장음표시 사용
261쪽
accepit e tantum abest emptione rescissa, ut teneatur in poenam , ut litigator , qui in cum rem transtulit in fraudem adversiarii sui , dam. netur potius emptori reddcre pretium c*nvcn tum , aut donatario pretium verum, & hoc amplius tertiam partem, fisco autem duas partes ,
ut ita litigator plectatur in duplum propter improbitatem & reticentiam suam:& ita accipienda est l. vlt.
XXXVI. Enarratio. NOM- m. Capite T.
Et proinde ac si non intervenisset. Ut apud Cornelium Nepotem in Alcibiade : Proinde ac si solus a enisset. Sic habent libri me
Sive ignoraverit. 2 l. ult. in princ. Resecari potest J Resolvi relisione. Festus. Emptio non rescinditur J Sed venditor tenetur iri id quod interest. :- Rem rodhibere cogitur I Reddere Basilica ,
Venditor praestat duplum Emptor nihil
Et donatarius J Petrus & Cynus putab nt , . donatarium nullam poenam pati, quos reprehendit Fulgosius hic. Vel donatarius J Azo in summa : Sin autem. ille qui accepit, ignorex rem litigiosam , redhibitio , quidem fit omnino, & pretium ei red 'ditur, vel ipse ab co liberatur. Item icrtiam partem pretii recipit a venditore , qui reticere non debuit rean esse Iitigiosam. Sed & venditori alias duas partes sisto praestarc debet, & haec poena locum etiam habebit in donationi-
262쪽
yus, ut Vera aestimatione secta multetur. Et hoc amplius Praeterea tertiam partem.
SEquuntur vincula & remedia juris a quae negotiis & obligationibus civilibus adminiaculari solent, haec juris remedia stipulationes
sunt legitimae, L licet sup . iam. erc. haec vincu- Ia & catenae, ut est in Satyra Horatii, stipulationes suist. Omnes obligationes suhi vinc la , sed omnibus Ionge plurimum valent vinculorum vincula , quae stipulationes sunt inductae a jurisperitis adstringendarum & firmandarum auarum obligationum gratia , tam civilium , veluti ex negotiis civilibus , quam naturalium veluti ex pactis conventis , unde & nomen traxerunt. Stipulum enim veteres firmum appet laverunt, sorte a stipite desccndens, quod non
de quolibet stipite accipi ' debet nec enim fomi sunt omnes ) sed de eo cui argilla vel creta
vel cera superimposita figuli simusicra, aut vasa quae finsunt firmare sinent, nam & hac in ἀre verbo firmare Festus utitur & is stipes Polis luci & Hesychio , Tertuliano crux &patibulum in Apes. c, Ii & I , Stipulationes igitur per se non consistunt, sed aliarum obli- ationum fulcimenta, & accessiones sunt , ut id e quo prius inter aliquos convenit mox verbis quoque stipularionis concludant, i. si dominus, D. de praes. ver. & quae ex priori conventione , vel cause non competit actio, competas
263쪽
ex stipulatione, vel ut praeter eam, quae ex prioti causa competit , competat etiam ex stipula tu , vel ut prior causa novetur, & ita stipulatio Iegati solvendi interponitur, vel quod ex testamento peti non possit: l. si fideicommissum D. de cond. ind. vel ut etiam cx stipulatu peti possit, i. Titius insi. D. ad Treb. vel novandi causa l. 8 g i. D. de novat. Et placet quod ait Gaius in Instit. Verborum obligationem conistrahi cx interrogatione dantis , & responsione accipientis : nam verba illa , Dantis & Accipientis , demonstrant stipulationem pendere ex alia causa quae praecedat stipulationein , vel etiam sequatur , ut si crediturus pecuniam sti-puletur sibi reddi quam nondum adnumeravi Denique stipulationes inventae sunt, ut alias
Conventiones adstringant , & inde strictae dicuntur , vel etiam quod & ipsae strictam interpretationem recipiant, i. quidquid D. de verb. oblig. l. stipulatus es , D. de fidejuss Boetius I. Com. Tob. Ciceronis , in bonae fidei judiciis , inquit, judices non strictas inter litiga tes stipulationes, sed bonam fidem quaerunt. . Contrahitur autem stipulatio verbis, ut olim directis , aut velut directis, hodie quibuscumque committitur cum ex ea agi potest , qua
