장음표시 사용
291쪽
let, quem casum Iustinianus introduxit l. pen. de qua scribam alio loco. Digna certe est Sccgens commentario aliquo amplo atque dilucido.
XLVII. Enarratio. P Axxi potestas adquiritur 9 Sive ut ait Mois
destinus , filiosfamilias , uon solum natura, verum & adoptione faciunt , l. I. D. eodem Quint lianus declamat. cccxlv I. Dando in adoptionem jus omne transflatum est. Adoptio est imago naturae 4 l. filio 23. D. deliber. & postum. Et civilis ratio 2 Ut captis deminutio dicitur civilis ratio in S. ulti Instit. de legit. a
Civilis ratio J Qui adoptantur , liberi lege 'scri dicuntur. Sic opinor interpretandum Synesium in epistola xx ri. ad Anastasium. απο
: intimo corde gaυhus sim cum didici aureos Imperatoris voce liberos lege tuos esse filios factos r il est, te cos adoptaste , 'quos imperator ipse aureos liberos vocarit, sive eximio pulchros. Sic aurei pueri in epistola xxi II.& epistola lxxxii. etsi Qui aliter Interpretantur a Synesi mente longe aberrare videntu'Quo quis patremfamiliam. J Et adrogatio
dicitura Vel .filsums. non contrad. auct. p. l- s D. eod. l. pen. & ult. hoc tit.
Sibi adserit ) Vide quae diximus Instit. eod. in explicanda adoptiorus definitione.
292쪽
solvitur certis modis lege finitis. Casu , ut ait l. 3. i, la'. Oite patris , vel deportatione, &jure an liquo si illic:s llamen Dialis inauguretur, aut filia virgo Veitalis capiatur, auctore Ulp, lib. Reg. tit. X. & jure novo si filius augeatur dignitatis quibui tarn No. 81. non monachisemo ut Doctores volunt sine lege , qua deficiente recte dicam integram cile patri vindicationem filii, qui inconsulto patre devovit se Inonasterio. Nam Sc monachismus capitis deminutio non est. Resolvitur etiam datione madoptionem si parenti detur , & emancipati ne , de qua proprie est hic titulus. Et his quidem duobus posterioribus modis maxime jure 'Iegitimo filius capite minuitur, qui per venditionem imaginariam duducitur in servilem causam , superioribus capitc non minuitur. Emancipationis sive mancipationis nomines utrumque nomen idem potest si nudam &simplicem nominis proprietatem spectas , si gnificatur venditio imaginaria , quae in jure fit 1blemnitor per aes & libram certis verbis, libripende & quinque testibus praesentibus , non adnumerato pretio, sed adpenso uno nummo sestertio assium quatuor, quod etiam ob discrimen alterius nummi in mancipatione exprimi solebat , l. ult ins de donat. Aliud est pretio emere, aliud nummo uno, I. si quis ante , D . de adq. possi At si non proprietatem nominis , sed rei exitum & finem 'pectes , cmancipationis nomine significatur, vel quae per cam fit alienatio rerum mancipi, vel testamentum quod pertes & libram appellatur , vel datio in adoptio- 'nem, vel ut in hoc titulo, resolutio patriae potestatis. Et emancipatio quidem per quam res '
293쪽
mancipi alienantur , vel testamentum fit per aes de libram , prisco more , una est, itemque ea qua praeter filium ceteri liberi in adoptionem dantur una emancipatio est , quam nec sequitur manumissio ulla : qua vero solvuntur patria potestate, una mancipatio & una manumissio.
