장음표시 사용
61쪽
Α tu conciliis damnatum esse. Sed quia de liis
postea in tractatu de satissa tione agetur, ideo ad alia transire conuenit.
Qii' dicunt per poenitentia dimitti cul- Pam, manere tamen reatu ad pernam Poenam, quousq; sacerdotalis accedat absolutio, sundant se in hoc,quὀd Deus promittit remissionem, quamprimu Peccator contritionem habuerit de peccatis,iuxta illud Isait.16. Ad quem respiciam,nis ad contritum corde 3 Et iuxta illud Psalmisit: Dixi, confitebor aduersus me iniustitiam meam Domino,& remisisti impietatem cordis mei, alibi: Cor contritum, S humiliatum Deus non despicit. Vnde patet Deum Per Poenitentiam intus habitam illico peccata remittere. E cotra vero dixit Chrillus,
non esse peccatoribus sua peccata remitten-d antequam sacerdotes ea remittant, iuXta
illud Ioannis. m. Quorum remiseritis pecca ra, remittuntur eis. Vbi non dixit, quorum remiseritis peccata iam illis remissa fiant, sed remittentur. Vbi notatur praecedere remis. sionem sacerdotalem in terris, S subsequi remissionem in cilis. Hic autem non videntur cohaerere, ut isti dicunt, nisi dicamus, Deum per contritionem remittere peccata quoad culpam: sacerdote vero eadem post-- modum remittere quoad aetemam poenam,
V Sota opus est dicere, quod dimissa culpa,
relinquitur reatus a ternae poenae per sacerdotem auferendus.
TI A modus opinadic5muniter improbatur: quaa,ut ex supradictis patet, non relinquitur in peccatore traseunte a peccati,aliquid remittendu, nisi reatus sternae danationis: nec aliter culpa comi ista dicitur remitti,nisi huiusmodi reatum dimittendo. Non igitur stat culpam mortale dimitti, manente debito danationis aeteret: alioqui simul ellit homo filius regni, Sperditi nis ,regni per charitatem, di perditionis per reatum, quo poenae aeternae obnoxius et f. Praeterea facit ratio aperta: ouia si dimina culpa per poenitentia, manet homo ad po nam aeternam ordinatus: vel igitur manet ad illam ordinatus secundum praesentein iustitiam, vel secundum finale iudicium.Non
primum: quia si in statu praesenti, in quo est, post dimissam culpam per gratiam, de
cederet , absque dubio saluaretur: nec mortem subiret aeternam. Nec secundum: quia loquor de poenitente praedestinato. Uerum quia de hac opinione latius agemus intra-ciatu de consestione, tractando opinionem Hugonis,3 Si cardide sancto Vier ore, quo Crum fuit huiusmodi opinio: ideo nunc supersedendum, vide ibi. Qui dicunt, per pocnitentia cordiscutia
nam tota:sed relinqui poena temporale Nuendam, ut plurimu,de qua nihil remittitur Per contrition nisi superabundans sit,duo dicut.squod poena debita pro peccato mortali, non dimissis quoad culpam: est alterius rationis, seu seeciei a poena debita pro eodepeccato dimitis, quoad culpam rideo tota poena debita mortali per primam contritionem omnino tollitur : sed succedit debitum soluendi aliam temporalem. Vnde communiter dicitur,quia per poenitentiam cordis,
commutatur aeterna poena in temporalem.
tritionem remittitur, nisi sit superabudan . cuius ratio per eosde assignatur. Quia contritio susiiciens, Sciron superabudans, non ordinatur, nisi ad deletione culpae per reo dinatione actus, duin bene displicet id, qae male placuerat, disii remissionem ossenta Per gratiam commitantem ipsam contriti neni. Contritio autem superabundans, Poenam habet adiunctam,quae redundat in viri Dbus sensiti uis ex imperio volutatis dum poenitens in seipso dolore excitat, vel ex necessitate naturq,per qua vires sensitiuae sequotur motum virium superioru, Matione talis poenς dimittitur aliquid de poena temporali, in quam fuerat aeterna commutata. sic dixit Durandus fautor huius opinionis.
tra primu quide:quia di turnitas teporis non variat specie rei. Quod enim albedo duret per longu lepus, aut Perparuu,non inde variatur species. ὀd si mo vivat ad mille annos, aut in perpetuum, siue ad horam solam non variatur,seu mutatur species ipsi'. Igitur quod poena pro P cato debita sit aeterna, aut temporalis, non suissicit ad mutandum rationem, S speciem ipsius Poeni. Pretterea poena aeterna consi stit in poena damni, ' poena sensus: Po na damni, cardita diuini visionis est, in qua
cardita, ratio,aut species non mutat per hoc,
quod homo ad lepus, vel ad semper diuina careat visione. De poena sensus ide videtur, 'ut tristitia quida est,qua in inferno danah. ii patiunt,aut qua per sensum post die iudi- cij tollerabiit. Cui' ratio,&species, seu natura novidet diuersa esse, eius diuturnitate. Hae
62쪽
E Hac ratione motus est Caietanus ad dicedum per roonitentia non tota poena remi ti,sed turn aeternitate eius tolli. d abi sinὸ poenitetia seret perpetua ,ea existente, manet illi teporalis, no variata natura,aut specie ipsius poenae.Et inde cosequcter ait,non esse veram comune sententia,qus tenet, Per Poenitentia cordis aeterna poenam in temporalem comulari,cunt verius dicerei, cnam
eande post poenitentia manere, sed toporalem tantii, conueniret re prius distinguere, Son ita indistincte falsum cum vero asterere. Et quide de poena damni, ut pura priuatione gloris importat, verum est, Per Vternitatem eius, aut teporalitatd, eius speciem, atura non mutari. De poena etia sensitiua,si qua est,ab igne inferni realiter euentura, itidε verum est, eande specie esse aeternam, Saemporale. Attamen de poena interiore ex actibus voluntatis procedete,no ita certu est, eande specie esse aeterna, ct teporalem quandoquide alius est amis,specie etiadisserens, quo mors aeterna volutati displicet, o terna a Deo separatio,ab actu, quo mona temporalis, Steporalis a Deo separatio voluntati displicet,& per consequ& sp cie differre videntur, tristitiae ex huiusmodi actibus tam disseretibus procedetes Simili-F ter alia est poena mentis ex odio Dei, quod danati contra Deum habent, procedes: alia vero ea, quq non ex huiusmodi odio,sed aliunde causatur.Nec dubiu diuersum esse vermem conscietiae, que damnati habent, ab eoque habent hi, qui purgantur, in illis etiam est desperatio maxime crucias, qualis non est in his.Et de huiusmodi poenis metis,quet non nisi damnatis copetere possunt,cerium est eas oes per poenitetiam tolli, sicut Saulpas. Et hinoi poenis metis positi uis recte veriscatur comune dictu. s. l per poenitentia
