Septimii Mariae Vecchiotti tractatus canonicus de matrimonio: ex opere ...

461쪽

APPENDIT I. 437

mista radicitus dirimernia, nempe . Uevius eo maus in contrahentibus ra. Absentia miniswisti Misimilis in ipsa matrimonii celebratione Impedimenta per abrogationem dirimentia deeem Eumerantur, scilicet 1. Defectus liberistis in consensu utriusque, vel alterutrius contrahentis. 2. Emo personae tum physinae, tum civilis, vel, ut vocant, substantialiter quaisoalae. . Defecit eonsensus eorum, a quibus sponsi ratione aetatis, dependent 4. Defectus pubertatis 5. Ligamen: H. cognatio naturalis, seu consanguinitas et amnitas intra gradus prohibitos, Misognatio tegatis; T. Defeetus notitiae matrimonii pubblieita 8. Be- fretus iurisdieιionis ossicialis civilis s. Impotenιia manifesta, perpetua, et antecedens 10. Romis dism Tandem impedimenta mere prohibentia ad tria commode reducuntur, et sunt 1. Opposiιiomatrimonio rite facta , et ministro diviti ab illis significata, ad quos id iuris pertinet 2. Us-ctus proclamationum , seu denuntiationum 3. Defectus viduitatis decem mensium in semina 13. De hisce impedimentis sermo singillatim instituendus est eo solum fine, quemadmodum superius exposui, ut ex horum cognitione Parochus ac consessarius lactis sciat, quomodo in casibus peculiaribus sese dirigere debeat duapropter neminem adesse arbitror, qui putet me in iis enucleandis, haud salis ea aspernari, vel saltem dandali occasionem dare, sin minus, opus supervacaneum, et orsan etiam periculosum aggredi Iam vero exordiar a consensus defeetu. De oontrahentium eonsensu, tamquam de conditione ad His em

462쪽

matrimonii omnia neeessaria, codex in inlocia matrimonio a nullum sermonem facit. V rum ex iis, quae de consensu in contractibus ari 1108, 1109, 1112 generatim disserit, atque Matuit, prono alveo descendit irrita, ac nulla decerni

omnia connubia, quae alterutrius consensu destituuntur. Est enim ad matrimonii valorem mutuus iste consensus adeo necessarius, ut eius defectus, nulla humana potestate, sive civili, sive ecclesia- silea queat suppleri. 0uapropter si quis ebrietate omnino, ac totaliter correptus, verba eonsensum exprimentia quomodolibet proserret, is prosecto matrimonium nulla ratione contraxisse diceretur, licet pars ratione utens in matrimonium consulto ac serio consenserit; quia non adest contractus, ubi non est consensus, et ebrius in statu ebrietalis ver eonsensus incapax omnino est. Idem pro sus dicendum de eo est, qui versatur in statu pedipetuae amentiae, eo quod mentis prorsus impos nil esscit, nullumque acium civilem, cum rationis usu careat, exsequi potest. Ast si sermo sit de aliquo , qui non continuo , sed interdum tantum amentia laboret, is prosecto matrimonium, lucidis mentis intervallis, valide contraheret, dummodo legaliter interdictus non fuerit; obstante ari. 324. et praesertim ari. 61 Codicis, ubi aperie statui

dαι per infremita di memιe s Vide Mourto t. 1, p. 275. Nec aliter iudieandum est de surdis simul

et mulis, qui consensum dare nequeunt, nisi constet eos ita institutos in anteeessum fuisse, ut sciant, sumienterque intelligant, quid sit matrimonium, et quos effectus producat, et simul manifesto animum patefaciant, dum signo aliquo eo asensum

463쪽

suum apo aperteque exprimunt, se foedus -- iugale cum determinata persona reapse inire.

