Quaestionum Plautinarum liber primus, sive De hiatu in versibus Plautinis

151쪽

Euanthius, quartus erentii interpres, an moratii Rufino Grammatico p. 270b. Euanthius in Commentario Terentii de fabula i. e. de C nioedia sic dicit Concinna argumento , consuet dini congrua, utilis sententiis, grata salibus, apta metro. Et postea sic: Veterea etsi usi ipsi' ioque metris negligenti , iambici versus duntaxat

in secundo et quarto loco, anaen a Terentio vimc intur resolutione huius metri, quantum potest,

coimninuti ad imaginem prosa orationis. Quae quidem verba in agmento leguntur, etianin superstite, edit. estexhovit Tom. I. p. LIV. Verum, an iustos in omnesque poetae fabulas Composuerit commentarius, necne quum nihil ea de re compertum haberi queat, in medio relinquam. Eadem fere, qua Donatus, is vixit aetate Eusebio teste an Chron. ad ann. CCCLX. p. h. Euanthius eruditissimus Granseatico riConstantinopoli diem obiit, in cuius locum Chrestus ex Africa adducitur. Constantinopoli una cum Graecis Latinos docuisse Grammaticos, XCodice constat Theod. lib. VI tit. 21. Cons. Gothofreta Tom. I. p. 114. Euanthius certe, ut Donatus, unus fuit de publicis Professoribus,

quomm quidem numeru tunc temporis nondum

legibus exat finitus; quod Theodosius inor Primus lege sanxit, ne plua vis inti utriusque eruditionis Grammatici in Capitolio Urbis Comstantinopolitanae profiterentur. Coni Cod Theod.

152쪽

l. rv. t. s. cum Gotholaedo, Tom. . .. 205. seqq. De Ahica autem, inde adductius ille ruit, qui Euanthio succederet, cogitandum est, Carth gine scholas tum misse artium liberalium Iong. celeberi imas, et Latinarum quidem litterarum ibi ita floruisse studia, ut hinc quoquo Carthago scriptoribus aemula diceretur Romae Adi Liapsium Opp. Tom III p. 91. Salmasium Protegg. in Solin. p. T. Gotholaedum in Cod Theod.

Iona. V. p. 198. ceterum iuvat intelligero hoc argimaento, quam late disseminatus tunc fuerit eruditorum ordo, quum ex Dica O rentuir, qui Constantinopoli docerent litteras. Arruntii Celai Commentarii mentorantur a Charisio ut lib. ΙΙ. p. 185. Nimium quantum Terentius in Phormione ubi Celsus 'pro nimium, ut immane quantuin incredibile quantiun licet qaudam sic legant, inquit, ut nimium servus L

telligunt. P. 190. Terentius in Ρhormione eam amiare comit perdite nam ita Arriuitius Celsus, et addit antiqui enim dicebant ardere pro amare.

Corrige igitur eam ardere coepit Perdite. Aeque vitiose l. d. p. 19T. apud Poschi a mino legitis :Huc inciniae, exentius in Hecyra ubi Celsus adverbialiter, ingest, ut domi militiaeque e ba non in Hecyra, sed duobus aliis in locis l. Mintur Andr. I. 1. 3 commigraNit huc iciniae, et Phorm. a. a. b. idi irmnem hic viciniae.

153쪽

ventisius quidem ad erent Andr. l. l. dima ad hanc fabulam verba ista comita refert, Cori igit: Terentius in Andria sed quima Charisius Celsi notationes in Phormionem tantum fabulam iam det, alioriun in alias hic non nisi Phormionem annotasse videtur, ideoque legendum apud Put- schium Hic viciniae, Terentius in Phormione

etc. Celsus Virgilii interpres laudatur a Charisio p. 180 et 191. et a Servio ad Virg. Georg. I. 277.

