장음표시 사용
51쪽
E actu positivo nolle ad tempus aliquod 'enitere. Respondeo non esse dubium, quin
id licitum lat. Quia ille amis, si esset illicistus, aut id ellit ratione obiecti, aut alicuiu smalae circunstantiae, aut ratione praecepit,
huiusinodi actum prolii bentis, sed nullum ex liis videtur.Ratione quidem obiecti,non est illicitus, quia obiectu est in se licitum. s.
non poenitere ad tempus, seu po nitent iam ad tempus disserre. Ratione etiam circundistantiae deprauantis, non est illicitus, quia
omnem talem ego secludo . Ratione etiam
praecepti,non esstillicitus, quia non dabitur
tale Praeceptum,quo praefatus actus prohibeatur. Nam pono, quod talis actus habeatur eo tempore,pro quo non tenetur homo actu poenitere: tunc enim,nec prsceptum affirmativum, nec negat iuuin,obligat hominem,ne pro tunc aiiana illum habeat. Coostinatur hoc, quia pro illo tempme, quo licitum est confessionem,aut baptistarum ut Eucharistia, aut eleemosynana disset re,licitum etiam est actu positivo velle pro tunc illa omnia disserre vlique ad tempus necessitatis rigitur etiam Pro illo tepore, quo non tonemur actu poenitere,licitum erit actu positivo,nolle pro tunc pocnitere.
F OMI contra obiiciet aliquis, praeceptum V asstrinatiuum includit negatiuuiu, quo pro semper prohibetur actus opposit ei, qui prscipitur,cunt Ergo sit praeceptu asesrinatiuum de poenitedo pro aliquo tempore, dactui poenitentiae opponi volitio non Poenitendi ,seu poenitentiani di I serendi, ex quo inconi possibilia sunt haec duo, scilicet Poenitere actu,&velle poenitetiam differre, ut con stat, sequitur,quod ista voluntas non Poenitendi, seu panitentiam ad tempus differendi ,est semper illicita.Respondeo, quὐdrai io procedit cle actu, qui directe contraria a i pcepto,quales sunt actus in idem obiectu, contrario modo tedentes, ut diligere,&odio habere:placere, S displicere: nolle, &velle, respectu eiusdein obiecti. Sic enim si Dei dile lio, pro aliquando praecepta est, odium eiusdem Dei pro semper prohibituest.Si dolere de peccato commi ila, pro aliquando iussum est, complacere de eode commisso, pro semper illicitum est, ad hunc modum de aliis.Modo autem hic actus, qui est velle ad tempus, necessariam maenitentiam, aut consessionem, aut baptisinum disserre, non directe contrariatur actui cadenti sub Repto,qui est dolere de comissis, confiteri,
Abaptizari, idest costat. Aliud mini est nolle nunc de commissis dolere, aliud ven Gest de commissis, nunc coplacere: hoc secundum est semper illicitum, non primum nisi
Pro eo tempore, quo necessarium est pocni. tere.Sicut patet etiam per aliud exemplum,
diligere Deum cadit sub praecepto pro cer . to tepore,&tamen extra illud tepus licitum est nolle Deum diligere extra illud temus, imo simul stat ni quis aini dili at nuc Deur& et habeat voluntatε procrastitia, n5 actu
Deum diligendi. Si contra hoc obiicias, quod nun i licitum sit, nolle diligere Deia,
sicut nec ovire, quia omnis actus, qui reposnat charitati est illicitus, Speccatu morta
te talis est actus hic, quo nolo nunc Deum diligere. Probatur,quia actus, qui repugnat actui charitatis, repugnat, ct ipsi charitali rsed nolle nunc diligere Deum,repugnat dilectioni Deiret patet Respondeo, minor est falsa,scilicet qudd hic actus, quo nolo nunc diligere Deum repugnat charitati ilitata, nec sequitur,repugilat actui charitatis, huic scilicet, quo acui Deum diligo, igitur repugnat ipsi charitati, quia charitat i non repugnat nisi inobedielia mandatorii. Alodo autem haec bene se compatiuntur, propono Deo obedire, disius mandata tempore debito per omnia custodire: cum troc tamen Hnolo tiunca tum diligendi Deum, aut proximum elicere, ex quo pro iiunc, nniluni imandatum me ad actu diligendu Obligat. Sed demus licit uni este actu velle poenistentiam differre, seu nolle usque ad tempus
urgens poenitere, cum in tali tempore necesse sit hominem in peccato permanere, dcin Dei indignatione, S in morte animae per carem iam gratio Soharitatis,an sit et ili licitum actu positivo, haec omnia pro tunc velle,cura velle, videatur ad odium sui ipsiu, pertinere. Et an haec omnia sit similiter liciatum velle proximo absque hoc, quod eum odisse dicamur. Respondeo, posset dupliciter dici, primisquὀd illa,qugillata sunt,non
est licitum actu velle, ci in cotra charitatem sui ad tempus esse videatur, ct consequentia illa,in qua se fundat ratio dubii praesentis non valet,scilicet vult homo licitὰ antecedens bonae consequentiae,igiturex cons queii vult ipsumcosequens. Nam saepe accidit, inescire consequentiam este bona, de
velle antecedens, cuius tamen consequens non ita volo. Scio enim valere hanc, si re seuerauero iii amore sociuiliae, aeternaliter damnabor,d clamen stat, me velle antec
deninon volendo consequens. Scio etiam valere
52쪽
A valere hanc, si des dero ine ab inuasore,
occidam illum, cum non habeam desensmuum,nisi lethale:& tamen volo antecedens, dialon inde volo consequens, nec licitum est ipsum velle, multorum sententia. Va lebat etiam haec, si Clitistus est redempto cum mundum, est a Iudaeis occidendus, cuius tamen antecedens poterant homines licite velle, non ita consequens, od hunc modum de aliis. Ita igitur in praesenti, scio hanc consequentiam bonam esse, disseram 'xnitentiam usque ad quatuor dies, igitur interim ero in peccato mortali, in Dei ini-niicitia, i id ignatione,in morte spirituali sine charitate: Dmen stat,me velle antecedens,absq; hoc,qudd velim coseques si verum est dictum, scilicet, qui vult es uociter antecedes bons cosequetis,ex cose Menti vult ipsum consequens, procedit,ctveruest,quado ipsem colaques est medium necessariu ordinatii, ad cosequedum antecedens, ut qui vult antecedens hoc, stilicet se finaliter laluari, ex consequenti vult sacrameta necessaria fidei sitscipere, Solia Dei mandatas are. Secus quadocoseques non sic est de se ordinatu ad antecedens, quemadmodum aperte patet in haccosequentia, enitet me Peccati emo peccaui, qua scio ivinam esse,
