장음표시 사용
361쪽
pleat,etiam si intensus conatira , aut intensa voluntas non habe tu
bentur,nam praecepto de diligendo, Deu super omnia satisfacit homo,si Deum espcaciter diligat, ei iam si eius dilectio non sit valde
intensa. Non enim praecipitur, ut intensedi, ligamus, sed ut diligamus. Et quanuis Praecertum sit,ut diligamus ex toto cordear. toto corde no in enlionem importat , sed voluntati, integritatem,Quia ut abi ex Augustino tetigimus,ille dili sit Deum ex toto corde, uicorde indiui eum diligit. Ut si quis
cum deum amat, nil aliud secum amat, quod non propter ipsum Deum amet, talis enim
. toto corde, id est,inrepro, S indiuiso diligit. Si vero cum Dem diligit, secu aliquid aliud
aniat quod non propteriplam Deum amet,
talis cor liabetis Deum, d creaturam diu, sum,nec toto corde Deum amat, iuxta illud Osemir. Diuisum est cor eorum.ltaq; in pretcepto illo de diliyndo Deum toto corde,nocadu actus intentio iub obligatione, sed cor-- dis totalis ac sensum dictum.
. cuius iniensi ex communi sententia, ut alias adduci,sub praecepto non cadit,alioqui staret hominem detestati peccatum suum propter Deum ex toto corde dilectiam, di cum hoc sitimi mortaliter actu peccare, ob deso mi mensioni ,si sub obligatione caderet ipsa intensio.
AA A., quod ait chrysestomus.&habeo asae, ii idemnitentia.cistin.i.Talis. Quod quantulacunq; pcnitentiam quantu- libet breui tempore gestam, deus no respuat, nec patitur iua mercede carere. Bona iii: ures , eritoria poenitentia remissa,nec vitiatur per defectum seruoris, aut intcsonis. Igitui adem de oratione. Adde,quod tali, intensio non iequimur ad peccandum, t surPono igitur nec ad merendit,cum Deus pronior sit ad praemiandu, quam ad punietidia. A I ea autem, quae supra in opposium
sitiit allegata a ius est responsio, si de tepiditate distinguamus,fsteitim quida, qua semoti,Mntenso conatui opponitur, Lillii ex clii dit,ct non est talis terauitas qua scriptura reprehendit,ct damnat . Est alia te riditas quae negli ei uia dicit. Negligentia aute omisi non cebitae diligentiae ves oporumpor &hax culpanda es,&damnanda,sicut S in scriptura damnatur. GD hoc respondetur ad illud ex Apocalypsi a linam calidus aut sigidus esses, sed quia tepidus es Se. Loquitur de tepiditaieri figentiat, ut dixi illud enim dis
est calidumqui ex amore iacit, quod debet. Et qui ex amore potissimum ad obsequeriis dum mouentur, fervidi lant,& faciunt n5 Biciu quod debent vis sit perabundant. Illum vero duit frigidum,qui Deum time ex quo timore ad agendum, salieni quod debet, mouetur. Hi non repelluntur a Deo. Tepidum autem dicit, ui nee amore,nec timore mouetur ad aetendu,quod agenduell. Talis cutipatur. Et quὰd hoc stad memetextus, ap-
Paret, quia statim ad eundem Episcopiun dicitur, Quia dicis, quod diues sum, M. pletatu is nullius egeo. in quo videriit G iscari, quod ille episcopus diuitiis sati tus Scontentus erat, ct sic remisse & ne se genter in operibus Dei se hebebat quasi deo
in nullo indigeret. Igitur non damnabatur ille episcopus ob defectiani feruoris, alioqui non silum teridus, sed etiam stipidus umbret damnandus, ciem frigidus etiam habeat desinum sei uotis& cal iris, ut constit. Igis iatur ille textus iiii coni ra dicta facit. A I ab ex Michaeacitatum.Respond. quia ex illo non sequitur esse necessirium habere intensum conatu aut intemiam voluntate in operibus Dei sed quod do Peamus in illis este solici tuoquelicto de solicitudine,quae neo etiam, seu muissionem
excludit. od etia senisicat Paulus, o mait ut si praelatam ne lὶ seni iam & omissi
nem importat,& ita idem, Quod prius Nec obstat, quod adcit, scilicet, spiritu scrucies. quia hoc exhortatorie dici ζnon pRcepti M. Α ε aliud, quod eX Hieremia citatu ii fiam verbum negligenter, quodissiccitatu ciuit dubium,quia negligentis,non remisitonem vesumatis importat, sed omissonem alicuius, quod debeat fieri. Adde, min toto Hiere. non dicitur, nertigeriter, sed fraudulcteticum ait: Maledictus liomo, qui
opera dei facit fraudule ter. Et notat illic propheta eos, qui in complendis diiuinis iustitidi simulatorie se habent in illis, anquiriquesto aliquo colore, adimi lere omi mei, ecita nil contradicta.
