장음표시 사용
31쪽
I liter, si oecumant,vel virtualiter, si a mem ria exciderunt. Quod si in contritione generali virtualitercotineaturcotritio de sin-lis in particulari, consequens est virtute huius generalis contritionis subsequi se alem contritionem,parii cularem, si particulariter occurrant. Hoc enim est per aliquem acta viri ualiter poenitere, aut cofiteri velle,
aut aliud quid iacere proponere: quod est
stante praedicto actu , inde naturaliter consequi poenitere, confiteri, Soliud quid facere,quando oportuerit, Saxa intentum. Correlarie sequitur,no solu propter con sessione particulariter agenda, esse necessaria parti nilare cordis poenitetia: sed etia secluta costide necessitate, idq; tam in lege
L .eli. a.dante eam:Patet id ex authori tata issupra citatis in veteri testamento.
Q fetia rationi cossinat, uia non sol sim PG. co Ausione instituta: sed etia antea, sin- 'morialibus sua panicularis p na pernatissis debebatur: igitur de singulis erat tu .' si d . a Narticulariter poenitendunt, idq; pr ter Deum dilectum, ut dixit perlahele.1. Coueitimini ad me in ieiunio, fletu,& planctu: paru enim proderat sere, Splangere, nisi ad Deum se conuerterent.
F Ae proinde si talis fletus, Sonimi dolor
propter Deum lamptus dicitur c5tritio, sequitur contritionem de sngulis esse,&gitis
te necessariam, etiam ante confessionis ii situtionem.
diculos positu,non valet. Fundat em se in hoc, et sulffcientia unius excludit necessitatem alterius: a, cum conteri in genere propter Deu summὰ dilectum sussciat ad gratiam, duremisitonem pecca torum,inde excludi colligunt necessitatem conterendi in particulari. Si enim ratio haec valeret,sequitur, quod non esset necellariuin genere, nec in specie de commissis dolere:quia sela Dei dilectio lassicit ad remissionem,S gratiam.Sequitur, quod baptismus aquae non esset necessarius: quia solus baptistius faminis lassicit ad tolendum originale,ct reliqua mortalia.Sequitur, quod noesset necessarium consteri vocaliter sacerdotibus,cii ad gratiam lassiciat praeuia contritio, quae omnia absiardaiunt. Itaque quanui, tala Dei dilectio susiaciat ad gratiam, est
tamen suo tempore necessaria poenitentia Propter praeceptum. Sicut quanuis contritio,seu baptismus staminis Dissiciat ad era- 'tiam, est tamen suo tempore necessarius -- ptismus aquae, similiter, A nsessio pro- Gpter pinptum.Et ita quis poenitetia in particulati de singulis, non sit necessaria ad a Mendam gratiam, est tamen necessaria ad
eam coseruandam, occurrente tempore praecepti.Et ita de aliis potest similiter dici. N - - obstat,quod de Magdalena ali galli est.Na ex hoc, i ad multam dilectione multa illi fuerint peccata dimisisa,non sequitur, non esse necessariam poenitentiam in particulari. Nam in eodem similiter sequeretur, non esse necessariam sermalem poenitentiam in generali. Sed in i eo illo id nobis signiscatur, quatum scilicet apud Deu valeat dilectio Dei feruida: cum
Per eam multorum peccatorum mulier illii fuerit veniam consequuta. Nec etiam O,
stat,quod ex EZechie .citabatur. acunq; hora ingemuerit. Quia in hoc id s uitur, iquod nuper diximus, scilicet ad gratiam, &remissionem peccatorum susiicere momen- E Me. αtaneam,& generalem po nitentiam: cumquc stat manere praeceptum de particulariter poenitendo suo tempore. tia,et tripliciter potest intelligi. esse necessariu de singulis commissis in particulari dolere. nomodo, ita ut unicuiquepeccato innumero resp5deat risua Ppria pnia actualis:vt. C tot actus pniae
habeatur.quot numero Rerut peccata commilla : n hoc sensit non intelligo quaestionem supra positam. Alio modo,quod siercenitendit de singulis secundum speciem:
ita, ut omnib'peccatis commissis unius speciei unica respondeat poenitentia actualis, ut si deciesper tarnicationem peccaui, satis sit mihi habere unum a na, quo doleam,
me decies in illa specie peccasse, d ad hune
modum de aliis. Et nec etiam dico, conclusionei in hoc sensu elle tenedum. Non emintendo dicere, esse necellarium numerum actuum poenitendi iuXta numerum peccatorum secudum indiuiduu, aut specie eorii: sed potest tertio modo intelligi, ni de Gai lis in particulari dolendum est sic, ut cum omnia sint ad memoriam reuocata, de illis omnibus signatis, S currentibus doleatur, siue vitico actu,siue diuersis actibus poenitendi id fiat. Suppono enim, quod scutintellectus in multa obiecta simul accumulata , potest unico actu, si uersis actibus tendere, ita Saoluntas in multa peccata immul psentata, test unico, vel plurib ag ctibus tendere.Quocunq; isitur ex his in dis voluntas particulariter doleat de omnisbua
32쪽
bus commissis, tisfacit homo praecepto de orenitendinetiam si nullus ex his modis perie necessarius sit.Et in hoc sensu vide mihi, ruod sicut necessit riuin est particulariter dengulis poenitere,ita necessiarium est particulariter de singulis conteri: accipiendo, ut dixi, contritionem pro destatione, seu dolore de peccatis propter Deum. Ita scilicet,ut peccator non satistaciat praecepto contritionis,si doleat propter Deum,se eum utcunq;
ossendissse,quod est in genere conteri: sed o--riet, quω propter Deu doleat, se in his, lis,oc illis occurrentibus eum offendi sese,oc sue unico a ,siue diuersis id satili ei de singulis in particulari conteri. τῖ Xdlatis sequitur, quid ad aliud , quod Irae peccatis oblitis quaerebatur, sit dicendum. Nam ex quo de omnibus coininissis in particulari dolendum est, sequitur, si peccata prius oblita postmodum memoriae o currant, de illis este necesIari δ dolendum. Sicut peccata ante consessionem oblita, postea memoriae occurrant, necesse est ea confiteri, non obstante, quod prius Percontritionem, aut confesiionem in genere fuerint remisia. Est enim neces larium de Peccatis poenitere,non solum ad sinem consequendi eorum remissionem,sed etiam neri cessitate praecepti, ut eκ dictis patet. Vnde V iterum argumentum sumitur cotra eos, qui dicunt,non esse peccatori raecessariam po nitentiam cordis in particulari, sed iustic re,si in genere habeatur.
