장음표시 사용
371쪽
Fletus mode Resp. num immoderatin cet, mediocris verbplurimum χμ, ό. sisto 'M M ahq udoprodest nam eorum membra diatae. Isertim vitales excitat, vocem construat, crassos humares per i chomas a capite de Acit. Dubium. liceatpuem cumserui versari ictura videre, fabulas mutire' opp. Sunt misit eruitustior honesti: ergo cum ilia versari A. eis. In temptu quasdam clua imagines erigi in hoc textupem mittit Arist.ergopicturas licet intueri. Postrem commendat alibi lutis iudorumpraefectos ergo licet quos fabulaiaudire. Resp. Κώ-- cumseruis a naturalis pueros versar robi-bet,tabula picta vanissimorum deo rum metextu riaet,non laudat, quodanimaduertendum est, adea contemplandas solum aetate prouectiores admiti t. Postremo sabuta obse victirrasime misnas non liberales Are vetat essen serui malitiam aut ignorantiam, gidola veneremi turpitud nemo, si fabula vanitatem morumsapiant, insipiunt magistratu qui pueros ab alia Augissime non arcent: nam per illa ιrtutum facula extinguuntur, farguntur semina utra umo, umur mores multa iam incommod εχ gnuntur iussitatis:exemplocausa, otium, lilido emporis factura, naufraeium rerum cst quodest omnium deterrimum, hemens ad sinitius --ι,-Nodos motus ac incitatis.
CAP. I. Vtrum disci in astu institutis ad escentum p tua sed si ET V illud est intellei hum adoles intellectu '
centis esse tanquam rasam tabulam tanquam rasa
& liquefactam cera, in qua nihil de tabula. pictum,impressum nihil inest verum ut in hac re illa imprimis depingi possunt multa atq; varia simulachra rerum ita in mente adhuc teneravi flexibili multiplices species virtutum aut vitiorum sermae veluti insculpi ac delineari possunt. Ne ergo in animis adolescentulorum tan quam in agris incultis virtutum loco vitiorum spinae ac vepres crescant, Operaepretium duxit Philosophus culturam huius qtatis ac disciplinam publicis magistratibus commemi;s ' ;-a dare. Hoc tamen non idcirco voluit ut parentes praeeedi 'tores instituendi curam ac prouinciam excuterent, sed ut a tseptimo anno ad prouectam aetatem seges reipubi pessimo rum morum contagione tanquam a typhone aut deuastante procella tutius conseruetur optandum quide est ut omnes patres unum illud ab Aenea apud Poetam his verbis Asicanium filiolum alloquente discerent.
Discepuer virtutem ex me, verumi laborem, Fortunam exalbs.
si enim Lothus suos liberos, se Iobus suos,sie Tobias pater Tobiam filium,sic Dauid iam moriturus Salomone, sic om LMς nes deniq; sancti& religiosi patres suos obsequentissimos filios instruxerunt. Sed de priuata inititutione satis paul,su Lib. aeap.irperius diximus, nunc de publica&comuni disciplina loqui Disciplinamur, cuius maximam curam ad totam ciuitatem pertinere publi dx
duobus hic argumentis probat Philosophus,idq; hoe modo. 'α
372쪽
Xeno b.CI- ripaib r Interest ciuitatis et iis rei curam uscipere, euius neglectio magna dispendia&dainnactustati inserta sed neglecta institutio adolescentum magna dispendia damna ciuitati infert ergo ciuitatis interest adolescentiae instituendae cura in se suscipere.Minor conitit, quia qualem optamus ciuitatis formam, talem oportet esse iuuentutis curam ut in omni reipublic statua conditione patet cxempli causa, si in democratia vivas, adolescentum mores adi: bertatem si inoligarchia, mores ad potentiam si in optima politia, mores ad sapientiam&virtutem debes confingere. Alter syllogismus hic est. Quemadmodum fit in alius artibus ac scient ijs,ita fieri debet in ciuilibus actionibus4 scientia administrandi rempublicam sed in alijs artibus quaedam dispositio ac instructio ipsium praecedit opus ergo in ciuilibus actionibus acientia administrandi rempublicam quaedam
morum institutio praecedere debet. Haec vero institutio an publica vel priuata esse debeat rationes quatuor sequentes docent,quarum prima a ratione finis,secuda acosideratione paris,tertia a ratione totius sartis, quarta ab exemplo ducitur. ratione finis hoc modo, quorum est idem finis, eoru
debet esse eadem disciplina: sed adolescentum ac totius ciui. tatis idem est finis:ergo eade discipIina esse debet.Verutamequis ciuitatis disciplina publica esse negat3Α consideratione paris hoc ipsum probatur,quia rerum comunium in ciuitate communis debet esse exercitatio sed liberi seu adolestentes in repub.vsu sunt communes nati enim sunt ad ciuitato ergo eorum publica communis haberi debet disciplina.Apartibus ad totu sic disputat Philosophus, cura partis debet respicere curam totius:sed pueri Madolescetues sunt partes reipub.ergo qualis est huius, talis illorii debet esse institutio. Postrema ratio intextu ab exemplo Lacedaemonioru ducta hanc forma habet. Quod praestantissimaeaci p.& senatui L cedet moniorum placuit, id ut rectum esse videtur sed Lac daemoni js publica liberorum institutio placuit publica er- .go liberorum institutio recta est; sane non soli Lace-laemonius sed etiam Atheniensibus, Persis, Romanis, omitique