amen volo antecedes, coseques aute non
V volo. Posset secundo dici, et ea quae illata sunto dilatioe pni potest homo licit vel
Iας careregratia, asse in morte animae,&in Dei inimicitia, no euide absolute, sed ex suppositione psupposito, scilicet,ladtepus velli piliam disseirris quia per peccatu meruit in illa mala incidere, ' iustu est ipsum Veccatorem pati,nec hoc est seipsum odisse: sed se humiliter diuini ultioni subiicere,qua scit se per ostensam comissam meruis culisset autem se, si proponeret nunquam Periai tete,sed de hoc alibi intractatu de confusione,ubi similis quaestio proposita est VII itaq; resolutio, quod perseuerarein
peccato secundum reatum pertem rus aliquod, pro quo non tenetur quis se ad gratia disponere,non est peccatu nouia, nec per hoc meret homo aetemana PCenam, nec augmetu eius.Tuncei A voluntate existeme
n tra, nec peccat homo commissiue, nec o
missilue, cu pro tunc nullu actum post iuueliciat, nec elicere tenetur, S per conseques non tenetur homo sub imona noui peccati, vel augmenti eiusdem, statim poenitere de
innitim, sed potest licitὰ ari positivo velle dii scire Poenitenti usque Utenio
Pusurgens, cum quo stat propositum veru C debito tem re poenitendi. Vnde sequitur essedabilem actum voluntatis deliberatum licitum quidem, qui tamen meritorius esse non potest,patet de actu, quo positive non vult homo tali tempore poenitere, patet de actu,quo positive non vult homo Deum diligere pro eo tempore, quo diligere non tonetur. Nam tales amis repugnat dilectioni Dei, ideo in Deum refertino possunt, Sita nec meritorii esse. Sicut stat dare actum lic, tum, qui bonus moraliter esse no potest, patet de ami,quo quis pro eo tepore, quo non tenetur actum aliquem elicere, nolit posit Nuὰ amorem honesti elicere, qui actus repu-snat amori honesti, Scita in honestum roferri non potest, ac proinde, nec esse bonus moraliter.Ad hunc modum possent alia in- serri,quae parum aspicientibus dura esse vis debuntur de his hactenus SciALi occurrit dubitatio, an post primam
decommissis contritionem sit necessorium postea, quoties peccata memoriae occurrerint de eisdem poenitere. Dixerunt aliqui, quod sic, si practice peccata memoriae occurrant,quod fit, quali aduertit horrui se Deu per ill mccata ossendiisse, di pro his facit ratio. ia peccatis memoriae occurrentibus, vel nomo complacet in illis, vel Udisplicet,vel nullum aEtiam elicit:sed neutraliter se habet: si complacet, peccat, & de nouo Deum ossendit. si neutraliter se habet, videtur Deum negligere, quem non ostendere:sed summe diligere, reuereri, atque timere deberet, restat ergo,ut de sic occurrentibus displicere debeat. Preterea,px0 mclem videtur iacered Augultui lib. cie unica Poetnitentia, labetur de poenitentia.distin. s. O. enitentia est quida Sc. Vbi ait. Quo tidie dolendum est de peccato, 'uod declarat ipsa dilectionis virtus. Et infra, Pornit re enim est Poena tera re, ut semper Puniat in se ulciscendo, quod inmisit peccando. Et infra, poenitentia enim est vindicta sem- Per pqniens in se, quod dolet eommisisse. ubi dolor finitur,deficit poenitentia, si v ro poenitentia finitur, quid relinquitur deveniaὶ quib apparet, poenitet iam nunqesse siniendam,sed quotidie frequentanda, etiam si semel quis de peccatis fuerit contritu . Pro quoetiam videtur facere Isidorus. liba.de summo bono dices,Pr mitiatio Dei occulta est, sinὰ intermisitone flere necesIecst,&Per consequens, quoties te ala nae
53쪽
tion obstantibus, video opposita concluso tenenda.Et probatur riai osiliabitaminimam contritionem, nonviarii necessaria iteratamuri itior quia, vel esset neces etia ad obtinetidam remissionem culpae cometiristae, &poenae aeternae,ves ad rentissimeri Poenae temporalis residuae,in quam percontritionem suerat aeterna commutata , ad
satisfaciendum praecepto de Poenitendo. Non primu: quia per primam conuitione obtenta fuit graiia,ctremissio peccatorum, quoad culpam ,& pconam aeternam, et supseno alii a probatum. Nec est dicendum ecudi quia illa poena temii oralis potest
absque resteratione contrationis totaliter holeri,scilicetver primam contritionem velamentem,semuperab dantem perseruorem charitatis,aut per sumpti mem sacra
mentorum,aut Per alia opera meritoria ut
deinque poterit talis poena solui in purgatorio,& usque ad id tempus eius solutio rese tiari. Igitur ad sinem obtinendi remisia εillius pocnae temiviralis, non est necessaria iterata contritio:bed nec est necessariaratione praecepti . quia licet si riceptum de enitendo, non tamen reperitur praeceptum deiterato premi do,&muliὀmium ae e F ni edo toties,quoties peccata commissa memoriaeoccurrimi. Adde, quodeκ avi lioritatibus scriptur non ad aliudvidetursimii cessitate tradita poenitentia, nisi ad cons quendam remissionem iuxta illud Petri in actibus: Poenitemini,ut deleantur peccata vestra.Cum ergo per primam contritionem siderint deleta,videtur, uta no amplius ad illum si na sit necessalia iterata pocratinia. C5firmatur: quia sicut iussa est renitentia ad finem consequedi peccatorum remios Uta iusta est contano sacramentalis ad eundem finem , ut suppono: sed peccator satisficit prccepto de confitendo per primam confessionem legitime factam ta ut iterata
confessio eorundem peccatorum necellaria