obliuione quorundam pecca torum, si necellarium de illis in genere conteri, seu poenitere vltra poenitentiam, quae in particulari de his, quae memoriae occumrunt, habetur: an satisfaciat peccator de his omnibus sol sim poenitendo in parti u- Iari,quae memoriae Occurrunt. Respondeo. Distinetuendum videtur:quia vςl illa peccata ita oblita fiant,ut nec in specie, nec in genere recordatur homo se ulla alia praeter ea, quae memoriae occurrusicommisiste, nec illi in dubium venit, sed certo putat se nulla alia Perpetrasse peccata: tunc non erit illi alia poenitentia necessaria de oblitis praeter eam,quam de occurrentibus habet, in
do illa sua conscientia inuincibilis sit. Ratio clara est. Quia si nullam prorsus quis haberet conscientiam certam, aut dubiam de peccato a se comitii si nulla es letilli poenitentia necessaria: igitur ita in Prauenti,
Si aut E ita oblita sunt aliqua peccata, quod C
quanuis memoriae non occurrant, Putat i
men homo,vel saltem in dubium vertit, aut vertere debet, se alia praeterea, quae occur
runt commisisse: une necessaria est illi poenitentia in genere de huiusmodi obli tis. Attamen, quia ut in plurimum in hac re possunt homines decipi, tutius omnino est, vi ci m peccator parii cullariter de o currentibus dolet, simul de aliis in genere doleat, si forte alia commiserit, iuxta dictum Pauli:Nil mihi conscius sum, sed non in hoc iustificatus sum .i. ad Corinthi. . Et Iob. Etiam si simplex fuero, hoc ipsum ignorabit anima mea. In quo locum habet dictum beati Gregorii. Bonatum mentium est, illic culpam agnoscere, ubi culpa
non est. Itaque propter periculuin, necessarium esse puto, hominem in 'enere PQ nitere omnium, quae commisit: maximὰ
eum non possit viator a peccatis, saltem venialibus, esse immunis, de quibus Omnibus homo in particulari nescire potest,snt venialia,an mortalia. In quo casu non dubium est, homini necessarium esse de venialibus podnitere, sicut se mortalibus: quando scilicet dubius est, fuerint mortalia,an venialia.
AD aliud, quod in quaestione postremis U
propositum fuit de peccatis suturis, an sit de illis poenitendum, dicendum, non opus esse id in quaestionem vertere, quan doquidem poenitentia proprie sumpta, non nisi praeterita, Ib ipso poenitente, non ab aliis commissa respicit.Nec obstat,quod ait David: Ab alienis parce seruo tuo. Non Psalsa. ienim P nitet alienorum peccatorum, nisi quatenus ipse aliis causim peccandi deditinam tunc non solom pro propriis, sed etiam pro alienis venit homo, qui causam dedit, quodammodo puniendus, iuxta illud Hi ronym. Poena Arrii nondum est determinata : quia adhuc est possibile aliquos per
eius haeresim corruere, quibus corruentib semper eius pocira augetur.
k sicut necessarium est de commissis praeteritis poenitere,st etiam neces larium formalepropositum a futuris peccatis abstinendi. Et pro affirmativa parte argui tur, ex di stinitione ipsius poenitentiae inperius approbatae, scilicet. Poenitentia est dolor voluntarius de peccato propter Deiosi fensam cum emendationis proposito in s B.tum.
33쪽
E turum.Cuicosonat magister in. 4. distinctur . dicens: Poenitentia est virtus qua commissa mala, cum emendationis proposito plangimus, disdimus, dc plangencla Ite
rum committere nolumus. Idque ait con-
Drmiter ad Gregoriu. d Ambrosium , qui csim poenitentiam distiniunt, dicunt eam esse praeterita mala plangere, & plangenda. iterum non committere. ae secunda pars, . cum non possit secundum amam intelligi, restat ut secundum mentis propositum intelligaturis miri A bm patet, quia qui vere
Peccatis,quatenus merui totiensa Dei, ii aut Z fieri non potest,nisi omnem Dei olfensam odio habeat,non enim stat alique ire Peccatum prout est Dciossensa, Squila aliqua offensam velit in Deum comittere, sicut non stat me amare Petrum prout liomo est , quin omnem hominem ante M. igitur vera Poenitentia non scit in dicit oditi commiliarum,sed etiam futurorum. mri qui vera poenitentia debet V V esse talis, qpossit remisit nempeccatore impetrare,sis hoc lii insit,esim quis vult omnino peccatum dimittere, F dc Deu vltra non ossendere,id patet ex Augustino. ii.de vera.&falsia poenitentia. c. i7.
dicere. Credo illi, qui dixit. Munq; hora
ingemuerit peccator, dinnuersus fuerit, vita vivet. Dixit c5uersum,non tantu versum
vita viuere. Versum quidem puto, qui dolet de crimine. Conuersum, qui dolet de
omni quam exposuimus varietate. Vertitur a peccato, qui iam vult dimittere peccatum. Conuertitur,qui iam totus, Semnino vertitur, qui iam non poenas tantum timet : sed ad bonum Deum tendere sestinat Sc. Et ita patet ex Augustini sementia hominem non conuerat,nisi velit omnino peccatum dimittere, in nullo volens Deum ostendere dic. ,,' - A id ipsum apparet ex Isaia,
aspiciam,nisi ad contritum corde.& trementem sermones meos3Non potest autem quis vere contritus, umilis este,ct tremens sermones Dei, nisi qui vult in nullo diuina mandata praeterire. Quod aperitus D εν minus per Ezechielem dixit:Si impius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis suis, d ustodierit oimita praecepta mea, vita vivet, di non morietur. In quo Deus Pro mittit gratIam enitenti,&pra cepta om- Gnia Dei custodienti. Quae secunda pars non secundum actum venit intelligenda, ali qui Deus disterret dare gratiam Poenitenti, quousque actu omnia diuina mandata in tota vita custodierit, quod est absurdum. S perest ergo quod intelligatur secundu mentis propositum,Scita utrunq; videtur qud necessarium ad vere poenitendum , scilicet de commissis dolere, A futuris abstinete Proponere Sc.
