장음표시 사용
141쪽
Quoratur in superficie globi signum di ab initio eiusdem numeretur in
gradibus eclipticae r i. gr. longitudo nimirum stellae; circulus per hunc ri eclipticae gradum ex polo Zodiaci deductas, dicetur circulus Iongitudinis capitis Medusae. In hoc deinde per parallelos Latitudinum numeretur stellae latitudo nempe r3: incipiendo ab ecliptica versus Zodiaci polum Arcticum propter stellae latitudinem borealem, & terminus numerationis locum capitis Medusi coismon strabit. Quoniam vero circuli omnes longitudinum & latitudinum in globi superlicie non solent nec possint commode depingi: id circo eorum loco cis Hi εὐ- δε- ex lamina aerea constans,qui supra pag. delineatus ac desicriptus est. ata hiberi solet, per quem stellarum situs vice longitudinum di latitudinum circulorum in globo inveniri possunt,idque hac ratione: Sumamus exemplum sup rius Capitis Medula Cujus stellae cum Latitudo borealis sit, extremitate Quadrantis applico Zodiaci polo septentrionali,alias si Australis esset polo Zodiaci Meridionali aptanda csset. Quo facto quaero in Ecliptica a i grad.Tauri,ion. gitudinem nimirum sicliae, & huic alteram quadrantis miremitatem adiungo, illo enim modo quadrana ossicium circuli longitudinis capitis Medus, supplebit.Si itaque ab ecliptica incipiendo natitudinem stellae nempe et a in gradibus quadrantis numeravero, ibi verum stellae situm in globi superficie habebo. Sic etiam reciproca ratione ex globo stellis exornato stellae cujusvis in caelotum longitudinem tum latitudinem eruere poterimus. si enim quadrantem circuli per centrum stellae alicuius dimittamus, idque ex polo Zodiaci septentrionali, si scilicet eadem in globi parte septentrionali constituta lacrit sinmero in meridionali, ex Australi polo; gradus quem altera quadrantis extremitas in eςliptica demonstrat, longitudo stellae erit. Cradus quadrantis ab ecliptica usque ad stellae centrum latitudinem eiusdem tibi estiabebit. Sic dimissb quadrante ex polo Zodiaci septentrionali per lucidam coro nae,extremitat e us in ecliptica in 6 grad in incidit,qus est logitudo stellae. Ru sus ab ecliptica usque ad centrum eiuldem coronet numerantur in quadrante
grad. ε . qui sunt latitudo stellae septentrionalis.. Decliratio est distantia ab aequ atore num ei da in circulo majore
transeunte per aequatoris polos Itaque si aliquam stellam Meridiano applices,sacile innotescet ejus declinatio numeratis gradibus & m, nutis Meridiani si quae sunt) quae comprehenduntur inter medium stellae I AEquatorem.
. Declinatio stellarum itemque recta earum ascensio hunc in modum ex glo- bo stellis consignato cognoscitur: Applicatur stella proposita meridiano cire io, confestim enim idem Meridianus inter gradus Aquatoris ascensione eius dem stellae rectam indicat: Declinationem idem meridianus dabit, numerando meridiani gradus,qui inter datam stellam Ae aequinoctialem interjecti sunt E emplo sit Canis major cuius ascensio recta S declinatio sic invenitur. Sistatue
ipsa stella sub Meridianum,quo facto videbitur Meridianus secare aequinocti
142쪽
lam in grad.;7 minat. 3 3. Atque hac ascensio recta est eiusdem stellae: Deinde ab eodem quinoctiali usque ad praedictum canem maiorem interjacent gradus 16 versus antarcticum nimirum polum . quae declinatio est stellae di quidem ob causam iam indicatam Australis. Potest idem in Sole demonstrari: sol enim in 3 gra. π existens proinovetur sub meridianum circulum,qui aequinoctialem interlacat numerando a principio arietis in ipso aequatore circa grad. 6 3 . Quae ascesio Solis erit in gradu Geminorum 4 existentis: Gradus vero in Meridiano inter eundem Solis locum de atquinoctialem qui interjacent, sunt et i, quae Solis in Declinatio e quidem Borealis,quia incidit in Signis borealibus. Fieri de alia ratione idem potest. ut crempli gratia, lucidae lyra asce oram invenitur in Tabulis Astronomicis graduum 27 3 ,m. 3 3. D rimatio vero grad. 38 m. 26 septentrionalis. Primum itaque ascensionis rectae gradus numero in. Equinoctiali ab ariete incipiendo. gradumque inventum Meridiano circulo adiungo, in quod inceps Declinatione datam numero ab AEquinoctiali progrediendo versus mundi polum Arcticum, siquidem stellae declinatio septemtrionalis est .