nique sere populo sapienter ciuitatem administranti hic or Fenest Lillatido educationis placuit. Fuerunt enim in omni repub optiris p. 7, nae administrata graues seueri Catones censoresq; creati, qui publicam morum curam summa cum fide susceperunt. Quintilianus uberius de hac causa disputat, ex quo alijs
multae praeter has iam traditas decerpi possimi rationes ruer-hi causa, in educatione priuata tum parentum tum praecep torum error aliquando ex ignoratia,aliquando ex aftectione '
euenit: est ergo comuni sin publica iustituenda disciplina,ne aliquando priuata noceat; l vero priuati tutores larentes s equetius eirent Timotheus peritu ille muscu luculς Mi Biu condib.,. videturos edere, quis spe una mercede ad dedoccdacrrara, cap. 13. altera ad edocenda sua prscepta a suis discipulis exegisse di Pol. .cap.r.eitur. Porro excelletior forma educationis ea est,qus in sapientiavi cosensu totius ciuitatis sudata firmiore anchoram costantia habet,qua qui ab unius hominis iudicio pedet: sed . publica disciplina in sapietiam cosensu totius ciuitatis iudata firmiorem anchora&constantia habet ergo publica disciplina melior est qua priuata.Asiti mptio constat,quia rarius institutio,qui senatum authore degem moderatricem habet, mutatur, qua quae ad arbitrium unius vel alterius vertitur. Postremo institutio publica semper publicum bonum finem ciuitatis respicit: ergo melior est quam priuata,que a liqua do, sum inscctum priuatotu hominu intuetur. Quid hie adderem approbationem huius rei ex sacris oraculis, in quibus passim constat de ulrs scripsisse multos ordines seniorum , qui publicam disciplina in suum electum populi exercerent'virga suam habuit Aaron,& sceptrum tuu Moyses, malos gladio percusssit Iosea,4 sagro ex templo sceleratos externi inauit Christus;filii prophetaru habuerunt Wqsectos locro.
suos,& nunqua in ecclesia defuerunt vigiles custodes & cu. N. M fores morum,qui si nunc desint, si inquam nunc desint, ecce miseriam; si desimi, ecce ruinamin confusionem omniinn fienim vera disciplina, si reista institutio dest, non ordo sed horror; non administratio sed miserabilis confusio ciuitatis
sequitur . Quippe ut nauis sine clauo, ita est ciuitas sine . disciplica,
373쪽
Adoleseen tutorum institutio duplex est, Ixaeap. a.
diseiplini, qui mali impelli, boni moueri ad offeta possunt. Dis inctio.
Pristata per ut supra. Praeceptores SA periculo si negligatur, similitudine in alij, artibus, Publica,quae A fine euiusqtie&totius ciuitatis, magis requies uinconsideratione palis, ritur in ciuita- inconsideratione totius&partis. re ut probatur ab exemplo Lacedaemoniorum, argumentis in comparatione utriusque, ductis A med ijs utriusque. A me utriusqlle, LAtestimonio sacrarum literarum.
Opp. -- bonum ut est is prouobisnegligitur ergoo publica institutis adolescentam quae est commune Anum ciuitatio misi est approbanda. lCommune Resp. commune tum bonua negligitur eum praefecti , quieta bonum negli dem consulant, non instituuntur edadinstitutionem iuuenturiatur eum desin magistratiustu censores in qualbet recte ad instrata ciuitate ἁ pyxis sinantur raterea neglecta remmunis disicsplina ciuitatis non-guit eandem minus bonum esse quam domesicam, sed potitur Parissolutos esse magistrat u quisuam in hac rescium ne isset. Opp. Incredistias natura assectio parentibus erga oberrarer earum priuata cara inflios erit igilantior attentiori quam
Resp. Re priuati, usu communes ciuium liberi dicuntur: hiis d,partempatria, partento amo, partem parentes nostri ortus vendicant:quippe nobissolum nati non 'mus.' ergo patria comet munem: ita pater priuatam nostripossis emadeo, institutioni rationem orcuram habere dic:tur Opp. Magistraim naturam ac moeres ciuium minus certo ac de te norunt quam parentes a quiti nati,suscepti mem triti sunt. ergo publica illorum institutio minus accommodata videtur. Ratio tenet,quia priuatim instituti qua madociles sint pueri, est adnuos mores sint lexibiles propter longam consuetua nem meliὰ quam publici magistrat; sciunt.