oppositum tenendum, scilicet quod non est necessariu formale propositu a peccatis suturis abstinendi, satis est vere mitrii,si idvirtualiter proponat, qu dmodum tale propositum in actu poenitendi virtualiter coiinetur: tum quia qui vere pm nitet, dolet de ossensa c5mi sua prout ostensa Dei est, in quo virtualiter odit omnem os sensam no solii praeterita:sedititutam.Tum etia .si quis vere prenitet,se vere ad Deu conuertit per amore ipsius,non qualecunq; ,sed obedientialcm. hunc enim saepe a nobis exigis Deus,in amore autem Dei vere obedientiali includitur virtualiter voluiitas abiu-nendi a peccatis suturis a Deo prohibitis: alioqui staret aliquem vere Deum diligere Hdilenone obedientiali simul & velle in si
turum contra Deum peccare, quod est a
surdum, d ita satisfacit quis piepto poenitendi, si vere de commissis doleat Propter Deum summe dilectum, in quo implicit ἡvult Dei mandatis post modii parere,o consequentia peccatis abstinere, Soalem poenitentiam non dubito ad gratiam susib re,etiam si formale propositam abstinendi a suturis actu non nabeatur uandoquidem illa Dei dilemo est immediata dis sitio ad gratiam Sc. ii A est in die in sinitionepoeniteti &dictis
Augustini &aliorum sanctorum,ita accipi Edum est, ut sentiat veram poenitentiam non esse,si quis de comissis doleat, d afolit aco, mittendis abstinere, talis enhia non omnino vult a Peccatis recedere. Sic procedit quod ait Grego. abetur de poenitentia dist.3.c. poenitetia Stacu aliis dicens: sic alia depiorat, ut alia tanten committat, hoc est committere proponat, adhuc poenitentia agere, aut ignorat, aut dissimulat. Quid
enim prodest si peccata luxuriae quis defleat, Adhuc auaritiae tribus anhelat: Sc. Sic etiam
34쪽
'A Sic etiam accipitur, quod aIt Augustinus, latatur ibidem capitu. Inanis oce. Inanis est poenitentia, quam sequens culpa coinquinat.Et iterum. Nil prolunt lamenta, si replicentur peccata, scilicet in voto. Itaque potius intendunt tradere simulatam, Manem esse poenitentiam de comitiis sis, si ad-st voluntas postea Peccandi, quam dicere inecessarium esse sormale propositum rest- modum a peccatis abstinendi &c. Susticituaque propositum a suturis abstinendi, saltem implicite,ut dictium est, ct per hoc Patet ad rationes responsio.
nitentiae, qualis scilicet debeat este, ut ad salute valeat, solet similiter q-ri,& primo occurrit dobitatio, an poenitetia, ut ad gratiam valeat, debeat esse in Deum relata, leu amore Dei procedere.Et dixerunt aliqui, quod ipsa sola sine sacramento sum Pta,ut ad salutem valeat,oportet sit in Deurelata, si tamen ci in sacramento Poenitentiae sumatur, non opus est in Deum esse r
V latam :satis est ob alium finem saltem moraliter bonum fiat. Γ rompseri videtur tenendum, ' scilicti Q neq; cu sacramento, neq; sin Pillo potest de lege ordinata ad salute animae valere,nisi in Deli summe dilectum sit relata. Pro qua conclusione facit, quod supra ex Iohele. i. citatum sitit. Conuertimini ad me in ieiuni infletu, &planctu
Scid Souertar ad vos.Facit etiam quod ait Petrus in actibus Apostolicis. Poenitemini, Donuertimini, ut deleantur peccata vestra. Super quo ait Augustinus,ut supra adduximus. ille dicitur ad Deum conuerti, qui non selum a peccato auertitur:sed qui iam totus, ct omnino vertitur, qui iam n5 poenas timetiantum : sed ad bonum Deum tendere festinat.
quarto consessionu, dicens neminem posse sinὰ amore Dei veniam cons qui: sine quo nemo viast inuenit Matia. Vnde patet,sine amore Dei non sui licere homini poenitentiam.Et idem Augustinus, ct habetur de poenitentia. distinct. 7. Pitu.Nullus. Ait: Quem poenitet,oportet non sol iam itinereiudicem,sed diligere: quia sine charis
Facit P de Greg. tractas illud de
Adam,quo se abscondit.Gene. 3. Ait enim: Cu eX peccato poena metuitur,d omissa Dei facies non amatur, timor eX tumore est, non eκ humilitate dic. I -- - exi an Pro eode, quod Christus . . .
dixit. Siquis diligit me, diliges
a patre meo,& ad eum veniemus &αVbi selis diligentibus Deum, pratia ipsus promittitur. Facit etiam Ioan. in Canonica dicens lati M. F. Qui non diligit, manet in morte.Et Grego. habetur in Homilia,de qua in lectura Postolorum. Non potest ramus aliquid viriditatis habere,nisi procedat ex radice charitatis. Itaque poenitentia ex amore pro Prio, aut rerum temporalium procedens,
non est quae Deum placat,nisi Dei dilectioni coniuncta sit,ct in Deum relata. Pro quo etiam Paulus apertὰ facit, qui scribens ad
Corinth. ait. Nullum humanum opus, nec t. Coarii linterius,nec exterius, aliquid ad salut prodesse sinὰ charitate. Ia quitur de charitate acquisita. De eo autem quod tangebatur, poenitentiam etiam in Deum non relatam, si cum sacrameto assumatur,lassicere ad remissionem peccatom,patebit postea, quando de confessione, seu de essectu consessi His sacramentalis agetur.
