장음표시 사용
31쪽
GITUR C. Manlium Faesulas atque in eam partem Etruriae, Septimium quemdam Camertem in agrum Picenum, C. Iulium in Apuliam dimisit praeterea alium alio, quem ubique opportunum sibi fore Credebat. Interea Romae multa simul moliri Consuli insidias tendere, parare incendia, opportuna loca armatis hominibus obsidere: ipse cum telo esse, item alios jubere hortari, ut semper intenti paratique essent dies noctesque festinare, vigilare, neque insomniis neque labore fatigari. Postremo ubi multa agitanti nihil procedit, rursus intempesta nocte Conjurationis prinCipes Convocat per M. Porcium Laecam ibique multa de ignavia eorum questus, docet, se Manlium praemisisse ad eam multitudinem, quam ad Capiunda arma paraverat item alios in alia loca opportuna, qui initium belli facerent seque ad exercitum proficisci cupere, si prius Ciceronem oppressas t: eum suis consiliis multum obscere.' XXVIII. GITUR perterritis a dubitantibus Ceteris, C. CorneliUS, qUes Romanus, operam suam pollicitus, et Cum eo L. VargUnteius Senator, Constituere ea
nocte paullo post Cum armatis hominibus, sicuti salutatum, introire ad Ciceronem, ac de improviso domi suae impat aliam confodere Curius ubi intellegit, quantum periculi Consuli
32쪽
impendeat, propere per Fulviam Ciceroni dolum, qui para batur, nunciat. Ita illicianua prohibiti, tantum facinus frustra susceperant. Interea Manlius in Etruria plebem sollicitare, egestate simul ac dolore injuriae novarum rerum cupidam, quod Sullae dominatione agros bonaque omnia amiserat praeterea latrones C ljusque generis, quorum in ea regione magna Copia erat; nonnullos e Sullanis colonis, quibus lubido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui
A quum Ciceroni nunciarentur, ancipiti malo permotus, quod neque Urbem ab insidiis privato Consilio longius tueri poterat, neque, Xercitus Manlii quantus aut quo Consilio foret, satis Compertum habebat, rem ad senatum refert jam antea vulgi rumoribus Xagitatam. Itaque, quod plerumque in atroci negotio solet, Senatus de-CI CVit, darent operam Consules, ne quid respublica detrimenti Caperet. Ea potestas per SenatUm, more Romano, magistratu maXuma permittitur; XerCitum parare, bellUm gerere, COOrcere omnibus modis socios atque civis domi militiaeque
imperium atque judicium summum habere aliter, sine populi jusju, nulli earum rerum Consuli jus est.
33쪽
OST paucos dies L. Saenius senator in Senatu literas recitavit, quas Faesulis allatas sibi dicebat in qui bus scriptum erat, C. Manlium arma Cepisse, Ummagna multitudine, ante diem VI Kalendas Novembres. Simul id quod in tali re solet, alii portenta atque prodigia nunciabant alii Conventus fieri, arma portari, Capuae atque in Apulia servile bellum moveri. Igitur Senati decreto in Marcius Re Faesulas, in Metellus Creticus in Apuliam circumque ea loca misi1 hi utrique ad urbem Imperatores erant, impediti, ne triUmpharent, Calumnia pauCOrUm, qUibus omnia honesta atque inhonesta vendere mos erat. Sed Praetores, in Pompeius Rufus Capuam, in Metellus Celer in agrum Picenum hisque permisium, Ut pro tempore atque periCUlo Xercitum Compararent ad hoc, si quis indicavisset de Conjuratione, Pae Contra rempUblicam facta erat, praemium decrevere servo libertatem et sestertia centum, libero impunitatem ejus rei et sestertia ducenta itemque decrevere, uti gladiatoriae familiae Capuam et in cetera municipia distribue rentur pro Ujusque opibus Romae per totam Urbem vigiliae haberentur, hisque minores magistratus praeessent.