non sit. Igitur sithiliter satisfacit praecepto de poenitendo per piamam contritione taut iterata contritio nectitaria non sit idem acit, qui non rninus tenemur Deum dilligere,quam deos sensis in Deum commissu poenitereiled ad diligendum Deu tot aes, quoties Deus memoHaenostrae occurrit mimine tenemur, cum huiusmodi puceptuminaritatis habeat sita tensepora, pro quibus ad actu obligat,igitur nec tenemur de comissis pomitrae, quoueam moriae occurrunt. Et pri cedit hae conclu- Gsio, quando certum,vel probabile est, ire cata esse Perprimam contritionem conis nata .Quod si hoc certum, aut probabile nosi seddubium flante dubio,necesse est contritionem iterare ob periculum decedendi sine venia. Ruemiani uni si talem quic halbeate scientiam, qua putet sibi necessariuesse frequenter poenitendum : tenebitur ratione constientur,d monea sit, iuxta ea agere, qui enim contra consilentiam agit, aediscatseliennam. Inm est ad rationes s prandias.Ad primunt dicendumquὀd peccator terit in casu neutra hab re voluntatem pro illo tempore, quo praece pruni asst aituu eum n5 obligat ad actu. cande sit tmmEnat,aut negligat Devi sicut no cotenit homo Deum, qualidoachaeum n5 diligit extra tepus, quo alioqui teneretur diligere.Necideo qui consilia euangelica cotenere dicitur, quia neutraliter se habet, putam ullum circa eorum otii eruantiana actunt elici do, quo velit aut Doli ea obser-re,ccnt nec eucharistiam diciturquiscotemnere,quia cum de ea recordatur, non incit actum,quo vult eam suscipere.Nec reum se quis faciticu in huiusniodi neutraliter se ha tiloquor extra casum necessitatis. II
non ita accipieti sint, utintelligamiis nust esse a stem cessandua ut semperesse actu dolendinia emni haesi eummu igitur esset lio mini licitu iritesiectu a memoria actuali peccatorum diuertere,ct a speculari, aut c5- templari,quod esterronesi odem ait puerit eis ianund debere finiri : recte venit intelligendum. Stat enim tripliciter poenitentia uniri,scilicet in propolatoipsius pc nitentis, Soctu negariue, Sami positis' Finituran proposito:quando ali itis Poeni, tens de commissis. Proponit postinodum
adtempus tantum a peccatis abstinere. H-nitur pernitentia ami negati ucet quando aliquis dolet de conanaisiricum vero pro ' sito, sena per a peccatis post nodum abstin5di,Sinon superuenient eproposito controri destat ab actu illo poenitentiae, ad aliara rerum considerationem se diuertens. Niribtur tertio ama positive: quando post habitam poenitentiam de comivissis cum proposito a peccatis abstinendi, cellat tale pr
Postum per superventuin contrarii ho-Positi, pura de peccato aliquo comittendo, Tunc
54쪽
A Tune dictaum addictum Augi istini, quddvenit intelligendubita quod poenitetia nunquam debet liniri in propomo, nec in aetii positiue, per contrarii propositi superueniunt: potest tamen licite liniri actu negaKud. Si enim in proposito, aut voto linitur, ut explicitu est, nil de venia relinquitur, quia nulla peccata dimittunt illi, qui cude commissis dolet, ad tempus tantum a peccatis abstinere proponit. Si etiam finitur poenitentia actii positive, nil de venia relinquit: quia quantum attinet ad excludendum huiusnodi poenitentem a regno Dei, & in perpetuum carcerem detrudendii, perinde est, ac si nullam veniam filii let prius per poenibtentiam consequutus.
A quod si necessa iiiiii si semper
'γnere, di semper poenitere iuxta sanctoru doctrina citatam: non intelli dum est id esse necessestum, ad obtinendam gratiam Dei, quae in momento acquiritur, quamprimu stilicet peccator verὰ de comistis poenitet,ut supra dixim' est tametsi po nitentia,Soetu, per perseuerandum,&corde,saltem de commissis dolendum, ut iii hoc seculo plenam culpae, &poenae veniam
consequamur. Et quis in re accidatio eam
plenὰ simus iam consequuti quia tamen nobis id semper incerium est, id eo si volumus B hic omnino liberari, ob huiusmodi ince titudinem, est nobis semper poenitendum. Ad quod alludit, quod in Isidoro citatum est dicente. Dei propiciationem, scilicet persectam, nobis incertam est:Pro quo etiam iacit, quod dicitur Ecclesia suci. s. De propiciatu paccatorum noli est e sine metu scixi quantiis de hoc in casu possimus certiscari,ut certi sim nos totaliter a peccatis per
baptismum liberari, similiter es per ingui
gentias plenissimas legitimeconcestas: attamen quia semper peccamus saltem venialiter,si volum' hic omnino liberari, & purgatorium ignem euadere, semper dolendum est. Esto etiam quod peccata non reiter rentur: adhuc esset in hoc statu semper de commissis,etiam si remissa sint, dolendum
obesse tum remanentem: quia scilicet tem-Pus in peccatis cosumptum recuperari non
potest. Nam innocentia per Peccata priora amisia, recuperari non potest: quia peccata illa de se erat aeternaliter exclusura li ominem a gloria, nisi Dei mesericordia subii iiii leti 'imperilla peccata homo ingratum se Deo fecit,d signum, qui sternaliter cruciaret, nisi Iris optimus condona fletiliam
sicut semper in hoc statu Deus est diligeri- Cdus, ita semper detestanda sunt peccata I et quae Deum osseudimus. Vnde ait Hugo de sancti, Victore, audit Deus absoluens hominem a culpa dc Poma a terna, ligat eum vinculo perpetuae detestationi, peccati. Nec ta- me ia ita in rigore accipiatur, quod nouum incurratur peccatum, quoties homo actum detestationis non eliciat. fatis est habitualiter illa commista detestari Sc. ALiud etiam occurrit dubiu, an sit necessarium poenitere de commissis in die dominica:dixerunt multu doctores quod sic. Non enim seruatur praeceptum de sanctifi-tione sabbati,ut dicunt,nisi de peccatis, sal, tem in senere, conteramuri dolium super omnia diligamus, sic sentit Scotus in. s. Sic Gabitet,sic Angelus declauasio verbo seris. sc Florentinus parte. 1 titulo. s. sic Nidet in suo praeceptorio,id'; ut ait, demente doctoris sancti, a ulti alij. D. quorum sentesa viderii cere pri 'mo institutio ecclesiae, i instituit, ut in initio misset, quae diebus sestiuis est de
necessitate auda Eda, praemittatur peneralis cons sio: tua iacere non sbium celebrantibus, sed olbus astantibus, Sostare debentibus conuenit, ut ipsa cosuetudo demostiat.
uantia sabbati praecipiunt,quὀd scilicet homines tunc Deo vacent, Sciu colanin sumi nὰ diligant: ac proinde qui id non agit tali die, non seruat praxeptum ut debet, etiamsi ad literam, Anum verborum illud se uet.Non enim dubium est in legem impingere,qui verba legis amplexus, contra legis
nititurvoluntatem. I. non dubium.C.delegibus, dia regula iuris. certum es .in.6.