Corolari ἡ sequitur Poenitentiam, quae
ex selotimore sit, non esse eam, quae Deum placat,&quae ad peccatorum remise sonemvalet. Sed dubium esset, an poenitentia huiusmodi ex timore facta, sit bona saltem moraliter. Et dixerunt nonulli quod talis poenitentia non solom non est bona, sed vitiosa, d culpabilia. Pro qua sententia facit,quod ex Grego.nuper citaui dices: csim ex peccato poma metuitur, Samissa
Dei facies n5 amatur, timor o tumore est, non ex humilitate.
Vaclidieens, si ex timore praec pium facitialiterquam debet facit, Si tan5 . . facilia perperam facit.
malus est, cuprocedat eκamore sui, qui amor peccatum est, ut a Paulo vituperantur homines seipsos amantes. Σ. ad Timo.I.
de poenitet, videt diuinam iustitia quodamodo ire,qualis in gehena
exercetur.Natimor poenae, odium seu no
litionem eiusdem praelupponit, Dei autem
35쪽
ὶ iustitiam odire,peccatum est,igitur Sc. mi, se e obstantibus aliter videt
resipodendu, quod poenitentia ex timore saeta,talis est, qualis est timor ex quo procedit: si igit timor sit filialis, aut castus, siue initialis, cu talis Dei amorem includat, constat illum esse bonum, de quorualtero dictum est per Psalmista. Timor Domini sanctus permanet in seculum seculi. De altero vero.Initium sapientiet timor D mini. Si vero sit timor mundanus, cilm hic
animum rebus terrenis adliaerentem, Deo postposito, importet, constat eum malum esse, litatem habent,qui paupertate,aut dedecus,aut mortem, seu infamiam timentes, furantur,periurant, aut aliud quid illicitum perpetrant. Si vero sit timor mercenarius, quo quis timet se gloria cariturum, aut seruilis, quo quis timet gehennam, dicendum quod talis timor potest simpliciter, S secundum se considerari,seclusa omni alia iniqua
volutate. Potest etia mixte accipi, prout in E dit, seu annexam habet iniquam mentis P arationem. Si primum,timor perdendi mercedem sternam, aut in gehennam eundi, non est malus,& potest taliter circunstantiari, quod sit bonus: nam talis procedit eκ amore sui,quo quis sibi vita sternam optat, qui quidem amor bonus est,imo S ex prae-F cepto charitatis debitus, quo unusquisque seipsum, S proximum sicut se tenetur diligere.Si vero sit timor mercenarius, seu seruilis mixtus: qui scilicet legis, seu Dei con- tenvitum includat, ille est malus, ut si quis desinit sornicari, seu surari, quia timet gehennam,alioqui sernicaturus, seu fhratur talis timor mixtus malus, & culpabilis est, si non ratione sui,salte ratione iniquae pro parationis mentis: qua sic timens, est ali qui paratus nepharia committere. Hac tamen iniqua mentis praeparatione seclusa, timor gehennae,aut mortis, aut alterius mali non est de se malus, sicut nec mala est tristitia,quae de malo praesenti habetur, patet id exemplo Christi. q dixit: Tristis est anima mea usque ad mortem. Et iterum. O vos omnes,qui tra sitis per viam,videte si est dolor similis sicut dolor meus. Et iterum de timore Christi dictum est per Marcum, coepit Iesus pauere,&moestus esse. Non igitur timor mali de se malus est, quare nec Pera ex timore huiusmodi pr mentia erut per se mala, quod patet ex sententia Auginstini, d diabetur de poenitentia capit. Si qui ubi aperie diuit,quod si quis timore Phennae velit pati potius quam n re ChrL Gmam, nullo modo culpandus est, misia proderit illi, ut mitius in inferno torqueatur, torquebitur autem quia non eκ amore Dei passus est, quandoquidem in illo articulo id erat sibi maxime necessarium, scilicetDeu super omnia amare, & pro illi gloria quincunque aduersa aequo animo pati, ac prininde si aliquid mali est in timore poetas, γε mixtum esse dixi, non in timore ipse estised in illa iniqua animi praeparatione illi tis
his aperte patet, quando poenitentia ex timore procedens Dona est, quando vero mala, & culpanda texti tamen quod ex timore orta est,non venit l-
panda, imo ad bonum promouet,& quo dammodo ad animae vitam dii onit. Si enim mala esset, d sinor poenae similiter
damnandus, non ergo staret cum charit te, stat autem cum illa, saltem cum charit te imperfecta, ut tradit Augustinus inhoni. s. super epistolam Ioannis cap. q. Et refere magister in .3. distinet. 3 cap. 6. Quod a tem timor gehennae ad charitatem disponat, patet ex eodem Augustino ibidem. Et iterum in sermone. io . ad fratres in eremo commorantes:Timor inquit, qui poenitentiam concipit, compunebonena parit, com- punctio vero veniam importat. Patet etiam ex illo Isaiae.16. A timore tuo Domine cor
cepimus,ct peperimusspiritum salutis. Nec refert quod dixerit, a timore tuo Domine. Quandoquidem qui gehennam timet, dominum,qui poenam illam insirit, timet. A a rationes Pr inductas faeste est re- spodere.Adprimu in Gregorio allegatum,procedit de his, ut poenitent ex iimore Poenae mixto, cui scilicet admixta est iniqua animi praeparatio, qua alioqui OG fendere paratus est, nisi poenam timeret. Quod patet ex eo, quod statim idem Greg. adiuuit,dicens: Superbit enim, qui peccatum,sdiceat impune non deserit. A I secundunt,quod o Ausustino citatum est .dicendu similiter,quia loquitur contra illos, qui mandata ideos Ium adimplent, quia timent poenam si non compleant, qui alioqui praeuaricati parati simi tales enim,& si opere praxepta factur, voluntate tamen non faciunt,sed rei sunt, cs praecepta non facerent, di ob eorum metis praeparationem iniquam. Λ a tertiu,esto quod timor poens eX Mici Proceda Uion ideo malus
36쪽
A.est,ciam nec malus sit amor sui: φ si Paulus rephddit homines seipsos amates,de illis loquii ,qui habent amorem sui usq; ad cotemptum Uet,aut qui se inordinate amat, quales sunt, qui asse tionem commodi sequuntur, postposita assemone iusti: non tamen est contra assectionem iusti, siquis sibi vita
aeternam optet, consequenti poenam aeterna timeat. Hoc enim tam bonis, quam