Α , aliud eκ Apocalypsa apparet, tameX sto. .: m ex verbis Hieron. illuepiscopum fuisse negligentem, scilicet an ropiehe endo subditos ei iam si alioqui esset deuotus. Et illa neclidentia omissionem im- Poriati
362쪽
A portat: non seritoris remi onem, nil contra dicta. Q sertὰit enim obiicies, Qui orationε
feruore deuotionis carente Deo OG sertitqui paratur ei, qui animal clauduna,aut reunt, aut debile deo ossert, potens sanum,
ct bonum offerre, sed huius oblatio deo grata no est, sed despectui habita. Igitur qui orationem similiter desectitosam deo offert, per
Peram olliri,cum possit orationeseruida, SPreciosam offerre. Antecedens pater, ex eo, quad in lege vetitu erat animal claudu, aut
cicu offerre. Et Becialiter patet, Malach. i. Ait Deus: Si oleratis caecii ad iminc se si ad immolandia, nonne malu estZEt si offeratis claudii S lamyuidum, nonne malum est Et addit: er,ilud duci tuo si placuerit ei, aut si susceperit faciem tua, dicit dominus: In quo doluinus arguit a minori. Si is, qui potest resti tem
dcao pingue animal&Lanu offerxali aut duci suo pingue a se re,non osterat nisi claudii, aut caecii, aut lan- suidum, certe non sol am no erit regi illi arata oblatio sed displices,& odio habita,quip-Pe qui videatur sibi facta in despemam, & irreuerentiam ipsius. Et postea addit. Ialedictus dolosus, qui habet in grege suo mast
Ium,Sc votum faciens, immolat debile d v mino: Cum igitur qui orat, potestoratione sanam &seruida onerre,&non offert nisi remissam S paxu deuotam, videtur irreuerentiani Deo facere,& ita intentum. - Si hic ratio probaret orati Keipon nem minus teruida deprauatam est e, eῖquὀd possit alia ferirentior onerri, pari forma probaretur omne eleemostna Paruam deprauatam eme, quando pinguior
posset exhiberi. Et similiter omne dilecti ra Dei,&proximi remisiam,prauam esse, quando potest intensior haberi. Et similiter omne beneficium proximo impensum est et Prauit, quando maius illi fieri potest. Et doniq; omnia opera bona in cultu Sino iam Dei ficta, deprauata esse, etia si ex aritate stant,si possent ex maiore charitate dc seruore seri. ae absurda esse, non dubium est. Ideo dicendit,quia ad literavi deturDeus reprobare oblatione animalis claudi, ci, aut languidi, ubi potest masculus sanus offerri. In quo intelligimus Deum rTrobare omne oblequiu aut opus in obsequiti eius factum,s sit claudu, caecum, aut languidum,hoc est, aliqua prauitatare aut macula viiij insectu. Aliud enim est opus imperfectu esse negati-u6quo,scilicet,potest aliud persectius seli.
Aliud est impe se iucsse positive, quod scilicet aliqua macula seu vitio Insemim siti Pri- cmum potest bonum este S meritoris, di deo gratum, ut parua eleemosyna, ieiunium paucorum dierum, oratio ex remissa deuotione facta Secundu vero, quod proer id per claudum, caecum, S languidia signi lieatur, id est, quod aliqua circunstantia deprauate fit,illud quideno est bonu,nec a Deo acceptatu. D tr etiam secundo dici, quia ideo 1 oliet offerre animal claudum, es m& Deo ingratum est, quia offerens praeponit terrena coelestibus,ta quaerit potius quaesita sunt, quam qui Dei, cum sibi pinguia reseruet,&sana,deo aut e languida osserati N5 sic est in orationem parua deuotione facta, qasicorasn5 ita sibi meliora reseruati Itam
non est simile, quod pro simili adductu est.
deprauetur oratio ex dea sectu attentionis, ita, lsi atteila dest, oratio ipsa vitiosa sit, aut saltem
ta nonulli, ut Gabriel, in suo Canone di oxeruntii quis necessaria sit attentio in oratione comuni seu in ea,quae ex praeceptost, in illa tame, quae no eri praecepto, sed ex voluntate dicitur, non est neces Ialia talis attentio,ita ut peccet orans, attentionem no habens. Ratio eiusvidetur, qui aci m oratio in casu no sit trecessitatis sed voluntatis, ideo
sicut sine peccato potest dimitti talis oratio. ita di sine peccato potest abesse attentio. tame placet in hac re huiusmodiri On responsio, invi videtur, et siue oratio dicat ex praecepto, siue ex volutate, tenet orans arietionem apponere,no situ ad assequendii fructu oratidis, sed ad vitandii culpa in orado deu. Tum,quia Christus videtur taliter orantes voce tantum & n5 mente reprehedere,quado Mattiis. dicit: Populus hic labiis me honorat,eor aute eoru IQe est a me. - quo iacit Cyprianus de oratioe tra VHeians,dicens: Quae segnitia est, ali nari Scipi ineptis & prophanis cogitationibus,dudiim deprecaris, quasi si aliud auod debeas magis copitare,q qi cu deo loquaris Quomodo te audari a Deo postulas, cum te isem non audiasὶ Et addit. Hoc est, ab limste in totum non cauere iocest, cum oras dominum,maiestatem Dei offendere. Facit
363쪽
de oratione loques, dicit: Si cum orationem fundimus,quodlibet aliud in corde versamus, etiam si illiad bonum sit, a culpa liberi non sumus. Π ' etia Damascenus S Augusti. di,
in Deu,quo a Deo aliqd decens petitur. Qui igitur mentecilin orat a deo distrahit, de rebus aliis cogitans, talis no proprie, aut vere dicitur orare. lino videtur potius Deu irridere,' eum orare, qui cu ad Deu loquatur, dc adeo aliquod beneficiu petat, facie mentis retrorsum auertit, perinde enim est, ac si quis cum rese lo'uens,ab eo gratiam aliqua potat, simul raciem corporis retrorsum auertat. Quod certe in irreuerentiam S despectu regis cedere 1 idetur.