Poena a terna commutatur in temporalem. I contra secundu occurrit ratio, ilia
non est dabilis innitetia susticiens ad remissione culpae, qui non sit quod imodo superabudans, siue dica contritio superabundas ratione intelionis, siue ratione continuationis siue ratione poetas ipsi c5neXq. Quia quacunq; data coirilione, in quocunque gradu intelionis habeatur,minor illa esset sufficiens ad remissione culpet: quia ut supra dixi in c5tritio in quociiq; gradu, tua inlibet remistb sui scit ad gratiani .Pari ser-ma, uocunq; tepore contritio continuetur, in minori tepore continuata, imo instantaneas ceret ad gratia. Similiter quatacunqnest,&quantulibet breuit pote gestari Gra cordis c6triclo,habet secum poenalitatem annexam, si non sensus, salte mentis. Cilmipsa displicentia de commisit, de se sit sussiciens causa tristitiae,secluse impedimeto,&ita non datur contritio, quae superabudans non sit, hoc est,quae maior non sit, quam ad delendum culpam susssiciat, nisi serte detur
minima contritio, qua minor dari non potest, quod non omnino certum est. Πε confirmatur: qa tanta potest esse contritio, ut tota Poena teporalis remittatur. Et si a summo gradu deficiat contritio, Poena temporalis erit aliquanta, ct quanto magis a summo gradu deliciat, eδ maior luenja venit teporalis poena, sicut ὀ contra, quo magis crescit cotritio, eὁ magis decrescit irena teporalis, siue quoad intentionε, sue quoad durationem. Et ita omnis contritio, luantulacunq; sit,valet ad remissionem
P nae temporalis quoad aliquid sui cte.
Quaestio octaua. olet praeterea
quaeri, an per poenitentiam resurgat homo ad maiorem gratia, S a- Hlorem gloriam,S ad plu
buerat in quo etia multi varia opinati sunt. Vnde dixerunt quidam, ut Henricus,quod peccator per poenitentia solum resurgit ad gratiam minimam nouam, Sciron ad antlaquam,quam, Priusquam caderet, habuerat. Dii aute,ut Scotus, ct Durandus dixeruiar, quod poenites resurgit ad gratia proporti natam bono motui voluntatis, per quam a peccatis resurgitanon tamen redit gratia prius amissa, quanuis antiqua merita redeant. Alii veris,ut Alexander, d yonauentura dixerunt,quod poenitens resurgit ad gratiam proportionata contritioni,per quam resu git,cum opinione praecedete: similiter & r deunt antiqua merita, sed huiusinodi me mla veniunt praemianda secundum finalem
gratiam, in qua homo decedit. De quibus breuiter videndum est Q di xut in poenitete non redire pri - ra bona, a quibus cecidit, nec merita antiqua, nec gratiam, nec gloria, quam prius meruerat, ideo ad dicunt: quia prioribbus bonis ius id propter peccatum suum,dcingratitudinem peccatoripse priuatus est.
63쪽
A Et sicut menti non redeo tantiva pecea sedet Ia peractus Deadisgerita ita ' urgeta non radeunt antiqua in di,etiam si eκcliaritate precedete non fiantrita: sed sicut antiqua peccata non amplius QuEadmoduem Deusin Ce pronii sit lii,
obsunt resurgenta, ita antiqua merita non qui ex charitate operan ,premiu:ita & in le
ge pini sit L qad ipsi Q , corde coci ut t
re Diis per Exechi.i8.qui aequalitervidetur Ligratia admittere, ut in supradictis patet ait de resurgente,&vitam emendante,quia Priores iniquitates,no amplius recordabuntiar: ita subiungit de cadente, seu ad vomitu redeunte,quia sitae iustitiae priores,non amplius recordabuntur. Ratio autequare gratia, ad qua poenitens resurgit,est minima,videtur ei te: na cum Peccator antequa gratia habeat, nulla possis gratia mereri, eo quod humanus amas meritorius ei se n5 potest,nis ex charitate procedauconsequens est gratiam illam prima,non dari poeniteti, secundum quantitate cotritionis, per qua primo resurgit: sed dat tanta, quata requirit, Ssus scit ad hoc, quod illi peccata remittatur, ad id aut suilicit minima gratia,ut constat. Et inde infertur secundu hanc opinione, q uod oti poenitetes resurgunt ad inualdgratiam,
cosequenti ad squale gloria ilii gratiae
correspondente. Verum in eo,quod opinio ait, quod priora bona in poenitere non redeunt, patebit inserius.In eo aut L i fait,quia Π omis poenites relargit ad gratia minima, Sex cole lueti oes poenit dies ad gratia aeci ualem resurgunt, videtur irrationabilis. Quia quoties gratia datur alicui, ex opere operato: sed ex opere operatis datur proportionata actui ,ratione cuius pristat. Et quando firma,qu inducit,recipitiatasis, di minus, uti est eratia gratu facita, eo maior inducit, quo subiectu magis ad illa dispositu est: ac proinde,qui intritus, fruetius c5teritur, maioregraria assequii. Et si Deo grata est &accepta cotritio peccatoris, non dubiis,quin maior contritio, si eidem magis grata,&magis accepta,quam minor.Et quo intesius
ipse panites Deum diligit, non dubiit,quina Deo e esitra magis diligatur: S per cons quens non dubiit quin maiorenaria conferat et,qui maior eruentiore habet poenitetia propter Deu. Nec valet dicere audit Prima gratia non datur propter meritu poenitentis. Quia quanuis humanus amas natura sua meritorius apud Deu non sit: attamen attendedo Dei acceptione, theralitate, qui pro sua bonitate statuit homines
auxta eoru opera remunerare,non dubium,
quin possit homo mereri apud Deum, non
ad aratia, Selotiani gratia corre spondente, a qua cecidit, resurgere tamd ad merita antiqua,d ex consequenti ad gloria illis meritis correspondent' ideo id dicunt, ia gratia, a qua homo cecidit, erat Dei &aDeo graiis data. Qua,quia priuari meruit, addiuste priuatus est: ideo sibi non amplius restituetur,nec nisi,quam de nouo me
wluinor a tiri, qui ex chatitate procedui, w diligit,tanto idum sibi chariorem
poenitentis ad gloriam illis correspondenteni.