malis potest sinὰ vitio conuenire. Λ I quartu,dice lunam iustitia Dei no stat in hoc, qd' est sternaliter punire hominem: sed in hoc,quod est peccatore impcenitentem sic punire:qui ergo odit poenam a Deo peccatori impoenitenti institia, vel infligendam, ille quodammodo videtur Dei iustitiam odire, quo ad actum fuit: qui tamen simpliciter odit,& fugit propriam P nam gehennae, non habito resipeitii adlua finalia demerita, hic non iustitiam Dei odit,sed seipsum diligiti a odia inter se multum disserunt.Nam primum ultra quod est disibilum a diuina voluntate,non est ad bonum aliquod spirituale promotivum. Secudum vero contorme est diuinae voluntati in aetii voledi,& promouet ad bonum, scilicet ad vitandum peccata per quae homo dignus
B X dictis quodamodo apparet, unde ori I sinetur poenitentia cordis, no enim m
unica tantum radice,puta eX timore, ut no-
nullis visum est: sed ex multis oriri potest: secundum quod multis rationibus i otest aliquis de peccato dolere, scilicet, vel quia
peccatum est impeditiuum honoris, aut famae, aut alterius boni temporalis, seu cor-Poralis,d fascitur talis poenitentia ex amore temporali, ideo non est haec poenitentia qualis debet esse, quae Deo nos reconciliat. Potest secundo qs peccati poenitere, quia peccatum est inductivum poenae aeternae, &haec nascitur ex timore seruili, dialon est quae deum placat,csim ex amore sui princi- Paliter procedat. Terti quia est impeditiuum aeternae beatitudinis,ctoaec naicitur
ex appetitu proprii boni spiritualis, sinore sui:&non placat Deum. Quarto, quia est quid turpe, Scinhonestum, S contrariurectae rationi,&Jaec procedit ex amore honesti, o triuiis. S melior est haec poenitentia prioribus. Versim csim haec communis sit fidelibus, do fidelibus, amicis Dei,&inimicis eiusdem, ideo non susissicit Deum Placare, Sidem nos reconciliare. Quinto, quia est offensiuu Dei, cui summus honor,&geuerentia atq; obediei Iade- Cbetur,d Jaec znitentia procediteX am re Dei,& est qua Deus acceptat, &quet nos
Deo reconciliat. Alias autem poenitetias eKamore Dei non procedentes: non ita accoptat,iuxta illud, luod scriptum est: Ego diligentes me,diligo &e.
C E QN IT V R amplius quod non sa
xulisfacit homo pcepto de poenitendo qualitercunque de commissis dolendo misi propter Deum de illis doleat, ed quod panitentia,quae a nobis exigitur, Dei dilectionem includit, aut praesupponit. Unde iterum sit, ut sit quis singula peccata recogitet,i se singulis doleat ob alium linena, quam propter . Deum, eum teneri ad iterato dolendum de , eisdem, eX quo per priorem dolore de com missis nondum praecepto de poenitendo satisfecerat. Quoadmodum siquis omnia sua peccata consessus est, non habita de eisdem conti itione,tenetur ea iterato coliteri: quia non sicut debuit fuerat consellus.
obiicias, qui id facit, quod eidempcipitur, etiamsi id notaciat ad intentionem praecipientis,satisfacit Prscepto: ita, ut non teneatur iterato id ipsum facere, ut manifestum est, tam de prcceptis diuinis, quam de humanis.
ytis doluit, puta cX timo re poenae, seu ex amore virtutis, cui operae fuerat contrarius, jn sine elicit unum dolorem in genere de omnibus comissis, idq;
propter Deu Sc.ille iam supplet id in quo
prius defecerat ex quo dolorem in Deum iam refert, quem ante in Deum non retulorat: ergo ad minus in hoc casu satisfacit princepto de pomi tendo.
no cadit sub pcepto:sed sola substatia ipsius
actus, qui pcipitur, tunc satisfacit quis praecepto actum agedinetia si non fiat ad intentionem pri ipientis.Secus tamen si intelio, seu finis cadat sub praecepto:modo aute sub praecepto diuino cadit poenitentia de commissis. Nomen autem po nitenti ut est comunis omni u interpretatio,importat dolorem voluntarium de comissis, quatenus si ierunt ostensiva Dei,& per consequens pi nitentia, quae eNigitur a nobis, oportet quod
propter Deum ita halioqui poenitentia verὰ non est dicenda, a non luna dolor de commissis cadit sub praecepto,sed modus,&relatio doloris in Deum.
37쪽
E secundum consequenter loquedo, videt in in illo casu non satisfaciat homo pcepto de p nitendo.Pater, quia vel satisfecit per detestationes particulares singulorupeccatoru, vel Perillam generalem, qua in fine elicit,uel per utrunq;. Primu noest dictau:quia ante illam generalem poenitet iam nunq propter Deum poenituerat, Vt supponitur. Secundum etiam non videtur:
quia ut supra dictum est, non satisfacit quis Poenitendo solum in genere,cὐm sit necessarium de commisiis particulariter dolere eo
modo,quo eXplicuitnLTertiu etia no videt,
quia illae particulares poenitetis priores,nec per se,nec cuilla finali,5 generali poeniten'tia sunt in Deu relati:nec ei B fuerunt relatae in Deu qn siebat,ut patet, nec 'vado generalis elicii poenit&ia: iuia tunc ille dolor generalis est,qui in Deu reseri:non actus , qui iam praeterierunt, quandoquidem nullus actus humanus dicitur in Deum referri,nisi qui vel elicit, vel cotinuatur virtute dilectionis Dei. Quod de illis prioribus ponitentiis dici in casu non potest Sc. Ac proinde, qui sic particulariter poenituit ob alium finem, nisi postea de commissis particulariter Propter Deum doleat,non puto illum prae-r cepto verὰ poenitendi satisfacere.
poenitetias, i actu in Deu no referun i cedere,ves subsequi dilectione Dei. Nam si Dei dilectionem praecedant, ad vera
Pa nitentiam no pertinent: quia nullo modo in Deum reserutur: si autem dilectione. Dei subsequantur, poterunt ad veram poenitentia pertinere,quia ct si actu in Deum noreset antii virtualiter tamen reseruntur, SPlacent Deo, Sab eodem acceptantur Sc.D-- liis iacit ratio, quia vera poenitentia, lua Deus a nobis exigit, valet
nobis ad remisisione peccatorum, di gratia, quae in scriptura vere poenitentibus promissa est.Illi autem Poenitentiae,qus dilectione
Dei praecedunt, ad salutem valere non possunt, nec tunc quado fiunt, nec postea, ediunt actus mori uincti in peccato mortali, qui nec vivi sunt,necvnil poterut reuiuiscere, sicut nec alia opa in pcto mortali facta.