Iuni dissuadet metis evagationem ad res im-Pertinentes seu vanas, sed etia ad res alioquipias. Ait enim. Nil aliud dum psallitis, praeter id,quod psallitis, cogitetis,nec solas dico vitanda s cogitationes vanas ct otiosas,sed &illae aliaevi: adi sunt illa hora S loco,quo,sci licet, horae dicuntur. Et addit, Salubria sunt,' I. sed minime salubriter inter psallendu ea reuoluitis.Spiritus sanctus enim illa hora straium no recipit,qui uid aliud, 'urm debes, neglecto eo quod debes,obtuleris Et quanqIio dictu Lernardi particulariter procedat
de oratione,quae ex praecepto dicitur, alia tamen suprii citata cu ratione apposta indigerenter procedunt de oratione,qus ad Deum
sunditur,etia si priuata sit,quia,scilicet, dobet apponi attentio,si debet irreuerentia caueri. Itaq; vel homo non oret Deu, vel attentionem habeat. Exempla huius clara sunt. Si quis extra te pus necessitatis, no ex praecerto, sed voluntate vult sacerdoti conliteri, nocesse est contritione habeat alioqui per in Merentiam peccabit, etia si sibi liberiist confessione dimittere. Simillier siquis volutate
vult celerare, aut comunicare, necesse estpri' inente disponat, ne sacramento irreuerentia
faciat. Ita igitur si quis vult Deum orare, &a b eo aliquid petere, etia extra casum necessitatis, opus est attentione habeat tuit et iris reuerentiana,quam Deo, ad quem loquitur, ficeret,si ad Deum loquendo, memisiaciem ad alia diuerteret, ut supra dicebatur. o; arguas: igitur orans semper peccarer,
quoties ines ad alia dismahitur, quod esset omnes serme qui orant,condatare. Respon.N5 sequiturata illa metis euagatio fieri potest dupliciter. s. volutarie S inuolutari . GPrimust,quando orans aduolit se orare, VOlens tame alia diuersa consid rati&hoces quod dico culpa irreuerentis non carere. Secundum fit, quando noscienter,nec eri proposito orans ad alia distrahitur, sed vel co tra voluntato, vel praeterid ioc excusatione habet, ob intelle ius nostri tam naturale volubilitatcm. Vnde no est in potestate nos quin aliquando distrahamur. Et inde est, et
nullum ius obligat orantem, ut continua habeat actualem attentionem, quandita durat cratio,satis est,si orans habeat actualeves virtualem attentione. Et viri uale dicunt arte
tionem, quando is qui orat, post habitam in principio actualem attentionem, perdurat an oratioe, absq; proposito sed ad alia distra hendi ,etia si accidat, quod actu distrahatur. I contra obiicies, quod non deprauetur oratio, nec pa sit durante oratione mentem proposito ad alia distrahere, modo illicita no sint .Quia stat, quia talis in casu orando mereaturrigiturno Peccat se dis strahendo ab actuali attentione ex propos, to. Antecedens patet,quia sit ita,qu id quando coepit orare habuit intentione meritoria, H ua intendebat per oratione aliquod bonua Deo sibi vel alteri impetrare, λεκ hac ii
tentione meritoria imperat oriot oret, cinoratione perduret, Impositu orandi non interrumpatur per propositu oppositi, iam oratio sic continuata Procedit ex voluntate meritoria: igitur est meritoria.Et et non o siet proposit u aliaconsideradi, apparet, quia licet per hoc interrupatur attentio, no tameinictio meritoris aec electio, modo opus bonitate habet potius m interione,seu assectu, quam re at talione,qus actus intellectus est. Et patet etia per exemptu e eo, qui priminsuit propter deu in sanctu Iacobu peregrinari,S no interrupto proposito peregrinatur, etia si interrupatur attentio, Militinerem proposito alia consideret, talis in peregrinodo meretur, quia durat propositu primum 'irtualiter, etiam si arictio non ita duret,sed interrupta sit.
x ιν V ponit unu sessum, scilicet, mad hoc, qu Morus continuatu sit bonum, Ameritori si, susticit quod praecedat ex propo-sto volutatis meritori quod praefuit,&virtualiter manet: hoc enimno sufficit, quia manete illo virtuali proposito, quod meritoriusiit, quando actu aderat, stat,quta illo per
364쪽
A contrariumns intempto, supermetirat aliana ala voluntas,qua homo peccet, Saulic o pus virtute praelati propolati continuatum,
iam non erit bonum aut meritori una. Exemplum est clariam, in eo, qui propositit'r minari, oc proposito percontrariu non Liternipto, incidit in odium alicuius, vel in furtum, quod in itinere continuato perpetrat. Et hoc satis notum est Dico secundo,φ'uanuis positi opus aliud, uti est peregrinatio,m recta intentione praehabita,re te desine culpa cum actuali diuractione mentis e roposito facta, continuari, notamen sic esti oratione. Nam ham specialiter requisit attentionem, ut dictum est,ut irreuerentia vitetur. Et ideo oratio ad Deum silaea, temeraria videtur 5 oontentiva, si ei ex proposito attentio deficiat. mr idem etia ex alio apparet, quia oratio vocalis signu eli orationis mentalis, ne ergo falsum sit signu, necesse est ira,
te oret, qui voce orat, mente autem orare no
test sine attentione,ut constat: igitur deficiente attentione, e sicit metalis oratio maxime si ex proposito desciat, d ex consequenti vocalis oratio manet signum nisum,ciitavitiosum. B V, ' I conditione orationis idem
1 ellacie ratione est aliquid desideratum a Deo petere, velle autem petere a Deo aliquid desideratum,sive petatur mentaliter sive vocaliter, proupponitae tentionem, uuae est intellectus aduertetia ad id an quo voluntas tendit, siquidem nil volitum, quin prFognitum,du ita omnis oratiosi oratio est tam vocalis quam mentatis,p requirit attentionem,actualem 'vide, quando quis a principio orare deum inten it, virtualem tamen in ipsa orationis continuati neot supra tamini est.
- quo facilius intelli redo, vide aliud
elle intentionem, nudat tentione, aliud elemonem,aliud orationem,uel opus. Intentio orantis est, velle obtinere bonum,
quod sibi vel alteri optat.flectio,esi velle orare Deum, cum oratio mediu sit impetradi optatum. Opus vero est ipsa oratio. At telio
vero est ipsius intellectus cognitio seu aduertentia, Opus igitur si humanust, qualis est
oratio, electione imperante proceditiH ctio ex intentione. Vtrunq; aute, scilicet, electionem S intentione, sua attentio naturaliter praecedit, quia omnis actus voluntatis,
suam praesupponit cognitionem. sed sicut
oratio continuatam natura sua non requi
tit elemonem ma Intentionem actu eonim Cnuatam ut constat, cum virtute prioris propositi possit opus continuari, ita nec requirit attentioidem actu continuatam. Sed sicut
continuado oratione vocalem non vere Ora
tur,sed simulatori aut fallaciteriquado propositum orandi per contrariam vauntatem anterrumpitur, ita neq; quando attentio ad alia impertinentia xyranea considera dum ex proposito distrahitur, mutata mina aut interrupta hoc modo attentione, necesse est priorem intentionem orandi quodam P. do inconsequenti interrumpi, quae omnia tanqficilia supponina caeteris abstinendo.