Resp. Quamuis parentes cstpraeceptores me us forsan priuatos mores ematitiones suorum liberorum norunt, quibm tamen modissent omnes cstsinguli ad um cst bonum ciuitatis esse audi accuratius quam magistratus ea solum de causa instituti non norunt: eum ergo iupalica Asciplina adolescentum bonum publici misectetur,longe melior hac quam illa iure optimosiaberi debet,iuxta id quod dicisolet bonum quo oommunimeo metim.
Vtrum adolescentes adhonores ciuiles admittendi liberales sc entias absolute Graccurateperdicerent'
sa dirum in A, esse idq publi-e adolescentiam ciuitatis conflat; sed de rebus,de quibus est erudien da apertLae definite adhue non constat: ut ergo sit veluti authenti ea institutio ae disciplina ciuili ιτς in rebu, Vt hi. quasdam hoe loco proponit Mis busnee esse e uti Philosophus, in quibus vita ij sucundis. humana vertain versata est dum veluti in olympieo stadio posita ad se opumo laurum saeticitatis tendit. Res istae sunt utiles, necessariae, iucundae utiles ut incerta sortunae dona, bonaque naturae, quibus in hoc cursu utimur necessariae ut virtutes mentis mioris, Quibus
374쪽
bus quodammodo in hac vita perfici muri Iucundar,ut eis iratae ex his oluptates, quibus si berius fluant indeprauamur. Fuerunt ergo voluc docet Aristoteles alii, qui sum aestio solii muni bonum pro affeetu definientes nune ad hae nune ad ηδ ι' ι .i , illa adolescentum mores efformandos esse censuerunt: hinc quaestio est, Vtrum ad mentem vel animi mores disciplinaei uilis sit magis reserenda λ Mouet quidem hanc qui stionem Philosophus sed non soluit, quu a sepimio libro copiol Edemonstrauit virtutes mentis multis gradibus piae serendas esse,eanique vitam esse diuinissimam, quae secundum mentem&sapientiam agitur. Si ergo studiosus icctor plura de hae re scire desideret, ad illuna iam locum eum refcrendunt Primum te puto Pergam in textu, opiniones inquit Philosophus mor-nus hominum talium de his rebus nempe utilibus, necessarijs,4 iucundis qui in rebus varia sunt qui enim in terram oculos defixos habent aureis ij. i. retibus venantur umbras mundi, capiuntque cs minutulas1vim eolloea eluti aranearum laetis, quibus tanae eorum mentes non runt aliter quam pedes tricis ac impediuntur ut eum sugaces inanes nugas sedulo atque impente colligant, in cymbam Charontis in sepulchrum non audeo dicere in tartarum)incidunt& rapiuntur ab his obiectis ut ait Philosophus
quq dulcem odorem habent qusque ipsos sensus nimium demulcent, natura tardius dimovcmur. Mallemus enim in salis statuas cum Loth ivxore transmutari, quam cum Maria reli istis mundi nugamentis ad pedes Christi conquiescere, Adoloste xς Ambrosiam ciue coeli deo ustire. Caeterum talia haec bonanciri Aedia, P suum luna suumque plendorem in iuuate habent, uniq; educandi sunt adolescentes ad eas artes modo hon sordidas ecticandi, qui- Liberale, ar bus ornativi ad libertatem Mad temperantiam munifice
lj,4 sibi honesiὸ vivant Liberales attes sunt ves mentis ut
ita loquar vel manus:illae theoticae, hae vetoni echanica diis
quibus turpe uerum ut summu bonum quaeritur; aut saltem illet quae homines seruos is ancipia natura reddunt,quales iunc carnificum,cementariorum,siillonuni, aliorumque qui sentinas nausisti hauriunt,sordes civitatis purgant,abaq; in quinat illiina opera rei p. non vilegis ut capit in bello, sed te ge naturet ut erui faciant: ad illas m qitam artes adolescentes tibere nati educari non debent, nisi ipsos natura digito adsierquylima designatiit. Alterum genus hominu qui volup ςς in Vmtuoia Veneris ludibria atque latibula quaerunt, qui ii aspidis ' 'cauda icti in vitamq; aurem secure dormiunt, onec Dalila ine' uniuium
