Historiae naturalis libri XXXVII

51쪽

HISTOR. LIB. XXIX.

XL. Parotidas comprimit columbinum Stercus vel per se , vel cum farina hordeacea aut avenacea . Noctuaeque cerebrum vel jecur cum oleo infusum auricular, aut parotidi: multi peda cum resina tertia parte illita : grylli sive illiti, sive adalligati. At reliqua morborum genera medicinasque ex iisdem animalibus, aut ejusdem generis, sequenti dicemus

volumine.

52쪽

C. PLINII SECUNDINATURALIS

HISTORIAE

LIBER XXX.

Medicinae ex animalibus per morbos digestae.1. MAcim vanitates saepius quidem antecedente operis parte, ubicumque causae locusque poscebant, coarguimus, detegemusque etiamnum: in paucis tamen digna res est, de qua plura dican- I tur, vel eo ipso quod fraudulentissima artium plurimum in toto terrarum orbe, plurimisque saeculis valuit. Auctoritatem ei maximam fuisse nemo miretur, quandoquidem sola artium tres alias imperiosissimas humanae mentis complexa in unam se rede git'. Natam primum e medicina nemo dubitat, aca redigit .

53쪽

specie salutari irrepsis e Velut altiorem Sanctiorem que medicinam: ita blandissimis desideratissimisque promissis addidisse vires religionis, ad quas maxime etianinum caligat humanum genus. Atque ut hoc quoque suggesserit, miscuisse artes mathematicas, nullo non avido futura de sese sciendi, atque ea e caelo verissime peti credente. Ita possessis hominum sensibus triplici vinculo, in tantum fastigii adolevit, ut hodieque etiam in magna parte gentium praevaleat, ct in Oriente regum regibus im- 1 o

peret.

II. Sine dubio illic orta in Perside a Zoroastre, ut inter auctores convenit. Sed unus hic fuerit, an postea & alius, non satis constat. Eudoxus, qui inter sapientiae sectas clarissimam, utilissimamque eam intelligi voluit, Zoroastrem hunc sex millibus annorum ante Platonis mortem fuisse prodidit. Sic & Aristoteles . Hermippus, qui de tota ea arte diligentissime scripsit, ct vicies centum millia versuum a Zoroastre condita , indicibus quoque ata oluminum ejus positis explanavit, praeceptQrem, a quo institutum diceret, tradidit Agonacem; ip' um Vero quinque millibus annorum ante Trojanum bellum tui se . Mirum hoc in primis, durasse me

moriam artemque tam longo aevo, commenta riis non intercidentibus, praeterea nec claris, nec continuis successionibus custoditam. Quotus enim

Plinius T. VII. D

54쪽

C. PLINII NATUR.

quisque auditu η saltem cognitos habet, qui soli cognominantur, Apusorumh, & Laratum Medos, Baiabyloniosque Marmarum , dc Arabantiphocum, aut

Assyrium Tarmoendam, quorum nulla exstant monumenta λ Maxime tamen mirum est, in bello Trojano tantum de arte ea silentium fuisse Homero, tantumque operis ex eadem in Ulyssis erroribus, adeo ut totum opus non aliunde constet. Siquidem Protea & Sirenum cantus apud eum non aliter in-

io telligi volunt: Circe utique & inserum evocatione hoc solum agi. Nec postea quisquam di Iit, quonam modo venisset Telmessum religiosissimam urbem , quando transisset ad Thessalas matres, quarum cognomen diu obtinuit in nostro orbe alienae gentis . Trojanis itaque temporibus Chironis medicinis contenta, & solo Marte fulminante, miror equidem Achillis populis famam ejus in tantum adhaesiSSO, ut Menander quoque literarum subtilitati sine aemu lo genitus, Thessalam cognominaret fabulam , com-dio ple am ambages seminarum detrahentium Lunam. Orphea putarem e propinquo primum intulisse, ad vicina usque, superstitionem ac medicinae profectum, si non expers sedes ejus tota Thrace Mag cessuisset.

