장음표시 사용
41쪽
CATILINA. 33 in magistratu placidius tractarent. Sed ubi primum dubiis
rebus novandis spes oblata est, et is Certamen animos eorum
arrexit. Quodsi primo praelio Catilina superior aut sequa manu discesi1sset, profecto magna Clades atqUe Calamitas rempublicam oppressisset, neque illis, qui victoriam adepti forent, diutius ea uti licuis et, quin desesas et exsanguibus, qui plus possiet, imperium atque libertatem CXtorqUeret. FUer tamen CXtra Conjurationem complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt in his A. Fulvius, Senatoris filius; qUem retractUm e itinere, parens necari jusat. Iisdem temporibus Romae Lentulus, sicuti Catilina praeceperat, qUOs-CUmque moribus aut fortuna novis rebus idoneos Credebat, aut per se, aut per alios sollicitabat; neque solum cives, sed cujusquemodi genus hominum, quod modo bello usui foret.
GITUR P. Umbreno uidam negotium dat, uti legatos Allobrogum requirat, eosque, si posit, impellat ad societatem belli, existumans, publice privatimque aere alieno oppresias, praeterea, quod natura gens Gallica bellicosa es et facile eos ad tale conssilium adduci posse. Umbrenus, quod in Gallia negotiatus erat, plerisque principibus Civitatium notus erat atque eos noVerat itaqUC sine mora, ubi primum legatos in foro Conspexit, percontatUs pauca de statu civitatis, et quasi dolens ejus Casum, reqUirere
42쪽
Coepit, quem Xitum tantis malis sperarent Θ Postquam illos videt queri de avaritia magistratuum, accusare SenatUm, quod in eo auxilii nihil siet, miseriis suis remedium mortem CX- spectare At ego, inquit, vobis, s modo viri esse vultis, rationem ostendam, qua tanta ista mala effugiatis. V secubi dixit, Allobroges, in maxumam spem adducti Umbrenum orare, Ut tui misereretur nihil tam asperiam neque tam dissicile esse, quod non cupidissume facturi essent, dum ea res Civitatem sere alieno liberaret. Ille eos in domum D. Bruti perducit, quod Oro propinqua erat, neque aliena Conssilii, propter Semproniam: nam tum Brutus ab Roma aberat. Praeterea Gabinium accersit, quo major auctoritas sermoni inesset eo praesente Conjurationem aperit, nominat s Cios, praeterea multos Ujusque generis innoXios, quo legatis animus amplior esset deinde eos, pollicitos operam suam, domum dimittit.
ED Allobroges diu in incerto habuere, quidnam
consilii caperent. In altera parte erat aes aliCnUm, studium belli, magna merces in spe victoriae : at in altera majores pes, tuta Consilia, pro incerta spe Certa praemia. Haec illis volventibus, tandem vicit fortuna reipublicae. Itaque in Fabio Sangae, cujus patrocinio Civitas plUrimum
per Sangam consilio Cognito, legatis praecipit, ut studium
43쪽
conjurationis vehementer simulent, Ceteros adeant, bene polliceantur dentque Operam, Uti eos qUam maXIam manifestos habeant. XLII.
ISDEM ere temporibus in Gallia citeriore atque ulteriore, item in agro Piceno, Bruttio, Apulia, motus erat. Namque illi, quos antea Catilina dimiserat, inconsulte a veluti per dementiam cuncta simul
agebant nocturnis Consiliis, armoriam atqUe telorum portationibus, festinando, agitando omnia, plus timoris, Ilam periculi esseCerant. EX O numero Complures in Metellus Celer Praetor, e Senati Consulto, Causia Cognita, in vincula conjecerat item in ulteriore Gallia C. Murena, qui ei provinciae legatus praeerat. XLIII. T Romae Lentulus Cum Ceteris, qui prinCipes Con-jurationis erant, paratis, Ut videbatur, magnis Opiis, Constituerat, Uti, quum Catilina in agrum Faesulanum Cum eXercitu venisset, L. Bestia tribunus plebis, concione
habita, quereretur de actionibus Ciceronis, bellique gravissumi invidiam optumo Consuli imponeret; eo signo proxuma nocte Cetera multitudo Conjurationis suum quisque negotium eXsequeretur. Sed ea divisa hoc modo dicebantur Statilius et Gabinius uti cum magna manu duodecim simul opportuna
44쪽
loca urbis incenderent, quo tumultu facilior aditus ad Consulem Ceterosque, quibus ins1dis parabantur, fieret Cethegus Ciceronis januam obsideret, eumque vi adgrederetur ali Us autem alium; sed filii familiarum, quorum ex nobilitate maXUma pars erat, parentes interficerent simul, sed et incendio perculsis omnibus, ad Catilinam erumperent. Inter haeCparata atque decreta Cethegus semper querebatur de ignavia sociorum illos dubitando et dies prolatando magna Opportunitates Corrumpere facto, non Consulto, in tali periculo
opus esse seque, si pauci adjuvarent, languentibus aliis,
impetum in curiam facturum. Nattara ferOX, Chemens, manu promptUS erat maXumum bonum in Celeritate putabat. XLIV.
