Historiae naturalis libri XXXVII

61쪽

HISTOR. LIB. XXX.

in tepidis regionibus tam sero exui. Hanc autem

vel inveteratam cum cera celerrime dentes evelle

.se tradunt. Et dens anguium adalligatus dolores mitigat. Sunt, qui ct araneum animal ipsum sinistra manu captum, tritumque in r0Saceo, & in aurem infusum, cujus a parte doleat, prodesse arbitrentur. Ossiculis gallinarum in pariete servatis, fistula salva, adacto dente vel gingiva scarificata, projectoque ossiculo, statim dolorem abire tradunt. Item fimo corvi lana ad alligato, vel passertim cum rooleo calefacto, dc proximae auriculae infuso, pruritum quidem intolerabilem sacit, & ideo tolerabilius

est passeris pullorum sarmentis crematorum cinerem ex aceto infricare. IX. 4. Oris saporem commendari adfirmant, murino cinere cum melle si fricentur dentes. Admiscent quidam inarathri radices. Penna vulturis si Scalpantur dentes, acidum hal tum faciunt. Hoc idem hystricis spina fecisse, ad firmitatem pertinet. Linguae ulcera & labrorum, hirundines in mulso et odecoctae sanant. Adeps anseris aut gallinae , rima .a ypum cum galla: araneorum telae candidae, &quri in trabibus parvae texuntur. Si serventia Oa

intus exus erint, lacte canino statim sanabitur. X. Maculas in facie, oesypum cum melle Cor-βico, quod asperrimum habetur, extenuat. Item scobem cutis in facie cum rosaceo impositum vel-

62쪽

sa C. PLINII NATUR.

lere; quidam & butyrum addunt. Si vero vitiligines

sint, set caninum prius acu compunctas. Liventia& sugillata pulmones arietum pecudumque, in tenues consecti membranas, calidi impositi, vel columbinum fimum. Cutem in facie adeps anseris, vel gallinae custodit. Lichenas & murino fimo ex aceto illinunt, & cinere herinacei ex oleo. In hac curatione prius nitro ex aceto faciem foveri praecipiunt. Tollit ex sacie vitia & cochlearum, quano latae dc minutae passiin inveniuntur, cum melle cinis. Omnium quidem cochlearum cinis spissat, calfacit, smectica vi: & ideo causticis commiscetur,

psorisque, dc lentigini illinitur. Invenio dc formicas Herculaneas adpellari, quibus tritis adjecto sale exiguo, talia vitia sanentur. Luprestis animal est rarum in Italia, simillimum scarabaro longi pedi. Fallit inter herbas bovem maxime, unde dc nomen invenit, devoratumque tacto selle ita inflammat, Ut rumpat. Haec cum hircino sevo illita lichenaso ex sacie tollit septica vi, ut supra dictum est. Vulturinus sanguis cum chamaeleonis alba: quam herbam esse diximus radice , dc cedria tritus contectusque brassica, lepras sanat: item pedes locustarum cum sevo hircino triti. Varos adeps gallinaceus

cum cepa tritus & subactus. Utilissimum dc in faciemel, in quo apes sint immortuae. Praecipue tamen faciem purgat atque erugat cygni adeps. Stiginata

delentur columbino fimo ex aceto.

63쪽

HISTOR. LIB. XXX. s

XI. Gravedinem invenio finiri, si quis nares mulinas osculetur. Uva & saucium dolor mitiga tur fimo agnorum, priusquam herbam gustaverint,rn umbra arefacto. Uva Succo cochleae acu transfossae illita, ut cochlea ipsa in fumo suspendatur. Hirundinum cinere cum melle: sic & tonsillis succurritur. Tonsillas & fauces lactis ovilli gargarizatio adjuvat. Multipeda trita, fimum columbinum cum paSso gargarizatum, etiam cum fico arida ac nitro impositum extra, asperitatem faucium & de- rostillationes β leniunt. Cochleae coqui debent illotae: demptoque tantum terreno conteri, & in passo dari potui. Sunt, qui Astypataeicas e cicacissimas putent, & smegma earum. Lenit & gryllus infricatus: aut si quis manibus, quibus eum contriverit, tonsillas attingat. XII. Anginis felle anserino cum elaterio & melle citissime succurritur: cerebro noctuae, cinere hi Tundinis, ex aqua calida poto. Hujus medicinae auctor est Ovidius poeta. Sed essicaciores ad omnia, et O 'VM ex hirundinibus monstrantur, pulli silvestrium. I igura nidorum eas deprehendit. Multo tamen Ci scacissimi ripariarum pulli. Ita vocant in riparum cavis nidificantes. Sunt, qui cujuscumque hirundinis, pullum edendum censent, ne toto anno me- ') ac, sph. ut videtur, Ed. Brol. a) distillationes , di sic alibi.

