Medulla theologiae moralis, facili ac perspicua methodo resolvens casus conscientiae, ex variis probatisque authoribus, concinnata. A R.P. Herm. Busembaum è Societate Jesu, ..

51쪽

x aia. I. RAc T. II CAP. III. non sunt, tenetur ibi servare novum Calendariam ad vitandum scandalum, civitemptum Eccleiae

RΕ0 Possunt impleri sine charitate, nisi hane

in substantia includant; v g. praeceptum blectionis Dei. Ratio est quia tantum praecipitur substantia actus inclusi in praecepto, .g ut honoretur parens,non autem finis,aut modus praecepti,

ut docet S. Thom. 2.q IO o. a. Io.Interim certim

est , requiri charitatem in operante, ut impletio praecepti sit meritoria, juxta illud I Corintn. i 3. Si linguis Hominiren loquar S. Thom SuareZ.San unde resolvuntvi sequentes Casus. t. si quis jejunet, vel intersit sacro, ob vanam gloriam, vel etiam ut furetur, potest nihilominus implere praeceptum etiam per actum ex circun- stantiis peccaminosum: quia implet substantiam illius praecepti,licet pecce contra aliud,cui finis illa maius opponitur ut docet Sanc. I.-ν-GI .La7M.f. .c. 4-n s. Card.de Lugo ris'. χα. 2. n. 23. x. Simili ratione impletur votum, iuramentum Deo factum, poenitentia Sacramentalis, licet actus ipse sit peccatum. Ibia.ll. .

ad impletionam νaeviorΜ , requiratur in tanti iis sati faciendi Respon. Quod non Ita sanc.Va' I. q. auo.a.'. ali communiter Ratio est, quia lex tantum prae .eipit liberam operis extram executionem,V.g.auditionem sacri non autem , ut alio peculiari actu quis velit, vel intendat praecepto satisfacere, sive

ut alij loquuntur , praecepta non obligant ad ob dientia sormalem,hoc est,ut aliquid fiat,qui praecipitarν

52쪽

eipitur , sed tantum ad materialcim, siue ut fiatruo praecipitur, id in ob. t e/.s.c. .d. .Vne resolvuntur sequentes Casus I. zi alicuius praecepti immemor, illud napleuit, v. g. ignorans esse diem festum , libere tamen intersuit Sacro,is satisfecit. Neque,ut quidam volunt, necesse est , ut postea intelligens esse diem festum;velit tunc sati stacere permissam auditaria, quia impleuit substantiamactus pretcepti. S. Thom.

2. Is votum,iuramentum, poenitentiam S cramentalem vere implet, qui opera promissa, vel

iniuncta exequitur , etsi non habeat antentionem implendi iodytamen non applicet ea pro aliare. Ratio est quia vota &c.sunt leges quasi parti- rulares quas homo sibi , vel alteri imponii Lunde tantum obligant ad substantiam achais.suar. Agor.

praeceptae tantum obligant ad substantiam operis iniuncti;ergo illa posita,non est in potestate operantis, ut non satisfaciat.Nec rescri I.quod actus non operentur vltra intentionem agentis;quia Mintelligitur, quando est in potestate operantis iv. g. satisfacere vel non. Nec 1 qu qui debet alteri centum,non satisfaciat obligationi, si liberali donatione det ducentos.Nec . quod voto obligatus ad recitandum Rosarium, si recitet animo non implendi,non satisfaciat Ratio est,quia hae, similes obligationes proueniunt ex voluntate promittentis Di sicut ab initio debitore se libere constituit, sic vi debito libere permanete potest:obligatio autem parendi legi, prouenit ex voluntate legis ait oris ideoque non extenditur ultra eius intentionem

53쪽

& voluntatem , nempe ultra substantiam operis praecepti Con n. 3 9.V.Less.l.c.S Laymau.Vndere ivuntur sequentes Casus. i. Sacerdos,qui legit Horas non ea deuotione,

qua voluit, ideoque proposuit ad satisfaciendum

praecepto repetere,etu deinde non repetat, satisfecit tamen praecepto Suar Con.Card.de Lugo,&c. L. Audiens sacrum die festo, quod scit esse via timum vel, si non sit ultimumcintendens non audire aliud licet intenderit non satisfacere, vere semen satisfecit praecepto de audienda Missa , etsi peccarit contra aliud praeceptum; quo quis tenetur esse subditus legi natori Card de Lug. De est. 3. Is qui s.crum audiuit die sesto legit Horaseanonicas , absolvit pinnitentiam Sacramentalem, cum animo non satisfaciendi, non tenetur postea mutare voluntatem , t Velit per praecedens opus satisfecisse , quia vere satisfecit. Sancti. Salas n. 33 Card.de Lugo. Euchar.d. x contra

