Medulla theologiae moralis, facili ac perspicua methodo resolvens casus conscientiae, ex variis probatisque authoribus, concinnata. A R.P. Herm. Busembaum è Societate Jesu, ..

41쪽

Regula externa actuum humanoru, filiceat L re

stincte accipitur, est recta agendorum aut omittendorum ratio. Interim, cum a Superiore non Communitati,sed alicui tantum,aut aliquibus in particulari aliquid praecipitur , non appellatur Lex,sed Praeceptum tantum.Suar. Laym BOn.d I. I p. r. Vnde resblue. i. Ad Legem, seu Praeceptum quis tenetur;non ad Consilium : cum hoc tantum dirigat , illud verox. Cum iniqua lex est,is contra rat Ionem , non

obligat,quia deficit a rectitudine. ιιι. 3 Cum dubium est de iustitia,teneris lege: quia legi stator possidet ius praecipiendi ideque regitur Heiore consilio;ac potest habere rationes subditis occultas. Addit Suare E, etiam obligare, licet contra austitiam legis sint rationes probabiles quia alias nimia daretur licentia legibus no parendi,cum vix ossint esset a iustae, quin aliqua apparens ratio da-

4.Legesin sententiae latae a tyrannis,obligant si

ij pacifice regna possideant , in Republica tolerentur asec obstat quod sententia iudicis illegitimi dicatur esse nulla: id enim verum est de senten. tia, prout est praecise a tyranno,non autem , prout

est a vobintate, saltem interpretatiua implicita Reipublicae quae dum tyrannum in iudices ab eo constitutos repellere nequit,tacite confert iis potestatem gubernandi eorumque leges lacta rati-

42쪽

s. Non tenetur quis ad legent,nisi promulgata

g ualuplex ast Praceptum Respondeo: Praeceptum dii iditur . universaliter in Assirmativum,& Negativum.1llud est quod bonum praecipieri hoc, quo malum prohibet. Disserunt inter se, quod Afirmativum obliget

quidem semper , sed non ad semper, seu, non pro omni tempore,v.g.Honorandi sunt parentes , non

semper sed suo tempore. Negativum obligat , dc

2. In Naturale. Positivum. Praeceptum Naturale siue iuris naturae, est dictamen Miludia Cium nostrae rationis, quo per lumen nobis ab autore naturae impressum statuimus , quid agendum, 'uid vitandum sit, quale est illud Bonum est faciendum;malum fugiendum Ex quo praece pro generali particularia v. g. Deum esse colendam, nemini faciendam esse iniuriam, imo omnia Praecepta Decalogi, excepta circumstantia Sabba-xio multaque alia derivantur. Praeceptum post'tiuum, seu Iuris positi ui est, quod libera Dei, vel hominum voluntate positum est ex eadem de Penἀet, .g. Praeceptum de Baptismo,ieiunio qua, dragesimali,4 c. Porro quomodo Praecepta positiva mutari de variari pomnt,ac soleant maturalia veris semper maneant, Vide apud Scholasticos, Leg. α - ελinas i .c- -b. Respond-2. Praeceptum positivam diuiditur in Praeceptum Iuris diuini, quod scilicet a Deo traditum est, Min Iuris humant quod ab homine P sitiuum diuinum diuiditur in praecepta Veteri si Novae legis Lex vetus continebat praecepta in a alia,caeremonialia,& iudicialia, te quibus.vid. D. Ih I a d. . Lex noua coaxiaerii a ccpta H

43쪽

turalia fidei , sacramentorum Positivum hum num dividitur in praeceptum Iuris Ecclesiastici, sive Canonio , quod authoritate Ecclesiae scilicet, summi Pontificis, aut Concili statutum est de Iuris Civilis, seu Poluiei, quod landatur in potestate saeculari.

accuratione communitatu Respondeo. Et si ita sentiant Canon istaeci item Nauar. or,&e. citati a Lay. LI.ν. 4.c 3 eo quod ponant,leges hae tacita conditione ferri,si a popu- Io fuerint acceptatae, alioqui vim, seu obligationem , non habituras Verior tamen sententia est

Theologorum , leges absoluti Magistratus non pendere a populi acceptatione,AE consensu ; sed inox ut legitim'pron ulgata sint , obligareio pulum ad recipiendum iraesertim in legibus Pontificis , qui suam potestatem non accepit a populo sed Christo, aR Suar Molina, c. Vnde

La ym. l. e. resolvuntur hi Casus.