At qua filius in adoptionem datur jure legit,
mo trina est mancipatio, & bina manumissior qua vero solvitur patria potestate , trina inanincipatio & trina manumissio, praeterquam & in manumittendo liberos potestate parentum liberandos circumduci, circumagi, circumverti
in orbem , ut acta ista vertigine liberi abeant quo velint, & pulsari rapismate , hoc est expalmari ostcnditi. ult. & No. 81. & haec est legiti
ti one Anastasii, si quis ea uti malit quae detractis illis solemnitatibus fit ex rescripto principis ad preces patris edito & insinuato judici
competenti, l. pen. ut adrogatio hodie fit ex rescripto principis ad preces adrogatoris edito& insinuato judici, l. 1. sup . tit. proX. Et haec nudum nomen emancipationis retinet re ipsa submota quam denotat. i. venditione imaginaria , & nomine emancipationis relato ad emolumentum & effectum rei Alia est ex Constitutione Iustin. quae etiam nudum no in men retinet, & fit apud judicem compctentem sine rescripto, l. ult. Omnes fiunt inter volentes, unde voluntariae juridictioni nomen,
nisi si qua sit justa causa inviti emancipandi, Schoc solo casu causa probata, g. cum autem, Instit. de adopt. l. 3. & 4. h. t. & donato plerumque patrimonio filio emancipato, quo vivam tolleret suam, l. a. & ult. hoc tit. I. ult. C.
294쪽
Theod. de revoe. don. l. 3. ins de bon. prosc.&vicissim partri dato praemio emancipationis Constitutionibus definito & secundo gener: Etiam absens emancipatur, primo & tertio prin. sens tantum.
Nam & Monachismus. J Vide Cuiae. ad
Si parenti detur J Vide s. sed hodie, Instit.
de adopto Quia per venditionem J l 3. S. I.D. de cap. min. vide Theophib r. x II. Superioribus cap. non min. J l. 3. q. ult. D. de Senat. Mac. Vide Cui acadd. tit. Ulp. Utrumque nomen idem potest J Ulpian tit. xIX. g. mancipatio, Τheoph. d. etit. XII. g. Valerius Maximus lib.VIII. cap. landique gratia dimidiam partem filio emocinpavit. pro mancipavit , post emancipationem scilicet, dimidiam partem filio vendidit. Titus Livius vir.I6. Emancipandoque silium fraudem l gi fecisset. Sic editio Gruteri. Gmnovit aurein,
- manc pandoque. Suidas: μαγκιπάτος , ότος τ ιν ρωμαιοις. Nec ergo dicas cum Joanne Neursio , manifestum esse errorem , enim esse emancipatum : nam utrumque nomen idem potest. Adpenso uno nummo Vide Observat. lib;
295쪽
Vel datio in adoptionem ) Dictum sit. supeRHost est expalmari 9 Glosis : , expal
mo , alapo. Expalmare igitur, eli, os hominis manus suae palma verberare , quod depalmare Gellio lib. xx. cap. r. Idem est exalapare. At helmus de laudibus virginitatis cap. XXIII. dum crudis nersorum flayis truciter caderetur , crebris palmarum concussionibus exalapar tur , &c.. Et donato plerumque patrim I Peculio quod filii familias quasi patrimonium est r vel datis quibuscunque rebus,quae patrimonium novi patris familias constituant. Constituticinibus definito Vide s. hoc quoque , Instit. per qu. pers. nob. adq. Secundo genere Ex Anastasii constitutione etiam absens emancipatur, l. pen. legitima mancipatio , & Iustini na inter praesentes ta
Q Uantum sit . beneficium emancipationis
hic titulus ostendit , quo patri datur etio ingrati adversus filium , quem emancipa-Vit , per quam rescissa emancipatione in ejus potestatem redit , si ingratus sit, quod non est, si non reddat , aut si neget', veΙ dissimulet se beneficium accepisse , sed si patxem contumesiis adficiat, si pesset , si verberet , & ait Constiteutio hujus tituli , leges. emancipati ne rescissa damno Ιibertatis immeritae multari volucrunt. Leges cum dicimus per emi-suntiam duodecim tala. dicim. Itaque lege'
