est,qui alioqui ad imponsibile obligaremur,quod nec Deus exigit,nec fieri potest ideoque tum cessat obligatio minor:vel si

sint, aut videantur aequales: utrali Oet,V.LaIm.ι .c.

DUB UUM II. Quid agιndum eum Consitantia Deviat τὸ dubἱa. Sunt quaedam in Theologia opiniones dubiae, de in utramque partem probabiles,qua reddunt, minem speculative dubium. Quaeritur ergo hic,an quomodo ex talibus possit formari Conscien tia practic certa' Resp. Absque peccato licet sequi opinionem probabilem,etiam alienam,& minus tutam Choc est, quae miniis remota videatur ab omni specie pec-ςati, quam alteran relicta probabiliorein tutiore

propria seclusa tamen omni iniqria. 3 periculo

33쪽

aia. I. TRAcτ. I. Ap. Ii proximii, dummodo opinio, qua eligitur, adhue sit probabilis. Est communis Doctoriun, quos citat 3 sequitur Lui & Boibis α.ἀ Qq Ratio est,tum quia qui sequitur sententiam gravi

authoritate,vel non lavis momenti ratione nixam,

haec enim dicitur probabilis,hnon agit temere, sed prudenter,sequendo nimirum virorum prudentum,& artis peritorum consitum. Tum quia esset onus intolerabile,multisque scrupulis expositum, .ctui omni re examinare,quias prQbabilius, tutius.

Dixi in responsione, ' li/η m, quia parum

xefert, quod opposita sententia ipsi operanti vide

Tur probabilior speculative speculativum enim it Iud judicium, eo ipso quod fortesincertumis sata

sum sit, non debet esse regula operationis , cum operans aliam regulam, eamque certam habeat quam sequatur, scilicet hanc, quod in dubiis qui λ'ue ope taxi possit secundum sententiam, quam viri docti ut probabilem,& in praxi tutam defendunt. Neque tunc agit contra propriam conscientiam aut exponit se periculo peccandi, formaliter. A quo hinc Olugitu resolutio, sea wntium casuum. t. Confessarius,aut alius vir doctus,potest consulenti respondere secundum probabilem a torum sententiam, si forte ei haec sit favorabilior praetermissa etiam propria probabiliore in tutiore Ita Sanc.Bon.Ratio patet quia ipse Consessarius potest eam prudenter agendo sequi. Et si ad inconmilitiae notam fugiendam, xpediat respondere sempersecundum eadem principia,ut monet sanc. x. Potest etiam vir talis consultus significare consulenti,opinion a quibusdam doctis tanquam

probabilem defendi, quam proinde ipsi sequi liceat , quamvis ipse consultus eandem speculative falsam esse judicet, iroinde in praxi ipse sequi

non audeat.Ratio est, quia alter habet jus sequen-

rii minxiis probabilem, & hoc jus suum illi im

34쪽

dicare non prohibet. Laym.l. s.c. 2.e. Bonac ρ ' Poenitentem, qui sectandunt probabilem ommonem operari vult, potest , imo secundum commuinem sententiam,debet Consessarius. quidems proprius sit, sive Parochus, sub mortali, absolvere, licet ipse judicet doctrinam illam esse falsam: ideo aue frustra remittet ad alium Confessarium qui ut ejusdem sententiae .Ratio est,quia rectὰ dic posito non debet negari absolutio. Azor. VasqueZ. Sanc Layliis .e s into Additque Dian.ρ or i. F. It ex Sanch. Sancto , peccare mortaliter, si nolit absolvere quando de mortali consessio fit tametsi non sit proprius ejus Confessaritus. 4 Non sunt damnandi, qui adeunt varios Do-

is prudens ac pius,& non singularis habe tur Ratio est quia intendunt sequi opinionem probabilem uarianeh. i. i. e. '. n. α Son 3 alij

contra Navarrum.