34쪽
UIBUS rebiis permota Civitas atque immutata Urbis facies erat. Ex summa laetitia atque lascivia, quae diutUrna Uies pepererat, repente omnes tristitia invasit festinare, trepidare neque loco, neeshomini Cuiquam satis Credere neque bellum gerere, neque pacem habere suo quisque metu pericula metiri. Ad hoc mulieres, quibus
rei magnitudine belli timor insolitus incesserat, adflictare sese, manus supplices ad Caelum tendere, miserari parvos liberos, rogitare, omnia pavere superbia atque deliciis omisi1s, sibi patriaeque dissidere. At Catilinae crudelis animus eadem illa movebat, tametsi praesidia parabantur et ipse lege Plautia interrogatus erat ab L. Paullo. Postremo disssimulandi causa aut sui expurgandi, sicut jurgio lacessatus foret, in Senatum venit. Tum M. Tullius Consul, sive praesentiam ejus timens
sive ira Commotus, orationem habuit luculentam atque utilem
reipublicae, quam postea scriptam edidit. Sed ubi ille adsedit,
Catilina, Ut erat paratus ad disssimulanda omnia, demis vultu, voce supplici postulare Patres conscripti ne quid de se temere Crederent ea familia ortum, ita se ab adulescentia vitam instituis , ut omnia bona in spe haberet: ne Xistumarent, sibi patricio homini, cujus ipsius atque majorum plurima beneficia in plebem Romanam esssent, perdita republica Opus siue, quum eam servaret M. Tullius, inquilinus civis urbis Romae.' Ad haec maledicta alia quum adderet,
35쪽
obstrepere omnes hostem atque parricidam vocare. Tum ille furibundus quoniam quidem Circumventus, inquit, ab inimicis praeceps agor, inCendium meum ruina restinguam. XXXII.
EIN se ex curia domum proripuit. Ibi multa secum ipse volvens, quod neque insidiae consuli procedebant, et ab incendio intellegebat urbem vigiliis
prius quam legiones scriberentur, antecapere, quae bello usui forent nocte intempesta cum paucis in Manliana castra profectus est. Sed Cethego atque Lentulo Ceterisque, quorum CognoVerat promptam UdaCiam, mandat, quibus rebus posissent, opes factionis confirment, insidias consuli maturent, caedem, incendia aliaque belli facinora parent sese propediem Cum magno exercitu ad Urbem aCCessurum. XXXIII.,UM haec Romae geruntur, C. Manlius e suo Umero legatos ad Marcium Regem mittit, Cum mandatis hujuscemodi: Deos hominesque testamur, Imperator, nos arma neque Contra patriam Cepisse, neque quo periculum aliis faceremus,
sed uti corpora nostra ab injuria tuta forent; qui miseri, egentes, violentia atque crudelitate feneratorum plerique patria. sed omnes dam, atque fortunis AEXpertes sumus;
36쪽
neque cuiquam nostrum licuit, more majorum, lege Uti, neque amisi patrimonio, liberum Corpus habere tanta saevitia seneratorum atque Praetoris fuit Saepe majores vestrum, miseriti plebis Romanae, decretis suis inopiae opitulati sunt a novisium memoria nostra, propter magnitudinem aeris alieni volentibus omnibus bonis, argentum sere solutUm est. Saepe ipsa plebes, aut dominandi studio permota, aut superbia magistratuum, armata a patribus secessat. At nos non imperium neque divitias petimUs, UarUm rerUm Causa bella atque certamina omnia inter mortalis sunt; sed libertatem, quam nemo bonus, nisi Cum anima simul amittit. Te atque Senatum obtestamur, Consulatis miseris civibus; legis praesidium, quod iniquitas Praetoris eripuit, restituatis;
neve nobis eam necessatudinem imponatis, Ut UaeramUS,AEUO- nam modo maxume ulti sanguinem nostrum pereamus.VXXXIV.
haec in Marcius respondit: Si quid ab Senatu
petere vellent, ab armis discedant, Romam supplices proficiscantur : ea mansuetudine atque misericordia Senatum Populumque Romanum semper fuisse, ut nemo umquam ab eo frustra auxilium petiverit.' At Catilina ex itinere plerisque Consularibus, praeterea OptUmo cuique litteras mittit: Se falsis Criminibus CirCUmventUm, quoniam factioni inimicorum resistere nequiverit, fortunae Cedere, Masaliam in exilium proficiscis non quo sibi tanti
37쪽
sceleris conscius esset, sed uti respublica quieta foret, neve ex sua contentione seditio oriretur.' Ab his longe diversas literas in Catulus in Senatu recitavit, quas sibi nomine Catilinae redditas dicebat earum exemplum infra scriptum
CATILINA Catulo. Egregia tuc fides re
Cognita, gratam mihi in magnis meis periculis Izaea fiduciam commendationi meae tribuit. Uamobrem defensionem in novo consilio non statui parare satisfactionem e nulla conscientia de Culpa proponere decrevi: quam medius fidius, veram licet Cognoscas. Injuriis Contumeliisque Concitatus, quod fructu laboris industriaeque meae privatus, gradum dignitatis non obtinebam, publicam miserorum ahissam pro mea Consuetudine suscepi non quin aes alienum meis nominibus e possesssionibus solvere possem,
quum et alienis nominibus liberalitas Orestillae suis filiaeque copiis persolveret sed quod non dignos homines honore
honestatos videbam, meque falsa suspicione alienatum esse sentiebam. Hoc nomine satis honestas pro meo Casu spes reliquae dignitatis conservandae sum seCutus. Plura Uiam scribere vellem, nunciatum est, mihi vim parari. Nunc Orestillam tibi commendo tuaeque fidei trado eam ab injuria defendas, per liberos tuos rogatus Haveto.