sta esses iam dubium, supposito, quod a
tentio sit necessaria, & haec si triplex, scili et ad verba, ad sensum verboru, S ad Deci ad quem oratio dirigitii siquae istarum est necesiaria ad vitandum culpam, nam de limnecinitate hic arguitur,no de necessitateat et tentionis ad impetrandum optatum. Res p .Ex supra allegatis apparet, quo atten uo ad Deum, a quo bonum petitur, est necessaria,maxime, cum id sit per se de ratione ipsiqs orationis, scilicet, ascensus nidiis in deu, cum pio&humiliasse tu.
at ictione ver4 ad verba ipsa, videbi te pronuncietur, videtur similiter, Psit necessaria, specialiter in clericis, qui ex ecclesis prscepto tenetur vocaliter orare, & bem v nunciare.Hoc patet,quiaattetione ad verba desciete, exponit se recitans Periculono dicendi, quod dicendu es vel no redici lud pronunciadi Ideoculpa no caret, attentionem ad verba ex proposito no habere. hi aliis aute, qui orant vocaliter, Scito ex prae
cepto, est idistinguendum. ia vel oras Uquam dicunt, est alioqui recte d rudenter
composta, qualis est oratio, ut Di scriptura continetur, vel quae ab ecclena ordinata est Raunc no videtur necessaria particularis attentio ad verba orationis ob periculii praedietiim, quia etia si vel oratio no integre L
tur, vel recte pronuncietur ob delectuat
tentionis ad verba, nulla videtur culpa. Si tamen sit oratio vocalis, no aliunde ordinata, sed qua thse orans o tempore deo os eri, necessaria videtur arictio ad verba, ne, scilicet,
si attentio desit, verba inepta d imprudentia dicat,quod culpa non caret, in eo, qui ad regem coeli loqui determinat. Sicut nec culpa carere, quia a rege terrae aliquid perve Da inepta S minus ordinata petereticuasi
qui posset prudeterid petere. Adde, q ob huiusnodi votivitariaimprudentiam exponit
365쪽
oeotiunctent S ad Deum, ad quem loquut ' qui,in sabbato, hocest in die, quam ecclesar V x, risita si ide sntaini, ces blate praecepi , corde Peccet, ille violat
cui sensum verborsi intelligunt, nyt mx, sabbatum, cum nisi . .χ adsensum non hitendant Novi Jeoo ς tinnisabbasi,miam strum
ecclesiae ut r. Nam cum in talibus oratio' pae ad actus interiores se 2bus certum sit, nilimcitii , aut ineptum comineri latisfaciunt sic orantes, si in E poena aliqua assicere, sicut d actus te orationem vocalem componit, Saam Do eus in sua lege onus osseu.necessarium est ad in prudentiam, di imposuit,taliter,ut qui decimaseiment i
F lendendi eum, ciuem orat, se ea Ponat, quod tEplo, sed populi peccata comederet. ad sensum vestam,quibus orandoviitur, videtur Ado,nu, ad actus Levitarum,&G-ζtiendat.ut Num eZ Ordotum Deo gratos resentiqua ad remis attendat, Vt duruum ς se s inpectatorum populi vallax 'in etiam ecclesia quando decimas, α benencia
Nde tamen mi iii aliud dubitam,suPl posito enim, et culpat no caretoso, vel ipse
la orat,no habes ait μ tione, qui necesse est
conseri alicui, potest illi modum imponere, scilicet i horas studiose &deuote si avicta cap. Dolente e celebratione miliarum H ita secundum hanc opinionem, certu eliclericum nonsatisfacere praecepto emem dedicendis horis attente o deuote, si scienter,&maeposito euagatur, imo peccat taliter, ut ait,contraecclesiam, quae distri ,
366쪽
A siint,nisi Cc certo animo die luntate stant, ut suppono, ideo in dictis textibus,ubi penatalis infligitur, fit mentio de animo tali, vel dedeliberatione, vel de scientia Sc.eκ quibus ipsa exterior comissio,vel oniissio talis est,quae puniri mereatur. Vide ubi supra. a secundum de sabbato celebrando, osa quin possit eum nonnullis doctoribus dici, quod per solu peccatu cordis non violat sabbatu,nec praeceptu ecclesiae, quod in sabbato no prohibet opera seruilia,id est, Peccaminosia, sed opera exteriora seruilia,qus seruoru hominu sunt,&ita no solii non violatur sabbatu per peccatu cordis, sed nec
Permulta peccata exteriora, quae no sunt de numero eoru,quq per ecclesia prohibentur.
De quo vide Caieta in sumnia. Vetu admi GD,et de nouocotra sabbatu peccati qui pec
catum tam opere, quam corde comittit, non
tamen dicimus, ut videtur, i talis agit cbtra aeceptuna ecclesiae, sed contra praeceptunipei 5 araturae. Nam eo ipso qui id aliquod
tempus est specialiter cultui ἡiuino dedicatum,ct Deo secratum. siue sit a Deo, siue ab ecclesia ad id dedicatum, tenetur homo noua de propria obligatione Deum in illo tems potano ossendere. Qui enim tunc peccativi. detur sacrilegia committere,hoc autem iure diuino humano vitandu est.Exemplum eli clarum deloco, si sit Deo sacratus, ut est templum,ad hocquod illic Deus foecialiter cognoscatur,& colatur, certe si quis illic ειε ter peccat, xl ra quod sic peccat, videtur no uam osseniam Deo facere. Quod saluatur absq; hoc,quod talis agat cotra prsceptu e clesiae,etia si cotra intentione ecclesii ficiar,
veru hic sub pricepto no cadit .Et ita doctor
sanctus.M.q.irtiarii que pro se citat Adriarius, non dicit, quod qui peccat in sabbato, violat priceptu eccnae,sed et violat labbatu.