Superiori praecipienti secundum opinionein probabilem,subditus tenetur obdire,etiam contra propriam probabiliorem ac tutiorem,v. g. si paulu- Ium aeg olus,probabilius S tutius putes te teneri ad jejunium, comedere tamen debes,sequendori Perioris sententiam minus tutam Sc probabilem Ratio est, quia in dubio praesumitur pro superio s. Potest Advocatus suscipere patrocinium eausae probabilis, etsi judicet contraxitu probabili mi.Ita Laym.Bon.q. .s,. 9. Ratio est quia utraque pars habet jus proferendi suas eausas in judicio. infra tib saub. 3- Dixi 1 in responsione .eiana iniuria, quia si periculum sit ne proximo fiat damnum aut inja-xia,locum habet axionia in dioio, uti uirenda est.Vnde resolvuntur hi Casus

r. In administratione Sacramentorum non sem,

per licet sequi sententias speculative probabilis

35쪽

-xime circa valorem Sacramenti seu quoad ea, quae a Ministro praestanda sunt, utendum est sententia securiore, e materia ac forma certa,v. g. in Baptismo Ratio est, quia licet praecis operationem pectando,Minister non peccaret, sequendo opinionem probabilem;nec Sacramento irrogaret irreuerentiam: quia tamen effectus Sacramenta, vix arissio peccatorum, infusio gratiae dependet avcra materiai forma , grauiter proximo noce xet;ideoque peccaret, qui pro materia certa ad hi- heret dubiam Excipitur tamen casus necessitatis, an quo Sactamentum cum dubio valoris , potcst praeberi sub conditione,V. - BaptismuSmOritus in aqua resaceae mixta, si naturalis desit , quiarum proximus iuuari debet, potest ex duobus

malis minus eligendum. H. LM.bis in Suar. 1. Medic in Chirurgus sequi debent tutiorare probabiliores nec Hi possum, ura explorandi

gratia naedicamento probabili, multoque minus dubio, si certum habeant Saac. Bon. l. c. Bald.

Dixi, si adHui sit iobabili quila si probabilitatem amiserit,o ali iiod decretum in contrarium, vel grauε censuram,uel rationem grauem denouo inuentam,quae difficulter refutanda videatur,non habet loco responsio, ni res tu hi Caseus Noti licet nunc absoluere poenitentem absentem , etsi plures Doctores antehac id senserinta horum enim sententia nunc est abolita, probabilitatem, si quam habuit, amisit, praecipue accedente decreto Cle ntis VIII.Bonac. t.on 17 sal θ communiter.

Ansa dubia turi, patris ingenda rRespondeo. Qui in dubio constitutus, post diligens examen se nequit rei oluere non tenetur

36쪽

eti partem fauentem sua libertati, etiam miniis tutam)dummodis sit in possessione sua libertatis, iuxta illud axioma in dubi melior est condi δερε sidentii Ratio est, quia talis non asit temerti

cum utatur sua libertate:quod cuiuis licet,quamdiu non constat esse ea priuatum,cum eam,ut caetera externa bona,possideat Proindeque volenti Obligationem imponere, quae libertate priuet, incumbit probatio obligationis contractae , tu aret . LI.in 6.m disio iuris via si adiam 4 quia in elligitur si ex una parte sit dubium, ex altera certum,tune hanc esse elisendam: quod si autem utraque pars tura sit, axioma ,niuersen non ea

Porro pro regula cognoscedi,quis sit possetar; attendendum est,pro quo stet praesumptio in sero

ex erno:is enim censebitur possidere:praesumptio autem censetur stare pro ea parte,quae onus probandi in alium transfert Bami.cs.c. s. unde eum Sancta .Laym.l.c.es aliis, resoluuηtu Casus i Dubitatur, post suffcientem diligentiam adhibitam, an lex ut imposita, v. g ieiuni j;item, an