IN Sat. Horatii Sat. III. lib. II. Stipulationes sunt inductae ) Justinianustit. de inoisic. testam ait, inductum esse , ut de inofficioso testamento agere possint liberi, id
a jurisperitis. sic Paulus v. Sentent. tit,
264쪽
V. I. Stipulationes inductas esse obligationum firmandarum gratia. Firmandarum ) divus Hieronimus in Hieremiam cap. xxxII. Emitur postessio, scribitur que in libro atque si/rnatur , O adhibentur tepes, argentumque diligenter appenditur, ut omnia υenditionis ct emptionis jura serventur , O
sit certa possessio , stipulationibus , Osponsioni-
Festus utitur 9 in voce stipulatores. Polloci libro v II. cap. XXXIII. Competat ex stipulatione Paulus Sentent.
Directis solemnibns , legitimis, Latinis. Aut velut directis ) Fac quem Latine interrogare, responsum autem Graece , vel Punice. Utilis est stipularioisi modo uterque alterius linguam intelligat, & congruenter responsumsit, i. I. g. ult D. de verb. oblig. Haec opinor velut directa verba appellat.
XXXVIII. De inutilibus stipulat.
Vide rit. Io. lib. 3. instit. SUperior titulas fuit de stipulationibus , quae
pro utilibus semper habitae sunt, vel quae inutiles olim fuerunt, hodie sunt utiles, ut l. II.& l. ult. vel quae etsi inutiles sint , non tamen inutilem faciunt obligationem ex qua pendent, ut l. 3. Hic titulus proprie est de inutilibus i. quae obligationem non pariunt, vel quae infirmantur per exceptionem doli, aut metu , ni stipulatio dolo , aut metu expressa , l. pen. de qua etiam actum est titulo superiore. I.
265쪽
sed respectu alterius utiles, ut l. 8. de inutili agitur ex adverso utilis stipulationis. Hae autem sunt inutiles stipulationes, quae in hoc titulo proponuntur. Qua pupillus sine tutoris auctoritate spopondit aliquid, i I. Qua libertas matrimoniorum constringitur pomae vin-
Culo , l. 2. cujus propositio generalis est, libera , id est, nullius poenae metu constricta matrimonia esse debere, tam in contrahendo se, licet, ut I. Titio C. I. I. D. de cond. & dem. quam in distrahendo. Species autem subjecta est de distrahendo matrimonio, ut si convenerit , ne liceret viro , aut uxori matrimonium
distrahere subjecta stipulatione poenali, si quis
eorum faceret divortium , quae conventio
S stipulatio inutilis est, si excedat quantitatem poenae legitimae, quia legibus severiores esse non possiimus , sed contenti esse debemus le- sum poenis , quod non tantnm in hac specie prodidit Ι. 19. D. de ver. ob sed & seneraliter, L 1. su p. de sent quae pro eo quod Int. pros ut plane stulti sint qui a fure nec manifesto qua druplum aut quintuplum nos stipulari concedunt. Item l. 3. docet inutilem eam esse quae fit inter absentes , & eadem simul ac l. ult. eam, 'quae fit alteri , extraneo scilicet, non si is qui est in nostra potestate : vel quem in potestate hobemus, & ita demum si nostra non intersit , non etiam si intexsit nostra alteri dari : nam hoc casu stipulatio valci non ut alter agat qui abfuit, sed ut stipulator agere possit in id quod interest, sive subjecerit lupulationem quanti ea res est , ut l. 3. sive omiserit t. stipulatio ista s. s stipulor, & seqq. D. de verb. obL Dico,
qui abfuit , ut proponitur in I. 3. hujus tituli , dc
266쪽
l. 3. tituli superioris , unde ex diverso dicendum videtur alteri praesenti non inutiliter nos stipulari , & verum est ex ea stipulatione alteri esse utilem actionem, l. si procuratori, D. dever. Gl. l. si dictum S. si praesente, D. de evict.& arg. l. donationes g. I. D. de donat. l. 41. D. de morti caus donat. quia ipse praesumitur stipulatus, licet stipulatus non sit, quae praesumptio de absente sumi non potest , quia convenire naturae praesumptionem juris oporter. Praesumptione Lia contra veritatem , etiam sustinetur stipulatio in specie , l. I. &l. pen. sup tit. prox. Lex 4. hujus tit. est de pactione &stipulatione mutuae successionis, sive, quia constrinsitur Iibertas testame torum , quae est etiam inutilis.