Patet ex Leui .i6.ubi dicitur. Sabbatu requietionis est, assigetis animas vestras.is.c.r; de die festol tur. Amis lifanimas vestras in eo, omne opus seruile
non facietis in die hac dcc. Et sequii. Omnis anima, tuae asilicia non fuerit in die hac, peribit de populo. Hanc autem afflictione animarum, quae illic sub pr cepto tradita est, dicit Origenes, d Jyra,&glosa interlinealis, lis este contritionem,seudolorem de peccatis, nam subivnratur illic pro causa. Vt repropitiet vobis Diis.Et de eade dies sti legi ibide.c.i6.Ab oibus peccatis vestris mundabimini, quod sinὰ dilectione Dei, dc peccatoriam poenitentia fieri non potest. .
55쪽
ξ Otrarto pro deni sentelia videtur
iacere, quod Dias per Isai c. H. Ait enina: Si averteris a sabbato pedem tuum facere voluntatem tuam in die sancto meo, locaueris sabbatum delicatu,& gloriosum Diii,&glori suaveris eum,dum non
facis vias tuas, S non inuenitur xidumas tua:vti uaris sermonem, tunc delectabori, super Diio. S sustollam te super altitudisdines terrae: S. cibabo te hariditate Iacob Sc.Vbi videtur, i, Diis non promittit haereditatem gloriae nisi his, qui sabbata sic seruauerint, scilicet a peccatis abstinedo, quod est a suis voluntatibus recedere, ct Deu si xiii cando de eius voluntate finiendo, quod est Deum corde colere, dismo obedieti li eundem amare. Pro quo etia facit, quod ait Isai. e. i. Odiui ct proieci solennitates vostras: quia eas vobis iacitis, no mihi, hoc est, quia in illis vestras voluntates adimpletis non meam. In quo innuit este neces larium
in diebus sessuis Dei voluntati se consor- mare corite,& opere,quod est illum obedi ii aliterdiligere, iiitur. non obstantibus, vide oppositima tenenduscilicet, et non est neces tarium, sub poena peccati mortalis, in die F bii, festiuis dec5missis ama poenitere, nec Deum actu diligere. Quia, aut hoc esset necessarium iure diuinatio, aut diuino. Non humano tum quia humana potestas ad ii teriores nostrae mentis actus, nisi sertὰ ii directe,non se extendit excommuni sententia: tum quia, quod ecclesia in dominica die agendum Christianis praecepit, ut eX decreto.de consecratione dictine .r. colligitur, non est, nisi mi istam integram audire, aut
ei dein assistere, & ab operibus seruilibus abstinere:quae absque contritione,S Dei di lectione pollunt inculpabiliter adimpleri. Nec video, ubi ecclesia praeceptum de diligendo Deum super omnia,aut de conterendo, sub obligatione hini uerit ad diem dominicam: quaqua ea iusterit, per quae homines ad praesitos amas,quodammodo prii'arentur,seu disponantur: qualia sunt aliis temporalibus rebus non intendere, sed diuinis ossiciis interesse. Quod etiam diuino iure ad id in die dominica non teneamur,api are tam de iure novo, quam deveteri: quia celebratio dominicae diei, non esta Christo instituta, aut iusta: sed ab hominibus, ut suppono, quorum institutione ob certas causas factum est, ut cellante sabbato, succederet dominica dies, ob id potita-mum: quia talidi Dominus surres It,vn- Gde,&Dominica dies appellata est. quod
si de iure diuino veteri, esset neces Iarium certa die conteri,d Deum dili ere, ma-Nime ex eo, quod scriptum effrixod .io. Memento, ut diem sabbati sanctifices: v rtam , csim illic explicetur modus, quo de bulissent sabbatum stacti sicare in cuius eoplicatione nulla de contritione ut dilectio ne Dei mentio sit,consequens est, non inde colligi pties atorum amium necessitatem, pro illa die Tuni etiam, esto lex vetus, ad id homines certo tempore obligatio, non inde fit, ut tempore legis gratiae, ad idem
teneamur : ni constet luem veterem per
legem gratiae vim suani amisisse,sblis princeptis moralibus, in suo roborem menti s. Diligere autem De , aut contori de commissis tali, vel tali die, morale purum non fuit : sed iudiciale, aut ceremoniale, eas parte, qua dies cena, ad id determina baciam ideo iudiciabus cellii latibus, mansit dilectio Dei, Sapntritio de comissis, deii re diuino indeterininatetradita. A I rationes ante oppositum factas di-
cendum. Ad priuiu, eslo talis sit ecclesae institutio, simul& consuetudo praemittendi consessionem, b tame sulti Wc ripto ipsis celebrantibus, nolaicis mistam audientibus est imposita, quandoquidem sa- tisfaciunt laici praecepto de audiendo mis sam,si ab introitu que ad finem intersint, etiam scosessione illam generalem non fruciant. Ad secundum, intentio Dei, α
clesiae in obseritantia sabbati, seu dies D minicae illa est, ut scilicet, ii omines Deo vocentiscut &ius bim est, ut postquam de robus teporalibus per sin dies curauerint , s otima die ab illarum cura remoti, Deum colant,&in obsequio iesius occupent. Aliud tamen est, quod in illo praecepto hominisbus praecipitur aliud quod int editur. Sicut
in caeteris Praeceptis, ut plurimum contingit. Intentio autem snalis praecipientis non cadit sub praxepto, alio ui peccaret homo,quoties aliquod mus sibi iniunctii uincit misi eo modo illud faciat, quod Dei gloriam Promereatur: hoc enim intedit Deus,proepta hominibus tradens. Et ita homo in peccato, jechari te existens, peccaret, quoties praeceptum aliquod adimet ret, siue comedat, cum necessarium sit, Due necessitatem pauciati subueniat,sive Parentes honoret, siue unicuique quod de ,reddat,eo quod talia non sicit ad intentione
56쪽
A pne apientis, quod suppono fallunt. Ad lo