tens resumit ad antiqua merita, ct ad gloria illis corresp5dente, coseque ii resurgit ad maiorestoria, non in ad ma orem gratia: quia non ad gratia antiqua, videtur irrationabilis. Quia si ad antiqua in stamaiore gloria resurgit,etia ad maiore gratia resurgere debet. Tum, quia gloria praesepi ponit gratia, dianaior gloria,niaiore gratia,
'usilui'; gradus gloriae suum gradum D
gratiae Pr supponit. Tum Ni.i:qa si resurgit ad antiquam ploria:ideo est, uia per opera amna acquisiuit ius ad illa,n dicunt:quia illam homo meruerat. Igitur ob eanderatione habent cocedere, qudd resurgit ad amis sim gratia, quia ide ius habuit ad illa. Sicut enim de lege per opera bona, homo ille meruerat tanta gloria:ita eade lege per similia,S deopera meruerat illa gratia, qua Pre- habuerat. Loquor de ii omine, qui secunducsimund lege gratia obtinueraticui secundura mune legem non minus debita est grati4 quam gloria, ut iuppono. Tum etia,quia si poenitens reiurgit ad antiqua gloria, ci non ad antiqua gratia: igitur staret homine in eclo magnam habere gloria, puta, ut centum:&paruissimuratiam, ' charitate, puta, ut unum. Patet,si in via centum merit a habuit, per quae meruit gloriam correspondente, centu, di postea cadat in peccatu, Ssinaliter resurgat per pomitentia, viviau,& sic decedat. Conseques aut videturirrationabile: quia Deus quanto alicui maioregloria conseri , seu ad maiore gloria eum ordinat, tan
64쪽
E pagis amicum. Quanto aute aliquis ipsit
Deo charior est S magis dilectus, tanto inaiorem charitate illi itiivii dit. Ergo a primo ad ultimii,quanto aliquem ad maiorem gloriam ordinat, anaiore gloiia a' illi dat,
tanto magis se illi per charitate comunicat. Respodet aliqui ad liaeciquia ita est, quod qui resurgit ad maiore, Scisti qua gloriam, c consequenti resurrat ad antiqua gratiam, non tamen stati iiii pupo nitenti redditam.
yd pos ni uni in sine vitae reddendam, seu quando illi reddetur gloria sibi debita.
Contra liocetiastat ratio probans, quini si xesurgit ad antiquam gratiam per po nitentiam, quod statim sibi conseratur, non illi differatur. Quia si no statim sibi redditur.
hoc ideo esset: quia non est tunc,cum poenitet,capaX illius, ob quam causam dissertur gloriae collatio, quia quadiu quis est viator, non est capax gloriae:aut quia poenitelas ponit obicem gratiae amissae, ob quam causam non datur gratia baptisnialis ponenti obiceni sed differtur:aut quia non est utile, nec expediens ipsi poeilitenti, quod statim sibi reddatur amista gratia, ob qua causam D in peccatoribus ciuibusda tempus viis prolongat, quia ita illis expedit, viret aniplius
mereantur, vel de comissis poeniteant,
e tisfaciant. Aut quarto ideo poenitenti non datur statim gratia amissa,quia per peccatuamisit ius ad illam, ob qua causam nulla fit haeretico postmodum poenitenti iniuria, i bona coi fiscata, eidem poenitenti non m-duntiar:sed nullum m his potest rationabiliter dici,nec huiusmodi causet habent locu in praesenti:ergo. Patet: quia fallatia est, qu
poenires ex corde vero non sit capax gratiae
pilus habitae: falsum etia est,qu' illi grati
obice ponat: Disum est etia,quὀd non sit coueitiens, d Ypediens ipsi pocilitemi illam habere, cum hoc longe illi melius sit quam eam sibi disserri nisum etia est, quod amisexitius ad gratia priorem bsolute loquello. Nam si non a milit ius ad gloria,quam prius
meruerat,quo verum est,quod amisit ius ad pratia, tua lue meruerat, i buerat3 Add quod si no dat sibi cum pri iuu poenitet, trai ta prior, quia anti sit ius ad eam: igitur. nec postmodu venit sibi reddenda ob eandEeauiam, ta illa solutio voluntaria potius,
quam in ratione aliqua fundata videtur. Restat ergo, ii vel antinua gratia nuti,i redibit,t,statim quod peccator vere Poenitet.
d merita priora quae secundusnal3gra Gliam veni ut remunerada, ideo id postremudicunt: quia unusquisq;.secundu quod suo iit sinaliter inuetus, sic iudicabitur cum nee sit locus postea gratia augeat,aut diminuendi. Contra id postreinu vide ,quia opinio haec sit irrationabili, in eo.sciuod ais, quod
merita antiqua primi abunt secundu exigε- .
tiam,seu quantitate sinalis grati , Ron secundu exisentia gratiae, ex qua suerunt et, cita. Primo quid&quia merita praemiabuntur, secundit quod a Deo si ierint accellata, cum de se, s)c natura sua, seclusa Dei accoptatione, humana opera uultu habeant va- larem ad gloria, vitam aeternam.Sed opera meritoria ab homine facta, non acceptantur a Deo secundu gratia finale,s sit secunda gratiam, eX qua proelitialiter fiunt.Quia si lectui dii finalem aratia veniret ad gloriam. acceptadMergo si linalis gratia hominis erit magna opera,quet in vita fiunt, ad magnam gloriam acceptatur, Saparua ad paruam, ergo si nulla erit gratia tinalis, ad nulla gloritiam liumana opera acceptantur, Scita dambis, quia opa bona ex cliaritate, & pq pter,
Deum facta,cum omnibus bonis circuitantiis, non acceptantur a Deo, quado fiunt in casu. quo ea faciens est finaliter decessistus ii sine ulla gratia, quales sunt omnes praesciti. Quod constat in concilio Constan.esse damnatum. Ex consequeti enim sequitur, quod talia opera, etiam si ex toto voluntatis conatu, simul S eΝ tota charitatis inclinatione
fiant, non valent in casu ad augmentii gratiae.Nam si ad augmentu gratiis valerent, ierem ex consequenti ad augmentuhloriae, secundum praesententem tultitiam. Secundo sequitur ex opinione hac, quod aequaliter operates ex aequali conatu, & gratia, ita ut omnia patia sint, non aequaliter ad pretinum acceptatur. Patet,si alter ru,qui qualiter operati sunt, decedat in gratia maξna, alter vero in parua. Quod consequens videtur contra diuinam i illitiainan Lactis litetis nobis significata, per quas docemur Deum. vnicuiq; secudum sua opera redditiarii tam,
pr tu, quam supplici in V nusquisq; enim.