qui si idem est, ut puto, ac Terentianus hic: Donati sere aequHem eum Riisse iudico. Annaeus Comulus, quem nonnulli cons Fabric. Bibi. Lat. Tom. I. p. 49. Terentii commentatorent

nuncupant, Cum Arruntio nostro male permuta

tus est. Atinaeus Coinutus Virgilii interpres faepius audatur, Terentu nusquam. Eodem in errore Versatur anus Parrhasius, Quaesit per epist. p. 122. Steph dum intex veteres Texentii

interpretes, memoriae sextasse falsus, Martium Salutaren recenset, qui Virgilium annotasse se tur Terentium non item. Helenius Acro item in exemitu enarrationes retiliit, quarum mentio fit iuribus locis apud Charisimit. Cuius ex verbis his lib. II. p. 1 3.): Videri etenim Helentu Acm Ornyneu-ιarris, quos de his Terentii non indiligentes attulit, id altioris causa resve perspexerit, nam ita dicit ut falso, inquit, et consulto, ita sedcdo dictitatum. coniiciat alim , cronem in

154쪽

Melphos tantum commentarios scripsisse. rumum sucis memoratis ad Terentii Eunuch. 1. I., p. 188 et 192 Neque hic alius videtur ab eo, cuius fertintur Commenta in Horatium. Aelio quidem Donato antiquiore- Acronem asse, Parrhasius contendit, Quaesit per epist. p. 15. et 122. id quod mihi parum probabile videtur esse. Μanifesto autem falsus est Ernestius in Clav. Cic. Ind. Hist. s. v. Helenius, dum Terentianturi no-surim interpretem designari existimat a Cicerone Epist ad Attic. V. 12 hisce verbis e Nam id via Helenius, vir gravissimus, potest efficere, cliens

Recensuimus Grammaticos, quos certo somstat Terentianos commentarios edidisse. Firmis enim testimoniis carent, qui a litteratoribus, quo riuri alitina alius, ut fit, exscribit, praeterea S lent niurierari. Parrhasius d. l. Lindenbruchius Coment. Donat init. edi, ne Iures, inricius

in Bibl. at Tom L p. 49. παυιum quendam Prux Comici nostri intespretem faciunt, inducti, ni fallor, Charisii verbis p. J5 avi verbiis: Alias pro aliter Terentius in Andri Quid alias malim piam odio has fieri nuptias ΤΥιbi L Cape de latiristiate, non ausim affirmaro

alias pro aliter dici: nam neque pronome μ, neque adverbiuni temporis est; sed prouiam vero St, ut pro eo, quod est aliter, dictum tessente ianuae. Iam quid inde proh i potest iurid,

155쪽

scripsit, libella Terenthina in partes vocarit 'Hinc malo vulgo in Commentatorum numerum Tesertur ut magistrorum notini illi, Ox Virgilii verba in graniinatio. libellis illustraverant, eam solam ob causam Scholiastariun gregis scistiantur.

Con Heynius Praef. Virg. p. XLm. Idem Flavii Capri libellus laudatur . d. p. 186. his

verbis: , Novissime Tiro in Pandecte non recto ait dici, adiitatque, quod sua coeperit aetate fidadverbi uin, ubi L Cayer de latin te, nuror, inquit, id dixisse Tironem. e. q. s. Quo π IOCO, quid enim vetat, in transcursu monere D vertim ConStare puto titulum, quo varii argumenti libros inεcripserit vilius Tiro, Ciceronis libertus V siugo audium Pandectae. Con Gellius Oct. Att. XIII. 9. Budaeus ad Pandecti p. 11. . . o licet

aeque bene et Pandectes e Pandectae dicatur: tamen, quum exquisitiorem et rariorem formam Grammaticus ille bonae sane fidei, aperte pra beat, vera haec et gentana videtur esse; quam quam apud Gellium alteram non tollendam censeo. Sed ad Terentii qui feruntur interpretes redeamus. Nigidius in Scholus quidem vulgatis laudatur ad Phorm. . . vi Gesari J Nigidius

celari quaerit, utrum 1emma sit an pressinn. .

Item ad M. 4. 13. et II 4 3. Sed quum nequo hi neque alibi Commentariorum eius in Terenti, mri meruio reperiatur ulla, ego P. Nigidium Fig.