Λ a teritu de dispecatione in voto mentali, fateor quod potest Papa dispesare in illo,sed no inde sequitur, quod possit
ad interiora obligare, quia aliud est obligatione tollere, aliud eam inducere. Et potest aliquid obligatione tollere, quod no susiicit inducere. Patet, na pater potest tollere obibeatione voti per filium aut si iam emisit, ut Dabetur numeri N. Similiter ir potesticiitare votu uxoris.Et tame nec pater potestrio obligatione voti imponere, nec vir ori.
Similiter consuetudovitiose introducta per tempus ceri u seruata, sussicit tollere obligationem legis de oppostris tame no surciti
obligationem Mere, nisi rationabD st,
De consuetudine p. sinati. Itaq; non Inlru Cs Papa, veluti communis pater, possit per dispentatione tollere obligationem voti nim-
talis,& cu hoc, quod non possit ad actus cordis immediate luare. λδ Λ tartu,esio et unusquisq; possit rusuς cu eam alteri traditionus&modum imponere non solu mod u sensibile,seu exteriore, sed etia interiorem hoc tamenon sequitur, Whomo possit immediate aut horitatiue alteru ad interioraobligare.Exempla est claru. Potest Petrus dareclerico donu,vel agrii hac lege, ut aliquoties celebret pro illo, vel oret tritu seu consessus,& altero id acceptante, habebit donu cu modo vel onere. Iam certu est Petruimponerem urei suae spiritualem S tamePetrus,cum si priuatus homo, potestate non habet obligandi alium ad actu cordis.Quta si alter manet admoda huiusmodi obligatus, est ratione cotractu squia acceptauit rem cu modo illo, d spse se inmodu voluit obligare. Sicut etiam Papa concedit indulgentias cum modo, scilicet his, qui contriti sint,ct tamen Papa non obligat iminediatdad conuitionem ivit illeatiusti vult lucrari indulgentiam, metur ad contritionem.Si tamen non conteratur,nO re cat cotra praeceptum ecclesiae,quod nullum
est de contritione datum. Et ita ad propositum, esto quod Papa conferet beneficia clericis cum modo illo,vel onere,vi,scilicet,d uoted attentὰ horas persequant, per hane viam nulla inducitur obligatio absoluta ipsi clerico, quia nec obligatur beneficium recinpere nec deuotionem illam habere, nisi conditionaliter, scilicet, si acceptet beneficium, tunc ex illi acceptatione obligaretur ad deuotionem,quia per viam cotramas, ut supra dictum est,'& non per via praecepit ecclesiae. Quanqnec dicendu est,q, benefica dentur eum illo modo, alioqui beneficium amitteretur,modo non seruato,quod esset in aliud Lab1 rinthu incidere. Nec cap.Dolent .m-
stringi ἱ ad benficiatos,utpatet deo illaquarta ratio Adria. salua pacensi satis plines est. ni primi, ς xςΠς quod quinuis e L. aletanus obligare ad actus metis puros,bene tame potest ad actus metis obligare, quatenua respiciunt actus exteriores,aut quatenus eoa qualiscant. Vnde sicut potest prohibere,ne certus actus exterior ex tali animo, puti odio, aut deliberatione procedat, sicut quado e communi asinquisitorem,qui ex odio pro-ctait, aut ex amore procedere desinit, ita si-
367쪽
T mἰlherpotest prcc;pere,ut amas exterior ex certo interiore pro at, in quo quodamo do prc ipit illu interiorein, sed no nisi qua -tcnus exicriore qualificat, quern exteriore
directe praecipit. Et sc est. Praecipit ecclesiacteticis,ut in dicendis horis deuotionem habeant S attentione,ut inde horarii recitatio qualiscata sit, prout intellit ecclesia.Id probat ex cap Dol tes .de celebratione miliarii, Vbi conciliu districte,& in virtute obedientit clericis praecipit, ut ossicium diurnum pariter &nocturnum deuote studiose per- luant.Vbi ecclesia non praecipit ipsam horarum recitatio nem, nam haec iam olim erat
Pricepta S iusta,sed quia indeuote,aut inde ccter perelericos id soluebanthideo prccipit tam striste modum in recitando tenendum, scilicet, ut deuote daudiose fiat. Sed quia non est in hominis potestare cem horas dicit,continue actu deuotionem, Sattentione habere,ideo temperat textus obligationem,
dicen quanti m Deus dederit. In quo ape te videtur: prohiberi indevotio, di mentis evagatio ex proposito, d cienter liabita. Ac proinde reccat contra ecclesis prFeptu, qui scienter a deuotione d Ottentione recc-F dit, ruando horas dicit. Et ita talis,dusi horas dicat omnes, non satisfacit praecepto ecclesiae, quia modum cadentem sub prscepto voluntarie reiicit.Quod satis videtur corisonare solutioni,quam nuper dedimus respondendo ad primum motivum Adtiani. ad hic simul,&cap. Diactes.. V eiu i a dici polletistando in opinio ne hactenus defensata, qt cap. Dolentes. cumi r cipit modu in recitando tenendu quod non negamus, scilicet,ut deuote destudiosdlioudicant, illa tamedeuotio de studiositas, de quibus textus loquitur, n5 est actus inentis interio ed exterior modestia & recollectio, qua osssicium persoluentes, ea euitcnti suae deuotiundindiis, Satteilanc impediutiis et ita sit, apparet in Clementi. de celebratione inissarum,ubi praelatis S superioribus Pr cipitur, ut curent selicitam diligentia adhibere, vi in ecclesiis cathedralibus S colle- satis,ctieri'; aliis,osssicium diuiti u debithreuerete dc deuot dcelebretur.EX quo apparent sub deuota ct debita celebratione non cadit interior mentis deuotio, aut attentio, cum de his non possint ipsi proati certiorari, quamcunq; dili3entia apponant, nec Possunt punire eos,qui sine deuotio interioreoincium dicunt. Clim tamen illic mandeturret latis, ut eos con es t d puniant, qui non deuote Altὰ ossiciu compleuet lati GHro x idetur, quod ci in ecclesia pricipit adhiberi deuotionem Saltemionein, non de interiore loquatur,sed de exteriore, ut di xi qualis est, decens modestia, diaecollemo tuaedani, qua clerici extranea fugietes, quae euotionem Sc attentione mentis impia iit, horas suas persoluunt reuerenter