reportabit secundum ea, qui in proi rio corpore gessit. Tertio cotra idei ii, sequi . OMimpertinens esset ex magno feruore oratitatis,alit m paruo operari, S. Vehonenteiri habere contriticii rem,aut remassam, Ad enda re ex cliaritate, aut sine es aritate, ad si-
dicunt, quod Poenite, resurgit ad nem assequendoploriatu, si ita esset, quod gratia cotritioni proportionatam, Deus in acceptando nosti opera adgloria
65쪽
A non respicἰt gratiam praesentem, ex qua si-unt, sed si lem, in qua homo decedet. IAm videamus de principali quaestione: an scilicet, per poenitentiam homo resurgat ad gratiam ami suam, d ad merita priora, simul S ad gloria, ad quam prius suerat
ordinatus.In quo magna est inter doctos c5trouersia, his partem negatiuam tuentibus: illis vero assi rimatiua.Pro his ergo,qui negativa defendunt parte. Arguitur primi quia opposito dato, sequitur, qui, d peccator semper per inmitentia resurgit ad maioreva- clam,d eX consequenti ad maiore gloriam, quam si in peccatum non cecidisset:quo dato,sequitur, quod ex Peccato reportaret co modum. Secundo sequitur,quod poenitensa peccato resurgens semper reperiret se magis idoneu, promptu ad opera charitatis, dilectione Dei, Sproximi, quam erat antequam a gratia priore cecidisset. Nam charitas quanto maior est, tanto magis in- cIinat hominem ad bonum agendum,S dtristia, dissicilia superandum. Terii domo quando post habitam charitate in peccatum cadit,no semper cadit grauius,quam antea unquam ceciderat:ergo,quando a peccato ad gratiam resurgit, non semper surgit tioriquam prius fuerat,d Ja non ad ma- iorem gratiam. Consequetia vides tenere a si mili. Antecedes patet: quia stat, quod olim ceciderit homo i peccata grauissima,& posthabitam gratiam cadat in peccatum simplicis fornicationis aut stirti. Quarto, si peccator, quando poenitet, acquirit gratiam, quam prius amisit: quaero, an eam acquiris ex meritis suis, seu ratione sacramenti suscepti,an non3 Non secundum: quia suppono, stante lege, neminem de nouo gratia acquirere gratum facietem, nisi ex opere operantis,uel ex opere operato virtute sacramenti. Cum eroo poenites virtute sacranaeti, quod nondu suscipit,vi suppono,gratiam non ac quirat: restat, ut ea acquirat eri meritis pro-Priis. Vel ergo ea acquirit ex merito novo,
quod est actus poeniteti per qua a peccato resurgit, hoc non: quia illa contritio sit Dscienter remuneratur per gratia, ut unum: suppono enim csitritionem illam, ut unum, non esse meritoria,nisi unius gradus gratiae. Nec etiam illam magnam gratiam acquirito meritis antiquis: qa homo per opera meritoria,quae nunc agit, non meretur, quod si cadat in peccatu, gratia sibi postmodu conseratur, alioqui homo in gratia extud, mereretur gratia Prima pro tepore suturo post lapsum conferedam. Quod inde vide salsuiu, C quia tunc, si restitutio gratiae post lapsum
eaderet sub meritis antiquis,sequitur, quod homo agratia cadens, posset eam recuper re sine; poeniteria, Gine bono motu voluntatis per hoc solii, quod post lapsum cesset ab aM peccati,d bbicem gratiae restituendae non ponat. Quia cum huiusmodi gratiae restitutionem prius susscienter ineruerit,sequitur, quod ad ea recuperadam, non opus est nouo merito. Quinto ex EZechie. i8. apparet,ut supra tamina est, quod sicut pecca ta priora per poenitentiam subsequentem traduntur obliuioni, ita merita antiquaret subsequentem recidiuam, traduntur obliuioni. Ergo sicut peccata priora, subsequente poenitentia, non amplius redeunt, nec ad aeternam poenam imputantur, ita dolerita antiqua,subsequente recidiua,non amplius redeunt, nec ad gloriam acceptantur.Vnde
S glossa ibidem ait: Sicut ivllum ante peccatorem, non sinuant antiqua delicta, sepeccatore ante iustum veteres iustitiae non iuuant. Pro quo etiam videtur facere beatus Gregorius, dicens: In perpetratione malorum, nulla debet este Iaducia praeteritorum bonorum. Facit etiam Hupo de sancto Victore dicens: Nemo debet in spe cose rectionis peccare: quia quod semel amittitur, amplius non recuperatur. His suadere nput iit aliqui hanc suam allertionein. I tamen poderis Praefatae rationes habeant, facile est ad eas respondendo videre. Ad primum dicendum, quod ex peccato secunda se sumpto, nemo potest commodum per se reportare:sed iram, indignationem Dei,& perpetuam morietur occasionaliter tamen accidi ex peccato aliis quod euenire bonum. Ita enim ev peccato Adae, quonatura humana tam bie ha filii, id bonum fuit subsequutum, quod mus esesceretur homo, in quo humana natura summὸ fuit eXaltata. Ex peccato etia Petri Clitistum ne antis, magnum illi bonum euellit, scilicet, abundans fletus, Christum feruidus,&firmus asse trus: unde meruit setior elle, quam prius. Ex dubitatione . mae in resurrectione Christi, hoc bonum ibli,d globis euenit, ut post ostensionem in nuunt,&lateris Christi transfixi, fides resiurrectionis Christi in illo, don nobis firmare
turdia proposito autem nostro commodum poenitenti eueniens, quo, scilicet, maiorem
gratiam iam habeat, quam prius habuerat, per se m meritis antiquis, illi eue-
66쪽
E nlinon ex peccato: ex quo id boni occasionaliter accidit, quod homine poeniteat, qd illi meritoriunt est. Ad secundum non ie-quitur illatum: quia bene se compatiuntur haeca quod homo habeat maiore charitate, quainptiua habuerat, ct quod non se reperiat tam habilEag opera charitatis, irtutum, sicut prius, liuius ratio est:quia per peccata intercalam,& Poenitentia comissa,di G ponitur homo ad malu per habitus vitiosos
inde genitos, destruuntur etia,aut remittuntur habitus virilitum, qui hominem ad bonum facilitabant: d cita non mirum, si homo maiorem gratiam habens, magis ineptum se ad bonum agendum reperiat. Ad tertium antecedente concesti conseouentia non valet, cuius discrimen aperi u est. Quia dimisia peccata, non riaeunt in recidiuate, Wieadmodum merita priora redeut, quoad acre laticae ad se ria,O gratia in pernitentet. Eran. enim opera meri otia priora perr cratum s sequens nisi ii sicata, tu pec- c. . o vGp nitentia recedente, reuiuiscunt