ED Allobroges ex praecepto Ciceronis per Gabinium Ceteros Conveniunt ab Lentulo, Cethego, Statilio, item Casino postulant jusjurandum, quod signatum ad cives perferant aliter haud facile eos ad tantum negotium
impelli posse. Ceteri nihil suspicantes dant Casinus seniet
eo brevi venturum pollicetur, a paullo ante legatos X Urbe proficiscitur. Lentulus cum his T. Volturcium quemdam Crotoniensem mittit, uti Allobroges, prius quam domum pergerent, Cum Catilina, data atque accepta fide societatem Confirmarent. Ipse Volturcio literas ad Catilinam dat, quarum exemplum infra scriptum est.
45쪽
Quis 1m, ex O, Uem ad te mis1 Cognosces. FaCCogites, in quanta Calamitate sis, et memineris te virum esse; cons1deres, quid tuae rationes postillent auxilium petas ab
omnibus, etiam ab infimis. V Ad ho mandata verbis dat: Quum ab Senatu hostis judicatus sit, quo consilio servitia repudiet 8 In urbe parata esse, quae jusserit; ne Cunctetur ipse propius CCedere. V
ST,IS rebus ita actis, constituta nocte, qua proficisce sima rentur, Cicero, per legatos Cuncta IoctUS, L. Valerio Flacco et C. Pomptino Praetoribus imperat, uti in ponte Mulvio per ins1dias Allobrogum Comitatus deprehendant rem Omnem aperit, Cujus gratia mittebantUr; Cetera, uti facto opus sit, ita agant, permittit. Illi homines militares, me tumultu praes1diis Collocatis, 1CUti praeCeptum Crat, CCUlte pontem Obsidunt. Postquam ad id loci legaticum Volturcio venerunt, et 1mul trimque Clamor CXOrtUS est, Galli, Cito Cognito Consilio, sine mora praetoribus se tradunt. VolturCius primo Cohortatus Ceteros gladio se a
multitudine defendit deinde, ubi a legatis desertus est, multa prius de salute sua Pomptinum obtestatus, quod ei notUS erat, postremo timidus ac vitae dissidens, velut hostibus, sese Praetoribus dedit.
46쪽
XLVI UIBUS rebus confectis, omnia propere per UnCiOSConsuli declarantur At illum ingens Cura atqUelaetitii simul occupavere; iam laetabatur On-juratione patefacta, Civitatem periculis ereptam esse: porro autem anXius erat, dubitans, in maXum scelere tantis Civibus deprehensas, quid facto opus esset; poenam illorum 1bi
oneri, impunitatem perdundae reipublicae fore tredebat. Igitur, Confirmato animo, vocari ad sese jubet Lentulum, Cethegum, Statilium, Gabinium, item in Cepari Um Uem dam Terracinensem, qui in Apuliam ad concitanda servitia proficisci parabat Ceteri sine mora veniunt ceparius, paullo ante domo egresJUs, Cognito indicio, e Urbe profugerat. Consul Lentulum, quod Praetor erat, ipse manu tenens perdiacit; reliquos Cum Custodibus in sedem Concordiae venire jubet Eo Senatum advocat, magnaque frequentia ejus ordinis Volturcium cum legatis introducit Flaccum Praetorem Crinium Cum literis, quas a legatis aCCeperat, eodem
adserre jubet. XLVILOLTURCIUS, interrogatus de itinere, de litteris, postremo quid aut qua de causa consilii habuisset, primo fingere alia, disssimulare de Conjuratione; post, ubi fide publica dicere jussus est, omnia, uti gesta erant,
47쪽
aperit, docetque se paucis ante diebus a Gabinio et cepario socium adscitum, nihil amplius scire, quam legatos tantummodo audire solitum e Gabinio, P. Autronium, Servium Sullam, L. Vargunteium, multos praeterea in ea COI Uratione esse. Eadem Galli fatentur, ac Lentulum dissimulantem CoargUUnt, praeter literas sermonibus, quos ille habere solitus erat: Ex libris Sibyllinis regnum Romae tribus Corneliis portendi Cinnam atque Sullam antea se tertium esse, Cui fatum foret Urbis potiri praeterea ab incenso Capitolio illum esse vigesimum annum, quem saepe ex prodigiis haruspices respondissent bello civili cruentum fore.' Igitur perlectis literis, quum prius omnes signa sua Cognovissent, Senatus decernit, ut abdicato magistratu Lentulus, itemque ceteri in liberis custodiis haberentur. Itaque Lentulus P. Lentulo Spintheri, qui tum AEdilis erat, Cethegus in Cornificio, Statilius C. Caesari, Gabinius M. Crasib, Cceparius nam is paullo ante e fuga retractus erat Cn. Terentio Senatori