Dbinde dubitant, an ponitentia cordis
debeat esse formata, an informis , prinula, an concomitans Peccatorum remissi nem:quam quaestionem satis inuolute tangit Sco.qui in sententia ait:poenitentiam nos ussic ere ad peccata remittenda, nisi aliquo
tepore duret, cyntinuetur,&cit in i D
pore huiusmodi continuationis poeniten- Glia illa sit praeuia tempore remissioni peccatorum simul Scin rinis,constat esse neces.sariani poenit etiam insorine, simul Si uiam ad obtinendum peccatorum veniam. Viterius, si sit necessariu, quod talis poenitentia duret usq; ad instans terminatiuu necessarieteotinuationis inclusive:ita,ut debeat Ipermanere,ito solu in t cpore praeuio, sed etiam in ipso instanti, quo fit peccatorii remissio:tuc sicut necessaria est poenitentia praeuia,&in-sermis, ita etiam necessaria est poenitentiaci conlitans,& formata: quia in illo instati, quo sit peccatoru remissio per infusionem
infbrinis,latsermata,&c5comitans: vide se patet.Si vero susssicit homini cotinuare poenitentia per certu lepus,esto quod no duret inclusiue usq; ad praefatu instans terminatiuum illius temporis,tunc erit quide necellaria poenitentia praeuia, sormis, non thmen cocomitans, 'rmata,&quis horum utrunque probabile reputet, ad id tame declinativi necessaria sit poenitentia prsuta. &concomitans, informis S Ωrmata, alioqui
non valebit ad remissionem peccatorum. praesuPp
'nat via uincertu, Soerte sal risum, ut magis patebit in serius, scilicet Q poe nitetia ei ia in Deu relata non se vicit ad gratia,nisi ante per aliquod tempus sit cotinuata, cu verisimilius sit dilectionem Dei super omnia esse proximam, S susscientem disepositionem ad gratia modo esstcax sit ideo
dicendum,l poenitetia cordis, si vera est,scilicet propter Deum summe dilectum, no potest esse informis, nec tempore praeuia, sea praecedens peccatorum remission sed semper est sorinata, & quamprimum habetur, remittuntur peccata, ac proinde nec est necessaria poemtentia informis,nec praeuia ad obtinendum peccatorum remissionem, ut ex dictis aperte colligitur. tamdargumentu in oppositurquia tuc sequit quia poenitentia cordis nune remittat peccata: quia vel remittit ea quaten est informis, vel quatenus formata
est. N o primit, per ea,qui dicta sunt, ev quo
non potest talis poenitentia esse insorinis. Nec secudu,quia quatenus formata est,prς- supponit charitatem, quae est forma ipsius, unde ipsa dicitur sormata : charitas autem praesupponit peccatorii remisitonem, cum
peccata,& charitas simul esse no possint git poenitentia formata praesupponit peccata
38쪽
A rara esse remissi,&per consequem Poenite itaq tenus sormata est, non remittit Peccata. Confirmatur, quia vel poenitentia
sit propter Deum fiammὰ dilectu,vel non: sissimum, igitur praesupponit dilectionem
ei,eta qua procedit,nam in corde prior est sinis et ea, i sunt ad finem, .sum per l, nasii dilectione Dei sint codonata peccata,sequit poenitetia cordis se alis, si propter Deutiat,non remittit peccata,cu ea remissa reperiat.Si aute no sit propter Deu dilectrum,sed Propter timore poetas,aut aliam ob causam, talis poenitentia no placat Deum,nec peccata remittit, ita nun et verum est, i poenitetia cordis actu remittat peccata, remitteret autem si teneremus cum Scoto esse necessariam praeuiam, informem, igitur.
sine qua no: charitas reniit sit peccata, velut causa formalis, De vero remittit peccata velut causa e vicies,& principalis.Primum paret,quia ex di iis constat pniam cordis este necessaria ad dilectioneni peccatoru, & sin Eea peccata minime dimitti. Secundu etiam Patet,quia charitas,&peccata mortalia immediate: cotrariatur, salte de lege ordinata, quicqd sit de eoru natura,& ideo sicut calori, est causa formalis expelledi frigus,ita chari-V tas est causa formalis expellendi Peccatum. Tertium etia de se patet, iuxta illud Isa. Ego solus deleo iniquitates, S peccata P Puli.Suppono etiam positionem satis commune,i voluntas nostra eodem aetii Potest velle finem, S ediu propter finem, sicut S idem actus potest este fruitio,&vsus, ac proinde nil obstat,quominus voluntas possit eodem actu odire peccata commissa propter Deum, d sundem Deum summὰ diligere, diaec poenitentia est,quae semper est Amiata,& susviciens ad remissionem peccatorum, velut causa,sine qua no: quia hac posta, fit peccatorum remissio, d a non posta,non fieret,salte per Poenitentiam, nam
si dilectionem Dei seiungas ab actu poenitedi, esto lactus ille poenalendia dilectione Dei procedat ita poenitetia, Sol meritoria sit,non tame actu remittit peccata, qu*Ur dilectionem praeuiam constat esse remitta. Nec ob id sequitur, sine poenitentia remitti peccata: quia per dilectionem Dei fuerint renusta in ipsa in Dei dilectione virtuatia cordis actu remittit peceata quaten sedi Cmata est: neq; quatenus informis, Samen remittit ea,& quis esse informem, ormata snt i dicata immediat Popposita, nec stet
enitentiam esse quin vel formata sit, vel in imis:atrame illa particula,quatenus, addita illis oppositis, non opus est alterum corum de poenitentia verificari in casu, non enim inconuenit aliquod praedicatum vertid dimpliciter de subiecto praedicari, Sciregari de eodem sumptum cum signo reduplicativo, ut homo est risibilis, Sciamen nee est risibilis, quatenus videns est, nec qua te nus non videns est,&Jomo est albus, dismen neq; quatenus rationalis, neque quatenus irrationalis,d Neus est omnipotens,de tamen neq; quatenus creans,nec quatenus non creans. Ita ergo poenitentia cordis remittit peccata actu,& tamen, nec quatenus sermata est,nec quatenus inserinis. Λ I secundu etia patet,vpoenitentia
illa, η peccata remittit prim0, siue actualiter,est poenitelia,quq simul est det statio peccati,dMmor Dei:illa verδ,quq mamore Dei prociait, no actu remittit peccata,cum per amore Dei pulum, ec quo ipsa ori nar,remissa sint, dc de hac procedit haec
ratio secunda, nec enim concedimus per om nem poenitetia cordis actu peccata remitti. U
ri dubiu, quod hic moueri soletiquo ordine se habeant hic tria.s poenitentia, charitas,&peccatorum remissio. Ad quod breuiter dicendu, Q qn per poenitentiam actu remittuntur peccata, ipsa poenitentia praecedit natura,seu ordine naturalis praesuppositionis, Sesquitur peccatorum remissio,d seniq; infunditur charitas, Postremo fit poenitentia formata, quae omnia in uno, Sce dinstati teporis sunt,si in aliqua esset inter ea temporum successio,hunc ordinem assignatum inter se seruarent: de quo alias.Itaq; unus actus ad aliquem ess ctum relatus, a ratione praecedit illu, alia vero sequitur eundem orgine naturali.
