장음표시 사용
251쪽
se individuam , & luere quod verbum est duo- dedim tab.pro quo etiam dixerunt reluere, & re- pignerare non solum esse solvere pecuniam, sed etiam obsignare & deponere , Vel pignus creditori dare in solutum, vel vendere eidem pretio compensato cum debito & superfluo residuove reddito. Et luitioncm parere debitori actionem pigneratii iam , quae de pignore re ciperando proponitur.
XXX. Enarratio. IN Observationibus ) Libro quinto capite
Silentio tricennii Durare hypothecariam
notat Ato in summa.. Et luere Gloil, απιβονω, persolvo tuo. Curtius x. Ni aes alienum luissem: Servius Honoratus ad x I. AEneid. Luere enim dicitur qui pecuniam sonit. 'Dixerunt reluere Festus Pompeius: rela re , repwnerare. Caecilius. ut aurum
.ptem , quod matris fuit , Reluat quod viva ipsi opposuit pignori. XXXI. Si unus ex pluribus heredibus creditoris vel debitoris partem suaindebiti solverit, vel acceperit. QVod habuimus titulo superiore , &l. 16.
supra de dist. pign. id etiam hoc tit. propon1tur l. 2. nec supervacuo, sed ut cum pluribus heredibus debitoris comparentur plures heredes creditoris , dc quemadmodum uno exheredibus dubitoris solaente proportione ho
252쪽
a 6 - parantia in lib. XX. . y .
reditaria, quod ad partem ejus attinet actio perissonalis tollitur , non etiam hypotheearia , i a ostendatur uno ex heredibus creditoris accipien-xe pro portione sua quod quis defuncto debuit , Pro ea parre extingui actionem personalem , hypothecariam autem nulla ex parte intercidere. Obligatio personalis dividitur ex xII. Iab. hypothecaria est individua.
XXXI. Enarratio. Non etiam hypothecaria ) Quia pignus
totum est obligatum pro toto debito P &votum pignus pro qualibet parte debiti, ut striabir Fulgosius hoc loco. Dividitur ex xII. tabul. I. pacto 26. lup. depact. eaque s. C. famiL ercisc. L ult. C. de veredit. action. l. I. hoc tit. Hypothecaria est individua Individua est pignoris causa, l. rem hereditariam 6s. D. de
XXXII. Si pignoris conventionem
numeratio secuta non sit. UT cautioni credite pecuniae , ita cautioni vel dationi pignoris intra biennium obstare exceptionem vel replicationem non numeratae pecuniae. Nam & si soluta obligatione personali non semper solvatur hypothecaria, ut duo superiores tituli proximi demonstrarunt, ubi tamen non consistit, sed excladitur personalis exceptione illa, & eadem etiam hypothecharia excΙuditur , vel replicatione : ut si
is qui rem pignori dedit spe futurae num auo
253쪽
riis, quae fiustra fuerit , eam rem sitam csse vindicet ab eo cui dedit , ut l. I. vel adversus eum agat pigneralitia, ut l. solutum l. I. D. de pig. act. & opponitur haec exceptio, si non ea res mihi pignori data, nec dum pecunia soluta est. Hanc enim exccptionem excludet replicatio doli mali, vel non numeratae pecuniae , quae in reum transferret onus probandae numerationis, S in l. r. intentio i. exceptio. Quem Iocum scdocte Basilica interpretantur secundum veteres
XXXII. Enarratio ΙΝtentio id est exceptio ) Sic Basilica in I. r.
υπολεω iac: nec exceptio dati pignoris ei opponetur , pro his verbis d. legis i. nam intentio dati pignoris, Oc. Oουκ αν τικω ης) Non opponitur exceptio ita concepta: At si non dedisti pecuniam. libro
impetrando. CReditor qui pignus jure suo distrahit, de
quo convenit inter eum & debitorem, id sibi addicere non potest , l. Io. su p. de dist. pig. sed decursis proscriptionum & hastarum solemnibus , si non inveniat emptorem , id ci postulanti a principe addici potest, i. eleganter in pr. D. de pign. act. l. si is qui in aliena g. uli. D. de ad i. rer. dom. I. debitor D. ad Treb.
254쪽
quod sit etiam in piMore capto ex causa iudicati , I. uti s . Si in causa jud. & ut opinor , etiam in praetorio. Solus Princeps hoc tribuere potest , si specialis fuerit hypothecha, ex generali nunquam addicit omnia hona , sed pro modo debiti, l. a. Verum qui hoc impetravit a Principe , recessisse ab eo videtur , si postea us fas creditae pecuniae, ut solebat, pergat a debitoribus exigore l. 2. nec rursus variare potest, ae ad beneficium principis reverti , quia jam variavit semel l. pen. D. deleg. com. Post addictum autem dominium, luendo pignori a mucolim dabatur annus debitori, hodie datur bie nium ex Constit. Justiniani, & ex eadem non addicitur ante biennium post condemnationem , 'vel denuntiationem , debitoris videlicet s de distrahendo pisnore nihil convenerit. Nam quod convenerit in primis tuendum est, sive 'uo tempore vaeniret pignus convenerit, sive quo pretio, qua lege, quo loco l. s. D. de pig. act. L 3. hoc sit.