EARUNDEMQvE ASCENSIONES RECTAS
143쪽
Sostrum Gallinae. Pecus C. iopea Hircus In sinis. Ol. Pers. Caput Medusa
p. Andromadae. In ext .ala Pega.
Pollux Cor leonis ira Virginis Lanx meridion. Cor Scorpij Cauda Capricornicius Aquari, Cauda citi
Certi nares Dext.hu. Orion. St. pes Orion Canis Minor Canis Maior.
Nd supra pagina i6 monetur lector inspicere s & i hoc partis huiusquaris Caput, zrtor Upographicus est, cum intelligatur Caput sequens nimirum i 3 & quae ibi anotata subi ciuntur. C A P x et
144쪽
CAPUT XV. De inveniendri defexione acus magnetica ameri Merisdiani tu quam vulgo vocant nostrates comptio varia
tionem ad datam quamvis latitudinem.
FE R R v M tactum magnete ab intersectione veri Meridiani &.
Horizontis varijs locis varie deviare tam cst testatum & coprobatum quam quod maxime. Neque est haec assertio si luna nautarum coaxmentum ad suos errores tegendos, ut voluit P. de Med, na Nauclerus regis H spaniarum. Neque accidit hoc, quod magnetis vis longo usu & exercitatione debilitata des ccerit, ut persuasuinhibuit P. Nonius aut quod ab origine non sit recte indita,ut alij frigude coniectant. Sua ipsa natura ita fertur. Huius dctaxionis causa, hactenus frustra quaesitam, nemo assecutus est. In hoc, ut & in alijs abditis & abstrusis naturae miraculis caecutimus prorsus. Normam aliquam sive canonem hujus deflexionis,quasi regularis esset & ordin
ta,tradere conati sunt,&hoc frustra. Inordinatam cnim testatur c perientia, non ea solum, quae ex crassiore nautarum conjectura desumpta est, longiuscule saepe a vero berrante.Accuratioribus multo observatis compertum est. Apud insulas,quas vocant A scres, a Meridiani filii omnino non deflectere tradunt vulgo. Apud eas,quae sunt Occidentaliores,vix aut non multum deflectere ausim aifrmare. Si ad Otientem ab ijs insulis navigaris, cuspis ea, quae Boream respicit, paululum ad ortum vergit Antuerpiae in Brabantia ς circiter grad prope Londinum in Anglia II amplius grad. aberrat a vero Meridiano. Si ad Occidentem ab ijs insulis processeris, desectet eadem cuspis ad Occidentem. In ora A. meries maritima latitud. 3 3 circiter aut 36 grad. amplius ii grada vero Meridiano deviat.Vltra aequatorem diversa longe est ratio. Prope extimum Brasilice promontorium in otium excurrens, C. Frio v cant vulgo) ia amplius grad .a Meridiano deflectit. Intra fauces Orientaliores Freti Magellanici 1 vel si grad. Si ab eo quod diximus promontorio ad ortum Aphricam versus navigaris, augetur ca deflexio ad i aut is usque gradus. quod ut conjectura asseqii potuimus ,
contingit in Meridiano non multam distante ab eo, qui transit per I 3 Asores.
145쪽
Asores. Inde minuitur deflexio ad O aut io gradus,quod accidit prope insul. S.Helenae,paulum ad Occidentem. Inde serunt minui,usque
dum C. Bons Spei praetervectus sis,ubi volunt in ipso Meridiani situ jacere prope flumen illud, quod ab ea causa vocarunt Lusitani R. delas Agulias Atque haec tota deviatio est ad ortum.