autem in tam. non dubiu est, d cendum, quod veru est este potius ad intentionem legis attendendum,quain ad senu ve borum, loquendo de intentione obiectiva, non de sinali, toc est,praeceptum,seu lo illo modo est adimplenda, quo praecipiens intendit subditum obligare, quam nunc apvello intentionem obiectivam, sim materialon. Et verum est talem intentionem cadere sub praecepto, ct qui hanc non serua des sonum verborum seruet, non dicitur losem adimplere. Intentio vero sinalis, quae respicit finem, gratia cuius datum est praeceptum, non ita cadit sub praecepto, cum illa sit extra substantiam praecepta. A I tertium eκ Leuitico sumptum, ubi
praecipitur,quod certa die asiligoret anima dici potest uno modo, quod per huiusmodi amiction' non opus est intelligere cotritione, seu cordis poenitentiamule qua loquimur: O abstinentiam a voluptatibus, Ob his, unde selent homines recreationemi umere corporalem. Vnde Isaiae.s
disturmunquid hoc est ieiunium, quod elegi, per diem nominem assisere animam sua ut Vnde apparet,quod ludsi, qui iuxta len pena per diem a cibis abstinebant tempore
ieiunij, dicebatur animas suas amigere, etiam si de peccatis tunc nullam haberentcontritionem, nec poenitentiam. De his enim
loquitur illic IDominus, qui diebus ieiunii
non Domini, sed suas voluntates complebant ac proinde amictio animarum,de qua in Leuitico, non opus est pro cordis contritione accipiatur. Posset secudo dici, ad mentem ex nentium,quod esto illic iussit Dominus, quod intus animas per poenit etiam
amiserent: hoc erat speciale in illa festiuitate, quae dicebatur sestiuii propiciationis, seu expiationis, quod erat specialiter institutu semel in anno,scilicet, cecima die mens, septimi, ad hoc, quod sacerdos pro peccatis populi os erret, α oraret, vi Deus illis
Propitius, misericors redderetur, ut dici, tur in sine. cap.is.&ita, non inde collistur,
quod in qualibet die Dominica sit necessariu conteri, aut pcinitere. Adde, quod festa illa iam p lege noua abolita sunt,ec constat. Δ a quartum eX Isai. sumptum dicen-
dum quia Deus in illo cap.ubi de
ieiunio, S.Iabbato loquit, potius intendit declarare,quid sibi acceptum,ct gratum sit, hominibusq; ad salutem saarii animarum utile,&Proiicitu, quanted sit in illi diebus
necessitate piaecepti a m tu. Conquerebantur enim Iudaei, quδd Deus sita ieiunia ora-
tiones,d Aldnitates no acceptaret, quibus Deus respodet,se illa acceptaturum, si cum illis senui opera charitatis, S sisericordiae
cNercerent, quaecum non iacerent, sed potius illis diebus peccata comitteret: ideo ait sibi non essegrata illorum obse uia. Itaq; ex textu illo non colligitur, quod in diei iunii, aut Sabbati estent sub praecepto astricti, ad tunc Deum dili sendum,aut de peccati spoenitendum ab Iuthsecus ex supposi, tione. s. si vellet sita obsequia, Deo grata , &accepta fore:d eodem modo dicatur ad id, quod ultimo allepabatur ex isai. r. r. Quod si obiicias: ex textu illo iii sertur a contrario sensu, esse necessiarium iii die Sal bati, Deum glorificare, iidem ad harere, sic arguendo: Deus promittit liaereditatem Iacob, ct licitarent his, qui Sabbat uni castodierint Deum glorificando, tota mente colendo: igitur a contrario, qui illo modo non seruauerit sabbatum, carebit haere ditate Iacob. Respondeo, non bene arguis a contrario, sic enim ex loco illo arguendum est. Qui seruauerit Sabbatum, aiori sitam, sed Dei voluntatem compleuerit, ct Deum
lorificauerit, habebit haereditatem lacob: oigitur a contrario, qui com Sabbatum sese uerit, suam voluntatem, dia sit Domini secerit, nec Dominu glorificauerit, non haebebit haereditatem Iacob. Et tunc verum est conseques: sed nil contra conclusionem p sitam, ut constat.
Esset etiam dubiu, an sit necessariu decmmissis pconitere, seu conteri ratione alicuius actus ad ossicium ecclesiasti cuin pertinentis: ad quod breuiter sequendo communem sentemia dicendum, distinguendo tam
dea tu, qutam de ossicio. Est enim aliquis
actus sacratus, seu sacer: qualis est actus sacramentalis guta ministrare sacramentum aliquod, Mittam celebrare, ecclesia, seu monialem cons are, aut oleum, vel chrisma conficere, deniq; alios actus eXercere, qui proprii sinit ordinis sacri, extendendo o dinem ad episcopatum. Et quia tales actus in peccato fine noua culpa exerceri non possunt, necesse est huiusmodi actus exercen tem curare,se in statu gratit reponere,quod e poenitentia commistarum, si mena iriae occurrunt, fieri non potest. Alii sunt actus sancti quidem, ioni,&ad sanctitatem ordinati, non tamen sacri, aut sacrati, quippe qui non immediatu ad ordinem.
57쪽
E sacrumpe neant, rorare, praedicare,omi-cium ecclesiasticum in choro exercere, &talia sine peccato nouo fieri possunt in pec cato, ideo ad ea exercendum non est necessariu hominem se in stitu gratiae reponere , &percoseques nec de comissis poenitere. Sutali j a ius, qui potestatem ecclesiasticam pit supponunt iurisdictionis, non tamen ordinis , ut corrigere iudicialiter delinquentem, communicare, tamendere, d Interdicere, eisdem absoluere, seu dispensum Et tales,quanuis ad ossicium spirituale pertineant:qula tamen in se saeti non sunt, qui non ad ordinem sacrum pertinent: ideo possunt sine noua culpa, saltem naortali in i cato seri, S per consequens non est necessarium de commissis poenitere, ad huiusmodi a s exercendum: quis id necessarium sit, tam in his actibus postremis, qin secundis actibus,quos diximus, in suppositioncissivelit quis eos digne, eκercere.