Quaeri hic potest, an 'or personae ph3skae velut si Maevius eum Gaia contrahere putans per errorem aliam ducat), impedimentum ex desacta consensus constituat Buplex adinamtentia. 0ui assirmativam sequuntur ex legis ratione argumentum desumunt. Nam error personae ideo praecise matrimonium nullum reddit, quia onsensus omnino deest qui enim errat, non o sentit in determinatam personam, cum qua contrahit, sed in aliam prorsus diversam, quam mente concipit s). ui negativam tenent sententiam, licet

lateantur eum , qui circa personam errat, sive ex propria scitantia, aut culpa , sive alterius fraude erret, revera non consentire in eam personam, quae sibi proponitur et praesens est, adeoque admittant errorem personae suum fundamentum haurire ex consensus desectu tamen perfracte denegant personae errorem cum desectu e sensus confundi, et unum idemque impedimentum constituere, praesertim cum de personae errore

separatim ac distinete in iure disseratur. Eadem quaestio in Gallia agitai fuit. Verum in Galliis,

duplici articulo, lex, tum de errore personae, tum de defeetu consensus distinctim loquitur. De desectu consensus explicite sermo habebatur art. 146, ubi dicitur: cI n' a pastae mariage lora- 'i n' a prin de omen lamesu. 3 De errore personae art. 180 dicitur hiseo verbis: Ἀ- 'i 'am erem dans la parem , is mantave ne

464쪽

μοι Me auaque γε par uae Om sauim in t en resur a Porro plerisque visum est impedimentiam ex errore personae physi eaolummodo, hoc articulo eomprehendi, pr sarum quod ex una parto de desset eo easus adest particularis articultae, et ex altor de errore e sonae iis speciatim sermo hie institia t-, ut inter personam phrstes et personam civilem nullo

modo distinguatur. Ita murion l. 1, p. 3M mine cum iis lint, quaestio, quod ad nos speciat, in eo versatur an idem dies, et assirmari possit de Regno Subalpino, ubi codex de maremsus desectu

nullum articulum habet, ut vidimus, et e personae errore eadem In'orsus, quae Gallica lex ad unguem prosor ari. 105 ando ut m errore neu persona Pari-e di nuιιiis pus agere so

re seu quinitur, quod magis explicat quaestionem , an hoc articulis error personae hyaicae comprehendatum Quaestio sano nec inutilis , nec otiosa. Nam ut caetera silantio pra toream , hoc praecipue animadversione dignum est, nempe si propositae quaestioni negativo reposueris , adeoque dixeris errorem personae phrsicae constituere consensus desectum, matrimonium nullum radicitus erit, eo quod error iocum consensus desectu confunditur. Si autem Lfirmativam sententiam amplexus sueris, matrimonium per abrogationem dissolvetur. In priori sententia, postquam ex gr. Maevius eum Caia comtrahere putans, aliam per errorem duxit, ex qua

sobolem habuit, haeredes, post Maevii decessuin, contendere iure possunt, ut irrevocabili sententia matrimonium ab origine nullum esse legaliter

465쪽

APPENDIT . 441

--tietur. In Munda sententia e contra, nulla

plano haeredibus aevi inridie aetio spectabit.

atrum in est, de hac quaestione, pro rei gravata disserere. Discrimen inier utramque sentemiuim, quoad sequelas, quae exinde oriuntur, notasse sumiat. De errore inserius sermo speciatim

redibit, ubi nonnulla exponam , ex quibus lacili sane iudicio deducere quisque poterit cui potius

sanimalia adhaerendum sit. c sensum omnino requiri , ut matrimonium in ala possa existere, hucusque vidimus. Verum simplex consensus non sussicit. Requiritur praeteres , ut matrimonium coram administro Status cinctis celebretur. Praesentia ministri adeo necessaria est, ut, si ipse absit, matrimonium iviliter nullo modo comistat. Itaque non agitur hie de ministri iurisdictione, nec de publica matrimonii notitia nec de formis a iure piaescriptis, de quibus omnibus inferius erit dicendi locus sed ei mo solummodo instituitur de omnimoda ministri abirentia, ex qua impedimentum alterum radicitus ac stricto sensu dirimens exsurgit. Vide de hae re

arcad i. p. 574 , Portalis Cod et Motiti t. 2 p. 255, et Merii Ripertoire vere uariage sin At quisnam in iure diesndus est Minister Sta-

Portalis exponens legis motiva oram oetu legislativo haee proserebat Pti' a pas niariage, mais commere intelle entre aeux personiae qui 'on potes tam leue ensagement en