pilos abscindat capitis,suis insomnijs relinquo,unum tamen bonum collo-bic cuin Arist. Parentps, praeceptores, praefectos moneo,ne unt. filios, alumnos,ciues ad lethalem hanc escam&hamum tra t Lehant, quibus si capiantur raro sane aut nunquam via disci volusii, plina a profundo hoc somno excitantur. Hunc enim sona comites. num lethargus, lethargum poplexia, a poplex iam mors, mortem gehenna sequitur et amen vel in hoc vitae genere quaedam disciplina, ut adolescentes neque abhorreant voluptates, fac ut olim Stoici: ne mi ijsdem temper herere nr, sicut Epicuret,qui pecuthim vitam profatentur Tertium er Niu ge go iam rellat amplectendum vitae genus nempe necessari bu hd sp V .um, quod in virtutibus mentis ac moris ponitur, nam haeso eol um i
tum in ethicis res agendae, hae solum hoc loco res necessariae dicuntur. Quid igitur' An hae solum sine modo per disci olinam ciuitatis adolescentibus sunt perdiscendae: Non sane, quippe in his etiam elimoduso distinctio: nam ut omittam' virtutes moris, in quibus amplectendis eli modus non habere o lum quae lio solum hie est de virtutibus menti, χηρμλ Irriim adolescentes ad honores ciuiles eligendi liberales scienti as ab soli itὸ ωaeeura typerdisterent Verba Philosophibete sunt.Non es illiberale nonnullis scienti)s liberalibus is usq; ad aliquem finem ita: ructum atque ornatu esse, sed in ia eas incumbere ii': aflaxu esse ' ebdonee ad persectione iaperuentum sit,id ad ea incomoda, que a nobis comemorata insunt obieetam est. Haee verba Arili Thomas,Versor, sepia iaueda, di alij de artibus verὸ ingenuis&liberalibus intelo iligunis
375쪽
Liberales ar ligunt,non opus ergo hic habeo eas in liberales absolutas te absolui V, comparatas distribuere Absolutae liberales sunt quae omni-V00Τpδ no intellectum a seruitute sensuum, phantasiae di appetitus liberat,vt philosophia: mathematica scientia; comparatae vero qui partim mentem ratione dirigunt, partim eande in materia rcru sensibilium immergunt, quales sunt facultates Medieina non quida mechanice,inter quas multi absurde medicina nomi est ars mecha nat; absurde dico,quia etsi medicina ad sanitate corporis denica. stinetur,animu tame a sua mente ad corpus non dithahit,sed potius corpus ad mentis imperisivi liberas actiones dirigit. Caeterum ad rem veniamus,animaduertendum est expedire in ciuitate,ut intellectus primariorum ciuium sensibus i tenths corporeis praesint ac dominentur: led hoc commode fieri non potest, si artibus liberalibus non imbuantur ergo oportet liberales artes ab illis percipi.Cum iam hoc constet perdisci debere, quaeritur an absolutein accurate perdis ci debeant: Verbis modo citatis negat Philosophus. Quid' An tam cito Aristoteles oblitus est suiλNonne in septimo libro primam ciuium Delicitatem in virtutibus potius mentis quam moris ponendam esse existimauit Nonne etiam vehementius illic persuasit vi omnes ad sapientiam persectam mentitque absolutas virtutes contenderent' era sunt haec omnia quae ais. Cur ergo hoc loco contrarium docet: Non
docet. Animos ciuium istarum studio impediri a firmat, est hoc contrariumὸ Non studi illarum sed excessu animos ciuiu obrui impediri insinuat. Quasi vero in diuinis virtutibus mentis sit ullus excessust Virtutes ipsa sunt media sed utrimque extremis oppugnata. Quid ab ipsis extremis ergo
Virtutum in non a virtutibus deterret ciues Attende, virtutum inteli
tellectualium ualium aliae sunt absolutat,ut scientia lapientia;alis sunt aliς-bωὶμ η ad has relatae,ut ad scientiam gramatica,rhetorica,dialecti φ'- ς'φῖ- ν ei ullstque artes.Quorsum e Rhaee distinctior Vt intellig*s studendum esse alijs virtutibus tanquam medijs, alijs vero tanquam finibus bonisque ut ita loquar summis.Quid hine infersy Id eertὸ quod opto,nimirum animos primariorum eivium studio longiore mediatum virtutuminartium sum-