Ddex sententiaietes,& doctor ex os scio doces,aut pridicans,non ideo de nouo peccat, udd indigne ea facit,indignὰ inii priuatiue, id est non digne, aut no meritorie: set si indigne positive ea faciat. Et tuc indivi EF postiue ea exercet , quando perperam, aut vitiose ob finem inratum, aut cum alia circo stantia deprauante ea agit:sed de his alibi.
Quaestio septima. E effectu poeni
aliqua inquirenda , &quia inter effectus poenitentiae trimus, qui co numerari solet,esit poenitentia tollit,seu delet, seu remittit peccata,&cum peccatum comis sunt, quod semel
raeteriit,non potest non praeteritisse,veniti quirendum, quid relinquitur in peccat re transeunte a tu peccati, quod debeat per Poenitentiam deleri. In qua quaestione variant doctorum sententiae: dixerunt quida, quod non opus est aliqui I positiuum ex comitiis peccato relinqui, unde homo dicatur esse in peccato:sed priuatiuum iocest priuatio prati perquam priuationem formaliter dicitur homo esse in peccato, cita peccatum deleri, est huiusmodi priuationem gratiae tolli, quod non aliter quam per restitutionem gratiae fieri Potest. Unde dictuit, peccatum maluin est, ct quia malum, opus G est ut alicui bono opponat,quod per ipsum
malum adueniens expellatur. Bonum autem, cui malum peccati opponitur, non est bonum naturi,cum natura integra maneat
post peccatum sicut prius: superest ergo, vpeccatum Armaliteropponatur bono gratiae, Soa peccatum, ut tale, est Armatiter gratiae priuatio,d Gitc priuatio manet traseeunte actu peccati.
formaliter opponi gratiae quia tunc per nullam potetiam fieri post et, quin homo es let, vel in peccato,vel in gratia,cuni ant sermo liter, Sinmediate opposita: sicut priuatio ct res, cuius est priuatio, formaliter, m- mediatdopponuntia nec interea potest dari medium: sicut fieri non potest, quin i, mo sit caecus, vel videns,ut priuatiuὰ orii se mur,quin homo moueatur, vel qui asidora de aliis, quae immediat Eoeponuntur. Socosequens est falsium: quia fieri potuit, im6 de saeto ex quorundam doctorum sententia filii, quia homo, aut angelus creare tur in puris naturalibus sinὰ peccato, Si ὀgratia natu superaddita: igiti salsi est quod peccatum, ratia priuathie, & se maliter opponuntur. H
forinaliter est: quia priuatho negratia. igitur quanto peccatum in iorem gratiam tollit, tanto ei let dicendum malus peccat victita daretur, qudit simpleκ fornicatio ei leigrauius peccatu, uim adulterium. patet hoc,si simplex fornicatio comittatur ab uno phabente gratiam, ut octo,d dulterium committarii rabalio praeli
bente gratiam, ut unum tantum.
nio frequenter semicatione eommittat,quod sola prima fornicatio, per quam gratia priuatus suit, peccatum fuit, da pia subsequentes: cum sola prima, ct non subsequentes, gratiam p a cistentem abstitierit. Si dici, etiam siil,sua uetes forniscationes este heccata: quia licet de facto non
auferant gratiam,ex quo eam ablatam reperiunt:sunt tamen apta nata eam tollere,&ita non ad actualem gratiae oblationem res pisendum est sed ad aptitudinalem. Gm-tra, quia tunc sequitur,omnia peccata, luantumlibetgenere, aut specie disseremia,es leaequὰ gravia,e anila, quod suppono,elle errorem Stoicorunio molicis merito dan
58쪽
mortalia apta, rata sunt aequalem gratiam tollere: quia omnem ex quo peccatum m ne moriale cuicunq; gratiae, siue parua ,siue magnae priuatiuPopponitur.
)scilicet,quia peccatu deleri,st se alitergratia restimi. pater. Quia di uersa sint benescia, s ossentiri codonet iniuriam sibi irropalam, d offendentem in
pristinam gratiam, S amicitiam restituat: quod inter nomines diuersum esse,&vnum ab altero separabile manifestum est: ac proinde peccatu deleri. no est se aliter idem. nuod gratiam pristinam restitui, etiam sistante lege se inuicem commitemur peccatorum remissio, ct intiae collatio.
a I A , M precati, relinquitur in Deccatore aliquid positiuum reale, per quod lionici dicituri n peccato manere, d illud non quid absolutum est, sed respestivum ' dicitur reatus, seu indignitas positiva.qua scilicet homo ob commissam culpam di nus est sapplicio, & ira peccatum deleri, est huius.
modi reatumdeu indignitatem tolli. riri, seri hunc modu arguitur.&quae. LV rocaiisamesssiciente illius reatus remanentis,uel est ordinatio diuinae voluntatis ordinatis hominem ad lapplicium pro culpa Perpetrata vel est natura peccati, ex quo talis reatus relictus est. Si primit, n5i titur est respectus realis, tum quia habet esse peractum diuinae voluntaris tum etiam, quia relatio illa non est realis dicenda , quae non requirit existentia realem eXtremoria: sed huiusmodi reariis qui fundatur in homi' ne reo, d germinatur ad stapplicium. suo di gnus est, ponitur in reo, S t ri existetia pr
fili iupplicii, quo dignus est nondu posita est. quousq; ad insonu homo ille descraat:
non te itur est respectiis realis.Si dicat secundum, scilicet, quod sequitur realiter natura peccari commissi: cotra est de ceam purae omissionis, quod cum nil positiva sit, non potest aliquid positiuum eissicere:contra etiam est de peccato uod de sen5 est malum, nisi quia prohibitum. tale enim secundum aturam suam non est inductivum praefati reatus. Pr erea post peccatum prius com-ntissum . quaero, an sit in libera potestate Dei, tollere reatu illum, an no si non, igitur impossibile est peceatu deleri. si ipsi un deleti sit reatum pri im tolli:si sic igitur sar, quod Deus illum tollatpro voluntate, uste insum peccatore ternat; ter puniat Cpro comisnpecrato. Patet quia stipplicium non datur homini propter reatu illum , sed Pmpter peccatum. Milod libere commiserat: nec Teatus ille qui esseetias peccati est,iacit hominem dignum lapplicio, sed inobedientia, Sprmaricatio ipsius, per reatum enim illum, nec inobediens sit,nec priuaricator diuini legis, ut con stat: igitur in i erit nem omnino est talis essectus.eX peccato relimis est ad lioe,quia tiomo sit dignus supplicio, d Juste pro peccato puniat, ex quo omni tali reatu per dei voluntatε destructo, dignus est homo, pro praeterita praeuaricatione aeternaliter puniri.
