장음표시 사용
41쪽
ostenditque tuum, generose Britannide uentremi et lassata uiris nec dum satiata roeessit.
orte u sein scheint den im . at wieri non eriatater Seham die Rede ete. In talibus rebus non de suo sensu
iudicet, sed certis argumentis nitatur is, qui in eandem uituperationem incidere non uult atque Heinrichius, de cuius athetesibus rectissime Rebe in . Iahrbb. f. mil. u. Ρaed. 1841 p. 127 . Hic ipse sat V locus optime foeditatem . Messalinae depingit, ita ut ne unus quidem uersus deside- rari possit. Quod autem attinet ad . 133-135, eodem iure eiiciuntur ac ΙΙ, 143-148 etc.
6, 15 quamquam et Cappadoces faciant equitesque Bithyni.
quem uersum ingger de uss. spur grauibus argumentis spurium esse uicit, emannus ita seruare onatur ut
Asiani et Bithyni loco mutent et scribatur:
quamquam et Capp. fac equitesque Asiani.
Sed nihilominus remanent dissicultates. minime enim - risimile est, tantum suisse numerum hominum ex omnibus Asiae minoris partibus Romam in seruitutem abductorem, tum manumissorum et postquam equites facti sunt, falsis testimoniis rem suam augentium. Neque igitur quidquam ualet, Hermannum XV, 125, ubi non minor nationum numerus insigni cum ui cumuletur, laudare. Nam illi populi re uera propter saeuos mores noti erant. Tum mihi quidem ineptissimum uidetur esse, Bithynis et Cappado us simpliciter nominatis Galatas, quos non minus quam illos Asianos esse cuiuis notum erat, tam multis uerbis equites Asianos altera quos nudo tradueit GaIlia talo appellari. Isinius u. 15 originem duxisse censet ex Suot. 3
42쪽
, 51 consuetudo mali, tenet insanabile multos
O Isinius ob hasce causas, quibus nihil addi, nihil opponi potest, elicit Iuvenalis postquam per discedas omnes poetas allocutus est, orationem ita nequit debilitare, ut ab omnibus recedat ad multos Totus antem uersu compositus est ex triplici interpretatione uocabuli cacoethes, quo
medici Ceis V, 28, 2. lin. XXΙΙΙ 95. XXIV, 7 ulcera
insanabilia significare solent. rimum enim per On Suetudo mali accuratissime in Latinum conuertitur, tum per insanabile et tenet multos explicatur.
VIII, 4- et Curios iam dimidios umerosque minorem Coruinum et Galbam auriculis nasoque carentena 2 quis fructus generis tabula iactare capaci Coruinum, posthac multa contingere uirga fumosos equitum cum dictatore magistros,
cum Ribb. ut spurios eiiciat, dissicultates, quas praebent, euitat magis quam tollit. Verbositatem, quae eis retentis exoritur, plane ex Iuuenalis ind0le esse, omnibus eis, qui paullo accuratius satiras eius perlegerint, constabit. aruam nominum seriem saepius nobis occurrere, iam supra uidimus. Restat igitur ea quaestio, num alio modo succurrere p088imus huic loco, quem corruptum esse, omnes qui de eo disputauerunt uiri docti consentiunt. Cum inggerum, qui u. 7. cum duobus codd. antem. 5. ponit, locum non sanare Hermannus in us Rhen. IV, 4544s ostenderit, . 5. 6. 7. autem ita locum hic habere non posse constet, aut He manni aut Helarichii Iahniique medendi rationem accipere licet. Et mihi quidem non dubium esse uidetur, quin uno . . eiecto integra poetae uerba reuocari possint. Hunc uersum a Iuvenale non esse profectum praeterquam quod codd. deteriorum genus eum non praebet, ipsius habitus demonstrat. unum Cominum ex eis quae antecedunt
43쪽
repeti nulla est causa, posthac molestissimum est, multa uirga perobscura sunt. Quidquid Hermannus contradixit, Heinrichii sententia maxime est uerisimilis, ex famosos
u. . nostrum uersum originem duxisse Fumosos autem etiam . . deleto locum tenere potest. Nam cogita, tantorum uirorum prolem ante eorum statuas in atrio constitutas obque id fumosas stare, generis tabulam aut manu tenentem aut ibi coll0catam inspicientem et ex ea nomina, aetatem etc. dictatorum equitumque magistrorum ante se stantium pronuntiare, et uidebis propter fumosos er- mannum . . retinere non oportere. - Non grauioribus
causis, quam hic locus, X, 118-124 et XI, 165 170 damnantur. aruae sunt digressiones, quae per se Iuuenali non sunt abrogandae; u. XI, 165 170 difficultates tolluntur, si u. 165, 6 cum Iahnio eiicias. Quid autem de priore loco conclamato statuendum sit, mihi non liquet. Quominus enim Ialinio credam, . 120 1 spurio esse, ea me prohibent, quod et deterior . 122 spectat ad n eo lingua mali pars pessima serui, et v. 119 a deteriο-rum codd. genere transponitur.
