Septimii Mariae Vecchiotti tractatus canonicus de matrimonio: ex opere ...

431쪽

DE PROPRIETATIBU MATRIIlom 407

cap. 0u To de div. ex quo illud evidenter eruitur, quod ad dissolutionem recensiti matrimonii satis est, ut unum alterumve ex his singillatim

occurrat.

Dissolutio autem huiusmodi matrimonii in hisce circumstantiis conceditur ex singulari ac prorsus unico privilegio a Christo Iesu in favorem fidei et christanae religionis, quem innuit S. Paulus ad Cor. c. III, 15, alioquin enim ille qui con-Versus est, cogeretur absque sua culpa servare

continentiam, et multi qui continere non possunt, a complectenda fide retraherentur. Neque huic dissolutioni quidquam obstant verba alias laudata Christi Dominiis quod Deus coniunxit homo non separet , Si quidem dissolutio haec non humana, sed divina auctoritate conceditur ei quidem locum ea habet, postquam pars infidelis factae interpellationi formali, an christianam religionem amplecti, aut cohabitare saltem velit cum fideli sine contumelia creatoris, negati e responderit. Haec in te pellatio ita est necessaria, ut si absque Superioris ecclesiastici permissu, nulla intercedente legitima causa, omittatur, nullo prorsus paeto prius matrimonium dissolvatur, adeo ut infidelis conve sus liber omnino non sit ad uxorem aliam ducendam. Vide responsum S. C. de Propagundam Aug. 1806 et 5 Mart. 4846. Plures porro sunt ausae, quae impediunt, quominus interpellatio locum habeat. Non raro namque contingit, ut eoniux moneri nequeat, vel quia interdum ad hostiles et barbaras provyncias, ubi degit, ne nuntiis quidem accessus pateat, vel quia ignoratur in quas regiones fuerit iransvectus, vel quia ipsa itineris longitudo, maxi mam dissicultatem praeses erat, vel quia periculum

432쪽

408 APUT IV.

adsit, ne saeta interpellatione, persecutio contra christianos oriatur , aliave causa urgens existat,

qua interpellatio dissicilis evadat. In hisce rerum adiunctis, fit recursus ad Sedem Apostolicam, nec Sede Apostoliea dissicilem se praebet ad eam

petentibus dispensationem, quam urgens causa suadet, concedendam , adeoque ab interpellatione laetenda eximere infidelem ad fidem conversum consuescit, eique permittit, sive ut liberas nuptias cum alia fideli, etiam diversi ritus contrahat, sive ut ex pluribus, quas habuerat, mulieribus, eam retineat, quae fidem amplectetur, renovato tamen, debita forma consensu, e quia prior ille mutuus consensus, in infidelitate praestitus, nullus et irritus suit ob nuptias, iam constantes cum ea muliere, quam sibi primum desponsaverat. Vide Const. Pii V Rouhrii Osripicis 2 aug. 1571 , et Gregorii XIII Popstiis et Arionisus 25 ian. 1585.

Noverint missionarii, quibus concessa est lacultas dispensandi ab interpellatione, ea non uti, nisi legitimis citatis causis, et ad normam citat Constitutionum; advertant pariter non sussicere, ut de diseneultate monitionis persuasi prorsus sint, sed necessarium esse, ut laciant processum summarium et extra iudicialem, quo pro omni suturo tempore

appareat, interpellationem impossibilem, vel dissicilem, vel inutilem fuisse. In quo tamen Summi Pontifices vinculum matrimonii in infidelitate contracti dissolvere in animo non habent, sicut egregie animadvertit Pontius de Matrim lib. 7, cap. 48 n. 22 et Dispensavit certe S. Pius V ad supplevit monitionem de iure praescriptam, similem etiam dispensationem concessit Gregorius XIII. , Dispensavit pariter Bened. XIV Const. IN

433쪽

Sup - 16 ian. 1745, et dispensant eius successores, qui tamen dissolvant, quod probe notandum est, matrimonium consummatum infidelium.