1 adumplationem praeotorum , requiratu i rami , seu volunt MMfaciendi su , quod praceptumst vesp. Quod sic Ratio est, quia cum lex detur 1 ominibus,non brutis,ideoque humano modo sie impletula, hinc implatio omnis praecepti,siue humani, siue divini debet esse actus humanus coniunctus cum libertate M voluntate operantis, id est, ut velit, siue intendat facere hoc, quod est prae

ceptam;v. g. audire sacrum, ieiunare,&c. Est communis: Vid. . . . 2.1. 1 QO. .' Suar. sancti.Vndea esoluuntur hi Casus.1 .Qui audiuit sacrum die festo ebrius,dormiens, aut impos sui quomodocumque μ' nescius quia a oorederetur,aut vellet facere,tenetur po stea com pos tui factus, Rudue aliud sacrum. Suar banch.

54쪽

. t. Is, qui audivit sacrum, jejunavit, e prorsus violenter coactus , non satas fecit mon enim fuit

Dixi, νοH- GOleme=: Quia si famulus V remet Donunt,aut puer metu amistri, sacrum Ccuat, esto non sit auditurus, si magister abestet istet si perversa voluntate illa peccet,praecepto antensatisfacit alio,quia metus non tollit libertatem

3. Recitans Horas, sola intentione legendi, vehaddistendtino satisncit;vti nec ille, our di sfacrum , tantum ut oculos pascat,cum alio colloquatur, vel expectet amicum. C. de Lug. l. e.n. 22. . Nec satis iacit is, qui tantum ficte ςonfitetur. V. MDrar.&c quia non eius fictio, sed opus ores' prum est

dupliei pra epto uno actu, vel Meuis a iu 'mpore ossit sati, νἱ 'Res i. Vno actu diversa praecepta simul impleti possum,nisi aliud colligatur ex mente praecipientis Patere praxi quotidianaci qui nil obligatur ad Horas ratione ordinis &beneficii satisfacit una recitatione sancti. cci .sal.Bonae io Vnd resolutuitur hi Casu, V P O. 1. Cum Dominica, festum incidunt in eundem diem, non teneris audire duo ae . 1.Votum foenitentia in Confessione injuncta. plerumqrue non implentur per actum alias debitatum:quia haec plerudique non est mens voventis,&

Dixi /u umqu/: Quia subita Consessarii iniungunt opus alias praecep rum. 3 inii lx ij pluribus obligationibus debet centum,v. g. non satisfacit , si semel dat centum: quia in debui Justitiae, attenditur aequalitas rei ad cena non potest autem imum centita, daala esse

55쪽

, a1s. I. TRAcτ. L CAP. III. Aebitis plurium centum.Vnde in his alia est instit tio,i mens obligantis Sanch. Sal. l. e. Resp. 1. Potest quis eodem tempore diuersis actibus duplici praecepto satisfacere , dummodo

unum non impediat alterum. Est communis .Et ratio est, quia plerumque temporum diuersitas non praecipitur. Suas AZOr.p. I.l. 7. S. sancti.ι. I.c. 14. Vnde resoluet , 1 Potest quis eodem tempore audire illam infesto praecepta, simula egere Horas,vel alias or tiones,voto aliaveratione debitas. Bon l. o. n. 8.1. Potest item, qui tenetur audire duas Missas, eas audii simul imo etiam tres, ut docent aliqui, dum simul in pluribus altaribus celebrantur.Sanc. I mPr.c. I A. . Ιχ. Maior s it.

Resp. Si violet praecepta materialiter tantum diversa, ita, licet sint plurium legislatorum .ha beant tamen motivum formale idem, iversentur circa materiam eandem numero cum iisdem circunstantiis,unum tanthm peccatum committit: si uero praecepta sint formaliter diversa ob motiva proxima specie distincta,vel versentur circa mate-xiam numero diversam, committet phira peccata: quia sunt obligationes is malitiae diversae. Ita Sanc.l. 'mare Vas' , z.d.' Sal.C.de Lugod 16. n. 243.Vnde resollauntur. Qui non jejunavit die vigiliae incidentis in Quadragesimam , aut neglexi sacrum festo inςidente in Dominicam, unicum eomi nisi peccatum, satisque est confiteri de jejunio,& sacro uno, quia in his praeceptis unica est ratio formalis, Mot