XXXVIII. Enarratio. PEndenti ut l. 3. 3 Quae scripta est ad Isido
rum, ut emendat Cu)ac. in recit. S ita legiatur in veteri MenUii. a pupillus hiae tui. auet. J Et recte pupiulus : nec enim puberi masculo curatoris aucto ritate opus est, l. 1oI. D. de verbor. Obligat. Cui. ad 3. pupillus V. Instit. eod. idem tamen statuunt Interpretes in adulto qui curatorem habet , vide eundem ad d. l. IoI. Quam in distrahendo J Matrimonia non debent contrahi , aut contracta metu retineri Cujac.
Quae conv. & stipui. inutilis est J Utilis est, s sit intra modum poenae legitimae C ac. Quem in potestate habemus 3 Ipse sibi filius ipulari videtur , t quod dicitur 3 o. D. de ver.
267쪽
Videtur alteri praesenti J Elm ipse s. alteri
Instit. dc inut. stipulat. interpretatur , in quo dicitur , alteri stipulari neminem posse: ut in quam absenti nemo stipuletur recte. Quae est etiam inutilis J Legem 4. de mo tua successione acceperunt auctores Basilic. lib.
xlIII. tit. VI. cap. Iv. ex quo Harmenopulus lib. I ' vir. IX. g. 29. Inter commilitones tamen cum
in procinctu sunt ejusmodi stipulationes valent,l. I9. sup. de pact. HarmenopuIus d. iit. IX. 3 o.
XXXIX. De duobus reis stipulandi& promittendi.
V. rit. I7. l. 3. O tit. 2. lib.
DIIo vel plures rei stipulandi sunt, qui ab
uno vela pluribus eandem rem vel pecuniam ex uno eodemque contractu suo nomine
sinsuli in solidum, & in partem virilem stipulata sunt, vel apud quos commune stipulatijus est, ut l. si rem s. ult D. de novat. Duo vel plures rei promittendi, qui eandem rem , vel pecuniam ex eadem causa singuli in s Iidum , & in partem virilem suo nomine uni, vel pluribus stipulantibus promiserunt. In solidum & in partem virilem , ut I. inter eos , D. de fidejuss. quod olim necesse non erat exprimi , sed agi satis erat, & creditorum singulorum personas in solidum intueri, l. his verbis ,
D. de duob. reis l. cum appareat , D. Ioc. Hodie exprimi necesse est ex Nov. xcIx. ex qua electio quae datur creditori, I. I. & 2. hoc titulo,
268쪽
litur, si id isti fuerit expressum : veΙ etiam e. expressis , si omnes solvendo & praesentes fuerint , ad exemplum epistolae D . Adriani. Et notandum numerationem uni factam omnibus tactam videri, I. 3. hoc titulo, l. s. supra si cer. Pet. sicut ex l. ult. agnitio debiti ab uno facta ab omnibus tacta videtur, & conventio, sive interpellatio unius, interpellatio omnium.