Interpellationis namque remissio est vere iuris divini , seu privilegii declaratio, qua manifestatur in quibusdam circumstantiis, obligationem desinere iuris divini. Nec vero ex dispensati me hac colligitur dissolvere Pontificem matrimonium consummatum infidelium. tenim quum Pontifex possit ius divinum interpretari, cumque ex divino privilegio dissolvatur matrimonium in favorem fidei, eum infidelis non vult cohabitare cum fideli, profecto

patet declarare Pontificem posse eum casum existere, in quibusdam rerum adiunctis, in quo quis conversus ad fidem, non requisii nec expectato infidelis consensu, queat uti divina concessione , et ad secundas nuptias libere transire, quae quidem, etiamsi postea innotuerit, coniugem infidelem suam voluntatem iuste impeditum declarare non potuisse, et ad fidem, etiam tempore contracti secundi matrimonii conversum fuisse, rescindi numquam debent, sed validae et firmae sunt. Cons. Ben. XIV de Syn Dioec. l. 13, c. 21, et Const. APosTOLIc vir IsTERH 7kal. Octob. 1747. Quae cum ita sint, nonnulla hic notanda sunt.1 est: Si infidelis, processu temporis, deficiat promIssis,

et voluntate immutata, non solum non convertatur,

sed tentet fidelem , aut discedat ob aliquas rationes, et ad alias transeat nuptias, nullum dubium, quin pars derelicta fidelis et ipsa aliud matrimonium inire possit, dummodo coniugi nullum iustum ac rationabilem discedendi motivum, ex. g.

per adulterium, dederit S. 0. Dec. 1 Aug. 4759, ei 20 Sept. 1848 2' si fidelis licet adulterium

434쪽

ante conversionem perpetraverit, iure potest ad alias eonvolare nuptias, si praemissa interpellatione, infidelis, dato repudio, cum ea cohabitare recuset; siquidem adulterii macula per conversionem

et baptismum sublata est, ei infidelis iniuste et irrationabiliter in suscepto consilio eam repudiandi perseverat. S. C. de Propaganda Fide 17 Ian.

179 et 30 Ian. 1807 3 est, si fidelis, praevia

dispensatione, matrimonium cum infideli contruxit, et infidelis deinde vel cum eo pacifice cohabitare renuai, vel in perpetuum etiam se Separet, et cum alio nuptias contrahat, certum est fidelem privilegio divino non frui, eo quod non exstat verus casus Apostoli, adeoque usque dum coniux infidelis superstes est, ad alias nuptias transire

nequit. Vide S. o. Apr. 1757 ad 4 et an 1854 ad 2.

Quaeritur l. a Theologis iurisque anoniel ebnsultis , quo praeeis temporo, matrimonium in infidelitate eontractum, per alterius eonversionem dissolvatur communissima et in praxi reeepta sententia est, eonnuhium tum solvi eum fidelis, pos quam novit partem infidelem ne velle quidem meum amplius pacisee eohabitare, aut postquam dispensationem ab interpellatione laetenda obtinuit, ad alias nuptias eum Metu transiit. Vide Ben. XIV constit. Pomagno, et S. O. deer. Aug. 475sa 1 2 Quaeritur quandonam infidelis, qui nee eonverti, nee eum eonverso in ereatoris iniuria habitare vult, eum alio infideli matrimonium valide ae telis inire valeat Lieet Benedietus XIV Const. Ponallato, et alia Monoram quaestionem dirimere noluerit, tamen eommunis est sententia infidelem, post initas partis eonversae nuptias, posse valide ae sorte etiam lieite eum insidia novum matrimonium eontrahere. Nam lieet privilegium easus Apostoli per se datum sit fideli in savorem fidei, per ae dens tamen datum est infideli, si fidelis novum matrimonium eo traxit. ' Quaeritur, an infidelis, qui parte eonversa adhue i

nupta remanente, novum matrimonium inivit, possit, si convertatur ad fidem eum uxore, remanere eum hae eoniuge, --