'um prox invam, v. g.in priore maceratio carnis:iti posteriore cultus Dei. Laym Sancti. C.de Lug.l. e. x. iii viola votum, auramentum,vel votum praece an EU aena ei cadem rc, duplicemnia-

56쪽

proeptis in genere. 23 IIclam eo lities, ac proinde id in Confessione explicandum est: quia voti observatio praecipitur ut fides Deo debita servetur juramenti autem, ne Deus vocetur in falsum testem:& sic duae sunt hic rationes formales ivti, sunt in omissione Missae qui propter festum,i ex in)uncta poenitentia audiri debet. C.de Lugo L3. Si ligatus cum licrata adulteretur, duplex peccatum injustitiae committitur, unum contra pro priam uxorem,alterum contra maritum adulterae: ut etiam, si quis uno actu occidat putres, sunt plumra homicidia, quia in istis materia est numero diversa Lay n. 3. Sancti. C.de Lugo

Quae excusent a transetrestim fila -- L .RF0 si si ii Vincibriis exequeat;quia nemo pec ne i ra supponi p. His sit vincibilis, A culpabillis. no x xc ac, - 4. st,cum poteras,3 tene baris Icare tit diceres, o in mentem veniebat dubitare,nec studuisti intelligere S Au S. Thom. Sancti. Io mo .c. - caeteri communiter contra

Palaana. Vnde re L i r.

i. Si quis die ei uni nihil cogitans de praecepto, carner, aut carnes comedat, non peccat similiter in aliis , ut si occidas hominem, putans edi

seram Bon. q. γ.ρ. 3.1. Si in ali clua re tantum advertas malitiam unius generis illam solam contrahis,V v. .siquis cognolcat sceminam quam scit non esse sciam, ignorat auten esse cons inguineam,is fornicationem tantum, vel adules rium commictit,non incestum.

57쪽

eso in I TRACT II CAP. IV. est , peccas quidem minuitur tamen per metum .inalitia:quia minititur libertas Interim tape fit,vi praecepta quae dana non obligent, cum eorum observatio cederet in grave alicujus incommodam de tunc,si ex metu talis incommod quis tale praeceptum omittat, non peccat,cil praeceptum non liget. Est communis. Vnde resolu. et Praeceptum naturale negativum , prohibens rem intrinsece mala non licςe violare,ne quidem ob metum mortis. . . Metuc ravis, . g. mortis,&c saepe non tantum excusata praecepto positivo,tam divino,quam numano;sed quandoque etiam ab affirmativo naturali,& sic ut anch. m'ν .e. 8.)no tenetur quiscii periculo vita integre 6fiteri, servare depositu,

Excipe tamen casum,de quo infra l. 1.t. 3, e . Hr.3. M observatio legis hi niana necessiaria sit, ad conservandum bonum aut erzendum malum

commune,quod pluris vita propria,tunc lex illa obligat cum pericu)o', itae, ut v. g. si dux mandet militi non discedere ex statione:item si periturae sint animae,nisi Pastor adeat aegros tempore pestis Laym. I. . Alioqui nulla praecepta humana,etiam Eccle- fastica,per se obligant cum periculo vitae,aut simi

ris metu mortis contrahere cum consanguinea, in gradu prohibito lege Ecclesiastica, posse scotrahere in speciem:)non tam posse consummare: quia cum matrimonium esset irritum, sornicareris, quod intrinsece malum est. Sanch.de Mira T. s.' . Per achidens interim accidere potest, ut lex huiri an obliget cu periculo vitae, ratione alterius praecepti iuris naturalis, aut divini concurrentis;vtv. g. si quis cogere vellet transgredi praeceptum Ecclesiae,io odium fidei,vercontemptum Religio-

58쪽

An ex siet imporentia totim vel partis Resp. 1 Cum ad impossibile nemo teneatur,eertum est, quod impotentia excuset,etiam illa , cui ante caussim cum peccato dedisti , dummodo de hoc doleas. Quare id praecipue hic dubitatur, an, qui non potest implςre totum,teneatur ad partemΘRes p. x.Si praeceptum tale sit, at commode pos-s1t, aut so eat dividi i atque in eius parte salvetur ratio seu finis praecepti, tunc qui non potest servare totum,debet servare partem quam potest Quod

si vero nota salvetur rati praecepti in parte,neque id commode possit,aut soleat fieri, tunc qui non. potest tot iam , hoc est tantum quo moraliter impleri censeatur intregrum praeceptum is non tenetur ad partem sua omnia aestimanda sunt, et ex intentione legi satoris. x ex ratione,sine,Dmateria legis. 3.ex judicio prudentum . . ex communi usu Ita Sancti a 'fri 9 Lay m. t. r. .co'. Vndς resolvuntur hi Casus. i. Qui non potest legero omnes Horas , debis

dicere eas, quas potest quia dividuae sunt Laym.

