Petri BertI Commonefactio duplex 1. De modo disputandi veterum, philosophis digno, hodie collapso, & revocando. 2. De rectâ ratione in controversiis Theologicis dijudicandi. Considerata per Ignatium Helsternetonum Anglum et curâ M. Ludovici Lucii ...

21쪽

Restat quartum genus, de quo ait:

rum:(an quia prioreS, vel ex communibus,vel opinionibus ' verum explicatio no quadravit ; uti jam vidimus

progrediuntuae destiniendo , dividendo , de monstrando, quo res cuntiq. ratio, si verae disiciplinarum omnetu leges, deducuvi. Atqui hoc non est,finem;sed modum,& quidem male, explicare. Neq; enim principiis rerum opus est ad desiniendum& dividendum; sed tantum ad dem Ostranduiti.In fine communi, conveniunt tria posteriora genera; puta Veritate : etsi in propriis differunt. Alianamq; est veritas tertii ; quae est dicti: alia quarti: tuae scientiarum theo reticarum. Utrobiqita me oratio respon- ldet relicujus dicitur veritas. Addictum Ctiam, suo modo refertur secundum Igenus Ut enim,qui profitetur se scire, I vere aut fasso profitetur, prout scientia professa respondet,aut non respo- det: ita etiam, qui inquirit veritatem divinam, in verbo revelatam,aut asse-quitur eam,aut non Sprout in eo Ver satur

22쪽

satur rem Hκ κω i 2 λεκpietas; de vel vere, vel appareter. Assequitur enim, si simc 'Hacri icta . h.e.ex veris & primis 3seu ortis quidem a primis, Vere tamen, &non apparenter. Non assequitur, siue,ADAE .ls.c.xe cvsso tar, quamvis V re; ut Dialecticus, sub quo & Orator. nedum apparenter tantum; ut ita u& Sophista.Viuei Topic.I.item I Elen. a.& Io. ubi non ex finibus tantum, utii Top.3. sed etiam mediis seu argumetis,differentiam petit etων λόγων ε 'A-AMPer Ataxes Tractataonum vero eadem est Tros t

ratio: quippe quae nascuntur existis) t:.

stotele, ibide dicente: O μ

23쪽

κω I ira nκων, Ae avita. Atque hie unus fuit fons specierum Disputatio, nis quatuor, ex finibus illorum.

Jam cum,ex propositione,etiam al-mforme- terius fontis, formae videlicet orationis p. a. externa,(ita enim dixit: an quia finis

praegressus est forma interna 8 Est ille quidem; sed ratione mediorum. Talis si quidem sinis, talia requirit media:&vicissim, talib. datis mediis, talis quoque datur finis. E.g. proposita simpliciter victoria, quaeviS ponuntur me di a. At non item, proposita veritatis scientia. Hic enim non ponunturalia media, quam apo dictica: uti&vi

cissim, his datis, non datur nisi vcritatis scientia. quemadmodum, positis Sis in i ar& sophisticis, deceptio. idq; non solum in divinissad quae sola deinceps fiet applicatio. sed etiam hia manis) ponendae essent species; quo sic intelligeretur, inde potiuS , quam

hinc,eas petendas esse, ad revocanda veterem disputandi consuetudinem: abi t iste ad communitatem seu conia en-

iam duplicem.

Prima

24쪽

Prima est: liramur, inquit, omnes, m

iractatione rerum divinarum, communia

hus instrumentis duobu3: uno, Logica;alter Scriptur areae. Verum, nec eadem notione ista sunt instrumenta: caliternam q; Logica esti aliter Scriptura. Illa, domγ duntaxat scientiae continet 'haec, scientiam ipsam; si quidem aliter consideratur, quam gramatice neq;usus utriusque est communis tantum; sed etiam proprius,ut finis. Communia sui in Logicis, Categoriae & Pri

ra analytica. His tame utuntur tracta toreS, non Morus tantum; sed etia epos rxαA uti traditur in Posterioribus analyticis; ut in Topicis; sessi su denique R p.-mM ut in Sophisticis elenchis. Et re-ectus hic dicitur usus: quia conveniens y in regulaen uti etiam in Grammaticis: sive in divinis, sive humanis. Sed praeter hac rectitudinem, squam organicam appellare liceat quia naturam regulae suae, quae nil nisi opγ-or est, spectat est adhuc alia; cujus etiam alia est regula, videlicet res ipsae. Namq; ut hae disse

25쪽

Irunt; ita quoq, tractatio illarum: etsi commune habeant Logicam, Grammaticam; & in divinis, Scriptura. Est enim, juxta Aristotelem, non tantum

i Ethic. g. Atque hinc in divinis

Hinc quoq; intelligitur altera convenientia, si modo a priore diversa; de qua ait: Z sit ut, cum sine S intentione plurimum dissent; (puta,fine proprio. Communiter enim omnes,vel, ut ipse postea dicet ,plerus veritatem Ais dissu-ratronibus obtendunt. Quod si sine distat: Ergo & mediis, quippe, sine qui bus digerentibus, finem proprium consequi non possumus) tamen,obfo mite externaesimilitudinem, difficilis cimo

impossibilis si de ipsis di dicatio. quasi

de hac jam ageretur, & non de quaestion et altera i Pergit autem: Videntur enim interdum (imo sena per in commu

26쪽

nibus) eandem viam ingredi,qui toto fimpo distast, ct qui nihil minus quaerul,quam

verum: tame. quia veri dium subpraeten-- dunt contentionibus, creduntur etiam esse