miso diuinis medis bonis distrahi non debere nam qui in
medius semper haerent ipsum optatum finem non acquiret
Estne ergo hie sensus Philosophi ut in medijs sub alternaeis scientus ne quid ut aiunt nimis Idipsum docet; nam qua periculosum erit ciuitati, si primari,adolescentes perpetuo
in dialecticae,geometriae, musicae,aud aliarum mediarum ar- tium stud ijs habitarent Qui ergo sunt ad honores ciuitatis eligendi,artibus liberalibus ut medus uti,non ut summis bo L;t, 'nistrui&gaudere debent; nam illud sapientis est, hoc curi altibu , Osi Iure mihi videtur Cicero in C. Sulpiti, in Sex. Pom dum ut me dijspeio hoc vitium damnasse, quod alter in astrologia, alter in noni uendum geometria magnum studium, multamq; operam in res ob
scuras atq; dissiciles contulissent. Studere ergo licet dialecti cs,sed non cu scoto, qui Scotomia cerebri in ea arte laborauit;studere licet geometriae, sed non cum Archimede, qui ducens lineas a milite percussus perbi;studere licet Astrol gig, sed non cum Protagora, qu alijs diuinans mala in pro fundum terrς hiatu incidit;studere licet arcanis philosophis,
sed no cum Homero Plinio, quoru alter in euripo demersusiliter aetna sepulius iacet Vana est in re omni curiositas, Curiositas, pessima in via progrediedi tarditas morari igitur in scichiij na est,iarditas quae sunt veluti semitae ad ulteriorem finem est dormire cuJς7 ολ- lepore,dum lento reptans testudo scopum acquirat. Strami- oneas ergo hodie in dialectica philosophia quaestiones, monea
quales sunt an embri sit ens vel non ens, an Socrates mor no mouendα
tuus sit homo vel asinus aliasque his similes penitas condemno,triuialia enim' sc sunt' superflua veluti ex remen ta artis. Idem de curioso aliarum artium maxime vero de astrologiae studio quo plurimi hodie plus iusto capiuntur, dico. nam recte ille, sequid Ephimerid fingunt permane laborant, genesisse ter μta At. Exeessis inrise non in artes declamo,nam adoro musas; sed vel excessu studio artium ne arum studio, vel minus accomodatum usum iure repre Sinainu ac-hζndo,Excessus est si adolescentes sint nimis in earum con ς si Mustemplatione curios; minus accomodatus usus est, s laboles henduntati
376쪽
in eis positi non sint ad bonum publicum ei uitatis destinati.
Mi illi enim artes liberales discust,ut illas sciat tantu, hoc est vanitatis; multi autem Udem incumbunt,ut earum ludio ipsi eastius vivant, isci p.in qua versantur melius consulat, hoc eli sapientiae. Quoi vero his artibus ingenuis studee ierentur subsellia senatorum, quippe beatis ima elisutura illa ciuitas,cuius nauis philosophaiuium chartis dirigitur gubernatur, hoc elicuius adminil ratio est penes illos qui virtutibus mentis instruet conantur non tam scire verum Ratio 3 eur aquam bonum agere,& ad rei p. v sum accommodare Suma iudi , in ornnium haec est abdere se in t udijs artium est ingenia adolescentulorum defatigarerergo qui sunt ad rempub accessu--ret non debent absolute accurate artes perdiscere. Prstcrea Vehemens artiuin conteplatio ab actionibus lego iij reipub. externis necessarijs animos adolescentu distrahit -e g non est approbanda. Porro curiositas est in studio alui unis ad usum viis ieip.non destinetur: ergo ut sciamus sol uni artibus studere non licet. Deinceps virtutes mentis sunt in-hrumenti media ad ulteriorern finem destinata: eroo illis potius uti quam frui oportet.Postremo vita beata in actione ponitur ergo in contemplatione artium modus requiritur. Qui igitur ad amplissima fastigia ciuitatis contendunt, iiij artium studiis sic debent inuigilare,ut cum Catone in senatu sapienter disputent, cum eodem si opus sit in campum martium confidenter prodeant.
CAbsellitae,quae finis ratio et Sapientia, habent,ut c Scientia.
