Petri BertI Commonefactio duplex 1. De modo disputandi veterum, philosophis digno, hodie collapso, & revocando. 2. De rectâ ratione in controversiis Theologicis dijudicandi. Considerata per Ignatium Helsternetonum Anglum et curâ M. Ludovici Lucii ...

41쪽

liquidem Bertius ipse mox,Apologiae

Pag. v. testatur: n o n de verbis, quae i nhonam & malam partem accipi possiunt; sed de sensu eorum,in mala partem acceptorum, intelligere Piscatorem. verba Bertii sui: -(Piscator

forte credulitati veni, persuadere, me illiberaliter es Fraudulenter, ut hunc tam impium ac profanumstensum, quem aes rom- eram, ei impingerem, addidisse aliquid de

meo. Num,qui sensum alium a sensu authoris addit; de suo nihil addit: etiamsi totidem verba recenseat'Sensus autem alius est; si putetur simpliciter scriptum , s Deum condidisse homines hoc consilio ut laberentur quod scriptum est secund um quid, ration e permissionis lapsus ide qua in verbis prwxime-antecedentibus dixerat, etiam ex Bertii ipsius relatione. Quid enim absurdi

est, Piscatorem sic argumetari: Si Deus permist, ct quidem volens, ais ex decreto, germisit lapsumprimorum parentum ra- iam tales condidit,ut possent labiumo hoc co-silio, ut re-ipsa Oberentvry A n ne lap suspraeter& contra Dei consiliu accidit

42쪽

Nihil isti Dei cosilio accidit, aut accidere potest: alioqui no esset omnipotens, non omnis Mus Deus, dantumvis aliquid possit cosilio praecepti accidere. Neq; enim eo conlio praecipitur aliquid, ut contra fiat quam pr(cipitur, sed,ut praeceptum. Et tamen etiam aliunde fieri potest, ut etiam hoc consilio praecipiatur.Exemplo sit Lex,

post lapsum lata, transgressionum causa. Gal.3. v.io. ubi enim nulla in lex, etiam transgressio nulla ess, Rom. . v S. Bespcc-,, catum imputatur. ROm .s. V.i3. Am enim is cognoscitur eccatum fine Lete.RoIII. .v. .

Multa itaq; homonymia est, in vocabulo Consilii & Decreti. Confilio O decreto praecepti, nullum foret malum rum uti obj icit pag.II. Apologiae si praeciperetur fieri. Non praecipitur auter sed potius,phibetur. ideoq; hactenus malum manet: quanquam alia ratione malu non sit; ob fines nimirum bonos, Dei*-υπHSupop,quippe qui nullinegi subjacet. Ibi quidem ocum habet dissin, o τ καθ' αori e , ab iis quae event et Mom au'cec Meos tradano: h lc no ha-

43쪽

ohet. id enim absurdi est , m tum esse Dei respectu bonum, qua ordinatum ab ipsi' Num caedes Christi no erat pessima, ratione Judaeorum Christi i, hostium; quia innocenti se non item mala,sed bona, ratione De ordinantis illam ad salutem nostram e Verum ad alia pergamus exemplariatis enim

nunc vidit, quomodo Calumniatorem vocet Piscator eum,qui neq; tentia, quam

ipse prosius non possit non agnoscere, n eque verba, omissis videlicet antecedenti-b us deuter proposuit.

Majoris momenti exemplum prius, est de Adapeccato: idq; duplex, proposi tione quidem; at non vindicatione. Proponitur ad hunc modu.i. Idem ( Piscato C pereatum Adae dicit esse necessenum, . liberum: a.permissum,Santecedente censio impliciter decretum. Vindicatur auteillud prius tantum, adversus resecta

diversos,(Dei videlicet & Adae ; qui b. bene conciliari solet apparens iste Elenchus) ignorantiae illos & imprudentiae adscribendo.Sic enim ait: aes res sit, prolato conciliaremesse, m jorse

44쪽

joris neficio ignorantiae ne sit, an imprudentiae. Alterum vero homonymia ludere, in voce Permissimis non minus, quam in altero illo principium peti, est ma- nifestu. Neq; enim Permittere tantum

significat id , quod alioqui futurum

non erat, nisi petenti concederetur;uti hic putat: (quomodo Moses permisit libellum repudii Jud is: Matth. Iy.v.8.&Christus daemonibus, invadere gregem porcorum: Marc. S.v.33. & Pilatus Josepho Arimathaeensi corpus Jesu.Joh.is. v. 38. sed etiam, ut recte Piscator, quod sit non-impediendo; tametsi non permitteretur concedendo; quomodo Adae lapsus. Posterius exemplum , de Voluntate Dei, similiter ludit homonymia. Quis enim negare au sit,vocem Voluntatu noidem significare8 Ad rem autem facit illa tantum notio , quae in Dei verbo videtur complecti pugnantia aut co- tradictoria ista: Eoenium illi resondere, ies non-re ondere. Rem o ia dere au temvoluntati divi nae eventu, colligimus ex istis: Inluntati eius quis res tyRom.2.