LII ACU ii L tur in peccatore transeim te actu peccati. est aliquid positiuum, sed rationis:&est ordinatio. lua Deccator Deo ordinante est obnoxius sepplicio pro peccato ab eo lec misto,&quadi ullomo est subtali ordinatione, licitur eisse in peccato, dc peceatum deleri , est talem ordinationem tolli: quod fit, qualid , Deus condonat offensam,
nolens lionii lieni pro ea Dunire.
Coim feri modii etia milita et ratior ' quia inde sequi quia peccatum ab homine commissum non posset ullo modo deleti, si ita est, quod non deletur,ut si osemota prcsataDei ordinatione ad poeta amNam illa ordinatio, semel posita in Dei v luntate. tolli amplius non potest: quia esim sit relatio rati odis, qut solum habet esse peractum diuinae voluntatis: relatio avid rationis remoueri no potest,nisi remoto actu voluntatis. unde habet este: actus vero diuinae voluntatis semel positus, remoueri a diuina voluntate non potest, cilin sit omnino immutabilis, & quod semel scit, semper stiuit, fiet, quod semel vult, semper voluit, &voletii friar relatio rationis o tali actu ortarei noueri non Ipotest. Scita necesse est ii
minE semel a Deo ad suppliciu ordinarum, semper adi de esse ordinato, Scita intrium. sit de huiusmodi posti nibus dicendii, curiosainesse quistione hanc. Ad eam tamen respondendo videtur, qudd transeunte actu pecca ti, nil relinquit in peccatore priuatiuu, aut positiuu,unde dicat formaliter esse in peccato:sed hominEesse in peccato duo dici chomine peccasse, &peccatum suum non esse a Deo sibi condonatu. Deus avid dicitur peccata condonare, seu remittere, ut more stipuirisancti loquar: quia illorum non reco datura
59쪽
gehentis ordinatus. Itaq; ordinatio diuinae
voluntatis semel habita, nunqua imouetur in se, eo peccatum deleri,non est Dei ordinationem remoueri secundunt se. Sed sicut Deus aliud ordinat de homine conditionaliter pro tempore, quo illum non poenitet: aliud vero pro tempore, quo p nitet secundum iustitiam huius, autillius temporis, ita peccatum homini imputatur ad po nam pro tempore, quo non Popilitet. Tempore verὀ sequenti, quando pomitere verdincipit, non iam imputatur pro illo tempore ad poenam, ut prius. Et ita tunc dicitur Peccatum deleri, quia pro tunc, secundum iustitiam illius temporis, non ad poenam aeternam imputatur, ut prius. Vnde pa nisi per prenitentia
elicio, hec duo,ut dixi, rina later importati sciliret, hominem peccasse, S peccatu non esse a Deo illi condonatu, nec alia ratios r- malis ad id est inquirenda, nec sunt ide, sed diuersa,peccatum non esie a Deo condonatum, S esse ad poenain ordinatum. Qua doquide primum,quod negat iuueti, saluari potest voluntate existente neutra. Secun dum autem, quod positiuum est,nec nisi volente volutate saluari potest.
deleri seu remitti sinepoenitentia ipsius pec
tet lapsum teporis,esse in casu necessiriam causam verificandi duo contradictoria, scilicet, Petrus est in peccato, Scid gehennam ordinatus, ct Petrus non eli in peccato, nee ad gehennam ordinatus, ut satis constat intuenti. Sed urget adhuc ratio contra ditia, uia falsum vi tur, quod homo dicatur, es in peccato traseunte actu peccati,per hoc, quod Deus ordinat illum ad poenam. Nam elim Deus non sit prius ultor, quam aliquis
sit peceator, dapplicio dignus,prius igi, tur homo est peccator, S supplicio dignus, quam Deus illuni ad poena, seu supplicium
ordineta Non ergo est in Peccato, aut supplicio dignus per hoc, quod ad supplicium
est a Deo ordinatus. Et esim in peccato esse non dicatur per hoc solum, quddfeccatum commisit: nam tunc post peccatu commis sum, semper homo diceretur in peccato esst,etia si l ,eatus sit,sequitur,qubdultra hoc, quod est, homine peccaste, J eum illii ad poenam ordinare,est aliquid aliud medium Interutrunq; assignandum,ratione cuius dicatur esse in peccato, d dignus supplicio, nec videtur quid aliud sit, quam reatus ali uis eX peccato commissio relictus.Respon- eo. satio probat, quod homo non dicitur serinaliter elle in peccato, aut supplicio ὀignus,edqi od est ad poenam ordinatus. Et
hoc veru est.Stat tamen quod diaeimus,landiri. s hominem esse in peccato, ct supplicio dignit quadiu est a Deo ad supplicium pro
Peccato comita ordinatus: nec ramen ad id verificandu est neces lariti, ponere aliquid Politiuum ex peccato ractum , quod inter Peccatum, d Mei ordinationeni mediet.
Ordinatur enim ad poenam,quia dignus est illa: e It autem dignus poma, quia Peccauit, interim quod Deus non condonat. Itam hocatoris, quan uis de potentia ordinata non, a formale, aut virtualem
remitti possit. Cuius corollari j, cum secuda pars supra sit susscienter Probata, prima eriam patet ex dictis: quia peccatu sorii aliter remittitur per hoc, tuta tio amplius ad poenam imputatur, quod es h peccatu, seu iniu-rram, aut ostensam condonare, sed in voluntate Dei libera est condona re iniuri. a, ct onfensam sine poenitentia Peccatoris, ut constat,igitur. Et patet et iani: iuia potest Deus peccatoreonini poenit ita seclusa conserua- re per die sine poena aliqua, Sper men sem.&per annuin unum, duos,¢um,igi D, turdi semper, ta intentum. Si obiicias, noti polle fieri transitum inter haec contra dictoria. s. Petrus est ad poenam ordinatus iternam,&Petrus noti est ordinatus ad poenam aeternam, nisi causa aliqua assignetur, causa autem ei te non potest mutatio diuinqvoluntatis,ut constat, solus etia temporis lapsus causa esse non Potest, quia solus lapsius temporis ini pertinens est, ut quis dicatur in Peccato esse, aut ironeste: superest ergo es lenecellariam mutationem voluntatis ipsius Peccatoris,nec videtur, quae alia mutatio sit in eo neces laria, nisi quod de non potitit ente sat enitens. Confirmaturiquia de iure naturae videtur esse necessariti, hominem poenitere ad remissionem peccati: quia cum Peccatum per voluntatem hominis in malo complacentis,comissum fuit, ita per voluntatem eiusdem in eodem displicctis venit remittendu,iuxta regulam iuris. Res per quas causas nascitur,per easdem dissoluitur.