r.Episcopis exossicio incumbit,novas leges Pontificias, ut Principibus, Imperatorias Q promulgare per suas dioeceles,atque in usum de dixere. α si lex in Provincia promulgata sit, sed a majore parte populi non accipiatur, nec observetur, tunc si legissator id sciat in taceat, censetur hoc ipso legem revocare. Si vero id sciat, rurgeaeooservationem, quisque tenetur eam servare, quia

potius caput suum , quam reliqua membra sequi

3. Si Princeps nesciat, non recipi,nec deduci ad usum diuat legis obligatio donec elabatur dece nium:quo lapio,pria riptum est contra eam, sive Imperatoria sit , sive Pontificia in tunc non amplius obligat. Vti&Lex Ecelesiae, etsi semel ece pia sit aboletur per praescriptionem, sed annorum. plurium,aςmpe quadraginta, Na /ZOI. SUM

44쪽

4. Si tu legem promulgatam paratus sis suscipere,& data occasione etiam observes;sed alij plerique e communitate non recipiatit, nec recepturi Videantur, tunc saltem ab ea excusaberis per dis

cretionem.

s. Et si primi Episcopi sortespeccarint, non reeipiendo legem, in usum deducendo, successo- Te tamen eorum post longum tempus videant non observatam, credere possunt esse sublatam petyr e scriptionem. 6. In dubio, num lex recepta sit necno , praes naendam est pro ipsa: quia factum in dubio praesumitur si de jure faciendum erat. Vid. AZor.l.

praecipiunt, tum sub poena , tum etiam sub culpa, sive peccat idque gravi aut levi, prout rei praeceptae ad intentum finem necessitas. materia: quantitas, Meorum voluntas sese habent, quae excorum verbis, circunstantiis, aut prudentum aestibnaarione solet colligi. Ita Theologi communiter,

Vnde ψο untura Casus. t. Graviter peccat, qui deliberateis in materia magna violat Praeceptum aliquod Decalogi , vel Ecclesiae. L. Cum res levis est , non peccat mortalittertransgrediens, etsi Superior sub mortali praeceperit; quia id eum posse negant suar Taym in alij communiter : v. g.ne quis frangat silentium , noedat uvam, ut claudat ostium,&c.quia est res parva, ε incapax tantae obligationis Nec ipse Deus hi materia parva sub mortali Obli. t,v-Lςss.l. - .

45쪽

3. Aliud esset si materia alias leuis fiere grauis

tione cir cunstantiarum v v g. contemptus scanda-li,magui boni communis,uel finis a legissatore 'renti. Sic abstinentia a pomo in Patadiso in quidem paruarii uissima ante erat ex circum. stantia finis. Suar. l. 2 s. 4. gando materia est grauis potest Superior Fraecipere tu culpa tantum leui quia sicut potest nullo modo obligare, non praecipiendo ita etiam potest obligare sub veniali tantum Ita Suar. Less .c contra Va's. Potissima signa, ex quibus colligi possit , an ex obliset sub graui culpa,sunt haec I. Si materias grauis, mon constet in contrarium de voluntate praecipientis. Vnde Casitan sum veν.eler Aocet Clericos tantum peccare veniaIiter , dum contra praecepta Iuris positici,aues, canes sinuuntur advenandum II. Si verba magnam vim habent, ut jubemus,interdicimus,in virtute s. obedientiae vel vi voti, aut iuramenti, vel grauiter mandamus occ. III. Si poena magna adiiciatur , t excommunicationis, depositionis, maledictionis aeternae, exitu perpetui, moris,&c. IV. Si ita fert vias consuetudo, inter peritosi timorato quia consuetudo est optima legum interpres, ut patet in lege ieiunii Ecclesiastici, ut abstinentiae a carnibus; item communiones annuae, quas grauiter obligare probant

gantur , ita, eorum transgressione peccent. Quod addo propter ebrios , cad tempus amentes,qui etsi vere iis oblisentur, eorum tamen vio- Iatione non peccant, defectra aduertentiae rationis,

& consensus Pars prior est communis certa.

46쪽

e. io. Posterior est eorumlem. Cuius rati est:tum quia praeceptum cum sit directivum , supponit lam rationis e tum , quia obedientia tantum est eorum , qui ratione, voluntate utuntur. Neque

alias transgressio ad culpam imputari posset. Vnder lius hos M. i. Legistator non tenetur suis legibus , ut te, uoad vim coactivam,& poenam, siue directes inuecte ramen is quoad vim directivam , ex aequitate quadam , tenetur se, tanquam caput,

tui etiam in contractibus, cum reliquis pari conditione uti Vid. Fil. t. LI. I.