156쪽

vim de Terentianis quibusdam locis in contine talis Grammaticis egisse puto , quos Saepius m anorat Gellius, ut III. 12. IV. . item Servius ad Virg. Georg. L 120. Cons. Ian. Ru ersius M. Leci. m. 16. p. 269. aeq. quem idem sensisse

Adest autem, cuius mentio apud Scholi stem ad Terent Eunuch. IV. 4. 22. Ego Adest nem equor. Inter Terentii inter' te fallax nomen et Vanum versatur simulata tam quippe qui ne vixisse quidem iniquam vicietur, nedum conuuentarios scripsisse. Omen scilicet OTI Pium esse vel inde apparet, quod in eiu scriptura

mirifice variant libri Lindenbruchii s. habet

I esimus, Benileius ad Terent. I. I. Aedegis, Palis ius Quaesit per Epist. p. 127. Hur tonus; utrumque, ni fallor, e libris. Aliud iii latere, muri certo constat quod ipsum indelabruoluus .suspicatur Comment Donati initis, Fabricius B. L. Om. I. p. fu et Parrhasius 1. I. quorum hic Helenium substituendum esse contendit. dii uti neque haec ratio probatur, ita nec meliorem, quam re aui, nunc habeo. Ceterim non nesciens hac in disputatione Callis turn et Eugraρhium praetermisi, quorum riterque veterum nurnero Scholiuatarum liaberino potest; hic propterea, quod erenti coiH-mentarios saeculo demum . scripsit, conf. e-

siexhovius Praef. TOm. I. p. X et FabriC. B. L.

157쪽

om. T. p. si ille, quod .mic sabulas nes

anHOtavit, sed tantum, ut ipse dicit ,recensuit; qua de re veteribus multima frequentata, erudite Burmannus Sec. ad H. Vales de Crit p. 180. seq. Iam vero Terenti Scholiastarum commentarios ad unum omnes temporis nobis invidit in iuria: unum Donarem aetatem tulisse aiimi. Eius scilicet nomine enarrationes inscribi solent, quae in solas quinque Terei tib Comoedias leguntur. In Heautontiniorumenon enim quae extant, ' ea non Donati esse, sed Ιoh. Calphurnii Politiani aeqhialis, norim eruditi. Cons. Fabrio. . L. om. I. p. 49. not. Verum ea ipsa, quae Donati vocantur scholia, non unius eiusdemque osse m gistri, arguimentis certo efficitur. Onuerunt ea

de re Parrhasius Q laesit per Epist. p 124 seqq, Guisielethius Verisimit. Ι. 18. an Faber Epist. I. I. p. 210. Vossius Art. Grammat. l. H. c. 13. p. 348. et de recentioribus Lessingius Opp. Tona. XXV. p. 166. et Tom. V. p. 195. in quidem

quoniam paxtim verbo tantium rem attigere, a tria, quaniris hocpromptis rationibus, anaen tam nondum quaestionem persolverunt: ego

hinus re disputationem institui, ut Scholiorum isto, qiuae sit ratio, quaequo origo et convitio, penitus in posterum intelligatur. In Terentium, quae Donati fert nomen, scholio tui fanagniem unius Donati non esSe,

vel hide probari licet fiod fere cuiusvis Scholii

158쪽

-- shntentia repetita bis terve regitur Exempla, in imita multitudine, pauca sufficiant. Ad Andri

I. 1. 10. Feci e Semo ut esse Iibertus nihi. notata sunt haec . Dulcem libertatem fecit op xatione et tractatione verb0rum, dicendo, morere liuerturn non fila tantam haberet

tiam, si dixisset, feci libertus ut esses Dam si dicat, feci e servo ut esse libertus. Ac si qui . dicat, feci ut esses Smtus , non tantam haberet gratiam, quam si dicat, feci, ut eae aegro sinus

esses. Quae quum satis accurate ac luculenter sint disputata, cur quaeso statim, quasi in com-