VIII, 111-126 si quis in aedieula deus unicus haec etenim sunt pro summis, nam sunt haec maxima despicias tu forsitan imbellis Rhodios unctamque Corinthon despicias merito quid resinata iuuentus cruraque totius acient tibi leuia gentis 3 horrida uitanda est Hispania, Gallicus axis Illyricumque latus parce et messoribus illis qui saturant urbem circo scenaeque uacantem. quanta autem inde seres tam dirae praemia culpae, cum tenues nuper Marius distinxerit Ahos 2 curandum imprimis ne magna iniuria sat sortibus et miseris tollas licet omne quod usquam est auri atque argenti, scutum gladiumque relinques et iaculum et galeam, spoliatis arma supersunt quod modo proposui, non est sententia, uerum est; oredite me uobis solium recitare Sibyllae,3.
44쪽
plane ex noluntate sua Ribb. uel scriptor miri illius exemplaris Iuvenali abrogat. Cur enim tant numero uersuum n. 98-110 addere non uult Si omnino digressiones tollendas esse censeas, totas, non ex parte tollas Vix opus est, talem eiiciendi rationem uno tantum uerbo tangere. Sed duo sunt loci in hoc uersuum numero, de quibus, cum a compluribus uiris doctis eiecti sint, pauca mihi erunt dicenda. Prior constat verss. 111 et 112. Vbi cum Her- manno scribi:
haec etenim sunt pro summis Bello Rhodios etc.
duobus hemistichiis sublatis, ea uetant, quod et uix uerisimile est, locum ita ab Iuuenale scriptum in eam, quam nunc codd. praebent, formam mutatum esse et nihil manifestin est, quam . 111 et 112 ex tribus glossematis compositos esse Verba enim si qui in aedicula deus unicus a librario in margine ascripta sunt, ut explicentur si quod spectabile signum, alter addidit haec etenim sunt pro summis, tertius nam sunt haec maxima. Cum autem hae particulae nos uersus non complerent, addita sunt ex eis, quae secuntur despicias tu. Alterum locum, . 124, retinendum censeo, cum neque armorum ennmerati neque subsequens sententia generalis, quae est, quae antecedunt, comprehendit, apud Iuvenalem sint mirae Hermannus autem scuto gladioque relictis etiam iaculum demi Ahorum mentionem antegressam uetare rectissime commemoret.
