Institutiones logicae et metaphysicae

341쪽

Eam esse naturalis nostrae de Deo, diar ' inund ninraque ipsorum comitione, gnitimi indolum, ut 'berioris ali, Cuius aut firmioris institutionis augqxiguis futuru 'sus facile , idqn nin

enim vel nulla alia hominibus opus sit

cognitione, quam quae naturali ratio ne inueniri possit; attamen et ad erudiendos conuincendosque eos, quibus ad verum indagandum firmoque assensu tenendum proprii ingeniivire non lassiciunt; et ad eorum leuitatem O tinendam, qui namquamque, quae ipsis videatur, Veri speciem eodem loco habentes, omnia miscent acie turbant maxime vero ad prauos anum motus restaenandos utiliter adhuberi posset diuinorum praeceptorum a ctoritas.

Atque si hanc esse religiosae cuiusdam doctrinae ad salutem hominum rationem, satis constet L lassicienti

342쪽

hoe ipsum iam fiterit argumento, du mino beneficio hominibus eam coniugisse. Neque si qua humaua imbecillitate accesserint minus probabilia; pediment hoc poterit esse . quo mutius, qua recta atque salutaria lant, in inis nostros aliorumque hominum prono obsequio conuertamus. Delia

343쪽

uandoquidem a stati initium duraran.

' cit humana comino rebusque singularibus ad ea, quibus in princupio genus humanum occuparetur, dis quisitiones et ecr'ta de rebus et physicis, et vel ipsos harum rhrum Conceptus . numerare neutiquam Ecet Ad inuisibilium quidem ea serum alu quam ideam coniecturamque pluribus modis , seu ratione seu imaginatione, et ipso etiam Tensu interno, mature homines peruenire possunt

344쪽

Veruin non ita a corporea natura plane diuersam, uti tatione nos quidem edocti assuefactique sumus, spirituum naturam statim homines concepisse et veteris philosophiae documentis si iis constat, et eorum, quae quotidie experiri in rufioribus hominibus licet, analogia potest concludi-Neque tamen nullum, vel inter Graecos veterum philosophorum satis castigatam nostr que simileni de simplici natura notionem habuisse, conto di posse videtur

Σ' mri rerum quarum nque missi, deque tundi uniuersi hexu ac rationibbus, disquisitiones satis periculoses in fiala sileatica suisse institutas, pra euntibus etiam in quibusdam scholae Pythagoricae principibus si temporum horum historiae confidere licet, celatum est. nu Et

345쪽

Hi r metaphs 89s Et vero illa iam aetate adpareti luant pere in intellectus etiam studiis ad extrema proni in bomines, aliis

ad sensumaeaussasque Liam , quaq-Cunque Occurrunt, reuocantium aliis sensui nihil omnino concedentibus, caussisque metaphysicis omnia tribue tibus. Plato, Pythagoricis numeris ideas substituens, plurima ad rationes m physicas subducere conatus est illis quidem partibus, quibus nim 'depruinitur sensuum auctoritas, admodum

fauens.

sica continetur, scientiam condere Aui STOTELEs primus institui Eorum enim, quae sensuum ope innotescerent, neque ean in constantiam atque certitudinem, neque eum cum intimam rum natura consensum , ac in iis ubdem requiri possit, quibus veri scientia absoluta quaedam aut persectior constii tua

346쪽

3oo rasor meis se reatur muri plures iam ante ipsum

philosophi monuere, omnino perspiciens in ipsa, quae vere sint, αντεας οντα nec solum adpareant, neque sensibus adeo comprehendi possint, parti midam philosophiae inquirendum esset statuit. Et eam quidem partem pHlos phiae, ac scientiae nomine praecipue dignam esse eorumqRe, qu' in p.3fici et diauctis disciplinis, aliisque philoso-iphiae partibus sensuum auctoritate s msrstitur, rationes ulterius explicando, erincipio adeo philosophiae omnis continere, primamque philosophiam dici posse. γ