Votuin, vel iuramentum sit emissum non obligatur dubitans Ratio est,quia cum lex M votum ut obligent, debeant sufficienter proponi, merito hie praelumitur non esse , ideoque dubitans manet in possessione sua libertatis.SuariFin.La,m.Contra vero si voluisse constet,& dubitetur an satisfecerit tenetur satisfacere , quia tunc votum est in possessione. Similiter dubitans an Horas legerit, tenetur legere, quia praeceptum est in possessione. . Ita sancti.LaymBon.l-c.Fil I62. . - . Qui certus est lage, voto, dubius tamen, an quid comprehendatur, lege aut votos ut, si

sua se Vocisse religionem, dubitat autem omni

37쪽

I LIB. I. RAe T. I. CAP. II. certam,an Mero in communi tantum diem, vovis abstinere a copula, dubitat vero an ab omni, an ab illicita tantum non tenetur voto, quoad partem,

de qua dubitat. 3. Si constet de lege, dubiuin autem sit, an recepta vel abrogata, vel tu ab ea eximarisci teneris lege Ratio, est, quia cum constat de lege , pro easta praesumptio, possessio;proindeque allegantie i non esse receptam, vel abrogatam, incumbit onus probandi,ideoque dum non probat, lege te

Aηor qui docent, si dubites,an lex sit acceptata a

te non teneri.

. Qui dubitat, an vigesimum primum annum expleverit, non tenetur jejunio quia libertas est in possessione Contra vero res habet, si dubites de aetate ad ordinem sterum, vel beneficium requisita; uia praesumptio, possessio est pro praecepto:

ideoque non potes recipere , donec de aetate conster. Laym.ι.c.n. 3s.sanch ic o.es i. s. si eras sit jejunium,i post examen dubitas, an sit audita duodecima noctis hora,potes cenare,

earnibus vesci quia libertas est in possessione. Contra verὀ, si hodie sit jejunium,& dubitas, an sit duodecima noctis , non licet quia praeceptum est an possessione eum eonstet hodiernum diem esse jejuni j,i dubium sit an transactus Sancti. Laym. .c Quae omnia intellige de dubio stricte sumpto: fi enim sit ratio dubium deponendi, .g. quia alimqua horologia sonuerunt duodecimam, alia non, cessat ratio data. Cum enim duo horologia sint quasi duo Doctores, seu opiniones probabiles,lio utrumlibet sequi,nisi sciam unum errare Layo ali communiter. . . Si dubites, utrum mediam noctem coenando cesseris, ve mastic ad aliquid deglutiveris,non1icet celebrare , vel Eucharistiam sumere sancΚ

38쪽

n. g. tum quia lam ieiune sumendi est in posses

siones: lim , quia grauis est irreuerentia. Quanquam contraria sententia La-- .c-s n. 3 c. o babilis; Diana vero . . de Muram. R. 29. tuta

etiam in praxi videatur,eo qu0 lex Ecclesiastica in casu dubio, non Vuleatur tam arct e stringere conscientias. in dubio factum praesumi non debeat meque censeatur irreuerens, qui iuris praesumptionem sequitur. Vide infra l. a. 3.G2. . x. de Lugo ZI4.n. I ' . Si post contractum bona fide matrimonium, dubium de valore superueniat, quod post veritatis inquisitionem depelli non possit,debitum non tantum reddi,sed etiam exigi potest:quia dubium superueniens bonae fidei possessori obesse non debet. . v. tinc.l. 1. de matrAῆν I-n, T.B .l.c. Qui certus est de debito,& dubitat,an solu

rit,tenetur soluere Suar. Vasq. Lugo Dian .p-2.c. s. anse R. ' nisi etiam creditor dubitet:tum enim, T in in I. 1. 4.xq-σὶ4 putat non teneri:quod Lay. l. I.m .ms .ita limitatu teneatur non ad integrivri

Glutionei'sed ad parten eius,pro qualitate dubij: quia Diana . .l. 3. R., . amplectitur ut probabile.

hinc ortus timorin anxietas,alicubi esse peccatum,ubi non est. Ita communiter Nauar.Azo . caeteri. - Resp. i. Licet operari cum Conscientia scrupulos, manente scrupulo,dummodo iudicetur esse scrupulus, Qui talis contemnatur. Neque tamen opus est , ut ad singulos actus formetur hoc expressum iudicium, quod sit scrupulus aediusfi - cit, quod contra eum agat ex habituali , vel virtuali iudicio,ab experientia praeteritorum actuum.