Versuum quos HI, 202, 3 legimus:
damnat enim talos habitus; et damnat et odit ne galea faciem abscondit mouet ecce tridentem,
priorem ob repetitum damnat et quod nulla causa sit, cur illud de ammetur, aldamus in eitschr. s. Alter-stumsW. 1838 p. 1144 eiicit, item Rupertius et Heinrichius. Verbum damnat repetitum suspitionem apud Iuvenalem
45쪽
mouere nequit, quippe qui saepius eum ui quadam uocabulabis ponat. Minime autem mirandum puto, quod u. 202, 3 magna cum ui proferuntur. Si enim aldamus dicit, patere, Gracchum illos habitus ipsos non uituperasse, sed sibi non
opus esse ueste mutata putasse, non minore iure dico,
Gracchi illius audaciam et impudicitiam tantas fuisse, ut tales habitus non solum superuacaneos haberet, sed etiam damnaret et odisset. riorem . 202 partem damnat habitus ab ipso Iuvenali additam esse, innumeri eiusmodi loci de quibus supra disputatum ostendunt. Ne --tem cum Hermanno et Ribbeckio legamus:
damnat enim tales habitus mouet ecce tridentem
eo prohibemur, quod id ipsum grauissimum est, eum ne galea quidem faciem abscondisse, neque opponi potest, id iam eis quae secuntur contineri, ubi nudus uoltus commemoratur. Nam totius loci uerbositas talia offensioni esse
Sed uideo, me nimis diu in singulis locis, quos Ribbeckius uel eius uetus exemplar satirarum Iuvenali abstulit, poetae restituendis morari iamque quasi infectum seribendi eius genere in digressionem incidisse, cuius finem non perspicio. Satis mihi est ostendisse, quo inre Ribb. tantum uersuum numerum Iuvenali abrogauerit. Neque alia ratio est eorum uersuum, de quibus nihil disputaui, ita ut mihi quidem constet, ne unum quidem uersum eorum, quos primus Ribb. deleuit, spurium esse. Retineamus igitur eos intellegentes, si ut spurii eiiciuntur, nihilominus similitudinem, quae intercedit inter priores satiras et posteriores, minus tolli quam minui. De qua quod attinet ad dicendi genus, eis, quae supra dixi de uniuerso stili genere, pauca tantum addenda sunt de inusitatioribus quibusdam uerborum et eligendorum et coniungendorum rationibus, quae ut in prioribus, ita in posterioribus quoque satiris nobis occurrunt.
46쪽
Saepius inuenias uerborum modoS tempora, numeros, personas mutata, quarum enallagarum primam deterioris generis codd. plerumque aliis lectionibus substitutis remouere conantur. Sed quominus eo Sequamur, non olum Ρithoean auctoritas et reliquarum enallagarum numerus Obstant, sed etiam id quod tribus locis Ι b5. ΙΙ, 185. XV,
171, et metri leges et omnium codd. 0u8ensus modos mutatos tuentur. Altero enim loco Lachmannum nimis audacter condia coniecisse Hermannus in Vind. Iuu Gott.18544 13 stendit et hic Doederlinii coniecturam crediderunt paenultimae breuitas, quam Ιuu in III plur. persnumquam admittit, reiicit. Octo autem locis modorum enallagen repperi I, 22-64, ubi cum primum regit ducat, figat, teneat, uentilet, queat, ueniat, Summoueant, tum subito indicativi premit, bibit, fruitur secuntur, quos rursus coniunctivi accipiat, putet, feratur, excipiunt. I, 158, 9 vehatur, despiciet. IV, 101, 2 intellegat miratur. I, 214 dabit excludatur. VII, 185 componat condit. X, 144, 146 iubeant pingit. I, 130 1: comparet despicit. XV, 169 - 171 sufficit crediderint. - empora mutantur: I, 155 157 lucebis deducis. XII, 2 s. iacuit raucunt, is de St. XIV, 29 s inusinit - posuit. - Numeros mutatos ostendunt ΙΙ, 166, 7 uenerat -- fiunt, ΙΙ, 229-242: imponite, exigite bis inquit. - secunda persona ad tertiam hoc tantum loco et V, 19 quid ultra quaeris habet rebius etc. transitum fieri inueni. Vt autem hac in re, ita quod attinet ad usum participiorum ut act. quem singulari quodam studio uuenalis
appetit, priores et posteriores satira consentire apparet. Quorum cum maior pars ex communi sermonis more id
exprimat, quod aut simpliciter futurum est. I, 34. IV, 10. VI, 44 277. XI, 8. 13. XIV, 9 314. XVI, 28. aut ali-
47쪽
116 133. VIII, 130. XIV, 9.), nonna1ssa tamen restant, pro quibus exspectaueris praesentem. Sic et IV, 88 prolocuturi exspectaremus loquentis, et Ι 18. IV, 50. V, 32. X, 58. X, 8 49. XII, 56 parit. lat ea tantum significant, quae fert natura eius rei aut hominis, cui apposita sunt. Formae quam uocant etymologicam haec exempla repperi I, 16 altum dormiret, ΙΙ, 3 Bacchanalia uiuunt VI, 63 Ledam saltante Bathyllo 425 totum oenophorum sitiens 485 intonet horrendum, 17: grande sonat. XII, 128 uiuat Nestora totum. XIV, 295 aestiuum tonat.