466쪽

lus civilis, coram quo ementialiter matrimonium

celebrari debet De hae quaestione, ob gravissima exorta litigia, olun in Gallia, ac in Brito multa

in iramque partem disputata sunt. Verum nune apud omnes, res es perspecta ne explarata, quunt munus inciendi aetas status civilis auctoritatibus municipalibus attribulum sit, unde unum Collegium Burgimagistri et Mabinorum, seu Sradiei et Adiutorum lamiunt utini primo uagistraι-- hoc officio iure fungitur Syndicus itaque, aut Scubinus a Collegio designatus ministri ossicium implet,

eaque exsequitur, quae ad inatrimonii celebrati nem prorsus necessaria videntur. Ubi ipse desit, auer e collegio, vel etiam unus e consilio municipali, secundum nominationis ordinem, locum eius supplet, ieesque gerit. Vide ivari commentatre

surris o communale p. 112, Psilliet Manuel de Broit civit, i. 1, p. 38 Maread l. 1, p. 181 et

Mourto t. l. p. 29s Fatendum tamen est nil hac de re adhuc in Italia lege generali praescriptum esse, adeoque arbitrio Syndici et adiutorem relinquitur administri deputatio, qui aliquando extra collegium eligitur. Hactenus de duplici impedimento radicitus dirimente; modo sequitur, ut de caeteris impedimeniis, quae matrimonium per abrogationem dirimunt, breviter disseram Sequar vero eumdem ordinem quem in eorum enumeratione superius prosequu- ius sum. Sit itaque primum sermo de liberiniis desacui in sponsis, qui mutuo praestito exterius consensu laedus matrimonii oram administro

solemniter ineunt Articulos legis 105 ei 1188 paullulum attendenti, illico patebit, matrimonium, ex libertatis desectu, non reddi radietius nullum,

467쪽

sed ex ausis gravissimis, infirmari, a perimi. citatus art. 105 duas compleotitur paragr aphos, in quartim altera de liberias defeei in conse svis eraιim, in altera vero de personae errore ad Μοωιim sermo instituitur. De utroque itaque impedimento distinctim ac separatim disserendum est. Quoad primum dicitur maιrimomo vo

non aia ια loreo inconsenso. Porro nemo est, qui non videat legem loqui in genere, et consensus liberialem simpliciter in matrimonio exposcere. x quo manifestum sit, ut quaelibet eausa ad liberiaiem consensus in caeteris contraelibus, aut labefactandam omnino, aut valde admodum imminuendam uinciens, prolaeto potens quam maxime sit, ut assirmetur consensum in matrimonium nec deliberatum, nec liberum exstitisse. Aliqua sunt, eaque n0 parvi momenti, quae in medium, de hac re, proferre superfluum non erit.

Atque illud in primis dicendum est, inter praeeipuas causas, quibus matrimonium ex desectu libertatis dirimitur , vim accenseri Vis duplex a iurisperitis et canonisiis distinguitur absoluιa, quae liberum consensum omnino tollit, ei condia ιionatu, quae non differt a mei , seu potius est illius correlativa, quia vis consideratur in ins renis metum, metus autem in patiente vim. Unde vis onditi mala , et metus indistinete adhibetur. Nos non loquimur de vi absoluto, e de coacti as omnimoda, et corporali personae reluctanti illata, quum matrimonium per huiusmodi vim comiraelum omni iure nullum ac irritum esse nemo non intelligat. Loquimur itaque de vi conditionais, seu de meis, qui non omnem aufert liberta-

468쪽

tem, nec absolute eogit partem ad contrahendum, sed emit, ut inviis animo, consentiat, et certus proinde eius libertatis gradus per iniuriam tuli tur. Cum vero codex art. 1108 statuat in genere, eonsonmm metu gravi et iniusto extortum in contractibus validum non reputari, prono iam alveo descindit matrimonii etiam contractum huiusmodi metu initum non consistere, ac proinde nullium effectum, nullamque obligationem parere. eius