Philosephi. Cur non Theologi Siquidem de divinis coeptum est agi. Sed a quibus creduntur Ab Ammon nit, ct QV ὰπι ἀῶ -τ αναAiata p. Neque enim, uti hic addit tantii in con 'mat hoc malum fovet, illa, quae male dicitur F-culi nostri communis errore nisi de vulgo intelligatur ,& citra disserentiam V

terum. Quoties enim eadem axmJG med veteribus exprobxata est ab Aristotele Philosophis e

Sed quibus error isse verbis exponitur e Cum, inquit, docere, Simon rare, nonnisi paucis hominibus divinitus concessum sit; ( ordinarie tamen, magis doctrinae de Demonstratione beneficio, quam bonitatis naturae aut gratiae antati illi,qui faciunt, ate et acere,nest admodum esse verbos, (eo videlicet modo, quo Sophistae, Oratores, Dialectici. alioquin obscuritas & difficultas rerum, praesertim apud rudio-

27쪽

reS aliquanto, verbis satis indigent

aut vehementes e tamen videas raeferri hodie,utplurishm, Taec Aviando Grais, Vm 2 - φιλονsi Uruc, hoc est, eos, qui, utectoriae s dirigloriam veritati anteponunt. Ita enim inepte verba Aristotelis,i Elench. 3. de Eristicis, hic accipiuntur. Quid autem facit praelatio horum, ad confirmationem aut fomentatione istius mali Tantum, quantum id, quod ex

dictis infertur. I. Hinc ergo ortum ducit indomita illa quorundam pervicacia , qui ne misites quidem sibi commonstratum errorem volunt agnoscere . Quomodo enim possent illi Quidve et-tiam ad vesse aut posse illorum faceret, non praeferre ee taxi με aetas gloriam(ita enim hic GEM, quando veritati apud probatos authores opponitur, accipit ; sed male: cum etiam studium victoriae, sit gloriae et, no item opinionis veritati anteponentes. Quid etiam huc faciunt prava de istis vulgi judiciat de quibus hic subdit: re ergo soli audiunt arguti,subtiles, serti, acres, invicti et quasipseris sit, nulli cedere , quam vera vinci.

28쪽

Hoc enim quadrat in illos victoriae studiosos ) Quomodo ergo pervicaciat causa esse potest; Idem sentiendum de illatione hacti secu n dae: Hinc impudens illa, O det anda malitia, adfingendi aliis, quae nunquam dicI a punt ; negandi, qua comat revera di-m esse, vel ex dictis necessario sequi. Neq, enim ista ex superioribui dependent:

atque nos non minus ea detestamur.

Sed addimus, multa falso dici dem 5 strata, aut sequi ex dictis necessario. E. g. Lutherani accusantur a Pontifi- ,ciis, quasi negent opera bona esse facienda, aut ea prohibeant: Et Piscator a Commonefactore passim, quasi Deum faciat auctorem peccati, i n ea signi, ficatione, qua id probrosum est Deo. Neque enim in omni est. Non certe, qua Deus condidit hominem; aut talem codidit, qui peccare posset. Non, qua legem illi fixit, sine qua nulla fuissset prima illa tras gressio. ROm. . . IS.&S.U.I3. Non,qua non impedivit peccatum, cum potuisset.

29쪽

dare FSi putet, neminem esset fallitt

hac mala consequentia: Nostri non'. tentur,qua dePraedestinatisne , ergo n em o, nec quisquam ulli bi. Quod aut e nostri non fateantur ibi scausa est, quia nullus adhuc demonstratus est error: certe nondum ita, ut nos agnoscere possemus, errorem esse. Hoc ita demonstrato: Iocum demum habes litia& pervicacia. Quid item queritur, nisi contra tactionem suam re pugnam ab re colim times, Scholaei, circum, Eccles in caveam; Theologi in gladiatores, amicastrum atrum, ptiorum nomina, conversa in odiosas adversariorum,inimicorum, hostium appe lationes. sui pacem suadet, audit prodito Ecclesiae. Verissimum tamen est: Christi illud: esui non en mecum, contra me me est, qui non colligit mecum,diser t. Matth. II. v.3o .Est namq3, ubi suadenda pax non

ui, inquit, in eo,qm-cu disputat,

30쪽

a conoesi; quod concedendum non est; hi sit ut ex eo refutetur antagonistio transfuga , s bonorum partium desertor, audiet.Cur enim non 8 si concedat,v.g.

praevisionem Dei esse signum tantum

rerum futurarum;&non causam. Duo

i n/mque sic fierent rerum principia:

& homo causa prima foret lut salutis;

quae tamen in selidum divinar transscribenda est gratiae. Similiter, sertiualiena sententia voculam omittit, (quae maxime ad rem facit: si studiose id facci at,ad illam praejudicio gravandam; cur is non audiret ) calumniator. Atq; haec deseciebus Dissutationum. Ex quibus quisnam intelligat, Veterem morem revocandUm, qui propositus erat e Qua de causa i pleniet Bert ius,ini sso fin e, q u ip p e co in mu n i, n O R . re, sed ore, confugit ad Leges laud tarum disquisiition uim non sic tamen ut etiam inde veterc illam disputandi rationem colligat, aut revocet. Neque enim id praestat Nos tamen & Leges istas paucis expendam US. Prius autem, quam Leges illas pro-