Haec ex observatis squantum patitur instrumentorum perfectio, quorum usus in navigando conceditur)satis accuratis, per siphaerico rum triangulorum doctrinam calculatis,comperta habemus & explo
rata. Vnde multa,quae de hac deflexione vulgo feruntur, partim falsa partim suspecta habemus. Quod in eo Meridiano qui in Asores Insulas pertransit, ferrum hoc verum Meridianum ubivis reiicit exacte: quod in ora Brasiliae maritima cuspis Borealis in occasum declinat ut quidam serunt falsum deprehendimus. Quod ad terram Bacala-
vocant nostrates Nerv sundiant intcgris gradibus 2 a amplius ad occasum siectere prodiderunt, sispectu habemus, quod cum ea observatione,quam in ora Americae factam diximus, deflexioni gr. cita citer ii parum videtur congruere, cui tantum fidimus ut praeterea nulli Facessant igitur, qui unicum hujus aspectus punctum quaerunt,
vel in terra, s ut magneticos montes non multum remotos ab Arctico polo) vel in coelo cutpote caudam minoris ursae,ut Cardano vide tur vel quod imMeridiano Asorensium jacet 16 cum dimidio gradi bus ultra polum Boreumo ut Mercator voluit. Facessant etiam, qui ex hac deflexione calculum investigandi locorum longitudines institui posse arbitrantur: quod utinam prs stare possent,&revera fieret si unicum punctum semper respiceiet. Sed iis missis videamus, quomodo hujus deflexionis quantitas mediante usu Globi,quovis loco cognitε latitudinis inveniatur. Primo parandum est instrumentum aliquod quo distantiam Solaris A Zi-muth a stu magneticae acus observare liceat. Vtuntur vulgo nostri
Compasso vel indice nautico in 36o gradus diviso, filo transversim centro indicis in pixide imminente, quod objectum Soli umbram
projiciat in centrum indicis. Hoc instrumentum nostri Navis vocant Compassum variationis. Neque incommodum videtur hoc instrumentum ad hunc usum. Sed velim ut aliquanto majore cura & accuratione,quam vulgo soler,conficeretur.Hoc instrumeto,vel alio quovis hujus generis, observetur distantia Solaris Arim ulli ad quodvis tempta α locum apiojectione acus magneticae. Quantum aurem i- dem
146쪽
dem Solis verticalis eodem tempore a vero Meridiano distet, supra docuimus exquirere. Differentia, quae est inter distantiam Solis a voro Meridiano & a situ serri magnetici, est Compassi variatio. Pi sici cadocuimus superius, quomodo veri ortus & Occasus amplitudo in veniatur. Si igitur hujusmodi instrumento,quod diximus, observetur, quot gradibus Sol oriatur aut occidat ab co indicis seu compassi termino,quod ortum aut Ocasum videtur indicare .patebit similiter deviatio acus magneticae a vero Meridiano,si qua sit.