R indolescentiim ingenia nimium
confundantur, Externa negotia ciuitatis Om. aut tintur,in quibus mirio negligantur, Virtutes motum actiones uristae penitus tollantur, krtes ut fines vitae humanae sise L peruitsos adorentur.
mentis sunt 4 mediorum loco p nuntur,in quibus studendi modus adhiberi debet,
Guiω magis advirtutes moris quam mentis est regerenda, auod est contra Aristoleiam inprincipio huius camis. Resp. NMammper virtutes moris crura tantummodo bonos est sua os emi est enim insapientia ali j virtutibm mentu nonh-- vis quaedam cognostendi erum,sta etiam consequenda tinum, ut antepluribus demonstrauimus. 1 Opp. sescentes non tam mente pram oppetitu est sensim mouentur ergo eo, mi si s asotim a v/rta risu mortis ammentu debet .v pere. Ratio tenet,quia virtvtra mori, asperuum cst sensam opimie mi derant&r. Res p. Etsiappegitu a pensem adolescentulorum sint primum moderandi,via tamen cr ratio Apsim sciendi a virtutibus memr fluiti prι dentia emm quae est virim intellectus praescribit quid fit agendum in qualibet virtute moris, sopientia auιιm omne moractionemperficit.
Upp. contra quaest.propositam.
Opp. Perfecte or usolute sapientibuου sinum debetur honore o good scentes eces. rrachonores Miratis Abem persectesa
377쪽
manior sunt quae olim maiores pueros suos docue runt. Eunueh. αα3.laena 2.
per ea Minretor duenitates in civitate ordine vena carent. Opp. Arte ormentia tragula recta rationis erra earum sud potius drastri quam impetunt animos cimum, quit demst intrinornat,sint. γResp. Fatendum sartes mentia esse quidem normas recta
CAP. III. Utra-- ea in omni humaria vita tufit utilis' Istinctius adhue de rebus, quibus
sunt instituendi adolescentes, Ari1Lhoc loco disserit Quatuor inquit sunt quae olim maiorcs in recte ad in ministrata rep.pueros docuer ut, nimirum literas, artem gymnasticam, musica singendi facultate. Per literas gramatica, historiam, poesiam,
recte tam loquendi qua scribendi usum, per gymnastica militaris scientis praxim4 exercitationem,per musicam illam nobilis imam cantandi scientiam, per facultatem pingendi non solum Apellis pene cillum,sed etiam artem figurandidi cosmographiam intelligo.Gramismatica ad reliquarum artium studia iraecepta facilius intelligenda, ars pictoria ad climata stadiaque mundi tabesis delineada,praxis gymnastica ad roburdi sortitudinem,m sica ad otium animi mentisq; quietem in omni vitet statu hie plurimum conferre dicitur.Hinc Terentius,sic periculum in Iiteris,fac in palistra,in musicis,quq liberum scires quum est adolescentem. His postis accedit Philosophus ad istorum ultimum nempe ad mus a eamq; in omni causa ac condiis uom
tione istius vitae non solum utilem sed etiam neeessariam C h6neileoitendit. At dices textum ipsius Aristotelis non videris solum vulis legere, in quo haec insunt verba Quocirca musica maiores ς in nostri inter disciplinas numerarunt, non quod sit necessa 'I βμ ''ria,nihil enim tale habet, neque quod sit utilis. Quid tu ex hoc textu colligis Hoc scilicet, quod musica sit neque necessaria neque utilis Lege iterum Philosophum,in adde verba quae sequuntur,nempe quod non sit utilis aut necessaria ut aliae literae ad lucrandam pecuniam, aut rem familiarem tuendam destinatae quasi diceret, musica est utilis &neccssaria,non tamen ut alia artes, quae suum opus quae- sinim habent. Tempus me deficeret si de antiquitate, dia-r cnitate, Vis, ac necessitate musicae, quae velim, hoe loe scriberem non ergo oratorum sed Philosophorum more omnia quae sum scripturus ad puncta reuocabo: ut a definitione initium sumam,Musica est scientia concentuum,uinaturae, vocis, aut instrumenti inter se suauiter conspirantium, quae ad Dei cultum hominisque vitam destinatur. Est
scientia,quia definitam materiam, proprietatem laemonstrationem habct; est scientia concentuum, quia in numero Proportione,harmonia rerum vocum, ac instrumentorum conuat;est scientia vi natura ,vocis,& instrumenti,quia omnis musica est aut naturalis,vocatis,aut instrumentalis,uid
quitur Boetius; quq ad Dei cultum,qui illam dedit vitamque hominis, qui illa nonnihil eget,destinatur. Naturalis musicari, Vulgo mundana nominata partes mundi omnes&snou μῆς RV Ia respicit, in quibus est admirabilis quaedam eoueordi, k' ' harmonia, unde Pyth,goras Plato in motui aelestiuio Dorum musicam posuerunt,& sane non solum in diuinis illis