Eam, ut Pitua, ut patebit poli. Adq .' ixum dice dii, quod poenitens acquirit raui contici ioni proportionata ob meritu ipsius nauta' contriticnis: gratia ver quam amisera ,acquiritex meritis aniles, per quet prius ili, gratia meruerat, idq; concurrenteia lumina Dei bonitate,qua dignatus esl,o - ra bona acceptare non ali in addaiida pia nitetialiter fratia illis correb dent quando fiunt: sed quoties obicem ipsi grati et non
posuerit,eanderestituendu . Obcxaute Peccati non tolli , nisi liomo a peccato comis recedat nec ab eo recedere de lege tu test, nisi per poenitentia,ut supra ostendimus.Ideo menticii gratia prius amisia, restituti ex antiquis meritis, d Elon ex merito coi ritionis nouae qa liςc ad rei laurandu deperdita non requirit tanqua merit si,sed tanquam id, per quod obex deponitur. Quod itide apparet: quia si tanqua meritum coageret poenit cita ad amissam gratia, quo maior esset; α nitentia,S seructior, eo maior gratia est et recuperanda, i Se si falsum: qa impenines eii ad recuperandii gratia anties meritis resplidentem,parua, aut magna eisse contritione. Ad
Mintu dicendii, quod pbat aut Eoritate illa Laechi.non dire9ὰ probare, quod antiqua merita.&gratia amisia in poenitet e redeat: quod fateor, ut postea patebit. Nec obstat. quod ait glix illic citata: quia loquit de pec- tore in peccatis suis permanete, quod illu iustitiae veteres non iuuat, ut suuetur
id verum est. Quia nisi poeniteatinis Ili pro Gderunt sua amiciua merita. Et hoc morio vis detur accipiendii dictum Graeco. ibi deleta citatum. Quod aut deκ Hugone citatum est, procedit, ut ait Thom .de bonis amissis,q rae recuperari non possint, quale est tempus nobis ad salute, S gratia promerenda coce silm,non sic gratia, Scia: ita antiqua, quae quidem pervcram penitentia recuperiatur. Π n igitur secunda sententia, quae comu niores S agis diuini bonitati,& misericordiae consona, tu. x tenet per Poenbtentiam redire omnem charitate prius amir sam, simul diamerita antiqua in diuina acceptatione ad eandem gloria, ad quam prius thera iit acceptata, Pro qua sententia fac re videtur primo, quod ex Erechiele saepe citatum eli, per quem Dominus ait: Si impius egerit pccnitentiam omnium iniquitatum suarii non recordabor, in iustitia quam operatus est, vivet. Et iterum ait: Impietaximpii non nocebit ei: in quacunq; die coi uersus fuerit ab iniquitate sua. Equi biis coiligitur,qudd si Deus non recordatur peccatorum, Peccatore poenitentiam asente, sed
obliuioni ea tradit, ita ac si comitia non sui rsent: Scii commista non suillent, homo ille haberet omnem gratia, quam ante lapsuiu habebat. Igitur etia si post lapsum vere poenitet,eandent, vel aliam eiusdem gradus gra tiam habebit. Si rursus impietas impia non nocebit illi, si commiliarum poeniteat, nil igitur gratiae, aut gloriae prius habitae illi ait feretur. Facit etiam, quod habetur Ioli lis. Lubi ci; in praemisi iter. Conuertimini ad me in ieiunia, fletu, &pLirimi: deinde asdit beneficia illis euentura, Scinter caetera ait. Et reddam vobis annos, quos comedi elocusta, brucus, Naubigo, de eruca. Vbi glossa: Non patiar perire ubertatem spiritualitam, quam animi pecturbationibus perdidistis. Facit ad idem glossa super Leuisti. . dicens: Aeque placet Deo virtus iust rum, S P nitentia peccatorum, quae restis
tuit in gradum pristinii David, ε Petrum. Idem habet gloss. super epistolam ad Hebr. 6. scilicet,quod opera priora qiue per se subsequentia Peccata mortificata sunt, po nitentiam reuiuilouit. Facit etiam Ambros',qui de poenitetia loques, Stasere. Tho ait: p nitentia res optima est, quae omnes deiectius reuocat ad perfemina.Sed hoc non esset,nisi omnis gratia, Sanerita per Poen tentiam redirent. Facit etiam Augusti. in
67쪽
A ner peccatores, aest Deus ories solem suum,
ddit:Nee minus tribuit, quam ante tribuerat munera vitae,&salutis. Quod maxime de poenitetibus videtur veritate habere., Facit etiam Chrysest. diabetur de poenitetia.distin.3.cap. talis.Vbi inter alia inquit de monitente, quod Deus suscipit illum, Selibenter amplectitur, &facit omnia, quat nus ad priorem reuocet statum. Facit rursus Augusti. in libro de poenitentia vera, ct
salsa. cap. 14. dicens: Pium est credere, ut rocepta Dei gratia, quae in ea destruet mala
Priora,etia remuneret bona: ut coni desti
xerit, quod suum non inuenit, amet, siligat bonum, quod in peccatores plantavit. Facit ad idem ratio: quia si post vera nitentiam gratia prius nabita, de gloria eidem gratiae, di seritis antiquis correspondens non rediret, ut prius, sequeretur,quod homo in patria beatus, perpetuo punire tur pro peccato in via commi illa: Scita peccatum comissum, ii qua plene dimitti posset. uela patet, quia priuatio gratiae,&gloriae correspondentis propter lapsum iii Peccatum, Poma peccati filii. Et si prio ratia,&gloria nunquam sunt, sic lapiti restituenda, etiam si vere poeniteat:sequitur,quod . eadem pratiae, di gloriae priuatio perpetuo B manebit etiam si homo ille beatusin patria
regnet, a intentum. Confirmatur, quia opposito to, sequeret, datis duobus,quorum alter in vita sua innumera opera meritoria fecit: alterverὀ nullum, praeterquam,utalasne vitae suorum delictorum, quae militer innumera fuerunt, poenitet, quod tales in caelo squaliter praemiabutur, seque-
Ia patet: si prior post illa innumera merita
priora in peccatum radat, a quo finaliter resurgat per contritionem aequalem contritioni alterius, dote decedant. C sequens tamen videtur cotta diuinam promissionem,
quae sipe in scriptura promittit, siquenq;
mercedem sirorum operum reportaturum,