1. Infideles non baptizati,etiam Catechumeni, non obligantur praeceptis Ecclesia : oblitantultamen haeretici, mali qui per Baptismum, Ecelasiae semel sunt subiecti. 3. Et si pueri ratione utentes, legibus iis Ecclesiae , quarum materia eorum aetati est conueniens, v.g. confessionis annuae, secundum Nauar .Hena. . Azor. Item abstinentiae a carnibus, audition1s sacri,secundum Sanch.&G obligentur,quoad culpam; non tamen quoad poenas ordinarias, nisi sint Puberes, quales sunt masculi anno decimo quarto; puellae duodecimo absoluto. Ita Solus , Vas'. a. Infantibus,non baptizatis, perpetuo amen-.tibus,licite dantur carnes diebus Veneris 'imponuntur opera set uilia festis,non tamenebriss cum legi maneant subiecti,uti nec licite irritantur amentes ad blasphemandum , laedendum c. eo quod talis actio tribueretur principali agenti, qui alte

s. Clerici, cum iure diuino sint exempti de potestate cituli,ut doce deIl.M. ι tertia , 8 non

47쪽

tenentur legibus ciuilibiis directe in quoad vim coactivam. Viae nec a Principe saeculari puniri possunt. Cum tamen sint membra Reipub.δc alioqui communis aequuas seruari non posset, tenentur indirecte in quoad vim directivam, legibus communibus iis , quae ad bonum commune sp edint,& eorum statui non repugnant, quale V. g. sunt leges prohibentes vel irritantes contractum nisi hae sint poenales , tunc enim quia vim coarti tuam obtinent,eos non ligant ideoque peccant contra iustitiam, M ad restitutionem tenentur, si frumenta, v. g, vel alia vendant vltra pretium a Irincipe statutum.Ita Molina, Suar.Sal Tan.Vid. lay. c.quia ius Naturae exigit, vendam pretio iusto: inle autem censetur quod decernitur lege.

scilicet certo tantum loco,in urbe v. g vel Parochia obligat,aliud uniuersale, seu iuris communis, quod totam serὸ Ecclesiam obligat. Suppono II Peregrinos proprie dici eos, qui

aliquo veniunt animo non manendi sed tantum

subsistendi per aliquot dies, vel ad summum per

minorem anni partem, ut mercatores Viatore S:

non autem studiosi,neque ancillae,qua veniunt adseruiendum. Respondeo. Non obligari. Ita Nauarr. Sancti. Less. likq 3. diss-8. Ratio, quia praecepta localia per se, directe respiciunt territorium eique sunt infixa,atque adeo non obligant nisi existentes intra illud.Lex enim ita sertur;v.g. Festum illud tali loco celebi et ut: ideoque hic valet illud : Si fueris Roma c. Abbit Lay. . l .praeceptum locale eX-pirare etiam intra proprium territorium, in loco exempto , quod is aequiparetur loco sito extra

48쪽

De νMe iis ἰη genere. Ii sapiseopus sub poena excommunicationis vetet lusum aleae, non obligantur Clerici ludem te in loco exempto a iurisdictione Episcopi. si quis die ieiunij, aut esto, sit hi loco alio, non sit territorij;aut exempto, ubi tunc non est ieiunium,aut estum,potest ibi comedere,exerce

1.Id etiam habet locum in praeceptisiuris communis, si in loco isto sint,si abrogata,vel ncinaecepta,vel habeatur priuilegium Q aare potest .g. Mediolani primis quatuor diebus quadragesimae vesci carnibus , cum id ibi liceat. Item in Belgio sabbatis intra Natiuitatem& Purificatione vesci carnibus: item in loco , ubi Tridentilium non est

receptum valide , etsi non licite linire matrimonium clandestinum Suar. Sanir . c. I 2Zess S c.