i 'plum teporisb omni alia mutatione reali seclusa,pone est e cani transitus inter cotradictoria assignata,quod patet ex dictis. Quia post comistum peccatum
homoest in peccato, quaesu Deus illum ad supplis
60쪽
E suppliciam prope ito ordinari, id'non . secundum finale iudicium,sed secundu praesentem iustiuarii, Monditionaliter, ita, ut Deus statuerit dePetro, post peccatum ab eo comitam, illum ad pAnam ordinare, si in hac hora proenti decesserit. Si tamen ubtra horam vixerit, non illum pro commisso Puni et omni alia ipsusPetri dispositione seclusa, diserare hoc esse Deo potabile, est absurdum. vio dato,Petrus est in peccato in hora praesenti, dindycenam ordinatus adsensum dictsi, &lapia hora prisenti, nec
erit in peccato, nec ad poena sic ordinatus, utconstat: via n ulla alia mutatio concurrit prper lapsum teporis, prout diuino placvit beneplacito et a ratio prima non valuit. Α a secundu iam supra probauimus, nono Ess. naturae stricte esse pro
Peccato poenitendu, maxime ad eius remis. mission quandoqui uinus pro sua voluntat pol peccata codonare,prout vesit, mulam satistactione a peccatore exigendo. Et quod dicitur ex regula iuris, habet veritate in multis, stante iurium dispositione οῦ feci' alias. o stanteiultu dispositio admittit
multas fallentias,patet devoto, iuramento, matrimonio,quae per voluntate vovendi, iui Iantis, aut contrandiis, disiales no postunt, F cum in ipsem voluntate ortu habuerint.
nae,quousq; accedat sacrametalis absolutio. a Alii vero et dimissa culpa, simul remittitur tota poena aeterna debita illi peccato, mutatur illa aeterna in temporalem: sed hunec in toto, nec in parte remittit: per conuitionε,nisi superabudans sit.Deo astutionibus breuiter videndu est. Qui dicunt, et postdimissam culea, nulla 'rara πιerna, nec teporalis relinquitur pro comissis selue
da, sit at quia Lcut in eo,quod dixit Do
minus per Isa.idoquesad eos, qui opera charitatis uaterni exerceret. Si fuerint vestra,vt coccinu,quasi nix dealbabui .Et si Herint rubra sicut vermictilus, vesut lana alba sit V eapparethontine, iculta a Diio codonatur, ab omni peccato, tu
eius illico liberatL Similiter p illud Erectis. saepe citatu. Quacuq; hora ingemuerit Pe
cator , non amplius recordaborsum peccatoru: igitur.Similiter, quia si post dimissam culpa maneret aliqua poma pro di sits soluenda, opporteret homine contritu
satisfacere. Quod indedi cutfallam elisca Christiis sufficienter pro nobis satisfiniata etia Christus 15 legitur satisiactione poenalem exegisse ab his, quibus peccata dimittebat,ut patet de peccatrice. α' ste adultera. I. ana8 quibuspectata cbdonauit.Nil
enim ab illa exegit, tres illi hoc dixit. Vade
At mrili timini ui oeccare M. Veru
imino ipsoru voluntate ortu habueranti ἀnam auuia eXVII, Ita. . ergo tuta transeun- an pace, soli amplius ccare , veru
Oncluditur heseati, nil ali explodenda inhuiusmodi asseruo una er
udrelinquitur in peccatore soluenduret pec ronea sit, per ecclesia, tanqOtatis, merito
catum laridicatur,nis debit si poenae riu
nocui obnoxius Per pec factus est. Et dicitur homo esse in tali debito, quandiu Deus habet animum vin Jo di peccatu illud, seu illud ad pomam imputandi. Exit aut Ea debito,*-o Deus com-
donat,prout supra explicuimus. Et quia deIege ordinataDeus peccatore a m fato debito non liberat,nisinterueniente poenitetiar ideo poenitetia de lege ordinata, vi causa necessaria rei nissionis peccatoru, d excons quenti gratiae, sine qua peccata de lege eaderemitti non possint, ut alibi probauimus. Sta oritur inde dubiu. An ita sit, quod sis P -CT MUL Icut per poenitentia cordis deset pecca-
a multis peccatorib' poena aliqua exegistri auteisdem intulit se post remi in illis eorum peccat ut constat de David.2. Regu.i2. Cui cum Diis transtulisset peccatu suum adulterii. s. duiomicidi j postea Dei iudicio in filio sito punitus ruit.Similiter initur de Manasse Rege. et postactam poenitentia de peccatis suis,d . nia obtenta,multa malait' cupopulo suo pro ipsius peccatis, iam dimisesis, perpes Ius est. De poenitentia Manas leuquenti gratiae, sine qua peccata aere emeratui Cn possvncvt alibi probauimus. quae pallas Moritur inde dubiu. An ita sit, quod sis Similiter de Maria sorore Moysi, quae tuta
Ocut per poenitentia cordis deset pecca- est sente diebus extra castra manere ita quoad culpa, ita etia deleatur quoad poenam,tam aeterna, quam teporalem. in qua
quis hone multa multa dixerunt. Quidaemdictae praesumpserunt, quod eoipso, quod culpa remittitur, nullarelinquit 'na pro
peccato soluenda, necariema, nectepo s.
Alij ver quod dimissaculpa per Poenitentiam, adhuc relinquitur remis aeternae ρογrat quo in Moysen murmuraverat: id uepostactam enitentia deeode peccato,Nummoru. i. Ad hunc modum de aliispo stumus exemplificare: sed de his alias. Adde, quod qui idasseruiaex consequeti negati cum purgatorij . ex quo dimitia culpa, nil la penitus manet pro dimissis, hic, vel alibi soluetapoena,quoductum constat in mul