435쪽

DE PROPRIETATIBU MATRIMONII 411

sentiente Parte anisa, eonversa, vel ae dente S. Ponliseis di-π'nsatione corvini est non sum ra partis eonsensum; an vero

per dispensaitionem apostolieam fieri id pomit, disputatum est, et Post ea quae a S. c. c. in ausa Flor a Iuli 4 26, et asMarii 1827 et a S. O. 8 Iunii 4836 exposita sunt a pertraetata,

negative respondendum esse arbitramur, praesertim quod agitur de matrimonio conmmmato, super quo nullum adeat dispensationis exe 'lum .' Quaeritur, an odiatur matrimonium in infidelitato eontraetum per ordinum suseeptionem, aut professionem solemnem eonversia Agitur hie de matrimonio eonsummato; nam de rato matrimonio nullus est dubitationi loeus consummatum vero non dissolvi, quidquid contra dieant Toumely, Collat, aliiquo, reeopia est hodie opinio ex it Flor is Martii 4727. Unde pars in infidelitate remanens aliud matrimonium nequit inire, et si eonvertatur ad fidem, nil aliud remanet,

quam ut dispensationem obtineat. 5 Quaeritur, an eonversus qui novum non inivit matrimonium, nee professionem emisit, aut ordines saeros suseepit, teneatur ex iustitia ad ompartem redire, si et ipsa eonvertatur in eap. 8 de divortiis haee habentur . Quod si conversum ad fidem et ipsa conversa sequatur, antequam propter ausos praedictas legitimam ille dueat ux rem, eam aeeipere eompelletur. Exeipe tum casum, quo primo eonversus emisit professionem religiosam vel suseepit in ordines, tum asum, quo Meundo eonversus Post suam eonversionem dedit eausam obtulendi separationem. 6' Quaeritur, an Pontifex dissolvere, sua dispensatione possit matrimonium ratum inter infideles, vel etiam matrimonium eonsummatum inter ipsos, si post susceptum a eoniugo baptismum nulla earnalis opula intereessit certa hie ab ineertis sunt Memenda Certum est pontifieia dispensatione dissolvi non posse matrimonium ratum infidelium , si ipsi in infidelitate permaneant. Potestas enim Pontineis ad eos tantum se extendit, qui per baptismum aliquando ingressi sunt Melesiam; ertum pariter est matrimonium ratum infidelium, si ad fidem eonvertantur ex ontraria ratione, apostoliea dispensatione dissolvi, quia per baptisma, quod mee runt, iam subliniuntur seeundum se et secundum matrimonium suum potestati et iurisdietioni Pontineis uuare tota eontroversia spectat matrimonium , quod fuerit quidem eonsummatum ante baptisma ab utroque suseeptum , quin ulla earnali opula post baptismum se ognoverint. Etenim hoe eas dispensationi Pontifieia loeum esse non pauei mr-

436쪽

-- ea ratione, quia eum Po iis dissolvere pomi matrimonium rarum fidelium, multo naso dimolvere poterit matrimonium eo tuurnaeaean infidelium, qui ad fidem tuerint -- versi, si nova earnalis opula post baptismum se non ognoverint. Firmitas siquidem matrimonii rati inter fideles, inquiunt iuria sententiae auetores, uinior est, quam matrimonii orisummai infidelium; hae diminitur iuxta ea quae dieta sunt, si unus ad Mam eonvertatur, hero in infidelitate manente ergo multo magis per dispensationem dimolvi poterit matrimonituneonaummatum, si nulla post baptismum eamalis evula ae saerit. Negativam vero ententiam tuentur alii, tum quia ineuli dissolutio fieri non potest, nisi in eas expresso I Cor. VII, tum quia suseepto baptismo, matrimonium eorum iam ratum eat, eteonsummatum, a proinde indissolubilem eoniunctionem Christi eum Beelesia iam repraesentat, atque ideire nulla amplius potestate dissolvi potest. Bened. XIV de Syn Dio .l. 6, . , n. 1 narrat quaestionem S. C. α propositam, sed non deelsam

suisse.