Ad finem hinus capitis & ea, quae de acus magneticie a veri meridiani studeclinatione reseruntur operae pretium erit apponere quet se Per hac quastione aliquando ad Davidem Rh aldum oblata occasione perscripterit Iosephus Scaligeri Epistola exstat inter eas epistolas quae anno tot ocum aliis aliquot eiusdem opusculis Lutetiae Parisiorum fuerunt evulgatae. Et quia in eadem epistola de praece Rione quoque quinoctiorum accurate agitur, de qua ad caput secun dum superius nonnihil annota imus,hic pine totam epistolam ad verbum dς- seriptam exhibebimus Habet autem in hunc modum;
Litcras tuas cum maxima voluptate legi, carum duo summa capi' μ' ta fuere,vαλυβικλι συι ναυτικῆ, de προηγησις Prioris in literis meis mentionem injeci aliorum potius sentcntiam eliciens, quam meam opponens .Proposui cnim tantum non sanctu ut quia illa d
esinatio per meridianos indagatur,meridiani aute ex hypote si mea sint mobiles,videant Astrologiae & Nauticae rei periti,an ex hoc e- pichiremate causae & argumenta tam manisestae discrepantiae indugari possint.non enim proponere si scirem; sed potius demonstra- tionibus ut id persuaderi possit,agerem: Quare sive ca est causa,qua peto investigari cκ hypothesi mra,sive alia,manea secura in sedibus - tuis. N am non satis est ad eam rem meridianorii investigatio. Prius cnim disputa lum de natura maria etis, an ejus proprium sit,ut sem-
per in Septentriones tendati& si ita est, quum tamen videamus eX- tra terminum propositum tot gradibus declinare, quaerendum un-
de haec variantia quae prosecto nulli alij rei, quam meridianis assig-- nari potest. Sed ne solicitemus hanc quaestionem, consulendi sunt qui de magnete scripserunt, praesertim Guillelmus Cilbertus Cob- cestrensis philosophus & mcdicus Londinensis; qui ante triennium is tres amplissimos commentarios de ea re edidi quibus magis mihi probavit doctrinam suam,quam Magnetis naturam.Nam incertior sima quam dudum.
147쪽
Reliqua est altera pars cpistolae tuae moum ς Ἀμυνης, Pri-
mus omnium Hipparchus ex observationibus των άπλανων Arista chi Samij, Cononis & Timocharcidis animadvertit aequinoctia suo aevo ἐις - - γου ae promota esse,quod quatuor κεντω remotiora essent ab Epochastellae designatae, quam tuerunt temporibus eoru asstronomorum.Qu'd quum vidisset non dubitavit pronunc areo quinoctia immobilia esse, sphaeram autem τανά-ανων εις - εὐμε- - - moveri. N on solum hoc sibi persuasit,sed & Ptolemaeo Ptolemς- us posteritati.Tantum valet praejudicata autoritas. Sphaeram etiam D solidam innovavit, cujus polus arcticus abesset a cauda cynosurae gradibus i a. a idque maluit sibi persuadere,quam an ita res hab ret, noctu caelum ipsum consulere . quod non possum satis mirari: quum non solum ejus aevo sed etiam ccxvi r I annis ante illum cau- da cynosurae non plus abesset a polo mundi, quam hodie abest, ut - Eudoxus observavit. Quod validissime in libello nostro dcmonstra- mus. Rursus Eratosthenes qui cxxvi ii annis pos Eudoxum scrip-ς si idem de eadem stella pronunciavit, idem pronunciarunt qui sub M Augusto scripserunt.Si igitur ante Hipparchum annis ccxvi ii illa stella crat,ut hodie,quomodo constat ratio Hipparchi,cam abfuisse V a polo mundi grad. ia. et 'Na si sphaera rων αυλανα, ut sanxit Hip- parchus moveretur in succedentia & illius aevo cauda cynosurae a- berat a polo grad. a a. 2 ,sequitur ut aevo Eudoxi remotior esset a polo, puta grad. r 3 aut I . Hoc enim ratio processus illius motus
postulat. Atqui non plus distabat a polo quam hodie. Ergo & sibi ε ipsi&omnibus qui hactenus eum sequuti suiar, imposuit Hippam
chus. Nos certe collegimus Omnes ejus τωνά πλανωνά σολο s δύ-
ρας, quas nemo unquam intelliget, nisi prius globum construxerit, cujus polus arcticus absit a Cynosurae cauda grad. ia. et . Quam tem cum summo artifici Tychoni Brahe communicassem, obstupuit ad N novitatem & insolentiam merito. Non enim illi in
dicarem de constructione globi Hipparchi, &distantia caudae Cy nosurae a Polo illius globi. Quare videmus, quia cauda Cynosurae
eodem intervallo a polo abfuit ante annos cia ia cccclxvo, quo nunc abest nullum omnino motum esse sphaerae octavae ἐις τα in ομε- - να,sed'ta, ἰσηραρι- εις nam de motu non dubium est
Θ praecedit enim hodie aequinoctium stellam in cornu Arietis plusqua grad. a 3 quod tempore Eudori committebatur, fere in ipsa stella.