38쪽
XXXVI. ED ipse, paucos dies Commoratus apud C. Flaminium in agro Arretino, dum vicinitatem, antea sollicitatam, armis exornat, Cum fascibus atque aliis
imperii insignibus in castra ad Manlium Contendit. HseCubi Romae comperta sunt, Senatus Catilinam et Manlium hostis judicat; ceterae multitudini diem statuit, ante quam sine fraude liceret ab armis discedere, praeter rerUm Capitali UmCondemnatis. Praeterea decernit, uti Consules delectum habeant Antonius cum exercitu Catilinam persequi maturet;
Cicero urbi praes1dio 1t. Ea tempestate mihi imperium populi Romani multo
maxume miserabile visum est cui quum ad occasum ab ortu solis omnia domita armis parerent, domi otium atque divitiae, quae prima mortales putant, adfluerent, Vere tamen Cives, qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent. Namque duobus Senati decretis, ex tanta multitudine, neqUe praemio inductus Conjurationem patefecerat, neqUe ex Castris Catilinae quisquam omnium disces erat, tanta vis morbi, atque uti tabes, plerosque Civium animos invaserat.
39쪽
XXXVII. EQUE solum illis aliena mens erat, qui Conscii Con-jurationis fuerant; sed omnino Uncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat. Id adeo more suo videbatur facere. Nam semper in Civitate, quibus opes nullae sunt, bonis invident, malos extollunt;
Uetera dere, nova exoptant odio suarum rerum mutari
omnia student; turba atque seditionibus sine Cura aluntur, quoniam egestas facile habetur sine damno. Sed urbana plebes, ea Ver praeceps ierat multis de Caussis. Primum omnium, qui ubique probro atque petUlantia maXUme praestabant item alii, per dedecora patrimoniis amissis postremo omnes, quos flagitium aut facinus domo eXpulerat, hi Romam,s1cuti in sentinam, ConsuXerant. Deinde Ulti, memores Sullanae victoriae, quod ex gregariis militibus alios Senatores videbant, alios ita divites, uti regio victu atque Cult aetatem
agerent, sibi quisque, si in armis foret, ex victoria talia sperabat. Praetere juventus, Ilae in agris manuum merCede inopiam toleraverat, privatis atque publicis largitionibus ex- Cita, urbanum otium ingrato labori praetulerat eos atque alios omnes malum publicum alebat. Quo minus mirandum est, homines egentes, malis moribus, maXum spe, reipublicae
juxta ac sibi consuluis e. Praeterea, quorum, victoria Ullae, parentes proscripti, bona erepta, jus libertatis imminutum erat, haud sane alio animo belli eventum exspectabant. Ad
40쪽
hoc, quiCumque aliarum, atque Senati, partiUm Crant, On- turbari rempublicam, quam minus valere ipsi, malebant. Id adeo malum multos post annos in Civitatem reverterat. XXXVIII.,AM postquam, Cn. Pompeio et M. Crasi Consulibus, tribunicia potestas restituta est, homines adulescentes, summam potestatem nacti, quibus
aetas animusque sero erat, cepere, SenatUm Criminando,
plebem exagitareri dein largiundo atque pollicitando magis incendere ita ipsi clari potentesque fieri. Contra eos summa ope nitebatur pleraque nobilitas, Senati specie, pro sua magnitudine. Namque, Ut paucis verum absolvam, per illa tempora quicumque rempublicam agitavere, honestis nominibus, alii, sicut jura populi defenderent, pars, quo Senati auctoritas maxuma foret, bonum publicum simulantes, prosma quisque potentia certabant; neque illis modestia neque
modus Contentionis erat utrique victoriam Crudeliter Xercebant. XXXIX.
Empostquam Cn. Pompeius ad bellum maritimum atque Mithridaticum missus est, plebis opes imminutae, paUCoriam potentia Crevit. Hi magistratus, provincias, aliaque omnia tener : ipsi innoxii, florentes, sine metu aetatem agere, Ceterosque judiciis terrere, qui plebem