non lal sim boni operis sinalis, sed omnium bonorum, quae quis in proprio corpore gesest, iuxta doctrinam Pauli. ι . ad idem,homosnaliter poea 1 Uri nitens, Scin gratia decedes
poterit iure a Deo exigere mercedem bono
rum operum, quae antequa caderet, secerat:
quandoquide Deus ad remunerandia omnia obsequia ipsi Deo facta, se obligauit. Si dicas, quod illa lassicienter fuerunt remunerata per gratiam,& per alia spiritualia dona tu Sapia Porsia, quaenobis nesiactibus
Deus ob opera bona eoncedIt, contra. Quia CDeus non satisficit bene operanti, si temporalia praestet, cum ipse aeternam mercedem pro obse inio eidem impensio promiserit risitur iure potest pimitens aeternam mercedem pio prioribus meritis exigere. Si dicas, 'iam Deus illi mercedem aeternam reddit, eκ quo finaliter poeniter, contra. Quia illa gratia, &gloria, quae ob poenitentiam sinalem homini datur, illi delata est ob ipsam poenitentiam, etiam si priora merita, Sabsequia non secisset, & ita iure potest gloriam pri
ribus meritis respondente exigere. Si dicas, quia illam,quam ob priora merita erat habiturus , per peccatum subsequens amittere meruit:ideo sibi non erit postmodum debita: ntra hanc respon fionem Pro parte Dei datam,stat iterum diuina promisito Promisit enim homini poeniteti, non amplius sua peccata imputare: igitur ob peccata prioransi potest Deus ius i. negare huiusmodi piae
nitenti gloria, quam per obsequia antiqua sibi debita secerat is ta stantibus diuinis promissionibus , prenites iure potest a Deo exipere gloriam, Ggratiam, prioribus obsiquiis deuiam, seu correspondentem, S per consequens non potest sibi iure denegari.
' ita nonulla urgent .potissimu Qeontra Andameta nune posita.Et ut omittamus scripturae, d anchoru authoritates infirmare: ex rationibus tamen ultimo factis,
videtur id colligi, qudd peccatu non plendremittis otest, nisi omnia bona per ipsum peccatu ablata restituantur. Nam illis non restitutis, videἴ poena illa priuatiua sempermanere.Contra quod occurrit primJ,quia in baptismo plene remittitur peccatu, tam paruulo, quam adultero obice non ponenti i Saamen bona, suibus primo homines ob peccatum priuati filerunt,non restituuntur, ut patet de iustitia orijnali, de immor talitate,de dominio terii uniuersali, que ii mines ab initio habueriit, quibus per peccatum priuatos este constat.Patet etia de inno 'centia Meti sinati, qua homo postea in peccatum cadens priuatur, deinde ad plenum poeniteat,&satisfaciat non illi restituitur. Patet etiam de virginitate semel per culpam amissa, se aureola virginitati debita, qu ,quanuis integra subsequatur poenitentia, &plena sat latissa tio, non restitui tur corruptae poenitenti. Ad hune modum
posset de aliis Gepli sicari: lytiir ad plenam
Pec tu remissionem, non est nec starium,
68쪽
E omnia bona per peccarum ablata restitui. occurrit alluit dubiui quia AecunUO rationibus videtur colligi, iiiii, Sciaperte doctores lianc sententiam tuentes dicunt limininem poenitentem liabere ius ad gloriam prioribus meritis correspondentent, non obstante lapsu in peccatum postmodum siubsequuto, ratione cuius
iuris potest peccator post poenitentiam contra inum in iudicio aetere, ut gloria prioribus operibus debita ni reddatur. Contr quod arguitur, quod si tale ius ad gloriam illam liomo haberet, maxime id obtineret,
quando opera meritoria agit: sed hoc non, probo. Quia homo viator non aliud, nec aliterius acquirit ad gloria per opera,quam eius opera ad gloriam acceptantiir, cum de se meritoria non sint, nec digna gloria sed opera hominis quantumuis bona, non acceptatur a Deo, ad tantum,vel tanta gloria absolute: sed conditionaliter, scilicet, si perseuerauerit, in tali statu, in quo est, finaliter decesserit, prout scriptum est. Qui perseueraueritviq; in finem, saluus erit. Quod si ita sit, sequitur, qu ued ius ad gloriam linalem Pelidet ex conditionis memu, dux consequenti ante conditionis euentum non
dicitur homo habere ius ad gloriam lina, e Iem, Scita homo cum bona opera facit, &meritoria, nondum acquirit ius ad finalem gloriam ante positam conditionem. DP Udi , P. 4 mmo habet tu ad id,quod
nec suuin est,nec sibi debis tum, sed antequa quis in gratia decedat .gloria aeterna,nec sua est,nec sibi debit s. Si ei sisne gratia decedat. nulla gloria debetur ei, etiam si innumera opera bona prius secerit: ta homo non acquisiuit ius ad gloriam absolute,quaiado opera bona secit. Sed nec
ius acquirit ad gloria prioribus meritis correspondentem , quando per I cmitentiam a peccato resurgit, eo quoa ratione contritio nis propriam mercedent illi iespondentem Pri tendere potest non aliam. SeqWitur ergo
quod si ius aliquias ad gloriam acquirit homo, quado opera meritoria agit, est ius conditionatum, non abstituisi: sic oti d tunc non debetur illi operanii gloria ab lute, sed conditionaliter: sicut d opera illa hona Deo acceptantur ad gloria,nisi secuti impraesentem iustitiaio, quod est ea conditio liter acceptare: sicut nec Deus pro illis operibus gloria promisit absolute, sed conditionaliter. s. si in illis homo usq; ad sinem
Perseuςreh hoc autem, quod homo in huiusmodi opera, his eodhIonale acquIrar, G. no inde fit,quod si postea cadat, emum
poeniteat, qu H habeat aetione contra Dea ad gloria priorib' meritis correspodentem. lnde sequitur,qudit quanuis homo pumitens,gloriam,dc gratiam suae conditioni correspondetem tantilua accipiat, d on eam, quam ob priora merita stet colequutus, si perseuerasset, quia carentia talis gloria: non erit dicenda rima priuatiua.Nam Pomna dicenda non est priuatio,seu caretia gloriae, quae nec ipsius hominis siderat, nec sibi simpliciter debita. Cilni ergo gloria prioribus meritis corrcspondens, nec ipsius poenitentis fiterit, nec ipsi debita, nisi lotum conditionaliter, ut dictum est, sequitiir inualiadam este ratione primis factam, quam non nulli doctores adeo magnifaciunt, ad Probandum hanc communem sententiam.