Primus, quod exstet, ut equidem invenio, com-

55쪽

HIs ΤΟ R. LIB. XXX. si

mentatus de ea Osthanes, XerXem regem persa rum bello, quod is Graeciae intulit, comitatus: ae velut semina artis portentosae Sparsisse, obiter insecto, quacumque commeaverat, mundo. Diligentiores paulo ante hunc ponunt Zoroastrem alium Proconnesium. Quod certum est, hic maxime Osthanes ad rabiem, non aviditatem modo scientia ejus, Graecorum populos egit. Quamquam animadvertatis summam literarum claritatem gloriamque ex ea scientia antiquitus & paene semper petitam. ici Certe Pythagoras, Empedocles, Democritus, Plato ad hanc discendam navigavere, exsiliis verius, quam peregrination Ibus, susceptis. Hanc reversi praedicavere: hanc in arcanis habuere. Democritus Apollobechen Copliten, & Dardanum e Phoenice illustravit: voluminibus Dardani in sepulcrum ejus petitis: suis vero ex disciplina eorum editis: quae recepta ab aliis hominum, atque tran SisSe per memoriam, aeque ac nihil in vita mirandum est. In tantum fides istis fasque omne deest, adeo ut ii, a qui cetera in viro illo probant, haec ejus esse Ope ra inficientur. Sed frustra. Hunc enim maxime ad fixisse animis eam dulcedinem constat. PlenumqVemiraculi ct hoc, pariter utrasque artes effloruisse: medicinam dico, Magicenque, eadem aetate illam

56쪽

C. PLINII NATUR.

Hippocrate, hanc Democrito illustrantibus, circa Peloponnesiacum Graeciae bellum, quod gestum esta CCC Urbis nostrae anno. Est & alia Magices factio, a Mose '& Ianne & Lotape ac Iudaeis pendens, sed multis millibus annorum post Zoroastrem. Tanto recentior est Cypria. Non levem & Alexandri Magni temporibus auctoritatem addidit pro-

sessioni secundus Osthanes, comitatu ejus exornatus, planeque, quod nemo dubitet, orbem terra-1O rum peragravit.

III. Exstant certe & apud Italas gentes vestigia ejus in duodecim tabulis nostris, aliisque argumen iis, quae priore volumine exposui. DCLvIr demum anno Urbis, Cn. Cornelio Lentulo, P. Licinio Crasso Coss. Senatusconsultum factum est, ne homo immolaretur: palamque suit in tempus illud sacri prodigiosi celebratio. IV. Gallias utique possedit, & quidem ad nostram memoriam. Namque Tiberii Caesaris princi Eo patus sustulit Druidas eorum, & hoc genus vatum medicorumque. Sed quid ego haec commemorem in arte Oceanum quoque transgressa, & ad naturae inane pervecta λ Britannia hodieque eam adtonite celebrat tantis caerimoniis, ut dedisse Persis videri possit. Adeo ista toto mundo consensere, quam

57쪽

HISTOR. LIB. XXX.

quam discordi & sibi ignoto. Nec satis aestimari potest, quantum Romanis debeatur, qui sustulere monstra, In quibus hominem occidere religiosissimum erat, mandi Vero etiam saluberrimum. V. t. Ut narravit Osthanes, species ejus plures sunt. Namque & aqua, & sphaeris, & aere,& stellis, & lucernis, ac pelvibus, Securibusque,& multis aliis modis divina promittit: praeterea

umbrarum, inserorumque colloquia: quae omnia aetate nostra Princeps Nero vana falsaque comperit: io quippe non citharae tragicique cantus libido illi major fuit, sortuna rerum humanarum summa geStiente in profunθis animi vitiis. Primumque imperare Diis concupivit, nec quidquam generosius valuit. Nemo umquam ulli artium validius favit. Ad haec, non opes ei defuere, non vires, non discentis ingenium, aliaque n0n 'patiente mundo. Immensum& indubitatum exemplum est falsae artis, quam dem reliquit Nero: utinamque Inseros potius & qu0 cumque de suspicionibus suis Deos consuluisset, 'O quam lupanaribus atque prostitutis mandasset inqui itiones eas: nulla profecto sacra, barbari licet seri que ritu , non mitiora, quam cogitationes ejR afuissent. Saevius sic nos replevit umbrii

VI. Sunt quaedam Magis perfugia, veluti lenti-

a) non alia, ρ.