' ri in Quadragesima non potest jejunare, debet itinere a carnibus, si potest naut qui non potest omnibus diebus , tenetur iis quibus potest. ita Layn .l. . , Bon. 3. Qii potest notabilem partem sacri v. .usque post consecrationem audire,aut Horarum dicere,aut commodypotest cum alio & solet tenetur,alioquin non. ibid. v. infra datoris. . Si quis carens Breviario,pauca ex Horis sciat memoriter,non tenentur ea dicere ibid.

s. Qui obligatur visitare limina Apostolorum Romae,d scit te eo pervenire non posse,non tenetur ingredi teriquia nec sinis, nec ratio praecepti salvatur, ibid. dc Suar. AZQr Bonac. I.2.8. a.

59쪽

vel parem potestatem habentis facta ex justa calx sa, excusat ἱ transgressione praecepti. Est communis, Sancti. AZor. I. iis . s. Salacu. 2 O. Ratio est,quia cum sit author suae legis, potest quemvis excipere-Dixi r.ex iusta ausa, quia si temere,& sine causa dispenset, tenet quidem dispensatior peccat tamet tam dans, quam petens dispensationem contra jus naturales, dictans partem debere conformari suo toti,nisi justa causa excuset, Sancti lib. 8.d. 18.Siaau. Fit Lm 4 8 ωquidem ut vult Suar .mortaliter; venialiter, Pontius apud Dian. quem .s 3 3. R. 8. 9. o. Si dubitet, an causa sit justa, posse dispensare,vult anch. contra Bonam qui dicit peccare. Et si utem causa sit justa , non tamen tenetur dispuosare,nisi cum vel jus praeeipieex ea causa daspensari; vel necessarium est ad hommune bonum , vel spirituale cenitentisci vel ad avertςndum grave damnum,aut publicum scandalum. sine dispendio fieri potin Dian .p. 8.f.3.R.

quia dispensatio inferioris in lege superioris siejulti c.iuta, invalida est, ac proinde non excusat atransgressione praecepti Ratio est, quia qui nomi. ne alterius sine causa dispe nini,dissipat, Suar. t.6. I, . Sancti .L8.da natν. I . V si de autem in licite inferior potess ate ordinaria dispenta ex si a causa in lege Superioris . . Circa levia, hoc est , quae sub mortali no obligant,etsi facilis sit ad Superio- Iem recursus. i. Circa ea,quae frequeter occurrunt, g. in ejuniis, celebra dis estis,&c L. Circaea, ouae ita sunt propria uni communitati, Vt non conveniant aliis. . fando recursus ad superiorem dissicilis es , siue, quando est necessitas, .periculum in

qui addit .si consuetudo eraescripserit ut inserior

60쪽

D e praeeptis in 'err sdispenset, ut Dia n. l.e. R. t .Quando est dubium negativum an casus egeat dispensatione Qtio casu, secudum Palaum,non opus est dispensatione cum

i. Pontifex sine usta causa non potest dispensare in lege Dei,nec Episcopas in lege Ecclesiae.

v. Dispensatio in voto,vel juramento sine usta causa , etiam Papa facta est invalida, ut San

3. Valida est si superior per errorem , justam causam arbitretur,aut et si non arbitretur, ae mere dispenset)re ipsa tamen sit Sanch. l.e AZor. Sa, Salas,n.8. Similiter si dii pense causa, quae reuexa legitima est, non praecognita, probabiliter men valere docent sanch de Dian. p. 8. tu. ara'. I. yc. contra Azor. In dubio de valore dispensationis valida censeri ,eis quod praesumatur in favorem actus nepe . reat, probabile purant Sanch.&c. cum Dian .p. .r. 6. R., i. . 3 R. s l. 3. R. x contraMol accis. Habens potestatem generalem dispensiudi potest etiam secum dispensare directe, immediate, Sanch.Dian.ρ 8.t. 3. R. Ic. contra Suar. c. Valet dispensatio obtenta per vim , aut metum semodo cauta sit justa. Item data sine ullis verbis, sola mente.Turrian. Dimp. 8.e.3. R. 17.76. p. u . R. I 8. Qui impetrauit dispensationem V.g.in im pedimento dirimente matrimonium & per ignω-rantiam , vel simplicitatem expressit causam falsam, eum valide contrahere matrimonium dicie

8. Subditus bona ad dispensationem petens a tionibus sueeriori allatis,potetidispensatione im a L