Pendium redactum, subiicitur idem Scholium 8,,E se O ire addit e servi ut vim beneficii

exprimeret. Exinuch. III. b. T. haec leguntiu r,, Quid gratiam Gestire est motu corporis monstrare quid sentias. Constat autem, a pecudibus ad homines esse translatum. Quid gratiam Im Stire proprie est sensi corporis gestu indicare, quod magis brutorum est animalituri Virgilius, Et studio incanin videas gestire lavondi Eam do hic his incidcatam vides sententiam, et sic

in locis quam plurimis. Confer sis Scholia in Andr. I. 2. 34. . 1 18 Π. 2. 17. ΙΙ. 3. 25. Eunuch. III 5 53. V. 6. 22. Adelph. I. 2. 16. m. 3. 48. Hecyr. . . . IV. 1. 3 et 16. . . .

Pho- Π. 3. 3. V. T. 29 etc. Notitiunquam otiam diversae notationes ita uxta e positae sunt, ut nemo intelligens exb

159쪽

stunare possit, Donati has esse omnes Adelph. L1, 24. In eo me oblecto , haec leguntur: si eo Piasi in ea re. In eo me oblecto nove dixit pro eo me oblecto od Adelph. II. 4 6 ne id assen-aandi facere Mistim , bene annotatim est: Amt1ρο ελλειψις, deest enina causa. continuo subiicitur: Utriun deest causa, an ad ipsam lutem sic dicitur' Cons. Andr. I. 1. 30. II. 3. 6. n. . . Eunuch. I. 2 22 et 23. II. . . ΠΙ. 2.2b. m. 5. 2. delph. L 1. 24. I. 2. . Π. . .

Hecyr. . . T. Phorm. V. T. 88 etc. Quae quidem exempla ad sententiam nostram fimam tam apprime facilint. Quamvis enim divΘrsas sententias enumerare solent veteres isti Scholima aer Mnen tantum abest, ut per saturam haec effundant, ut quid sibi, quid aliis videatur, μή riose semper distinguant. Sed ne dubites, en tertium, quod in promptu est, argumentum. Eodem plerumque in Ioco prorsus sibi contraria ponuntur, quae sicimus revera scripsit Donatus hic pessima sit fidei oportet Andr. I. 1. 28. Verba: Ierique - , sic in Scholus explicantur: Haec adiectio dicis tu in primo posita imo adiectiones vero aut in prirna parte rationi aut in ultima adiiciuntur. Hic ergo lerique ex abundantia positum est: Orime vero necessario additum e t. Sed eccelsa auctoritatem magistri, qui iani palinodiam canit: iarieri u Ouine u ea uiuμὸς St, iam si '

160쪽

enim pro una parte orationis dixere veteres. Eoiadem modo se ipse erroris argini ad Andi. II. 6.18. Elin lium. 3. 4. IV. 3. 11 et 24 etc. Tantae denique nugae atque ineptiae et gantissimis alioquin Comici explanationibus Im ritur immixtae, ut eidem iitrasque tribuero Donato, aequo sit inepti. Quis tandem risum t neat, qui haecce Iegit ad Andr. I. 2. 23. Daυus sum non Oedmus: mltiplex contumelia; potest enim senem quasi sphingem dixisse, id est, d formem monstrique similem potest etiam inhvinaninurit ferimi, ut sphinx Potest etiam per Oedipum se ultorem promittere futurum atque oppreMorem sapientiae senis. Id genus aliaritii 4mimi causa cognoscere eripit, conferat Scholia ad Andr L 1 42 Π. 1. 19. m. i. 12. IV. 3. 1. u. nuch L 2. 59. m. 5. 45 etc. ubi intelliget, opinor, Donatianae purpurae miseros Pannω similiter

Igitur si unius Donati esse ne ii Scholio riisvorum farrago iam age videamus, a quibus auctoribus eam profectam esse credibile sit. Et maximam quidem eamquH praecipuam Commemtariorum partem ab eo, cuius nomen profitetur, magistro abiudicare non ausim. Vel quaeris p in eiusmodi continet observata, quae, uti scriptoris ingenituri mi iter atque erudisionem Pro-hainu, ita illustra isto Grammatico non uni indis