58쪽

,4 C PLINII NATUR.

ginem habentibus non obsequi numina, aut cerni vobstet forte hoc in illo λ Nihil membris defuit

Nam dies eligere certos liberum erat: pecudes vero, quibus non nisi ater colos esset, facile. Nam homines immolare etiam gratissimum. Magnus' ad eum Tiridates venerat, Armeniacum de se triumphum adserens, & ideo provinciis grav s. Navigare noluerat, quoniam exspuere in maria, aliisque moria talium necessitatibus violare naturam eam fas nono putant. Magos secum adduxerat. Magicis etiam coenis eum initiaverat. Non tamen cum regnum ei daret, hanc ab eo accipere artem valuit. Proinde ita persuasum sit, intestabilem, irritam, inanem esse, habentem tamen quasdam veritatis umbras: sed in his venescas artes pollere, non magicas. Quaerat aliquis, quae sint mentiti veteres Magi, cum adolescentibus nobis visus Apion grammaticae artis, prodiderit cynocephaliam herbam, quae in AEgypto vocaretur osyrites, divinam, dc contra omnia o veneficia: sed si tota erueretur, Statim eum, qui eruisset, mori: seque evocasse umbras ad percunctandum Homerum, quanam patria, quibusque parentibus genitus esset, non tamen ausus profiteri, quid sibi respondisse diceret. VII. 3. Peculiare vanitatis sit argumentum,

59쪽

HIs T R. LIB. XXX. dis

quod animalium cunctorum talpas maxime mirantur, rot modis a rerum natura damnatas, caecitate perpetua, tenebris etiamnum aliis defossas, sepultisque similes. Nullis aeque credunt extis, nullum religionis capacius judicant animat: ut si quis eor ejus recens palpitansque devoret, divinationis & rerumessiciendarum eventus promittant. Dente talpae vivae exempto, sanari dentium dolores ad alligato adfirmant. Cetera ex eo animali placita eorum, suis reddemus locis . Nec quidquam probabilius invenie- rotur, quam muris aranei morsibus adversari eas, quoniam & terra orbitis ut diximus) depressa adver

satur.

VIII. Cetero dentium doloribus sut iidem nar-xant medetur canum, qui rabie perierunt, capitum cinis crematorum sine carnibus, instillatus ex oleo cyprino per aurem, cujus e parte doleant. Caninus dens sinister maximus, circumscarificato Co, qui doleat: aut draconis os e spina: item enhydridis. Est autem serpens masculus & albus. Hujus et O ZZimo dente circum scarificant. At in superiorum dolore duos superiores ad alligant, e diverso in se Iiores Hujus adipe perunguntur, qui crocodilum captant. Dentes scarificantur ossibus lacertae e fronte Luna plena exemptis, ita ne terram attingant. Colluunt caninis dentibus decoctis in vino ad dimidias partes. Cinis eorum pueros tarde dentientes

60쪽

1s C. PLINII NATUR.

adjuvat cum melle. Fit eodem modo δc dentili cium. Cavis dentibus cinis e murino fimo inditur,

vel jecur lacertarum aridum. Anguinum cor Si mordeatur, aut adligetur, essicax habetur. Sunt inter eos, qui murem bis in mense jubeant mandi, doloresque ita cavere. Vermes terreni decocti in oleo, infusique auriculae , cujus a parte doleant, praestant levamentum. Eorumdem cinis exesis dentibus conjectus, ex sacili cadere eos cogit: integros dolen-xo tes illitus juvat. Comburi autem oportet in testa. Prosunt ' cum mori radice in aceto scillite decocti, ita ut colluantur dentes. Is quoque Vermiculus, qui in herba, Veneris labro adpellata, invenitur, cavis dentium inditus mire prodest. Nam erucae brassicae, ejus contactu cadunt. Et e malva cimices Infunduntur auribus cum rosa eo. Arenulae, quae inveniuntur in cornibus cochlearum, cavis dentium inditae, statim liberant dolore. Cochlearum inanium cinis cum myrrha gingivis prodest: serpeneto tis cum sale in olla exustae cinis cum rosaceo in contrariam aurem infusus. Anguinae vernationis membrana cum oleo, tedaeque resina calefacta, &auri alterutri infusa: adjiciunt aliqui thus & rosa-ceum: eadem cavis indita, ut sine molestia cadant, praestant. Vanum arbitror esse, circa Canis ortum angues candidos membranam eam exuere, quoniam

nec in Italia visum est, multoque minus credibile