D ad aliud pro Caietano dictu, scilicet, quod videntur l, squipararιposse,pltibere,ne actus ex tali animo tiat, i steriaecipere,ut actus ex tali animo fialita ideo sicut Papa potest primu,ita de secundu. Viderii et non parincentur,ut praetedit.Et diascrimen est ab erili, nam per hoci prolii t& punit actu ex tali animo procedentdnon sequitur, quod prohibet iplum animui nec verum est,quia prohibeat,& tamen si piniperet actum ex tali animo procedentdne se est pricipiat ipsum animu. Vtrum pater, quia ecclesia proliibetinquisitori, ne inqui rat, vel inquirere omittat ex tali animo, puta odio,vel amore,& solu, quod exterios est punit, uia solu illud exigit. Patet hoc, quias inquisitor ex amore omIttat inerere, Pe cat contra ecclesia, S punit per eam, ut habetur de hsreiicis. puxu ultorii in Cicinem Atina. dc non peccat per actum interiorem, ex quo inquirere omittit, scilicet, Per amorem, quia stat, quod ille amor bonus sit.Et ita conat, Q per liori quod ecclesia prohibet acta
exteriore,ex certo animo prccedente, no inde si,qudis proliubet ipsum animii, ut patet
ex casii Similiterci in prohibet actum exi riorem, ne sat ex certa sciEtia, n5 inde fit, o prohibet ipsam interiore scientia, quae in se mala non est, nec prohibita. Et ita patet prismum.Secundu etia patet, et, scilicet,si prscipit actum exteriorem ex certo animo Procedentem, quod consequeti prccipit ipsiuiuanimum. Patet In casu pr semi, tum ex opia nante, tum etia, quia si clericus dicit integrEI: oras,& tamen deuotionem mentis S attentionem ev intento ni, habet, peccat per opinantem,& no comissili scilicet, orado,cum
horas dieat,sed omisitu no quia horas omitti sed qui, deuotionε ε attention4quado horas persollati,no apponit, ct in hoc directὰ
peccat per opinantecontra prsceptu ecclit. Et ita ex opinioe sequitur, ut staret hominε peccare cUtra ecclesiam, perbolu peccatu cordis, uod est cotra Thoma suu in. .disti.rsq.i.de simonia. ad primu.Etita non occurrit aliquid,quod agatqueu recedereab opinio ne hacten' desensitarive tenet, leccilla nec
368쪽
eium cordis,sed bene actum exteriorem, Ssi ad illum exercendu si necessariu aliquem interiorem habere, tunc ex consequenti h mo tenetur ad illud no immediate ex vi praecepti ecclesiae, sed eo iure naturali dc diuino, quo tenemur illos actus apponere, qui necestiri; sunt adseruandum ecclesae mandata.
A apparet non conseque terdixisse Gabrielem quado ait, quod si dicem
horas ex proposito euasatur , quod non satisfacit praecepto ecclesiae. Et dat rationem, quia haec mentis ex proposito euagallo,non Praeter, sed cotra in tetione ecclesiς est.Coirata me videtur,quia interio ecclesiae secudum eum no cadit lab praecepto, stib quomo nisi actus exteriores cadui: igitur qui contrariatur intctioni ecclesit,etiam ex proposto nor cat c5tra prsceptu ecclesis,quod ad interiora,vt dictu est,non se eXtendit, etia si ab aratione peccet,videlicet, propter irreuerenotia,quet videtur deo fieri, ut supra dicebatur. Durandus cautius S subtilius
V ncle videtur hoc limitasse ad casum, B quo horas dicens ex proposito se occupat in
rebus,vel actibus exterioribus, per quos naturaliter metis alictio impeditur, tuc em videtur peccare cotra prsceptu ecclesit, ct per consequens no satistacit praecepto eccleuae.
Sed hoc veru es , lapposito q upra dicebatur,et ecclia in cap. Dolentes. districte praecipit,vt hors dicatur deuote ct studiose, loquedo de deuotione exteriori,ut sirpra, quae eX- cludit opera exteriora attentione impedientia. Sed li quod dicitur in cap. Doletes.s studiose ct deuot P,de interioribus intelligatur,ec pervia exhortationis S no scepti,tuc nec etia staret in veritate dictu Dura. ut apParet. 1 secundum hunc ni odiam dicendi, haec videtur resolutio, quod Papa non potest iiiiiii ediaid obligare ad actus intextores,nec eos punire. Potest tame prohibere.& punire aetus exteriores ex certo animo Procedetes, non tame potest praecipere exteriores actus eκ certo animo procedentes. Et ita in osticio diuino celebrando non praecerit, ut ex deuotione Scat ictione metis fiant, sed deuotione & attentionem cordis sita sit, exteriorem tamen denotionem eraecepit,&desectum eius pri latis Punicndu commiliti ut supra tactum est. Et per consequens Liise facit quis prccepto ecclest de dic&lis horis, si sine deuotione mentis eas dicat,& etiam si attentionem actu non coni et, sed eri Pro
posito euatetur m δ exlesora quae atten- Citionem impediunt,euitet. His tamen non obstantibus,posset probabiliter contrarium teneri, scilicet,quὁd
potest Papa ct ecclesia prccipere, ct prohibernae punire amis mentis, non seli in prout respiciunt amis exteriores, ut dicebat Caietanus, sed etia ipses acuis cordis puros . Pro qua sententia primo videtur facere conciliu Sangren.ubi inter alia dicitur. Si quis oblationes,quae in ecclesia fiunt, spernendas esse crediderit, memoriasq; sanctoru contenendas, anathema sit. Vbi sola credulis mentis anathematizatur. Et iterui bidd. Si quis ieiunia ecclesii putauelit esse contenenda, perseeta in in sua conscietia iudicans ration dana- siema .Eiit eiu ibide. Si quis nuptias danas, mulierEreligiosam ac fidele cu viro suo do mi diem abominanda crediderit, anathema.