148쪽
Sed utrum stella Solem,an Sol stellam relinquat, hic vero quaesti . , his cardo est. Hoc est altero stabili, alterum moveri necesse est, sed sphaeram aut stellas stabiles esse sam ostendimus. Sol igitur & pun- cta ejus aequinoctialia mobilia sunt,& quidem eorum progressus est
in anteriora manifestus ag graduum a temporibus Eudoxi. Vidit hoc summus vir,alter nostri aevi Ptolemaeus, Copernicus, Vos, in- quit,putatissphaeram octavam in consequentia movera videte num poti- us aequinoctia in anteriora procesum faciant. Inde vir ille omni laude
major,concludit esse προ γη πιν,non autem τῆς σ*-ως ω- νησιν hem ἐπορονα.N am altero dato, tolli alterum necesse sit,si enim
non est motus sphaers stellarum in consequentia omnino est motus aequinoctialiuin punctoru in antecedentia. Haec recte Copernicus. Sed το κωριω-τον Omisit, vel quia non animadvertit vel quia despe ravit posse demonstrari. Nam cum aequinoctialia puncta mobilia sint & circulum maximum qui ad ea describitur per xx Sphaeric. Element.mobilem esse omnino necesse est.Et si circulus est mobilis, & polus quoque mobilis. Proinde non est idem polus aequinoctia- lis,cum polo mundi. Nam polus mundi est immobilis, ille mobilis: & consequenter omnes circuli maximi per illos polos transeuntes, id est meridiani sunt mobiles. adeo ut horologia & scioterica vasa li- neae meridiani imposita post aliquot annos decoquent fidem suam, quia linea mota sita prima epocha. cujus variantiae cgrcgia argu-ης menta in vetustatis monumentis observavimus. Haec demonstrare 6 aut videre intererat Copernici,qui sabulosum& ridiculum motum sphaerae primus arguit,&praecestionem aequinoctiorum primus san civit: qui si ea, quae nos ἰς ως ex priscis Astrologis observavimus, vidisset, quae erat ejus summa eruditio, statim manus dedisset, rem mathematice demonstrasset, quod sane non est arduum. Adeone quisquam averso ab omni ratione Iudicio est, ut quum concesserit , puncta aequinoctialia mobilia esse, neget circulum maximum ab ca , descriptum mobilem esse, & hoc dato, polos mobiles, quo rursus conccub,mobiles quoque meridianos esse'Qui hoc negat,quid il- li mathematicis operam dedisse profuerit,non video. At inquies 3
mutantur meridian quia transeunt polos mundi, qui sunt immobiles. Ia oblitus es με περ ματ nostri, non osse polum mundi eundem
cum polo aequinoctialis. Nam ille est immobilis, iste mobilis. I-μ tadue videmus necessitatem argumenti, & cum haec ita sint, ad-- ι S se huc
149쪽
huc uos ignorare multa in sphaerae constructione &stu. Nam hoe se modo necesse est aequinoci talem circulum, non esse rectum ad po- - los mundi; & multa alia quae prudens omitto, quia mihi cum Ma- thematico res est,qui melius haec me docere possit. Quare audacter dicam, tam manifestae historiae contradicentibus pudorem possu- mus imponere,quum haec non solum ἰ πυκας sed & -διαπικως ex- plicare possimus. Vestrum vero est,&Omnium mathematicorupera pendere & discutere haec accuratius. Nam non amplius refragandi locus est,sed videndi,quomodo haec melius demonstrati posunt,&ε demonstratis constructio & positus sphaerae corrigi. Plebeis enim mathematicastris haec non dico, qui nihil unquam praeter libros Theoriarum legerunt nec veteres consuluerunt, quos etiamsi adb rent,non intelligerent. De motu trepidationis jam explosa est fabu- la,de libramento Copemici,quae res & ipsa futilissima est, aliquan- do dicemus unde haec deliratio tanto viro incesserit,nam no multa differt ab impostula trepidationis. Quemadmodum