Quaestio quinta. E quatitate poe
nitentiae solet similiter liter includebatur pnia, ut ex dictis patet. Irim responsio ad argumetum: quia nec coctaeda est, i Pconit
quaeri, tam o Parte m- tensionis, seu conatus,
quam ex parte durati reii vis, ac perseueratiae. Et Primo dubita an sit necessaria poenitenti Ο intem
39쪽
E 3ntensissima, seu ex toto conatu voluntatis,procedens, d fixeriint aliqui cum Ricar. driano quod sic.Ad quod dicendumouentur eX eo,quod liabetur Deutero. q. de filiis Israel propter peccati demeritum a terra promissionis in alienam terra eiectis: Si quaesieris Dominum Deum tuum, inuenies illum: si tamen quaesieris eum in toto corde tuo, Dota tribulatione animae tuae. Et Psalmissa: luati qui scrutantur testim nia eius, in toto corde exquirunt eunuHieronymus etiam it. epistola obiurgatoria ei
qui se sal iacta at poenitere ait: Miserebitur tibi Deus, si toto corde poenitet iam egetis. si omnem solicitudin diua super Deum miseris.Ex quibus apparet, non satis este remisse Deuwrere,aut poenitere, sed ex t
to voluntati, conatu, u volumus remissio-riis gratiam obtinere. ide Hiero.tractans in Gepa
decuncom ε. xi Laodicen. APOs . de quodi et f. Utinaria si igidus,aut calidus ello:sed quia tepidus es, incipiam te euomere, inquit: tepidum discipulum non diligit Deus, ait enim Christus. Qui vult meus esse discipulus, abneget semetipsum, d Iollat crucem suam.Tepidus autem vide
F tur, qui remisse diligit, ct remisse poeniter, de Ieremit. 48. dicitur. Maledictus --nis,qui ficit opus Dei ne igeter, seu remisse, Ecclesiastes. 7. Qui timet Deum, nil negligit,igitur. Porrici D essima eri poenitentisinis in testone,& magnitudine signiscat Augusti . lib. de poenitetia dices: Rine poeniiciis, quicquid sordiu post purificationem contraXit,oportet viatiluat lachrymis saltem mentis,sed satis durus es cuius mentis dolorem oculi carnis nequeunt declarare. Sed sciat se culpabiliter duru, qui desset damna temporis,vel mortem amici,S dol rem peccati non ostendit lachrymis. Et haee de poenitentia.distin.3.cap Sunt plures.. tamen visae sinorum sententia.
Unde contra eam,& pro opposita parte arguitur,ouod no sit nece ilaria tanta intensio ut apud Deum valida sit,sed sus.ficit remissa, modo ess cax sit. Primo, quia dilectio Dei,d qnuerso ad Deum, etiam sta in intensa gradualiter non sit, valet ad ratiam,isitur etiam poenitentia vera cum uilisnodi Dei dilectionem includat, ut ex dictis patet:antecedens patet eκ innumeris promissionibus inscriptura sacra c5tentis. inuocantibus eum.&Paulus ad Rom. D;ues G test Deus in omnes,qui inuocant illum.onis nis enim,qui inuocauerit nome Diii, saluus erit,S Ecclesiastici LQuis unqua inuocauit eum, S despexit illuZmisericors enim est, &pius.Ait etiam Christus in euagelio: Qui dili t me,dili et is a Patre meo, & ad eum veniemus Sc. Augusti.super epistolam ad Ro.s.Si Deus cosugientes ad se non admitteret, esset in eo ini uitas:quia scilicet promissano copleret.Vbi praesupponit Deu in i ge promisisse gratia sua omnibus ipsum diis ligetibus uxta illud Zacharimi. Conuertimini ad me, suertar ad vos. . Et lac bi. .Appropinquate Deo, Sappropinqi bit vobis .Et Apoca. I. Ego sto aci ostιum, Spulse,si quis mihi aperuerit,intrabo ad cu, ct coenabo cuillo.in quibus omnibus nulla de graduali intensione si mentio. Nec valet dicere quod illa etiam veniunt limit adaad casum,quo quiso toto conatu seriur in Deu.Non enim valet, Probatquia Deus nominorem erga homines exercet miserico
diam qua iustitiam,imo magis misericordia utitur, qua iustitia:cu pronior sit ad miserendu, qua ad puniedii, dicente Iaco. Misericor dia superexaltatiudiciv.Sed loca scripturi, in quibus Deus ex iustitia poena peccatibus H&se a Deo auertctibus cominatur,non sunt ad certu conatu, seu intensione ipsius amisauersiui limit ada,cu quantulibet remisse se quis a Deo cotra Prsceptu eius auerta mortaliter peccat,dc Dei indignatione incurrit, ergo loca, quae salute promittunt his, qui se ad Deu couertunt, no sunt coartanda ad certum conatum,ct intesione amis conuersui.