sphaeris ad numeros proportiones perpetuo rotatis,sed etiam In elementis,maximὸ aute in partibus humanis,adeo5- an animi potentijs canentium veluti chorus visq; tota mus ces inesse videtur.Est enim anima definiente Boeti veluti dulcissima naturae cythera potentijs suis tanquam neruis acndibus copacta. Quid hyc dicam de Philomelis λdeat audistae alus sexcentis aut generibus,quas non industria sed ipsa V natura
378쪽
natura musicam edocuit Qui ergo musicam eontemnit la olim' eteas ille suit,qui magis equos hinnientes,aut balan Musica voea r oues audire quam homines edentes peroptasiit M sea voca est que vocum concentu perficitur,cuius ori Do a IIue,ut Diodorus Siculus; Mereurio, ut Pol idotu, nistribi educta sein no multu refert adque istoru refer Una sed quid poetici loquor,cum verὸ deus omnipotens in nucipr te concentum nihil inest hanc quoq; speciem hari et
ni dedit, qui linguam&vocem finxit, qui matres insanis turii xuiQβ' Πςndo placare docuit, qui angelos gloria in in exeel i.Paralipis. Juςδnx nxe misit, qui cantatores in suo templo eollocarii uitii Amphionem, Orpheum Orionem, Timotheum, aliisosque infinitos laudatissimos viros hac non inducam, Qui Deo mouisse, infernos spiritus leni)sse, lapidesin vivas, Reg. ra*isse vi musices dicuntur Cantauit David,an hoc te mois
Nuse, instru 'ς ' Π iussit, non hoc te vincit Sed de usu statim pluri-mehilli, 'us Musica instrumentalis est quae organis ae instrumentis sonantibus suauiter constituitur; hqc suam oriainem ut sacre Gen. . nos iters docero a Tubale Lamech & Adaellio traxit, hie enim patcr eorum omnium extitit, qui cytheram musica insti tamenta tractant. Quanta vis huius generis sit Orphei
cent. Est alia species mulices quae mixta dicitur, haec vel ex omni bis vel ex pluribus exempli causa vocibus ac insidii- mentis inter se coniunctis constat; in hoc est tam incredibi-Muces, ἡ ΑΕ, ' QVJ0 i ila Π mentisq; artificium, ut plane mentiar, sis ieritia, sui non mrmem, hoc genus artis onanem scientiam sui deIe- delectatione statione superare. Perspecto iam&demonstrato quid mu- superat sica, quotuplex; restat sum ab Arist. in hoc cap. insinuatu Vix numa x breuissimὰ explicemus.Tota vita humana diuiditur ut supra citium si itas D 'ς 'dimuβ i in tiumo negotium .in pacem hellum.Oti
quom lax uin y Dic distinguit Philosophus est vel cessatio laborum, qualis
qualis est in vit practi civi activa;vel intermissio studiorum
ac meditationum, qualis est invita theoriea speculati ut mopus enim est non solum vi,qui laborant, ab opere ieeotio aliquando cessent; sed etiam vi,qui student&orant,a --- templatione nonnunquam quiescant ferientunnam dum obe Thori sumus mortales,non olum laboribus vires eorporis,sed e ita Thi di perpetuis meditationibus vires metis fracte&exhauste sunt scosi ammmiti honesto otio non recreentur. Sed musica,de qua nunc aci-inus,scua eorporis membra reficit,spiritus attonitos vivaei gores reddit,vires sepultas excitat,ipsum animum deiectu mi. rance erigit' confirmat:est ergo musica ad otiui siue illud sit cellatio laboris,sive sit intermisso meatis,admodum utilis
necessaria. Qia id multis Negotiorutqdium musi ea lenituri diu. et Lmusica in pace Dei numen colitur;musica in bello hosti, su z I aeror fragi turm ulla ergo est pars vitae siue in otio,siue in negotio siue in pace, siue in bello quae musicae usu non reficitur. Nihil hic dica de morali ut ita loquar usica, qua in animis hominum insignes pietatis affectus,effectusq; mirabiles vi
tutis efficiuntur; hoc unu tamen dico,musica magis ad vitam theoricam quam practicam hominum pertinere, nam qua-uis ei negotiantium prima medicina, qua accepta alacrius ad opus reuertantur, est tamen contempla otium quodammodo anchora' finis,per quam in primam concentus unitatem ac maiestate nescio qua extasi ae desiderio animi rapiuntur Leuiora sunt quae ex Homero hic addit Philos Plius,non tamen omittenda,nempὸ qudd inusica sit in mentis,triumphis, conuius adhibenda. Poeta sic canit, se decet adiautM-torem auersere mensivi. Homer Et iterum, C morem accerseunt quierimine muleeat dimnes, Hometiodrtriae turg amplaimum eatntor maula Ord ne abs situla' P.