ιura da fare impressione sona una pergona emactis, e da poteris in tere agisnevole umore uievorre Decie sue ostianae ad un mala Uabile. Si ha rigua, in questa materia a ιι αδ α -ο,ed aua oondietione delis persone 3 Quaenam debeant concurrere , ut melus gravis sit, ex hisce

verbis aperte liquet, ex quibus pariter manismtum est, prudentis iudici arbitrio relinqui, ut in casibus peculiaribus diligenter inspiciat, ac perpendat personarum sexuin, conditionem, aetatem,

nimi robur, aliasque circumstantias , et ex iis omnibus definiat, num metus gravis merit, vel levis. Si enim levis metus uerit, aut etiam reus enitialis, ut aiunt, quo nomine intelligitur existimauo et formido mali, quod timemus ab iis, quorum legitimae potestati obnoxii sumus, nisi eorum volu tati obtemperemus, prosecto dicendum est matrimonium nullo paelo dirimi, dummodo timor vetentialis a gravi comminatione seelusus prorsus sit quod eruitur etiam ex ari. 1144, ubi statu tur; I sola ιω-ου iurem ate , sensa με si i tervmuta viri tu non brevia per annuιlare, --

Altera causa , quae validitati matrimonii pra

469쪽

mma obsitait, eo quod ad vim raserri, et in viri ludi ommode polast, es raptus, seu i lania persona de loe in Ioeum abduelio, matriamonii ineundi causa Aruentiae 1108 has hahat:

o auri em Ois. Iam vero ubi adest raptus , et quamdiu persona rapta in potestate raptoris invitae reluctans es , existi violentia, adeoque consausus, si qui externo exprimitur, extorius dieitur, nec amplius liber est, ut citatus articulus praescribit. Itaque matrimonium, durani raptu initum , impeii potest. Rem exemplo illustrabo. Si 1 puella, quae per vim, seu physicam, cuiusmodi re violenta manus iniectio, seu moralem , ut sunt graves minae, gravisque metus , aut ab ipso rapiore, aut a mandatari illaiae, do propria domo extrahatur, et ad domum munieipalem reipsa Ndueatur, ubi adhue in potestate raptoris constituta ad nuptias oram ministro ineundas metu potius, quam voluntate adigatur. - sane dubitat, qvin huiusmodi rapius impedimentum dirimens constituat Aliter autem dicendum esset, si puella non amplius invita, sed volens, lubensque e senserit,

et quod ipsi antea displicuit, tandem ineiperet

De rapi fraudulento, seu seducit is, qui l eum habet, quando ob eumdem finem matrimonii ineundi, puella precibus, suasionibus, pollicitationibus, aliisque blandis ac insidiosis artibus seducitur, ui lubenti animo raptorem ipsum sequatur,

eontroversia est, an citatus articulus loquatur.

Sunt anctores, qui tenent huiusmodi raptum libemtati consensus ita adversari , ut matrimonium legaliter perimere possis, praesertim quod saepenu-

470쪽

mero fatalius resistitur apertae violentiae, quae animuin alienat, nedum conciliat, quam Daudulentis suacionibus, captiosis illecebris , ac sollieitationibus dolosis, quibus inexperta a versatilis puella circumvenitur, scite sallitur, et ad conse sum praestandum adducitur, qui profecto, nisi huiusmodi acta exstitissent, numquam praestitus esset. Dum autem ii a tores id assirmant, iudiem monitos e volunt ac vigiles, ut caute , rude terque in hoe negotio proeedant. Hinc curto t. 1, p. 341 haec habet Iis ne deuron jamais p no eruamialite qu'atitant γ'i sera bis emisisω parcies eiro sis es i. que a liberte de emur acie mimen drimite, es 2. υ'eιι Pa te par desinfluenera immorales e de nature a ne potives Rresarietion es paruauia Verum haec non adeo momentosa sunt, ut in eam sententiam addueamur. Lex enim, missis caeteris argumentis, quae adduci possent, matrimonii libertatem respicit, quae incolumis et salva manet, cum rapta voluerit, seriο-que oonsenserit, apprime advertens, se coniugii ineundi causa fugam arripere, et coram ministro

sese exhibere 13. Cum concilium Tridentinum et Sacri canones

passimata loquantur de raptoribus, ut de rapui-eibus prorsus servent silentium, quaesitum inde sui , an impedimentum raptus locum habeat, si

Sermo hie est de persona, quae sub potestate Parentum, vel tutoris, atra euratoria amplius non est. Namque si ab iis a uiueipsa dependeat, et volens raptorem, eisdem invitis, m intur, liaberetur raptus in parentes, vel tutores, in quo deprehenderetur iniuria illis illata , sine quorum consensu matrimonium eontrahi nequit, unde eonstitueretur inpedimentum dirimens eivile ex defeetu onsensus parentum, an tutoris.