64쪽

C. PLINII NATUR

tuatur id malum. Strangulatos cum Sanguine comburunt in vase, dc cinerem cum pane aut potu dant. Quidam dc mustelae cineris pari modo admiscent. Sic & ad strumae remedia dant: dc comitialibus quotidie potu . In sale quoque servatae hirundines ad anginam una drachma bibuntur: cui

malo & nidus earum mederi dicitur potus. Mille pedam illini anginis, essicacissimum putant. Alii xxx tritas in aquae mulsae hemina dari per arundito nem, quoniam dentibus tactis nihil prosint. Traduntdc murem cum verbenaca excoctum, si bibatur is liquor, remedio Esse. Et corrigiam caninam tercollo circumdatam: fimum columbinum vino dc oleo permixtum. Cervicis nervis & opisthotono, ex milvi nido surculus viticis ad alligatus auxiliari dicitur.3. Strumis exulceratis mustelae sanguis : ipsa decocta in vino: non tamen sectis admovetur. Ajuntdc cibo sumptam idem esscere. Uel cineri ejus sarmentis combustae miscetur axungia. Lacertus viri a P dis adalligatur: post dies xxx oportet alium adalligari. Quidam cor ejus in argenteo vaSculo Servant, ad seminarum strumas. Veteres cochleae cum teSta sua tu sae illinuntur, maxime quae frutectis adhaerent. Item cinis aspidum cum sevo taurino imponitur.

Anguinus adeps mixtus oleo: item anguium cinis ex oleo illitus, vel cum cera. Edisse quoque eos medios, abscisis utrimque extremis artubus, ad ver

65쪽

HISTOR. LIB. XXX.

sus strumas prodest: vel cinerem bibisse in n6vo fictili ita crematorum: essicacius inulto inter duas orbitas occisorum. Et gryllum illinire cum sua terra effossum suadent: item fimum columbarum per se, vel cum farina hordeacea, aut avenacea ex aceto. Talpae cinerem ex melle illinire. Alii jecur ejusdem contritum inter manus illinunt, & triduo non abluunt. Dextrum quoque pedem ejus remedio esse strum is adfirmant. Alii praecidunt caput,& cum terra a talpis excitata lusum digerunt in iopastillos, pyxide stannea, & utuntur ad omnia, quae intumescunt, & quae apostemata Vocant, quaeque in cervice sint: vescique suilla tunc vetant. Tauri vocantur scarabaei terrestres, ricino similes: nomen cornicula dedere. Alii pediculos terrae vocant . Ab his quoque terram egestam illinunt struinis, ct similibus vitiis, & podagris. Triduo non

abluunt: prodestque haec medicina in annum. Omniaque his adscribunt, quae nos in gryllis retu-ὶimus. Quidam & a formicis terra egesta sic ut un- 2tatur. Alii vermes terrenos totidem, quot Sint strum m , ' alligant, pariterque cum his arescunt. Alii Viperam circa Canis ortum cirumcidunt, ut dixi- mu , dein mediam comburunt. Cinerem ' eum dant bibendum ter septenis diebus, quantum prehenditura comburunt, dein c.

66쪽

εα , C. PLINII NATUR.

ternis digitis: sic strumis medentur. Aliqui vero circumligant eas lino, quo praeligata infra caput

vipera pependerit, donec exanimaretur. Et mille- pedis utuntur, addita resinae terebinthinae parte quarta: quo medicamento Omnia apostemata curari jubent. XIII. Humeri doloribus mustelae cinis cum cera medetur. Ne sint alae hirsutae formicarum ova pueris infricata praestant. Item mangonibus, ut laxo nugo tardior sit pubescentium , Sanguis e testiculis agnorum, qui castrantur: qui evulsis pilis illitus Ec contra virus proficit. XIV. Praecordia vocamus uno nomine exta in

homine: quorum in dolore cujuscumque partis, si catulus lactens admoveatur , ad primaturque his partibus, transire in eum morbus dicitur. Idque in exenterato, perfusoque vino deprehendi, vitiato vi ficere illo, quod doluerit hominis: dc obrui tales religio est. Hi quoque, quos Melitaeos vocamus, et o stomachi dolorem sedant adplicati saepius. Transi re R morbos aegritudine eorum intelligitur, plerum que & morte. 6. Pulmonis quoque vitiis medentur & mures, maxime Africani, detracta cute in oleo & sale decocti, atque in cibo sumpti. Eadem res dc purulentis vel cruentis exscreationibus medetur.

67쪽

HISTOR. LIB. XXX.

XV. Praecipue vero cochlearum cibus stomacho e In aqua eas subserveneri intacto corpore earum oportet, mox & In pruna torreri, nihilo addito, atque ita e vino garoque sumi, praecipue Africanas. Nuper hoc compertum plurimis prodesse. Id quoque observant, ut numero impari sumantur. Virus tamen earum gravitatem halitus facit. Prosunt &sanguinem exscreantibus, dempta testa tritae in aquae potu. Laudatissimae autem sunt Africanae: ex his Solitanas: Astypataeicae, & Siculae modicat, ici quoniam magnitudo duras facit & sine succo: Balearicae, quas cavat cas vocant, quoniam in speluncis nascuntur. Laudatae & ex insulis, Caprearum Nullae autem cibis gratae, neque Veteres, neque recentes . Fluviatiles & albae virus habent: nec silvestres Stomacho utiles, alvum solvunt. Item omnes minutae. Contra marinae stomacho utiliores: essicacissimae tamen in dolore stomachi. Laudatiores traduntur quaecumque vivae cum aceto devorata . Praeterea sunt, quae aceratae vocantur, latae, multisa- et oxiam nascentes, de quarum usu suis dicemus locis. Gallinaceorum ventris membrana inveterata & in

speria potioni destillationes pectoris & humi aditus im, Vel recens tosta lenit. Cochleae crudae tritae cum aquae tepidae cyathis tribus si Orbeantur, tussim sedant. Destillationes sedat & canina cutis

68쪽

C. PLINII NATUR.

cuilibet digito circumdata. Iure perdicum stoma

chus recreatur.