Ratio est , quia olis milli periculo se Gyonii i

39쪽

11 LIB. I. TRAc T. I. CAP. II. cum ad bene operandum sufficiat judicium pr. -- bile aliquid liceres scrupulus autem cum ex levisundanient procedat , non tollit judicium practicum probabile, Sanch. ιa c. Io Reg.Becan.HL

Resp. 3. Signa Conscientiae scrupulosae sunt r. Pertinacia judici j qua doctorum consiliis non acquiescunt i unde varios consulunt, &fatigant, a tandem nullMu iudicio stant, nisi suo. Ex levi apparentia Deo uens iudiciorum mutatioci unde oritur in agendo inconstantia Sic v. g. in Horis legendi aliquando decies mutabunt iudicium , de lecto vel non lecto aliquo versiculo mod ex priore proeedit, perturbate agere , ε camo quin

.dam modo in externis actionidus versata. Mab re reflexiones extravagantes infinitarum circun stantiarum s. Timere in omnibus peccatum , ac

Kontra sapientiam troprium saepe iudicium esse inquietum. 6. Si confessarius judicet te esse ser pulosum . . In particulari signa scrupuli praesentis sunt hare duo. Si per illum experiaris te nimium angi, turbari. Si alias expertus sis te similia

apprehenditae sine fundamento. Resp. . Remedia Conscientiae scrupulosae sunt, I Scrupulos contemnere , contra illos agere , nec cogitationes vere. II. Iudicio Confessaris, vel alterius Viridocti ac pij acquiescere , non recurre

do ad eum in singulis actionibus te enim se ac illum fatigant, cum scrupalorun incremento, sed accipiendo ab eo generalia principia , a quibus nullius scrupuli causa , imo nullo modo , recedat.

Etsi enim alterum errare contingeret quia tamen hoc faciendo agit,quod in se est, non peccabit III bonorum vitainis consuetudinem tan- Quam reguliam in ueri, S. t.SJl.IV.Αilhesacere De ad sequendas sententia mi:iores , miniis

etiam tutas. Fit e . . n. I. 2.V.Non iudicare quid

quam vise mortalς,uasi certo sciat, M. i l. i.

40쪽

ao Va'. saneh.Pil.La..c. .VI. Nunquam otiari; quia orium implet phantasiam cogitationibus scrupulosis VII. Destruere causas strupulorum4 V. g- melancholicus evacuet medicamentis atram bilem: Pertinax frangat suum iudicium,superbus prudentiae non conlidat rudis instructionem petat:timiadus meditetur bonitatem Dei, quae non imponit praecepta redigentia ad insaniam , VIII. Nosse scrupulosorum privilegia , ut i, quod non tenea tur in agendo adhibere exameari diligentiam,nisi valde mediocrem, nec tantam , qtiantam alij racsuod , dum angit scrupulus , nec suppetit consis lium, possint libere agere quod volunt , nisi car-tum evidens sit esse peccatum, vide Ua' in

x .a s . Σ. ubd nihil teneantur repetere ex praeteritis eonfessionibus , nisi certo sciant illud esse mortale,& se rite coissessos non esse. Non est au tem certus scrupulosus, quandiu dubitat. Vnde suadet Laym ut nunquam confiteatur dubia, scrupulos. Et Sa C. Dubium, Sancta Aetor decIN eum non teneri confiteri , nisi quae jurare possit esse mortalia , nunquam esse confessum Ratio utriusque privilegi Dest , quia in scrupulo,ex nimio timore peccandi, urbatur ratio , ita ut non possit recte rem examinare. Vnde esto aliqua confessus

non fuerit, non tenetur tamen cum tanto damno,

pervculo anxietati perpetuae,procurare integritatem confessionis, cum abeaminores saepe disi.

BecIX Confessarius non permittat confiteri, vel

proponere scrumlos, vel dubia maxime, si semes ad satietatem audiverit, inui alioqui nunquam fontem scrupulorum exhauriet. .apud Laym his