XXXIX. Enarratio. LI.) Lex quae incipit ab his verbis, si duo ,
non est in antiq. Menagii & BrodaeLo dc omnino delenda est. Ad exemplum epistolae D. Adr. I Ad ianus benescium divrsionis dederat confidejutaribus S mandatoribus , Iustinianus conreis coiisti tutae pecuniae. Dat & idem conreis principalibus. Cujacius ad Novcll. xcix. Sed hoc jure utimur ut duo rei beneficio divisionis renuntient. Ab omnibus facta videtur Quia una &eadem res est: Basilica : ωςε--τῶ ἀυτῶ πραγ
XL. De fideiussoribus & mandatoribus.
Vide titulum 1 r. lib. 3. Institui. O titulum primum lib. 46. st
RIperiores tituli fuerunt de his, qui quid suo
nomine principaliter promittunt. Hic titulus est de his, qui pro altero stipulanti, vel stupulantibus quid adpromittunt salva manente
obligatione rei princiyalis: hi sunt fissiduiso-
269쪽
tes , quibus adfines mandatores sunt e nam &qui promisit si dejubere , satis promistb facit mandando credi pecuniam, vel quid aliud dari fierive l. ult. g. est D. mand. & ut elegant ait t. si hereditatem eodem titulo, quicumque
contractus talas sunt , ut quicumque eorum nomine fidejussor obligari possit , & mandati
obligatus consistit: nec multum refert praesens quis interrogatus fid ubeat , an absenS mandet Sed ex eo loco etiam intelligimus hane 'esse differentiam inter fideju rem & mand vorem , quod non praesens tantum , ut l. 22. I. si curator eodem titulo : sed etiam absens manis det, quia mandatum solo consensu contrahitur : fidejubeat aulcm praesens dumtaxat, quia hoc fit per stipulationem interrogato bd eju*sore : ut ait d- l. si hereditatem, & l. 3. g. ulta D. de adm. rer. ad civit. pert. l. ΙΣ. hoc titulo , qua ex re etiam olim dicebamr praes quo nomine respondens interroganti fid utar significabat se praesentem , atque adeo auctorem credendi cisse. Non quicumque praesens fuit in contrahcnda obligatione , pro fidejusiore hab tur, ut l. 6. hoc titulo, l. sup. de adm. tui. Sed qui praesens interrogatus est an praes esset , atque respondit praes, quo verbo fidem suam satis aditi ingit. Porro quam adfinis sit fideiussor misdatori, ex eo etiam apparet, quod plerumque mandator est is , pro quo fidejussor intercedit , & inter eum & fidcjus rem mandati obligatio constituitur, ut l. I4- hoc titulo. Et
commune in toto hoc titulo jus fide jus ris &
270쪽
XL. Enarratio. SEd etiam absens mandet J Ρer epistolam Achilles Tatius de Clitophoni & Leucipp.
rum , quae pro me Sosthenes exoisit, sponde, est pro me apud Meι fidem tuam obliga. FHejutar signiscabat se praesentem J Festus Pompeius: Praes est is, qui populo st obigat , rn- terrogatusque a mag0ratu sipraes sit, iue respondit, praes. Si praes sit , hoc est, si praesto est. Sic exponit Josephus Scaliger in Varronem At
Festum & Ausonianarum lectionum libro Ir. p. xxI. Vide tamen Salmasium de modo us
XLI. De novationibus &delegationibuS.
V. tit. 2. eod. lib. M. HIe titulus est de stipulationibus Intei positis novandae & tollendae prioris obligationis causa, fidejussio stipulatio est , quae ac-eedit priori obligationi , non etiam periiniceam Novatio & delegatio perimit priorem obligationem quam differentiam quibus eae obligationes distinguntur etiam propriae at-pellationes domonstrant, cum fidejumo dicitur fieri per adstipulationem & aapromissonem, novatio 8c delegatio per existipulationem & expromissionem, illo enim sermone