XVI. Iocineris doloribus medetur mustela Silvestris in cibo sumpta, vel jocinera ejus. Item viverra porcelli modo inasSata. Suspiriosis multipedae, ita ut ter septenae in Attico melle diluantur,& per arundinem bibantur. Omne enim vas earum nigrescit contactu. Quidam torrent ex his sextarium in patina, donec candidae sant: tunc melle miscent. io Alii centipedam vocant, & ex aqua dari jubent.. Cochleae in cibos his, quos linquit animus, aut quorum alienatur mens, aut quibus vertigines fiunt, ex passi cyathis tribus singulae contritae cum Sua testa & calefactae, in potu datae diebus plurimum novem . Aliqui singulas primo die dedere, sequenti binas, tertio ternas, quarto duas, quinto unam. Sic & suspiria emendant & vomicas. Esse animal locustae simile sine pennis, quod trox alis Graece vocetur, Latinum nomen non habeat, aliqui arbi-2O trantur: nec pauci auctores hoc esse, quod gryllus vocetur. Ex his xx torreri jubent, ac bibi e mulso contra orthopnoeaS, sanguinemque exspuentibus.

Est, qui cochleis illotis protropum infundat, vel marinam aquam, ita decoquat, ct in cibo sumat:

aut si tritae cum testis suis sumantur cum protro

po: sic & tussi medentur. Vomicas privatim sanat mel,

69쪽

HIs To R. LIB. XXX. 63

niel , in quo apes int demortuae. Sanguinem rejicientibus pulmo vulturinus vitigineis lignis combu

stus, adjecto flore mali Punici ex parte dimidia,

item cotoneorum liliorumque iisdem portionibus potus mane atque Vesperi in Vino, si sebres absint. Si minus, ex aqua, in qua cotonea decocta sint. XVII. Pecudis lien recens magicis praeceptis super dolentem lienem extenditur, dicente eo, qui medeatur, lieni se remedium facere. Post hoc jubent eum in pariete dormitorii ejus tectolio inclu- rodi, ' obsignari anulo, terque novies carmen dici. Caninus si viventi eximatur, dc in cibo sumatur, liberat eo vitio. Quidam recentem superilligant. Alii duum dierum catuli ex aceto scillitico dant ignoranti, vel herinacei lienem. Item cochlearum cinerem cum semine lini dc urticae addito melle, donec persanet. Eo liberat dc lacerta viridis, viva in olla ante cubiculum dormitorium ejus, cui

medeatur, suspensa, ut egrediens revertensque attingat manu: cinis e capite bubonis cum unguento: semel, in quo apes sint mortuae: araneus, dc maximme qui lycos vocatur.

XVi II. Upupae eor in lateris dolorIbus lauda tur, dc cochlearum cinis in ptisana decoctarum, quae &'per se illinuntur. Canis rabiosi calvariae

Plinius T. VIL E

70쪽

C. PLINII NATUR.

cinis pqtioni inspergitur. Lumborum dolori stellio

transmarinus capite ablato & intestinis, decocturin vino cum papaveris nigri denarii pondere dimidio, eo succo bibitur. Lacertar virides decisis pedibus & capite, in cibo Sumuntur. Cochleae treῖ contritae cum testis suis, atque in vino decoctae cum piperis granis xv. Aquilae pedes evellunt in aversum a suffragine, ita ut dexter dexterae partis doloribus adalligetur, sinister laevae. Multipeda quo-IO que, quam oniscon adpellavimus, medetur denarii pondere ex vino cyathis duobus pota. Vermem terrenum catillo ligneo ante fisso & ferro vincto impositum, aqua excepta persundere, & de ere, unde effoderis, Magi jubent, mox aquam bibere catillo, mire id prodesse ischiadicis adfirmantes.

XIX. 7. Dysente ricos recreant semina pecudum decocta cum lini semine aqua pota. Caseus ovillus vetus, sevum ovium decoctum in vino austero. Hoc& i leo medetur, & tussi veteri. Dybentericis steleto lio transmarinus ablatis intestinis & capite, pedibusque ac cute, decoctus aeque & cibo sumptus. Cochleae duae cum ovo, utraque cum putamine contrita, atque in vase novo addito sale & passi cyathis duobus, aut palmarum succo & aquae cyathistribus subservesactis & in potu datis. Prosunt &combustae, ut cinis earum bibatur in vino addito resinae momento. Cochleae nudae, de quibus di i