Notum est, scriptores, maxime poetas Latinos passim pro ne prohibitorio non, nec pro neue coniungere cum
imperativis et coniunctivis. u. Heindor ad Hor. Sat. II, 5, 1. Illud apud Iuvenalem tres tantum loci praebent VI, 51. I, 185. XVI, 28), nec autem ubique pro neue adhibuisse uidetur, cum illud ΙΙΙ, 302. VI, 282, 450. VIII, 188. IX, 99. XI, 186. XII, 3. 130. XIV, 201. XVI, 9 Omnium
codd. consensu tradatur, unico autem loco, ubi neu legimus XIV, 203, mihi quidem non nimis audacter neu in nec mutari uideatur. Verbum finitum ab ullo alio poeta Latino tam saepe quam ab Iuuenale omitti uix puto. Non solum enim uerbum auxiliare in unaquaque satira haud raro deest, sed etiam alia uerba multis locis e contextu oportet intellegi.
Sic habuit uel cepit missum est Ι 89, oriuntur: I, 144, 168, ortum est ΙΙ, 127, fiunt III, 309, emis: IV, 25, stat V 56. occidisti: VI, 641, alia multa. ales
ellipses interdum maxime consentaneae sunt affectibus, ut
Ι 89. HI, 140. VI, 192 641. ΙΙ, 207. VIII, 9. XV, 35.
48, maximam autem partem quaesitam illam dictionem redolent, qua nemo argenteae aetatis scriptor liber est.
48쪽
Denique uerbo monendum est, Iuvenalem interdum tam audaci atque poetica breuitate loqui, ut uix credas ab eodem poeta, qui in uniuersum latissim dicendi genere utitur, tales loco scriptos esse. is locis, quae eber in Iahrbb.
f. Phil. v. aed. XXXV, p. 121 laudat I, 116. ΙΙ, 120. III, 16 201. VI, 295. VII, 86. VIII, 247. XI, 194. XIII, 32 facile plura addi possunt: , 25. 27. II, 155. III, 74. 203. X, 16 222 247. XII, 40. XIII, 121. XV, 14 etc.
Εis, quae hac altera dissertationis parte de Iuuenalis stilo disputaui, nonnullas res ab eo, qui longiore tempore in maiorem quasi familiaritatem poetae intrauerit, addi posse minime negauerim, sed id quidem demonstrasse mihi
uideor, et uniuersum dicendi genus et singulas res ad sermonis usum pertinentes non alium posteriorum satirarum, quam priorum, scriptorem prodere. Neque aliter iudicare
possum de IV, 1-36 et Ι 1-55 quamquam accuratam de hisce partibus disputationem nunc ipsum polliceri magis quam proferre libet. Hic id tantum addo, mihi
quidem constare Iuuenalem eas non simul cum totis satiris IV et XI composuisse, sed tempore quodam interiecto scriptas cum minores ei esse uiderentur, quam quae per se starent, illis, quibuscum sententia maxime cohaererent, praemisisse. m.