e alis.ait enim Deu nun et poenitelia peccatoris cotenere. Qiuritq; pitantius est, qu b tulancuq;.S quatulibet breui tepore gesta,
poenitentia Deus no respuit,nec exigv c uersonis patitui rite mercede. In quibus innuit, nec necessaria esse in poenitentia in- tesonem,nec temporis continuationem,ut Deo placeat, ct a Deo remuneretur.
cito Dei super omnia obhdietialis,staret cu peccato mortali, no solii, quoad reatu: sed etia, quo ad actu: ita ut sistimulachia mortaliter peccet, Deu superoia diligat. Probat hoc,quia aemus hominEremisse gradualiter poenitere, id est, non eκ toto conatu volutatis:iam per opinioneilla
Ait enim David: Prope est Diis omnibus pnia in Deu sciat no susicit ad gratia, cr-
40쪽
A go misimul cum peccato mortali,
dum reatum, non est dubium. Quod etiam idem sit secundum actuna, probatur, Ponendo,quὀd citra totum conatu pmniteat Pr pter Deum, tepore, quo sibi necessariu est, se in statu gratiae reponere, totum conatum apponendo, iam peccat in casu aetii aliter
omissiue finiui, Meum diligit. dicas, quod quis totus conatus in Deusit necessari ad acquirend si pratia,notamd totus cadit sub prscepto obligate sub
poena noui peccati: ntra stat ratio aperta, quia si sit in tepore,quo tenet se in statu gratiae reponere, nec aliter potest: nisi ex toto conatu se ad Deu conuertedo, sequitur teneri sub poena noui peccati ad se coueriendutoto conatu. Hac enim ratione supra dedu-Nimus necessitat E praecepti de poenitendo, ex necessitate ipsius poenit Eliae ad sislutem.
Π quicquid sit de efficacia harum ratio V nu,quia voleti defendere prifata opinionε no deerut solutiones: attam cum nil sit a fl)rmandu,essse necessariu ad salute, aut sub poena peccati mortalis obli are: nisi id authoritate, vel ratione sufficieii ostedatur, quod in de poenitetis,ex toto conatu voluntatis pcedente ostendi non potest, ideo vide- tura prςfata opinione recedendii.Quodem V illud ostensiim non sit, patet soluendo huius sententiae fundamenta: posset enim diei ad illa omnia, quae sonant,esse necessariuex toto corde diligere Deum, S eundem inquirere, S de commissis poenitentiam ager quod procedunt de totalitate integritatis pordis, non de totalitate gradualis intensionis. Ille enim dicitur toto corde quaerere Deum, qui cum Deum quaerit, aliud teporale secum non quaerit, quod non propter ipsum quaerat:& toto corde diligit Deum, qui eum Deum diligit, aliud teporale secu non
diligit, quod non propter ipsum diligat, &toto corde de commissis dolet, qui ita de illis dolet, ut nullum reseruet, quod placeat. Nam si quis cum Deum quaerit, aut diligit, aliud cum eo quaerit, aut dilisit, quod non propter ipsum quaerat, aut di ligat, non t to corde: sed diuis eum quaerit, S siligit, ct hoc est, quod ait beatus Augustii ius ad Deum loquens. Minus te amat, qui iecit aliquid amat, quod non propter te amat Sc. Et ita dicitur diuidi cor,cii ad diuersa asscitumquoru alterum in alterum non refertur,
cui divi sioni opponitur totalitas, seu integritas cordis, ad quam constat intensionem stadualem impertinentem esse.
Ad secundum, te illo,qui remissi',&ne C
gligenter opus Dei agit, dicendum, quod procedit de eo, qui ui liis ad quae tenetur,non adhibet omnem diligent iam, licitudinem,quam adhibere tenetur. sed in parte agit,quod debet in parte nor ille etia, qui nec calidus est,nec frigidus:sed tepidus, solet intelligi,qui nec amore,nec timore mouetur ad agendum quod debet: dosa haec, quae de tepiditate,S remissione, seu negli- sentia allegata sun sinon videntur de reniissione graduali intelligenda.
Ad tertium ex Augustino sumptum dicendum,quo no inde sequitur necessarium esse absolute, eκ toto voluntatis conatu poenitere, sed potius innuit quod debet quis magis deos ensa in Deum commissa,quam de rerum temporalium iactura dolere,quod quidem adimpleri potest : ei iam si quis non ex toto volutatis conatu de peccatis doleat,ut constat. De his inserius, ubi de feruore orationis agetur, i SE D esto non sit necessaria poenitentia ex toto conatu voluntatis,an salte sit neces latia in aliquo gradu certo citra summis, an potius qualibet poenitentia, uantumlibet remissa sussiciat ad gratiam. Et dixerut Daliqui post Thou .in. distinet. 17.Ad quintum,quὀd necessaria est certa intensio, ita quod potest tam remissa esse poenitentia, seu tam parua, ut contritio non sit, Sper cosequens nec ad .ratiam suisiciens. I um, quia Deus csim a nobis voluntatem exigit, non inessicacem,seu remissam, aut tepuiam exigit,sed esticacem:cflicax autem eile non
potest, nisi certo modo sit intensa. Tum etiam, quia de maiore peccato magis quam de minore dolendum est, id exigente iustitia punitiua,secundum qua poena debet culpae proportionari. Cilna igitur poenitentia cordis in poenam pro comissis nobis a Deo iniuncta sit , qui in hac re iacit nos iustitiae punitiuae ministros,sequitur erso non 'ua- lacuq; poenitetia de peccatis sui licere,alioqnon magis de uno, et de alio esset dolendum. bet homo Paralle re,quod debuit vitare: sed homo magis de bet unum peccatum vitare quam aliud,quia si necessitas incumberet in unum de duob' incidere, id quod grauius est,esset magis cuitandum, Ia econtra de coni milibgrauiori magis Panitendum. mi, - I inde rursus cosrmatur, quia