296쪽
Regiam significari arbitror , cujus verba haec
Nam filiuna aut nurum , sacrum aut sacram
Divis parentum fieri quid aliud est , quam inlacra quibus soluti sunt, & parentum potest tem reverti , ut ab eis impune occidi possint , videlicet si impias manus eis intulerint , illi au- . tem imploraverint jus publicum , idque lex statuit in filio aeque & uxore ejus, i. nuru , quae in manu filii est, quae semper sequitur famialiam in qua filius est. Fuisse aurem eam legem
transsatam in duodecim tabul. ut & caeteras leges regias de patri potestaIe non. est dubium. Item ait Constitutio , emancipatione iescissa. Alias emancipatio rescinditur post mortem patris a praetore data bon. possessione contra tab. filio emancipato praeterito, I. sed cum patrono , D. de bon. posis l. 3. g. si emancipatus , D. debon. post . con. tab. l. . si aliquis , C. Theod. debon. proos. Alias Vivo epatre. Haec filio fraudi est, illa usui. Regula est, emancipatos liberos in patriam potestatem invitos non reverti , Lult. D. de his qui sunt sui vel al. jur. Sed exci- pitur. causa ingratitudinis : sicut regulariter inviti non emancieantur , sed excipitur justa causa , qua si quis inVitus emancipatus sit , posset diei ob .causam in Paritudinis non posse, eum redigi in potcstatem , quia nemo invitus intulligitur accepilla beneficium , & regulam juris , Invito beneficium non datur, scacei ipi, ut nolenti accipere, neque detur , si non. accipiat , neque si accipiat, quia Seneca ait,
297쪽
non accipere , sed parere videtur : & nemo a cipiendo obligatur , quod illi xepudiare non licuit. Sed in aliam sententiam me vocat pietas paterna , S ingrati definitio supra relata.
XLIX. Enarratio. SI parentes pueruein. J Apud Festum Poma
pejum in v. plorare. Oloe J Pro illi. Quidam legunt. Ole, & plo rasint per unum , l. & unum s. quia nulla tunc geminabatur littera in scribendo , ut ait Festus in Solitaurilia, vide Scaligerum ad Festum.. Justa causa J g. cum autem Instit. de adopta Quia nemo invitus intell. accep. benes J Et ubi non est beneficium , nec ingratitudo esse pin
Me vocat pietas J Et qui igitur invitus ex justa causa emancipatus fuit, ob causam ingratit dinis in potestatem patris redigi potest.
PExtinet etiam hic titulus ad scausim patriae potestatis. Nam in eo intelligimus patrem ob hsstibus captum desinero , haberoe filios in potestare , postliminio Vero rovehisms. tam, μlios , quam omnia sua in potestatem. reciperei, quia fingitur retro in civitate , fisisse. sisnui
quam ab hostibus captus fuisse & hye est , quae . dicitur fictio postliminii. Alia est fictio lagis. Corneliae, qua captivus defunctus apud
298쪽
hostes eo momento nngitur desunctus in civitate , quo captus est, ac proinde in ipso articulo captivitatis filius morte ejus intelligitur sui juris estectus. Intelligimus etiam ex hoc titulo filium captum ab hostibus desinere esse in potestate patris , sed reversum jure postliminii reverti in ejusdem potestatem , l. Io. &'. ibi mortuum, ex lege Cornelia pro eo haberii,
ac si mortuus fuisset cum caperetur ζ Itaque captivitas patris , aut filii non in plenum resonvit patriam porestatem quandiu pater vivit propter suspensi juris Constitutionem. i. propter spcm postliminii , I. pen. D. do suis&lom
her. cujus ratione & respectu , ut opinor , in edicto ex quibus causis ina. servitus separatur ab hostium potestate , quia captivitas non cst Plena , aut certa servitus. Postliminium est
Constitutio juris gentium , quae suspendit omnia jura captivi , non abrumpit , l. illa institutio g. I. D.deher. inst. & plenius i. postliminium , D. de capi. & postl. jus amissae rei recipienda