Raia fidelium matrimonia per religi mani professionem, aut per legitimam Romani Pontificis dispensationem dissolvuntur. De religiosa professione res constat ex eap. Virum 2 et cap. Ex pariel de convers. conivg., et definita est a cone. Trid. sess. XXIV de Matrim can. 6 Si quis dixerit matrimonium ratum non consummatum per

solemnem religionis professionem alterius coniugis non dirimi, anathema sit x Hac in re afferri ratio solet, quia est quaedam civilis et spiritualis mors,

iuxta illud Pauli ad Coloss. III, 3 emortui estis;

et quemadmodum matrimonium etiam consummatum naturali morte dissolvitur, ita vinculum matrimonii rati morte civili, seu spirituali, par est,

437쪽

ut dissolvatur. Nomine prosessionis religiosae comprehenditur quaelibet valida prosessio trium volorum solemnium Conceditur porro duorum mensium spatium, quo et sponsi matrimonium consummare

non obligantur, et debitum alteri pεtenti denegare possunt, quod arbitrio iudicis vel restringi vel pr

rogari potest ex eap. 7 de Cons. eoni et ex causa

S. c. c. Neapol Mat. 31 mari et 18 maii 1770.28 sept. 1779 et 17 sept. 1772, ex quibus illud

etiam satis arguitur, quod bimestre et a die pra fixionis termini a iudice saetae a numerandum est. 0uia vero non ingressus in religionem , sed ipsa professio religiosa dirimit matrimonium ratum aliunde vero professionem validam novitiatus integer annus ex praescripto cono. Trid. praecedere debet, nemo est qui non videat, duos menses a iure eoncedi ad ingressum in religionem, non ad prosessionem liberum proinde non erit alteri coniugi ad alias nuptias convolare , nisi post solemnem alterius prosessionem. Nemo pariter es qui non videat, alterum coniugem ius non habere exigendi eoniugale debitum, nisi post duos menses ad deliberandum concessos, adeoque illum graviter peceare, si per vim copulam extorqueat. Quoniam vero copulae per vim exwrtae iniecta est mentio, opportune hic quaeritur , an huiusmodi copula vi extorta intra bimestre, verum con- Sumetur matrimonium, ita ut non amplius dici possit simpliciter ratum , nec proinde locus sit, aut religiosae prosessioni, aut pontificia dispensationi' uiarunt nonnulli copulam vi extortam non consummare matrimonium, et idcirco, prosessione solemni sequuta, vel obtenta dispensatione, dirimi matrimonii vinculum crediderunt, eo IID

438쪽

suiu unico argumento, quod matrimonium consummatum repraesentat unionem Christi cum E clesia per incarnationem, atque inde omnimodam indissolubilitatem sortiatur. Per eam igitur solam eopulam, inquiunt ipsi, revera et ad praedictosesistus matrimonium debet consummari, quae

hanc unionem queat repraesentare sola vero copula voluntaria ad hanc ipsam unionem repraesentandam est idonea , cum unio Christi voluntaria prorsus fuerit, non coacta, aut per vim extorta. Ab hac sententia tamen recedendum arbitramur. Etenim per copulam vi extortam coniugesessiciuntur una caro, ut constat ex eap. Biscretionem de eo qui e sanguineam , ubi definitur ex huiusmodi copula amnitatem oriri nullo sane modo id contingeret, nisi una eam emceretur, ut constat ex iis, quae do amnitate diximus. Iungitur etiam, quod matrimonium lavorabile sit, cap. Fin de senι. e re iud. atque idcirco constitutio quaelibet, quae in ipsius dissolutionem tendat, tamquam odiosa non debet extendi, sed potius rostri gi, ut intelligatur de matrimonio, quod nullo modo sive sponte, sive per vim fuerit consutnma-ium. Quin obstet, quod pro eontraria sententia deductum est argumentum copula enim per vim extorta repraesentat unionem Christi eum Oclesia quoad substantiam, siquidem peream fiunt coniuges una caro, sicut Christus per carnem est Ecclesiae unitus , licet non repraesentet unionem