' homo, quado peccat , priuetui gratia praeliabita, & ploria finali sibi corro spondete,talis priuatio non videiures lepro Prie lintna peccati, nec in eoenana peccati videtur peccans illa gratia unali ptiuari: sidquia peccatum est incopossibile gratiae illi, . ccxptioni ad gloriam. Hnius ratio videtur esse: quia ii priuatio gratiae, de gloriae is est i proprie poena, sequitur, quόd aequaliter peccantes, non aequaliter punirentur,
quod suppono elle contra diuina iustitiam. Nequela patet, si duo in idem peccariam cadant, caeteris paribus, dempto, tu M alter
radat a gratia,ut centum:alter vero a gratia, vivi uni, casus est clarus. Sicut ὀ contra
homini remitti peccata, non proprie est prς nitu boni operis,alioqui inualiter bene operantesmon squaliter primi arentur.Patet iduo squale dilectione Dei eliciant, aut sui aciat ad squale gratia, quoru altercentu perimortalia comitin at, quibus liberatur: altu veri; unum tantu,d casus patet. tur quamuis in peccatu cadens maneat perpetuo priuatus gratia praehabita, S gloria illi correrespondente,non ob id dicendus est .aeternalis ter puniri ob lapsum illum. Et ita rationes supra factae non sunt omnino ei sicaces,cilinbas, de alias dis ultates patianter.
cedendum, nec eiusde sententiae riuadamet ta posita enervantiir, patet hoc, ad ipsis rese pondedo. Ad primum,in quo lusrit,anais i
insectam peccati remissione neces latiuintiu*nama bona Per ipsum peccatum amissio reparan
69쪽
A reparari licendunt, quὀd non, stalean aest reparari , quaead Leatitudinis est titiam
pertineredi cutitur, ut sunt visio,
ad quain fuerat lismo prius ordinatus, cim cons uenti gratia alii beatiturivi prinula. Nam ad liaec acquisiuerat Iionis ius per sua bona opera, Sperobsequia Deo in pen
D. Alia autem bona, quibus contingit si
absolutuna, quo ex Iege sibi promissa litem Cces aeterna negari non potest, ct per l, ic a
tet ad secundia. Nec sequitur. quod ibidem c llarium illa tum praetendit. Quia quanuis gloria aeterna non debeatur simpliciter,d bsolute liminii ii, quandiu in via ess, sed
conditisenaliter, attamen per aduentum conditionis debetur absolute. Et ita hominem mines peccaro miliari, sunt in multiplici in gratia decedente perpetuo priuari s loria different r. an utreparari non pos sibi iam absolute debita, poena proprie est.
sequenti aureola correspondens. Quaedam sunt bona corporalia, ut sanitas, d ita corporalis, sine quom restitutione potest peccatum totaliter omitti: sicut & plene reniis sum est, animo pleve purgata cum Christo regnante. Quaedam simi bona spiritualia praetercliaritatem, ut donum scientiae, linguarum, virtutuni, S prophetiae, quibus, si quando homo ob peccatum priuetur, nonorus est ea reparari ad plenam peccati reniissionem. Et quia iustitia originalis: immortalitas, status innocentiae,dominiumquere uniuersale, Salia huiusin odi non sunt de his, quae ad essentiam beatitudinis pertinent: ideo non mirum, si peccato pleraecon Ad teritu, in quo quaeritur,an priuatio gratiae,&gloriscorrespodentis,qua homo perlapsum in peccatum priuatur, sit proprie maena,dicendum quod si CQuia liuiusmodi priuatio ad poma damni pertinere videtur, ut patet ex dictis. Et quandoari alitur,qucris tunc aequaliter peccantes inae diraliter puniretur. Re . negando sequelani de poena essenti li loquendo,ut pura gloriae carentia importetnam si de poena dant lovitamur, aequaliter plintutur omnes mortaliter
peccantes. Quia haec poena est, homini nema regno Dei exularrita gloria pe
donato, siue per baptismii ni, siue per po
nitentiani, illa in se tormaliter non redeants Horum rat io est. ta l. lud solum est necessarium restitui ad Henam peccati remissionen , cuius priuatio pertinet ad ea, ins sunt de es lentia punitionis, seu poenae peccato debitae: qualia sunt, quae ad poenam damni, ct poenam sensius pertinent : ideoque plene pecccatum non remittitur, nisi gloria prius debita simul, & gratia reparetur, & reatus ad poenam sensus auferatur. Alia autem bona praenumerata n5 sunt talia, quod eorum catentia pertineat ad essentiam poenae peccato debitae, siue loquamur de potara damni, siue de poena sensus,ut patet.' I secundu , in quo de iure ad gloriam lusritur,dicendia, quta homo eoipsis, quod opera bona facit in ob viii Dei S propter ipsum Deum summe dilectu: -- quirit ius ad Aercede aeternam,idq; ex pro
missione ipsius Dei, ut supra tactiam est. Et fateor,quod non acquirit ius absolutu, quo
simpliciter, bsolute sibi gloria finalis debeatur sed conditionatum, ut tactum est, ct hoc ius eonditionatum acquiritur homini, quando Deo obsequiu alici uod praestat,p rificatur autem huiusnodi ius per conditionis euentun .squando sinaliter poenitet, Sinmigratia decedit. Tunc enim habet ius
re in qua carentia, omnes aequales sunt, aut mortaliter treccant. Si loquamur de poena sensus sterna, hanc quant ii ad eius durationem aequalem habetitoinnes aequaliter peccantes. od autem in casu dubii proponitur, accidit huic poenae.s qui ut pecca, prius Phabuerit paruana aut magnani, aut mulatu
gratiam, luodq; ad maena et paruainfuerit gloriam ordinatus. Q ita aequaliter i gloria Dei excludEtur, a lualiter sterno PN-mio priuabutunesto, quod alteri fiterit conditionaliter debit uni: alteri ver4 non, quod constat ad ellentiam poenae damni impertinens esse. Vel dicatur secundo quod poenadamiti non opus est, sit quantitati peccati Proportionata. Patet, quia si duo insideles, qui nunqua gratiam habuerui, ins lualiter peccent, secedat, aequales tamen erunt in poena damni.Ita E contra, si alter aliquando gratiam habuit, consequeri ius ad gloriam: alter vero non, &anal, o in peccatis decedant aequalibus,non erunt in poena damnis uales, seu in Poena priuatiua,cuin alter gratia actu fuerit priuat , seu expoliatus.&alter non. Cuius exemplum ex humana iustitia sumi potest, Si duo in eandem haer sini inciderunt,d intera sint paria dempto
Quod alter erat valde diues : alter vero non . ambo in perpetuum carcerent detrudantur. & utriusque bona omnia consistentur: costat peccata squalia esse, 6 Gamen poena Privavoninousue squale,cilin alter priue
70쪽
E tur multis bonis:inervero pauci sata in proposito, seu in diuino iudicio, cum accidat, cadentem mayam , aut paruam gratiam praeliabuisse: ita accidit aeqnaliter peccantes iniqualiter puniri poena privativa, accipiendo poenam priuatiuam, non ut dicat
Puram carentiam graiit,aut loris: sed ut dicat carentiam gratis P habitet, aut gloriet Prius debit .