Et iter u ibidem. Si quis carne manducantem eum bona fide sine sanguine& suffocato danandum este crediderit, anathema. Ad hune modum multa illic sub anathema prohibentur,qui ad interiora cordis spectat, ut patet. L. . etiam milium Romanu post Pacit Nicaenii celebratum, in quo inter multa alia,quq anathema seriuntur, dici- Dtur. Si quis de patre 5 Ilio bene sapit, desineto autem spiritu non recte crediderit, het reticus est,ct anathema sit.
lio Toletan. i. aut horitate Leo
tentit Dei, se articulo distinctionis personarum,d se multis aliis articulis,dicitur.Si quis contraria eorum dixerit, vel crediderisianathema. Exemplum de uno. Si quis dixerit,uel crediderit deitatem Christi pas, ibile. anathema. Ad hunc modum de multis aliis dictum est, ubi non solum dicere 'uod -- terius est sed ipsum credere quod interius et anathemate seritur. Π etiam, quod habetur in Concizaciat lio Biachaten. ubi inter alia diiscitur. Si quis credit, quod aliquas creaturas diabolus sua aut horitate in hoc mundo iaci aut tonitrua,fulgura, siccitates, sicut Priscianus dixit,anathema. Et iterum ibidem. Si quis animas ct corpora humana fatali signo credit astringua nathema.
praeterea concilia recentiora,
. 1 aciunt, ei aliter Constan. ubi tradita est se a in sine cocilii proced di contra I, reticos,&eos puniedi Et inter alia qui statuta sunt per inquisitores interroganda, hoc Z i unusm
369쪽
E unum est, Utrum credat, quod illud in sacro
concilio credendu esse determinatur, sit ab omnibus catholicis credendu, Sasserendλlterum, trum credant esse de necessitate salutis,confiteri sacerdoti, terum, Utrum credant,quὀd Christiani contenentes sumpere
sacranientu extremae unctionis,&slenne sbenedictiones matrimonii , he ct mortaliter.Quae quidem ideo statutu a concilio sitit Per iudices inquiti, ut quos reperirent no ita credere,iane hqreticos punirent.Et ita Nerte videtur ex hoc concilio ecclesiam posse solam hiresm mentale punire,habita eius cornitione per consessione partis. Et ita si ecclesia non punit in iudicio riccata cordis, videturquὀdn5 sit ob desectu iurisdictionis. sed cognitionis. . deniq; concilium Balalien.γὀd Tacit in sessione.38. iubet sub psna eK
comunicationis,ne libellu cotra ipsum concilium per Eugenium quartum factu publicare, approbare, seu defendere quis praesumat,seu eidem quouis modo astentire, credere, aut fauere &c. Vbi aperte actus cordis etia purus prohibetur ,& anathemate ferit.
liena parente. Si quis de haeresi si in
talus,aut accusatus ex suspitione cum tam GH suppono,nec dictis, nec factis, viret haereti V cauerit. Talis coram iudice stans interroga tus,an Christianus sit, an credat Christu ese se Deu, ille ingenue fatetur,quod postil fuit baptizatus,mete recessita side Clitisti, di se in errore cordis hactenus perstitisse, Sod-h uc perstare,& h est veru,' vera eius confessio,hic talis abh; dubio punietur per inquisitores. Et si dicat se no habere voluntatε ad sidem redeundi, iudicio omnium iustissi
me comburetur. Iam niani sellum est illum
Puniri pro Blo peccato cordis,& hi est mentali. Patet, quia exterius nuna dicto, aut facto haereticauit .Et in alia conscssione, quam interrogatus facit, veritate dicit, & no h reticat,imo si oppositu diceret, in tiretur. Sudi Pono enim eum intus esse fixum in sua haeresi mcntali. Igitur apertum videtur, quod ecclesia iuste punit solam haeresim mentis. Κου valet licere, quὀd non punit mentalem haeresim, sed vocalem, cum voce se haereticuellemini sestet. Non valet,
quia confitendo voce, quod in te tenet, non creat, nec con si tendo voce, quod in te tenet, non errat, nec confitendo peccat,cum veri atem requisitus, aut coactus fateatur.Si enim
voce tune peccarer, non igitur detiam intquisitores eum minis & tormeritis cogere,ut Glateatur,quod recte tenet. Tum etiam, quia
coiissio Pprii erroris poti sis prodest, quam
obest, caeteris paribus t supPono. valet secundo dicere, ii consit o
ec voce se credere Christumno este
Deu, consequeti voce asserit, Christu non esse deu,&hoc est ii res No valetina aliud est asserere rem sic est aliud credere rem sices Iridicialis voce non asserit, nisi se credere christit no esse Deum,no tamPinde si,ut asistrat Christum non esse deum. Sicut testis, qui de credulitate deponit, n6 ahirmat rem sic esse,quod credit rcm sic esse.Diuersae iii tui sunt praefatae assertiones. ω terito ideapparet,qa potest ecclei sena sa phibere, ne actus utatus&deprauato animo fiat, sicut de multis legi phibuiste: igiletia potest prccipere, ut actus ,
nus,ex bono animo fiat.Et coliquetia pia tu quia ecclesia potestate habet statutat loges hominibus salutares, ad hominu aut Malute non,inus necessariu est mala no agere,
' bona agere,ct ecotra,imo utrunq; homini ciuillitus iniunctu per psal.Declina a malo, S lac bonu. li verisimile est, csia possit utrunq; Praecipere,vel neutru, S cu secundudarino possit, sequii intentu,ut supra inferebatur. Na eo ipso,t potest rinipere ut a m
benemeritorie aut mortaliter fiat, cu id feri non possit, nisi recta exiliente voluntate,&debito sine, apparet,q, recta voluntas Sit tentio potest sub ecclesiae praecepto cadere.