Christi quoad modum cum Ecclesia unio quippe Christi spontanea suit, illa autem, de qua agimus,

violenta. Hac autem retenta sententia, de eo insuper disputatur, an uxor, quae per vim cognita est, inter bimestre tempus ad deliberandum concessum,

439쪽

DE PROPRIETATIBUS MATIUMONII 415

nihil tamen minus possit ingredi in religionem, atque in ea solemniter profiteri, invito coniuge, qui vim intulit, unde hic ob vinculum, quod per ipsam copulam actum est indissolubile, debeat absque spe ulla coniugii usque ad uxoris obitum

permaneres Verosimilior autem ea videtur sententia, quae assirmat, posse religionem ingredi et in ea solemniter profiteri, altero coniuge invito; validissimae profecto rationes eidem sententiae assistunt 1 quia sponsus extorquendo opulam intra bimestre, gravem sponsae iniuriam intulit, quippe quae adhuc debitum eidem negare poterat ex hoc igitur sua culpa commodum sentire non debet sponsus sentiret autem, si sponsa ab ipso per vim cognita, non posset, eo invito, religionem ingredi 2 quia nemo per iniuriam alterius suo iure debet privari privaretur sane iure Suo Sponsa, quae per vim a sponso cognita est, si

hic impedire illam posset, quominus religionem

ingrederetur, et solemnem in ea prolainionem

mitteret 3 quia denique propter adulterium vel lapsum in haeresim , ut mox videbimus, potest uxor virum deserere et religionem ingredi igitur propter etiam violentiam ei illatam in extorquenda copula poterit; non enim haec minus videtur esse contra ius matrimonii, quam sit lapsus inhaeresim, vel adulterium.

Ex his, quae diximus, illud facile infertur, quod

si sponsa per vim cognita a sponso fuerit post bimestre, vel aliud tempus concessum a iudice, non possit, sponso invito, religionem ingredi, atque in ea solemniter profiteri Hoc siquidem in casu, sponsus usus est iure suo, et nullam sponsae iniuriam

intulit. Unde autem vis illa religiosae professioni

440쪽

aceesserit, sin una est Doctorum sententia. Alii a naturali iura derivant, vi cuius licere putant a st tu minus perlaeto ad persectiorem transire alii a iura positivo divino per traditionem ad nos dela-lo alii demum ex iure ecclesiastico, quatenus perhoe ius cuivis Christianorum matrimonio haec tacita conditio inest, misi ante matrimonii consummationem malim religiosum statum amplecti. Quanquam vero per religiosam professionem in ordine approbato solemniter emissam matrimonium ratum et nondum consummatum dirimatur, illud tamen per sacrorum ordinum susceptionem non dissolvitur, cap. ANTist Ei voto ei vot redempt inter Extravag. Ioannis XXII. 0uod autem dispensationem Pontificis spectat,

per eam quoque matrimonium ratum dissolvi posse, constans plurium saeculoriam praxis, quam sane oportet apud catholicos omnes summi momenti esse, satis superque testatur consule Thesaur. S. C. α,

et praesertim Chim. 21 marti 1729; Mileutian. sebr. 1789 Borchia 20 dec. 1806 et 3 ian. 1808, et Ianuen. 9 sept. 1815, et amboni op.

cii. v. Dispensatio Constat quin imo S. P. matrimonium ratum, ad instantiam unius coniugis, altero non consentiente, aut penitus invito , disso, visse, ut testatur Ben. XIV, quaest can. 108

378.

De separatione tori et eohabitationis.

Satis hactenus egimus de dissolutione mav imonii quoad vinculum. Nunc de eiusdem dissolutione quoad lorum et cohabatationem, seu de divor-