veritas loco pepulit illam trepidationem, ita illum motum octavae sphaerae code relegandum necessitas tandem coget Haec ergo summa responsio- nis nostrae: nos orare pcritos harum rerum,uideant,an haec variantia se acus Magneticae possint illustrari ijs, quae de mobilitate meridiano- rum diximus: nullum esse motum octavae sphaerae in consequentiar nos primos illud demonstrasser inde necessario sequi ἰωμε ista. Hac concessa,puncta aequinoctialia, aequinoctiales circulos,' polos eorum,meridianos per eos trauseuntes esse mobiles. alium i-
gitur esse polum mundi a polo aequincustialis. Horologiorum situs mutare post aliquot annos. Ejus pulcherrimae rei nos historiam pri- mos observasse.Nam ex Mathesi necessario id sequitur. Haec est s
' tentia mea,quam semper tuebor.Tu vero amplius cogita ac nos γε ma.Lugduni Batavorum xvi Kalcnd. Mai Iuliani cIa a civ. Hactenus Iosephi Scaligeri epistola. In qua quod Guillelmum Gilbertum
Colcestrensem tres ait amplissimos Commentarios de Magnete scripsisse essemnemonicum erratum hinc liqueti; quod sex non tres eius de Magnete libri exstent Londini apud Petrum Shori anno M Dc excusi. Quorum quartus & quin tua praecipue de ista acus Magneticae variatione & toto chalubociisiae negotio luculentcr agit. Quod autem in libello suo validissime se demonstrasse addit caudam Cynosurae eundem hodieque situm,quem olim tenuerit, tenere intelligitur Dotriba de of uino Horum anticipatione edita Lutetiae Parisiorum anno Ozi,accurante Iano Rutgersio apud Hieronymum Drovare in via Iacobaea librarium.
150쪽
brarium. Qu am Diatribam comperio Iohanne Maginum Patavinum, Mail: e maticarum artiu m in Italia Bononiae prosessorem, confutare aggressumo ut indicat Catalogus vernalis huius anni 16i . Romae enim apud Andr. Bregiotti de Coloniae apud Ant. Hierat in q. Confutationem hanc in qua insuper nova quaedam dogmata de sella Polari δe mutatione a quinoctiorum S stellarum xarum immobilitate ac aliis variis rebus Astronomicis, ut titulus promittit, impugna niur)prostare memoratur;Qtiamvis exemplaria, diligenter inquisita, nobis adhuc nulla videre contigit.
ATVR HOROLOGIUM SCIO TERI CuM A D DATAM QIAM LIBET
IN τ ε o R v Μ artificium construendi horologia non pollicemur. Prolixius est quam quod hoc loco praestari possit,& quam nostri
instituti ratiopatitur. Saterit paucula quaedam delibasse,& nonnulla hujus artis fundamenta quasi digito monstrasse: quoniam per Globorum usium commodissime concipi possinit. Duo horologiorum genera hoc loco monstrablinus, quae maximet vulgaria: alterum vocant horizontale,quod describitur in plano horiZonti parallelo: alterum vocant murale,quod describitur in plano eiecto ad horizontem , ita ut Boream aut Austrum respiciat.Sed utrunque non incommodo dixeris horizontale,non quidem respectu
ejusdem loci, sed diversorum. Itaque si planum horizontale sit si erectum,si quovis modo inclinatu unicum erit horologium in eo describendi artificium Videamus igitur, quomodo in plano horizontali alicujus i ci horologium delineetur. P rsparato igitur plano horizonti parallelo, tu catur in eo linea Meridiana Septentrionem & Austrum quam fieri
potest accuratὰ respiciens. Hanc transversim siccet ad angulos rectos alia linea Ortum&Occasum indicans: illa horae Derit index; haec' antemeridianae & pomeridianae.Centro facto in harum linearum co-
cursu describatur peripheria in eodem plano ad quamlibet distantiam, quam secabimus in 36o partes; quae vulgata est divisio omnium sa circulorum.