tiu medicina ergo estia cessaria. Affectus pietatis mouet,
379쪽
Fane tu a terra ad caelum,il vanitate ad virtutent ab inani strepitii mortalum ad gloriosum chorum celei nititu
um, ab hoc indivisibili puncto tempori, adta hae si ferentiam nummis possit allicercipossit avocare. et be
tam ciuitate in qua pueri&adolescentes se discunt cane
tam ciuile pertinere Grammatica enim est seges&funda
meat isq; moralibus figuris animos mortali mirificὸ delectat;Gymnastica scientia magnopere ad robur sortitudinem valet: sunt ergo adolescet tes his artibus ac viri bus ornandi sed ita, ut neque illis solam voluptatem, neq; turpissimum lucrum&quaestum aucupentur Artes enim tum vere artes dicuntur,cum liberales nomine ingenuos Ibe
Negotiu,ut cives defatigati laboribus reereentur. Ocium, ut studijs Meditationibus attenuati ad rempus reficiantur.
omni statu vitae, Pacem, ut ad virtutis amorem studiumque pieta Musieeutiotu. quod probatur tis incitentur HIA.. . t quod probatur, quia est utilis adiis incitenturi plexvustarudelium, ut vires pugnantium magis excitetur. Rationes quibus demonstrantur hic omnia apertessunt, repetitione non egent.
Basta postviavit videtur eryo musica non esse ommbin approbanda. Res Non omnemsedsolismessarminatam musiuram asuu --o talibus exterminarunt isti, ut constat in vita curri, arui omnem 'musca praetersistularem in rempubsuam admisit uiarem au 'nare cit, ne ciues in Mosuispulmonibuspraecordi 1 nocerent. Opp. Pueri or ad escentes natu sunt aucupes voluptatis, uiueri volao opus est ergo musica, ne eiusdemisiecebris efficinentur Ratio te ratis aucupe . ne Pia musica taedas voluptatia tapraesertiminutiatate inquaris eius regnant. Resp quaedamsteries musica,quae animum advirtutems mortes I,-- fit, utpostea docet Philosophin, quam oricam harmoniam spei monia pr' Mi ea quidem a multumarati nominatur, quia affectus ad mi Ddδ. centulorum a vanu mundi nugamentis adve pietatisflud: - nc puerus adolescenti proponendum esses det. Opp. Musicaaiaboribi est negoti reipub. maris necessariua escentes adotium auocato ergo non est utilis Antecedens pro
Iearta ut eadem alacriores reuertamur nen otium quodes e
vpp. Lehementius asi'scantantibus recreamur auamsiipsi cam
380쪽
lolatrafiant, re fondeo dement uisse Narcissum, quisuam μου Quid Meta. 3 . forma in ome adoranspersti; si e miser admiretur auru,si lapis ex imagine idolum faciat, mirum hominis est, qui rebus abutitur,m arti tam excelgentis, cuius vi rerum morum histret in ta lucis quasi perpetuis conseruatur . Ultima ratio vina est usi est, nam Deus in catalogo non imaginem fabricarisia idolumpro--ibeto inrugosigina rei est, dolum nihil ab imagine ad rem ipsam Imago Idolum reni cito avolat, seduorum est, merum imasti, est traneo lucri a. c te conqwescat.
A utile puerosum sticae arti assuefieri
prouerbium labor est utilis vide Platae
corpori, maximὸ autem in pueritia, ιςS lib.7. quaestas humorum copia abundan tius dissiuit:hinc ei quod Arist. resu. mat hoc loco illam partem prioris diuisionis, in qua pueros arti corpo rum exercendorum tradendos esse existimauit. Est ergo ars gymnasti Ars gymnastuc ea facultas in bene instituta ciui qui, sititat qua puerorum corpora ad rem militarem&defenso nem patriae veluti apta instrumenta&arma essiciuntur: sic Hatin Tim enu debet es se institutio ciuium,ut non solum animo χ6silio seu etiam corpore da certo reipub possint auxilium terre. steriam hic Lacedςmonios reprehendit Philosophus Vide Plati qui grandioribus immanioribus exercitijs suos pueros& 'i adolescentes Vulnerarunt; nam tria hinc malaeueniunt. vi β' 'him
ait desermitas corporis, inpedimentum augmentationis,
mor barbaries' immanitas. Deformitas corporis, quia ut 'oneribus grandiu siculis diutius humero portatis, ita Olym Deformitaspicis exercu 'maioribus qua par est impositis corpora de corporis. clinant,languent&deformantur. Impedimentum auomen Augmentari
Qm hinc etiam contingit, quia spiritibus labore nimio ' P si '