XXXIII. Enarratio. SI specialis fuerit hypoth. J Creditor expria
ca. An speciale pignus sit, quod jure dominii psidere postulat.
XXXIV. De pastis pignorum &de lege commisseria in pig
noribus rescindenda. IN hoc titulo agitur de pactis justis vel iniuiua aliquot, quae in pignoribus contrahendis
255쪽
seri solent. Justum est , si debitor paciscatiir ut pecunia ad diem non soluta pignus cedat crediatori. Quo hoc actum l. I. interpretatur, ut id creditor suo jure distrahat, non etham ut habeat emptionis jure quod tamen jure agi posset, & hoc modo liberaretur debitor l. 3. sup. de luit.pig. qui cessiqne pignoris non liberatur, 1. sup. de pign. Justum etiam est si convenerit,
ut pignus quod dedi evictionis nomine emptori , cui quis faciebat controversiam rei quam ei vendideram, re judicata secundum zmptorem mihi restituatur , nec teneatur in omnem evictionis causam , l. 2. At juxta non est lex commitaria, puta si convenerit ut ad diem pecunia non soluta creditor pignus sbi habeat, quae fiduci licitur , quia huic saepe im est fiaus intollerabilis maxime, ut sit, Pro aere modico debitore opponente pretiosa monilia , I, 3. & tamen justa est conventio si convenerit, ut quod ex venditione pignoris redigeret creditot , id omne sbi haberet, l. ult. supra de disti
pigΠ- propter incertum eventum venditionis, quam recte sortem hastariam vocat l. pen. Cod. Th. de praed. nau. sicut e contrario , ut si minimum redegerit eo fit contentus in crediti vicem
L a Diuo s. si pignora, D. de re jud. XXXIV. i. Enarratio. UT id creditor suo jure distrahat Auct
res Baslic. videntur legisse in d. l. I. cessurum creditori hypothecam , ἐαν-ηση τις
256쪽
pactus sit , ut pecunia ad diem certam non soluta, pignoribus cedat creditori, non υidetur ipsi pignus vendere, sed commune jus ipsi concedere , id est, facultatem diyrahendi pignoris. Sententia dictae legis haec est : eo pacto venditionem
pignoris contractam non esse, sed id tantum comprehendi , . quod jure suo. creditor , Iignore contracto habiturus esset : id est : ut ei pignus distrahere liceat , . sicut creditoribus licet non cxoluta pecunia. Haec lex pacti interpretationem continet. In Menasis Codi ce ita legitur : se cessiirum creditoribus , hypothecae venditionem non contraxitD Quod licet eodem recidad, magis tamen placet , ut legatur, hypotheca : maxime quod ea lectio Basilicon auctoritate confirmetur. Pactum illud justum est , ut. debito non soluto intra certum tempus debitor pignus creditori cedat: nam ad jus commune pertinet , non ad legem commissoriam , quae improbata est , & ita
De fiducia dicitur Pau. Sent. l. II. t. Xm.
XXXV, De exceptionibus : sive praetscripti'nibuS.
V. L 4. Inst. tit.-O I. Oseq. l. 44.f. P Ropositis variis negotiis & actionibus ci
vilibus, priusquam, dicat de criminalibus , quibus reservat librum sequentem, dicere instituit de exceptionibtis , quibus actiones civiles excludi solent, R de generali actione Ex stipulatu, quae omnibus aliis subservire solet.
257쪽
que aliis actionibus civilibus , quas superiores libri non habuerunt , ut profligato absolutoque omni tractatu rerum civilium, expeditor veniat ad criminales libro seqenti. Exceptio est intentio rei, opposita intcntions oris. Vel, defensio justa , quae objicitur actioni. Defensio juris , quae cludit , elidit, excludit adtionem. Actio cst telum. Exceptio. clipeum. Exceptio aries, quo actio infringitur. M. Tuli. in Top.
Aries ille subjicitur in vestris actionibus , si telum manu fugit: Qua exceptione actio legis Aquiliae inefficax constituitur. Et subjici dicitur actioni exceptio , quod utraque simul atque conjunctim a praetore detur, quodque actioni
uno tenore & contextu addatur exceptio, Lult. su p. quib. ex cau. ma. hoc fere modo, L.
Titius judex esto. Si paret G. Seium L. titio ex causa crediti C. dare oportet, nisi de non petenda ea pecunia inter se pepigerint, G. Seium L. Titio judex condemna , qua de causa in l. exceptio , D. de excep. rect&exceptio definitur, esse conditio insita , scilicet in actione , ut & replicato in exceptione , l. 6. hoc tit. & recte Cornificius : In privata actione praetoriae exceptiones sunt, & M. Tullius: Is qui agit judicium purum postulat. Ille qui cum agitur cX-ceptionem addi ait oportere. Nulla autem est differentia inter exceptionem & praescriptionem. Utraque appelΙatio idem porcist , &conjunctio, sive in hac rubrica connexio est vocum idem significantium. Caetci a quae sunt prae
cipua in Constitutionibus hujus tituli aliis locis
258쪽
εκζάλλειν τον ἀγῶνα, ut ait Sirianus in Hermo
Exceptio clipeum. Neutraliter. Vide Sosi- patrum Charisium lib. I. Grammaticae. Actio leg. Aq. 9 Vide quae diximus ad φ. hInstit de leg. Aquit. Uno tenore & coni. I Vide ad tit. de exceptis Instit. Et recte Cornificius I. Rhetoricorum ad
Inter cxceptionem & praescr.I Vide ad d. titide except. Marcus Tullius P t. de Inventione.