. Potest quis discedens mane ex oppido, ubi non est ieiunium vere carnibus, etsi meridie redi-tiitiis sit domum ubi est ieiunium ue nec tunc ubi domum venerit,tenebitur ad seruandum ieiunium ista die,cum illud iam violauerit, ide6que seruare non possit, tenebitur tamen domi abstinentiam a carnibus , cum illa adhuc possit ibi seruari eo quod si diuidua Sanc .l.ciest e. I a.d. 8.ue. Si quis abiturus est loco , ubi est ieiunium, sciatque certo peruenturam vesperi ad locum, ubi non sit Ieiunium,tunc etsi non possit ibi vesticarnibus,unde abit, cum ista abstinentia sis diui- dua' potest tamen ibi mane entare is meridie prandere , ut contra quosdam docent Less. MSanch suprά. 6. Probabile etiam est in conscientia see rum, quod docet Sanch. l. m'. d. 18-θ nam

cap. L .contra Nauar. Suar peregrinos, antequam

excedant proprio territorio, non teneri implere praecepta, quae eos ibi deprehedunt,v. g,non teneri eum mane audire sacrum die festo,qui ante pran

49쪽

, arv. I. TRAcr. II CAP. II. dium venturus sit alio , ubi non sit festum quia si

manssisset uo loco, ubi praeceptum obligabat, poterat differre ad id tempus: quando autem p Cruenit ad alium locum, desinit obligari. Nec obstar, quod praeuidens impedimentum, teneatur praeuenire , quia id tunc tantum verum est , quando nimnente vi praeeepti quis est impediendus,hic autem ab obligatione praecepti absoluitur. Contraria tamen sententia, tanquam magis pia,suaderi potest, nisi quid obstet. Sanch. I.n orat.cap ια- σι I3. G

/ὸretiani se vagi tenea=itur praeceptis locorum, Resp. Regulariter non tenentur praeceptis sperialibus illorum locorum. Ita Laym. Salach AZor. Koningssiess. ginald Fil. contra Nauarru Suar. sa , c. si quoad vagos , etiam contra Bon ScSanchyRatio est, quia non potest dari ulla ratio huius obligationis , cum illi non sint subditi eslocis, vel Superioribus , quorum tales leges fuerunt , ideoque sint extra eorum iurisdictionem. Nec obstat et eos nullis partialium locorum statutis, sed sol iure communi teneri, quia id non est absurdum. Nec α. quod vagi,ob delicta admisesa,puniri possint hoc enim consuetudo recepit, scelera maneant impunita. Diaticio,viminci quia tenentur quibusdam legibus, maxime quarum violatio cederet in damnum, ciniuriam illius loci, in quo morantur, ut etiamtis, quae sunt de conti actibus eelebrandis. Vnda νεμlues hos Casus. I. Tales non tenentur audire Missam,& possunt opera seruilia exercere die istic festo, non tenentur ieiunare,nec abstinere a carnibus, quando istic est ieiunium,&donii suae non est. Intellige utrumque,secluso scandalo,propter quod Episcopus loci punire possct Lum ι. .φa 2 3 .4

50쪽

α. Peregrinis non licet frumenta eveheres, clvendere, supra pretium ibi staturum , noctu arma ferre, &c.si talia ibi prohibita sint. Panorm.Reg.

Dixi 1 ρ est Mitalitas quia si domi tuae

consuetudine derogatum sit alicui praecepto uris communis i alio venias ubi illud viget, eodem obligaberis Ratio est quia lex juris communis est uni eis alis, mobligat omnes sine ord in ad Ioves ga aliquis veniens Coloniam,v. g.tenetur isti e sabbatis inter Nativitatem Christi, QPurificatio

itinere a carnibus , quia privilegium ejus

comedendi tune carnes, non est personale, sed lo-

loco morantur. Ita Sano . nom ἔα Suar.La7.S c. Inde resolvuntur sequentes Casus.

I. Si Germanus per Hispaniam transeat , potest sabbatis vesci intestinis animalium Idem si per Belgium, aut Mediolanum iter habeat,potest inter Nativitatem Christi, α Purificationem in Belgio sabbatis, Mediolani vero quatuor primis diebus, Quadragesima carnibus eici.Sancti Suar. Bona L. Si quis ex Dioecesi Catholica, v. g. Hiedesio, ubi vetus Calendarium ad cissi in uiu, veniat iaciliam ubi novum est praeceptum , v g. Monasterium, potest, si ibisti adragesima praeteriit, carnibus vesci, ut docet Sanct me Salas, os Bon. num 6'.Lessa, cap v. d. 8 qui tamen contrariam sententiam silade in pia i , licet haec tuta sit, ut Miam docet La tm

Addidi . Dines Carsiolisa, quia si Catholliusvmiat in terras haereticorum , ubi alij Catholici