ab extraneo, & in statum pristinum vestituendae inter nos ac . liberos populos regesque mori. bus constitutum. Moribus. i. jure gentium, ut l. 8. D. dexit. nup. legibus. i. jure civili. Et ab extraneo , quia non tantum cum hostibus , sed etiam cum extraneis non hostibus postliminium est , l. s. g. in pace, D' eodem , non cum foederatis & liberis, licci extranei sint, i. . cod quod tamen .Hlius Gallus non probat apud Festum , & quemadmodum explicandumst, docui Obser. XI. unde ει hoc repetam, sic
Tile legendum illo loco Festi, quo ex Alio Gallo scribit de postliminio: Equi & muli, Sc na-Fu eadem aauo est . postliminio recipiendi,
299쪽
quae servi, & caetera expIicanda, ut docui eo. dem loco. In supradicta desinitione , inter nos ac liberos populos regesque, ut AElius Gallus, Reciperatio est cum inter populos & reges nationesque & civitates peregrinas convenit , quomodo per reciperatores reddantur res , recapianturque. Illud animadvertendum tria genera captivorum .' tresve cassis potissimum
in hoc titulo proponi. Eorum qui ab hostibus Tedeunt in patriam , non commercio redempti , sed uel ultro dimissi ab hostibus , ves fusa es ' psi, vel virtute militum recuperati, & hi illico omnia jura pristina iure postliminii recipiunt,
suae modo integra manserunt: ad ea Vero quae interim amiserunt , in integrum restituuntur, itemque hi qui ex eis apud hostes concepti & editi stini. Et eorum qui apud hostes morium rur, ad quos pertinet lex Cornelia, de qua l. r. 9. lata contra fiscum. Et orum quos ejusi idem civitatis civis suo aere redimit ab hostibus , qui non fiunt redemptoris servi, ut si eos extraneus st dominis redemisset, sed revera liberi fiunt. Verum reversi non illico postliminium habent . quoniam non ante pro liberis habentur, quam pretium sui solverint redemiaptori , aut ei quinquennio servierint, denique plenae libertati statiiri non restituuntur, nec tamen interim eos esse servos redemptoris argumentum est, quod filii ex eis post redemptio nem suscepti, non codem quo ipsi vincuΙo redemptori tenentur , l. 8. & quod in sua potest state habent , quando desinint redemptori addicti I sive obligati esse soluto pretio, quod etiam invito solvunt , sicut quilibet debitoc creditori per judicem , Ι. 6. aut deponunt, α
300쪽
Φbsignant , & quod nianumissi a redemptore
vel liberati soluto aut ' remisso pretio inter libertinos non sunt, l. 2. II. a3. Videbatur redemptori non deberi pretium , non mzgis quam victus , aut vestitus alii , quod & communi humanitate & misericordia haec captivo p: a stetur , quae ratio cette praevalet in matre l. I . Sed non in extraneis , in quibus potior est commmunis S publicae utilitatis ratio, ur ait l. 6. & ult. ne non data re titione pretii tar tores fiatit homines ad majora humanitaris officia redimendosque captivos.
L. Enarratio. LIcet extranei sint 2 Cujacius sequitur Florentinam lectionem spreta vulgata & Η Ioand. & malo Budarus d. legi negationem injecit. Cujac. Obs. XI. cap. XXIII. Docui Observ. xi. 9 d. cap. XXIII.
Illo loco Fem In v. postliminium: Postliminio recipiendi 2 Cujac. in d. c.xXIΗ. legendum putabat et eadem ratio quae strui. Hugo Grotius de jure belli & pacu libro iv. Cap. 1X. ninn. 3. levi mutatione ea retineri posse censet hoc modo: eadem ratio es in pUciminii
Ut AElius Gallus9 Apud Festum in v. recia
Vel utro dimissi ab hostibus 9 l. nihil is D.
Vel virtute militum P l. in bello , t si quis 11.
Qitam pretium sui silverint redemptori Vel pretium qualicumquo indicio rennisum sit.