Vide tit. 6. eod. lib. HIc titulus est de exceptione liugiosi. Et
litigiosi appellatione non res tantum continetur ' mobilis vel immobilis de cujus proprietate is, qui eam in alium Nansfert, litem habet cum alio, ut definit No. Ita. Sed etiam nomen debitoris , de quo lis est & actio in judicium deducta, sive chirographum ambiguum, ut loquitur l. 3. Et licet ipso jure teneat venditio , vel pisneratio, vel donatio, vel quae alia alienatio rei aut caut onis litigiois , l. II. 8c I 8. D. de rei vind tamen ad irritum
conitituitur , & prcinde ac si non intervenis-
259쪽
let , re eodem loco rcitituta quo fuit ante ,pex eosdem lis peragitur per quos inchoata fuit, i.
2. & ult. hoc tit. & emptor , vel donatarius, vel creditor, si rem persequatur , repellitur exce- ptione litigiosi, l. I. s. I. D. eod. l. I. g. ult. D. quae res pig. obl. l. bona g. I. D. ad Veli. &hoc indistincte sive sciverit rem esse litigio insam, sive ignoraverit , quia debuit esse curiosus
uae res sibi venderetur , nec temere emere ab
improbo venditore, qui in hoc solum rem litigiosam divendit ut deteriorem faciat condicionem adversarii sui, opposito fisco, vel alio potentiori adversario. Qua ratione etiam si . rem non litigiosam alienat prospecta litis fu-zurae, adversario tenetur in id quod interest ex edicto de alienatione jud. mur. cam fac. itemque si rem litigiosam in sacrum dedicaverit ex
XII. tab. adversario tenetur in duplum, 1. ult.
D. eod. quia dedicatio vix rescindi& resecari potest , cum religioni judices & pontifices favent, & eadem ratione si servum litigiosum
manumiserit,ut l. I 8. D. de rei vind. vicerem eum adversario teneri in duplum, quia vix poterit manumisi rescindi libertatibus enim Praetores favent, i. 3. I. I. D. de al. jud. mutiacau. fac. Sed si alio genere rem litigiosam alienaverit non tenetur adversario, quia satis adversario est quod alienatio irrita constituiturdi emptor repellitur exceptione litigios. Roautem non litigiosa vendita, tametsi prospecta futuri iudicii, emptio non rescinditur, nec em- litor ulla exceptione repellitur. Exceptio autem itigiosi locum habet non tantum, si quis ex causa emptionis rem Iitigiosam acceperit ab
co qui de ea litigabat , sed etsi ex causa don
260쪽
tionis , vel perinutationis , vel pignoris , ustis- fructus, emphytcustos , non si cui testamento
vel codicillis res litigiosa relicta sit , quia hujus
alienationis occasio est mors litigatoris, non cupiditas vexandi adversarii leg. 3. & ult. hoc tit. Novell. ΠΣ- Non si ex causa transactionisti divisionis rerum hereditariarum factae inter . coheredes res litigiosa in alium tranSscratur, quia, ut ait d. Nov. inter coheredes ficta divisio non videtur alienatio esse , cum ad eos.
res litigiosa jure hereditario pervenit: &in lege ultima haec verba Traditionis & divisionis, pro uno eodemque negotio accipio Nihili etiam pertinet ad exceptionem litigiosi causa dotis, vel donationis propter nuptias leg. ult. quia &occasio hujus alienationis cst nuptiarum allectio, duin forte non suppetit alia res , quae in dotem detur, non cupiditas vexandi adversarii. Ex aliis causis qui rem litigiosam accepit sciens vel ignorans, repellitur exceptione si agat, &rem redhibere cogitur. At non tantum est exceptio litigiosi,sed etiam poena litigiosi quaedam,
Ieg..D. eod. quae fisco praestatur leg. I. D. de ju. E. & definitur Ieg. ultim. hoc tit. Exceptio nocet scienti & ignoranti. Poena scienti tantum; ita ut qui sciens rem litigiosam emit, vel ex
donationis, aliave causa luperius non excepta accepit, pretium quanti emit praestet fisco, cui Ctiam tantumdem venditor praestat duplum , exemplo domus venditae demoliendi causa,Ieg. ult. D. de dam. inf. lcg. Senatus , D. de contrah. empl. Donator quoque & donatarius, qui sciebant rem esse litigiosam, sisco conferunt duplum veri pretii. Ignorans autem emptor, vel