Neque tamen his suis Amatibus idtah. . obrinuit Arsoteles, ut statim haec noua

philosophiae pars, cum reliquis, quae distinctae hactenus fuere in scholis philoisplicarum numeraretur Nonis, lum

347쪽

eorum nomen in aliorum Veterum hulosophorum non magis, ac in ipsus

Stagiritae, scriptis reperitur; sed ipsa distinctio huius primae philosophiae a j plurimis plane neglecta fuit; aliis, quae hodienum multorum ratio est, quaSAristoteles illi attribuit, disquisitiones in parte logica et physica persequentibus aliis omnino parum iis immorantibus.

Medio autem Scholaficorum aeuo Μaximo inter ex hac obscuritate educta, atque in ulu fastigium constituta est Metaphysica, quo ipsi quidem eius conditori ab initio digna videbatur , Eo culicet nomine valde se scholasticis con mendare Metaphysica potuit quod his de cavssis primis, mundoque, quem discunt, intellen si aut inui ili, disquisitionibus placitisque viam non solum parare sibi ad theologiam sed, in eximia harum rerum obscuritare, notiones etiam atque decreta opinionibus suis

348쪽

Gog 1 r. is D. alta sancitis facillime accommoda poteranti Neque enim ea erat sapie tum huius aeui conditio ut vel Arist telis fientem et confitia in libris Μει taphysicis, prae reliquis etiam intellectu dissicilibus, rite indagare vel suo ingenio cognitionis humanae veram indolem, initia finesque satis perspicere possent iis quippe, quibus ingenium neutiquam deerat liueram luce, aut disquirendi etiam libertate denegata f

b CLib. g. XXX. seqq.:M. et Quo magis culpa ea, quae in scho-ώα. I et lastica philosophandi ratione perspecta istis est, quo tempore bonarum litterarum usus, cum maiori aliqua sentiendi libertate, restitui coepit, laborare et physida videbatur eo maiori etiam

istam plurimi, et aliqui ipsum quoque Aristotelem odio prosequebantur. Q Et nonnullis quid in disciplina haec ex philosophiae finibus omnino proscribem da

349쪽

Hi r metaphsi. 3o 'da visa est Alii prima quidem aliqua

philosophia opus esse; at longe alia, quam quae metaphysices nomine hi bita hucusque suit, iudicarunt. b Nonnulli nouam, at priori sere peiorem, metaphysicam condere musi sunt eo Paucissimi philosophae remrmatorum. inter quos eminet Hobbesus, dymet physicae houa ratione excolendae peram studiiumque serio addixere In qua rerum harum conditione non est adeo mirum, scholasti in motaphysicorum disciplinam apud multos summo adhuc honore semper habitam esse H aliis eam in uniuersum damnantibus.D

o v. g. XXXVI et XXXα.

LEIBNITII tandem, OLFIIque Recentiorum

350쪽

taphysicam nostrates maxime phubλ-phi singulari studio accessere. Et in finibus quidem constituendis scholastica

fere ratio seruata est; addita tamen tribus, quae antea suere, partibuS Coifi mologia. In modo autem singula tractandi magna diuersitas Methodo enim geometricae aemula, omnia ex principiis lueuientis iusta consequentia deducendi spes erat; cui in nonnullis etiam euentus non omnino defuit. Quaedam etiam castigatiori theologiae nostrae magis accommodari aliqua, pauciora lucet, ex sontibus antiquae philosophia illustrari.

Verum haec etiam LEIBNITII

OLFoque metaphysica diuersissima iudicia experta est. Multi quidem tamdem aliquando illam, quam Ar oleis

praedicabat, inanissimam scientiam, reliquarum omnium principem ac regunam, adparuisse, persuasum sibi hab bant; et re ipsa, in nullo non discipliunarum genere, ex decretis metaph cis subsidia petendi, multorum ea aBtate