cedenti quaestione alia consequitur, an si ilicet, sicut per ponitentiam
antiquam merita redeunt, d gloria, ut prim
Per recidiuam antiqua peccata redeat, S ad supplicium imputemur, ut privi. In qua
quaestione duae sulit opiniones solenes' Tum, quae conmiunior est, onagis pia tonet, quod antiqua peccata pri remisia, non redeunt per recidiuam ita ut ad arternam Pomam,ut prius imputetur.Pro qua sententia solet argui. Primo ex eo, quod saepe eκF Exechie. 18. citatum est.Quacunq; hora in-- gemuerit peccator, no recordabor amplius Peccatorum suorummon ijtur punit Deus reincidentem pro peccatis, de quibus p nitentiam egerat. Hoc enim est Deum rocordari peccatorem quod est velle punire, seu ad poenam illa imputare. E contra vero
non recordari estea ad poenasio imputare. Secudisex canonica laco. i.caPDeus omnibus dat amuenter, non improperat, prout etiam Paulus ait ad Roma.ii. Sine poenitentia sunt dona Dei, d vocatio: igitur, quae Deus semel condonauit. Deus non amplius repetit.Nec eum poenitet ea condonaris: qualiter poenitere videretur, si dimitia
peccata rursus ad poenam imputaret. Tertio in eo,quod dicitur Naum. .mus
non punit bis in idipsum , seu non conis set duplex tiabulatio. Si igitur semel Deus peccatorem in hoc secuto,Pio peccato puniuit, interueniente dolore cordis,d seM-ta satisfactione ipsius peccatoris, quomindo postea pro eodem peccato,eum in alio seculo puniet Quarto, quaero, quando Deus poenitemtὶ commisia remittit, an remittatea absoli
tὰ, an coluitionaliter scilicetinis postea re-ubiniti Non secundum: quia tu Peccata. remitti poenitenti, penderet ex laturo st, Gnu, seu lapsu, aut decessit ipsius poenitentis ita, quJd si verum est, quod reincidet, non
remittuntur peccata: si aute non reincidet, remittutur. Cum igitur Deus certus siticonditionem non stare in eo, qui relapsurus est, csim omnia etiam, quae latura sunt, aperta
sint oculis sitis, sequitiir,quia remissio non
fit poenitenti,quem Deus scit in culpam rota platum. Consequens est falsum, . r neum, quia siue poenitens relapsurus sit, Gue in bono perseueraturus, Deus dat abs
lute gratiam ipsi poenitenti, & per consoquens absolute, sinὰ praefata conditione romiuit peccata per poenitentiam. Quia,ut arguit Durandus, posita absolute causa alici Dis essectus, ponitur absolute essemis, causa autem ex parte peccatoris ad remissioneni peccatorum est 'mitetia,ex parte autem Dei est gratia, eum igitur haec absolute dc sime sutura conditione ponuntur, igitur absolutὰ &sinὰ Diura conditione ponitur Peccatorum remissio. Quo dato, sequitur, qudd quaecunq; eueniat conditio non amplius ad poenam aeternam imputabuntur. Quinto, tota ratio quare dicunt peccata
dimissa redire in recidiuante, est ingratit do ipsus rein identis.Aut igitur qualiscuit; ingratitudo iacit peccata redire,vel non,m- Hsi certa aliqua. Si primum, igitur peccata redeunt in eo,qui venialiter peccat post remis sionem obtenta priorum peccatorii qui constat est. Alsum.Si secundu,demus, isddebeat esse ingratitudo magna, scilicet, mortalis, adhuc ipse habet latitudinem, eX quo
una est maiorinyatitudo, quam altera,igiis tur si per ingratitudinE meretur homo pe cata redire quoad poenam,quae maior ingratitudo est, plura peccata revire meret,quamqv minor est,SEa selsum est,quia in oti irecidiuante omnia dimissa peccata redeant. Sexto,d est confirmatio pricedetis. Aeraliter peccates, aequalitervenitit punien
i,d nusquisq; iuxta quantitate culptii xta illud Deuter.i iuxta quantitat edelicti, erit plagam modus, sed oppin tu accideret, si omnia dimissa in recidiuante redirent. Patet, quia stat, tuta ille,cui plura, &graui
ta peccata dii ni ita sunt,leuius reincidat,puta in simplicem tarnicationE : alius vero,cul pauciora sunt climissa, grauius cadat, Puta ingraue adulterium. Et Patet sequela. I quonia magister,&Gratianus reputant opinionem contrariam probabilem, qua Mnere videtur Humdoctor