Quae Iuuenalis de rebus diuinis philosophatus sit,
cum ex eius satiris non apparet, tum quantum quidem per has cognoscere licet, omnino huic rei non ita magnam operam dedisse uidetur. Nullo enim loco ne uerbo quidem eas quaestiones tangit, sintne de re uera annon et, cum sint, qualis sit eorum natura. Iuvenalis non est philosophus,
49쪽
sed scriptor satirarum, quae hominum malos mores persequentes semper in res humanas conuersae raro tantum in deos incidunt. Quos eum credere esse iam ex e uerisimile fit, quod passim singulos appellat, ut II, 128 Gradive, XIII, 81 Neptune. um ΙΙΙ, 1 de numine aquae ita
loquitur, ut quin esset, eum non dubitasse credas VI, 47 8 eum, cui pudica uxor contigerit, Ioui iuuencam iubet sacrificari. X, 112, nisi poetico tantum modo mortem circumseribit ses ΙΙΙ, 265. VI, in. 138. 605. VII, 25 ΙΙΙ, 126.
X, 116. ΙΙ, 122), ostendit Iuvenalem non consensisse cum uulgari sui temporis opinione. Orcum Omnino non esse. XI, 114 Iouem ait uoce sua priorum temporum Romanos monuisse rebusque Latiis curam praestitisse. XII, in. 83-92, ubi Iovi, Iunoni, Mineruae sacra lacturus est pro salute C tussi amici, omnium horum locorum grauissimi sunt, cum nemo sit, quin summam poetae erga deos pietatem hic apparere concedat. Historicum quoque testimonium, de cuius
fide dubitari nequit, titulus est quini, in ipsa Iuvenalis
patria, repertus u. 0mmsen, Inscr. R. eap. 4312), quo Iuvenalis Cereri Heluinae, quo nomine ab Aquinatibus culta est: u. II, 320) sacrum ait se dedicasse. Compluribus locis posteriorum satirarum, ubi quid de deis sentiat, prο- nuntiat, id tantum nos docet, qualem rationem inter eos et hominum mores atque indolem intercedere putet. Non enim quales sint de separati a mundo, interrogat, sed quales sint mundi hominumque gubematores. Qualem autem de eis habeat opinionem, ex pluribus locis licet cognoscere. Summa cum ui et contentione sub finem sat XIII persu dere nobis conatur, summam esse deorum iustitiam et finem facit uerbis:
tandemque satebere laetus, nec surdum nec iresiam quemquam esse deorum.
Νeque tantum mala facinora dei ulciscuntur, sed su 209)soeliis intra se tacitum qui cogitat ullum laeti erimen habeti
50쪽
deorum poenam externis signi cognoscere nequimus, tamen ex eo non licet concludere, deos omnino non curare hominum acta. Hi enim seuerissimum iudicem perpetuo in pectore p0rtant conscientiam, qua dei, qui animalibus, tantum animas, nobis animum quoque XV, 149 dede runt, homines praeditos esse uoluerunt. XIII, 2. 193 s. Omnino dei omnia ita instituerunt, ut homines boni beatique esse possint horum igitur ipsorum culpa factum est, ut iam nihil sere boni et incorrupti inter eos exstet. Qua de causa X, 347 s.)permittes ipsis expendere numinibus, quid conueniat nobis rebusque sit utile nostris. nam pro iucundis aptissima quaeque dabunt di. carior est illis homo quam sibi etc.
Quibus prorsus congruunt, quae XV, 143-148 dicit:
uenerabile soli sortiti ingenium diuinorumque capaces atque exercendis capiendisque artibus apti sensum a caelesti demissum traximus arce, cuius egent prona et terram spectantia mundi principio indulsit communis conditor illis tantum animas, nobis animum quoque te.
Etiam in prioribus satiris duos inueni locos, qui minime abhorrent ab eis, quos modo laudaui. Quod enim attinet ad conscientiam, IV, 8 nemo, inquit, malus felix et VI, 531 quanto in odio homines scelesti sint apud deos
ostendit summa cum indignatione exclamans:
en animam et mentem, cum qua di nocte loquantur lHisce locis addendi sunt ei, quibus de naturae praestantia loquitur, cum sit natura, per quam de corporum atque animorum humanorum leges sanxerunt. am optime hominibus consuluisse, et II, 13 et X, 300. XIV, 321. XV, 131. dicit.