XLVIII NTEREA plebes Conjuratione patefacta, qUae primo, Upida rerUm novarum, nimis bello favebat,mUtata mente, Catilinae Consilia Xsecrari, Ciceronem ad Coelum tollere veluti ex servitute erepta, gaudium atque laetitiam agitabat. Namque alia belli acinora praedae magis, quam detrimento foret incendium vero Crudele, im-
48쪽
moderatum, a sibi maxume calamitosum putabat quippe Cui omnes copiae in usu quotidiano et Cultu Corporis Crant. Post eum diem quidam L. Tarquinius ad Senatum adductus erat, quem ad Catilinam proficiscentem, ex itinere retractham aiebant. Is quum se diceret indicaturum de Conjuratione,
si fides publica data es et, jussus a Consule, quae sciret, ediCere,
eadem sere, quae Volturcius, de paratis incendiis, de sede bonorum, de itinere hostium Senatum docet praeterea, Iemissum a M. Crasso, qui Catilinae nunciaret, ne eum Lentulus et Cethegus aliique e conjuratione deprehensi terrerent;
animos reficeret, et illi facilius e periculo eriperentur.' Sed ubi Tarquinius Crassum nominavit, hominem nobilem, maXU-mis divitiis, summa potentia alii, rem incredibilem rati; pars tametsi verum existumabant, tamen, quia in tali tempore tanta vis hominis magis leniunda, quam exagitanda videbatur; plerique raso ex negotiis privatis obnoXii, ConClamant, indicem falsum esse, deque ea re postulant ii referatur. ItaqUe, Consilente Cicerone, frequens Senatus decernit, Tarquinii indicium falsum videri, eumque in vinculis retinendum, neque amplius potestatem faciundam, nisi de eo indi
Caret, Cujus Consilio tantam rem siet mentitus. Erant eo
tempore, qui aestumarent, indicium illud a P. Autronio machinatum, quo facilius, adpellato Crasso, per societatem periculi reliquos illius potentia tegeret. Alii Tarquinium a Cicerone immissum aiebant, ne Crassus, more suo, suscepto
49쪽
malorum patrocinio, rempubliCam Conturbaret. Ipsum Crassum ego postea praedicantem audivi, tantam illam con
tumeliam sibi ab Cicerone impositam.
E iisdem temporibus in Catulus et C. Piso neque precibus, neque gratia, neque pretio Ciceronem impellere potuere, uti per Allobroges aut alium indicem C. Caesar falso nominaretur. Nam uterque Cum illo gravis inimicitias exercebant Piso, oppugnatus in judicio peCUniarum repetundarum, propter Cujusdam Transpadani supplicium injustum Catulus, e petitione Pontificatus odio incensus, quod Xtrema aetate, maXUmis honoribus usus, ab adulescentulo Caesare victus discesserat. Res autem Opportuna videbatur, quod is privatim egregia liberalitate, publice maxumis muneribus grandem pecuniam debebat. Sed ubi Consulem ad tantum facinus impellere nequeunt, ipse singulatim CirCUmeundo, atque ementiundo, quae se e Volturcio aut Allobrogibus audisse dicerent, magnam illi invidiam Consaverant usque adeo, ut nonnulli equites Romani, qui praesidii caussa Cum telis erant circum sedem ConCordiae seta periculi magnitudine, seu animi mobilitate impulsi, quo studium suum in rempublicam clarius siet, egredienti X Senatu Caesari gladio minitarentUr.
50쪽
UM haec in Senatu aguntur, et dum legatis Allobrogum et Tito Volturcio Comprobato eorum indicio, praemia decernuntur liberti et pauci ex clientibus Lentuli diversis itineribus opifices atque servitia in vicis ad eum eripiendum sollicitabant partim exquirebant duces multitudinum, qui pretio rempublicam vexare soliti erant. Cethegus autem per nuncios familiam atque libertos suos, lectos et exercitatos in audaciam, Orabat, Ut grege facto, cum telis ad sese irrumperent. Consul, ubi ea parari Cognovit, dispositis praesidiis, uti res atque tempus monebat, CONUOCato Senatu refert, quid de his fieri placeat, qui in custodiam traditi erant. Sed eos paullo ante frequens Senatus judi-Caverat Contra rempublicam fecis e. Tum D. Iunius Silanus, primit sententiam rogatus, quod eo tempore Consul designatus erat, de his, qui in custodiis tenebantur, et praeterea de L. Casilo P. Furio, P. Umbreno, in Annio, si deprehensi forent, supplicium sumendum decreverat isque postea, permotUs Oratione C. Caesaris, pedibus in sententiam Tib. Neronis iturum se dixerat; quod de ea re, praesidiis additis, reserundum Censuerat. Sed Caesar, ubi ad eum ventum est, rogatus sententiam a Consule, hujuscemodi verba locutus est.