emo exsundametocsitraris opinionis, scilicet.Duradi &Ioan .de Gerson, qui dic ut ecclIam ideo no posse actus cordis prccipere,aut phibere, quia no potest pricipere aliqui cuius transgressere punire non potest,& cu n6 possit acta cordis punire, caeoru cognitio ad eam no spectet, sequii dici Sed contra hanc rationearguitur, uia tunc non posset prohibere actum exteriorem eKtali,vel tali animo procellcntem Patet, quia etiam ecclesa no potest cognosc*e,eX quo animo actus e&terior salini si percoiecturas vi propria consessiondsed moddelia posset ecclesia cognoscere actu puru melis, scilicet, ex coniecturi ,vel propria consessione, S ita sicut potest,phibere ne actus sat ex tali animo, ita potest prohibere,ne talis animira habeatur, etiam omni exteriore actu secluso, Et sta etiam posset Praecipere, ut actus eς tali animo sat, orerit ex coniecturis,vel
conlisione sp ognoscere . si sat ex tali:
370쪽
A animo,neeneri quis ecclesia non possit in- curatus ninistrare,' tamεsislanet illum se Puriora cordis iudicare cuna strepitu iudicii, s-:. v. - o
esim in exteriori sero probari non positiit, rualiter forte multa iura procedunt, in eo, licunt secreta cordis per hominein iudicari non posse, attanie sine strepitu iudicis, donsero conscientiae poena imponere Pro Peccato cordis eo ipso, non ita irrationabile videtur.Sed de his hacten .Quae tame gratia veritatis inqui redae sicut reliqua omia, i in meis eodicibus disputatur, dicta esse intelligatur.
i boritur dubium, An elericus post lioras vocali-: ier dictas, teneat aliqua do eas redi eie, & quam ob causam. Et habet lo- i cithaec dubitatio de ora-.tione deprauata &vitiosa ob indebitam circunstantiam appositam. Secundὀde orati Hedesectuosa, cui,scilicet defuit deuotio,vel auellito. Tertio de oratione deuote Scit tenB tedicta, non tamen cum animo se quitandi vel debitum osticium persoluendi. ira Prima,scilicet, quado ipsa horarumi recitatio est ob circunilantia aliqua deprauata S peccaminosa, dixeriit aliqui, v. s tenetur radicere horas.Ratio, in per eas,
quas dixit, ito satisfecit pcepto ecclesiae. Naecclesia in praeceptis suis semper obligat adactii bonu salte non matu,& nunq actus ma Ius cadit sub prae isto, igi. urin casu cuilla horarum recitatio fuerit actus malus, nolo tur erat de liis, quae sub praecepto cadebant, ct ita non satisfactu est praecepto,dc per consequens intentii. Respon. Dqra videtur positio.& falsa, quod apparet,quia homo potest praeceptis dxi ct naturae satisfacere per actus Peccaminosos, ita ut no teneatur rei terare iactum. Igitur ei tui dede praeceptis ecclesiae tenendii est.Consequetia 1 idetur nota,ct antecedens patet. Naturale ius & diuinum est,ut debitor soluat proximo,quod debet, si ergo Petrus debet loanni deceducatos, octos illi soluat,5 solutioni indebita circunstantia aprinal,quae solutione vitiet, certe ille satisfecit debito ita vi no teneatur iteru illud soluere.lta potest de debito uxorio S paterno, SPoliticina ut alio quocunq; exeniplificari. iu diurno tenet quis balin
sc it,& alterministi eri .esia si ipsa suo cesso doministratio per aliqua deprauesci
cunstanti fati, faciat ut q:, recipiens Sin, ni strans,ita vino i teat fictuni reiterare.
Praeteron mi disper ecclesia statu
.. inruieuinat iuxta ritu eccleia si tram per hoc humatiam gloriain inten dat, satis fuit praecepto deieiunando , ita venon testeaturaterare ieiuniu: igitur. Ad huc
modum imi est de aliis dici. , Falsa vidς π opinio haec. Et ad, rationein tuam pro se secit,scili et, quod ecclesia nunu praecipit nisi actu bonum,uel saltem non malu tate de aetii bo
no in se, k obiective. Nam quod in se, ct dei se malu est,su bpinepto no cadit. Attamen illud,suod a si sic malum est, bene cadii sub Uscepto, quanuis accidat illud per aliqua circunstantia extraneam vitiari,& tamen ira Iud agedo,quod iussum ethcati, facit homo
x t reiterare no teneatur, qualiuis de malitia
pereuna apposita, sit illi poenitendum. igitur responso.Qudd si hora rea L ratio nil aliud habet, unde sint reii tand isi et per aliqua circunstantia depra uale, siue sit circustaria loci, aut teporis audi Vsinis vitiata est, q=no sunt de necetitate ob id hore resterad , secus si alia causa cocurrata DE secundo,id est, te horaru recitatione, cui defuit deuotio Sattetio,an sit de necessitate rei tercida. Et no loquorde illa cui defuit deuollo S attentio actualis solani, quia astuit virtualis, non est dubiit, ni si quod ob illam causam no est necessa tu horas redicere. Sed loquorquado deest actualis& virtuali ut quado ex proposto in ipsa horaru c5 tinuat Ione, ad alia indevota aut vitiose diis. uertitur conleptanda.Respon. Videtur haec dubitatio ex quisti 5e supra disputata quo dam do pedere,scilicet, An ecclesia obligetidi obligare positi prici se ad exteriora.Nam, sed cu multis doctoribus teneamus,qui ced
comuniter dicatur, consequeter tamdaci hac positioncloquedo,videtur, lex quo clericus tenetur ad horas selum ex humano praecepto, lioc aute n5 nisi ad exteriora obligat, conseques est. clericu no teneri ad deuotionem metis S attentione ex praecepto ecclesiae, di per consequens satisfacit prscepto eo .clesiae, si lioras iussias vocaliter eκ voluntate eas per tu i dicat, etia si no liabeat voluta te eas deuote S attet edicedi, supposito ut diicin q, ad id n5 teneatures: ecclest Pricepto.