45쪽

o. aecura voluit, fecit. Psal. II S. v. 3. Non-respondere aute, ex hisce: riuo tetra ego volui congregare filios tuos i Ornoluistis' Mait h. a 3.V. 3 T. AHon omnis, qui dicit mihi, Domine, intrabit in regnum coe

rum ; si qui fecerit voluntatem Patris mra in caelis. Mati. . v. 21. In hac posteriore notione, volutas coincidit cum praeecepto Dei: in illa priore, non semper. Praecepta namq; Dei, no semper fiunt. sed aliquando quidem aliquando Ve.ro non . In priore aut e notione,quaecunq, vult Deus, fiunt semperi&non

possunt non-fieri sive praecepta illa lint, sive non sint. Quae igitur secundum praecepta fiunt, utraq; significatione Voluntatis fiunt. Qu*autem secundum praecepta non fiunt: priore quidem Voluntatis notione fiunt; licet non posteriore. Atque ita saepe Videmur pugnare inter se illa,qus Deus velle dicitur, diversa Volutatis notio ne .Num fieri,&non fieri,nsi sunt pugnantia; imo contradictoria'Et ambo tamen ista tribuutur eidem Voluntati Dei,in Scripturi. Quocirca,non reVCrai

46쪽

ra; sed nominetenus, contradustoria sunt ista: Quae Deus vult, fiunt,& non- fiunt.Nam velle quidem est idem , κα-; cutioquitur Aristoteles, 2 Prior.ii.) non item Usu et quoniam alia atque alia significatione di citur. Velle itaque, & Non velle, in Deo contradictoria non sunt. Aliud si quidem praecepti est ; aliud non- praecepti. Quod ergo dixit Piscator, hic,depugna Voluutatis Dei cum praecepto; & inferi eis, Duis esse in Deo volutates pugnantes

si uiri boni ossicium facere voluisset, in meliorem istam partem explicare debuisset Bertius,cum potuisset. Cur enim id non faceret Piscatori, quod ab ipso requiret postea'Non pugnant inter se , qui pugnantia volunt semetem Asbν tantum: alioquin id c aliquis secum ipse pugnaret, quando divertis temporibus,in diversis subjectis , diverso fine, &c. quid vellet. Quid autem,quaeso,absurdi est,dicere,plantatem Dii interdum tavim , AsbH pugnare

cumpraecepto lilius ' Quid Deo indign um

47쪽

quod lingua per. ministros Evangestix ros tetur e velle,ut omnes credant , es non vult et omnes credant' Tunc demum vere ac rei pSammipam foret , si et, Velle eadem utrobiq; notione acciperetur;

aut, si Velle & Praecipere, idem pro sus ac semper significarent. Taceo jam Caetera, quae I Elench. . Aristoteles in vero Elencho requirit, inquienS:χ h μ rum, diu calon; Tm et, s Gog, μη

Multo minus haec : ctu praecipit Deu interdum non vult. Quando enim vult,

quod praecipit, v. g. Fidem: longe alia significatio vocis est; quam cum, quod vult, facit;vires, quibus id fiat, concedit; no impedit. Quod- si hac significatione(quq propria est ac principa- Iis) vellet omnes credere : omnibus quoq; vires ad credendum largiretur. Ita si vellet aliquid no fieri: illud ima pedi-

48쪽

pediret. quomodo impedivit, ne in

diluvio periret genus humanum s servato videlicet Noa cum suis in arca.

Alius quin etiam finis est praecepti .

in reprobis: nempe , reddere illos in-- cxcusabiles,excaecare, indurare. Neq; novum est, Deum praecipere, quae scita nobis praestari no posse. ideoq, proprie illa non vult: secus, vires ad faciendum nobis iussi ceret. Quinamque vires non tribuit,cum possit: certe novult,aliquo saltem modo. In carceram tum qui velit liberatu, si possit ; omni, qua potest, ratio ne liberat.Sin id non faciat; v.g. si no redimat argento, quo posset: eo ipso ostendit, se non velle simpliciter; sed aliquo tantum modo: I quomodo etiam vult, qui praecipit.

Quando igitur Deus praecipit, ut Legem suam pristemus; vult ille quidem

l nos praestare: ideoq; etiam punit non- praestantes; & jure merito.non tamen

vult simpliciter& omni modo, etiam proprior secus,restitueret nobis posse, quod in Adamo amisimus;impediret seductores,& alia obstacula remo

veret.

49쪽

6 . . veret.Ita voluit,primoS parentes non

labi; sed oboedire praecepto. quia tamen Serpente ab illis seducendignon cohibuit: eo ipso colligimus, alicet iam modo voluisse, illos labi. Eest ratioFidei .Quia namq; non on1 bus ac singulis fatit praedicari Evangelium; neque omnibus; quibus illud praedicatur, fide largitur eo-ipso o

tedit, se nolle omnes credere; eo vid. modo ac notione illa, qua, quaecunq; voluit, fecit. Psal.IIb.U. 3. Haec,atqUe alia ejusdem momenti,discenda & in- i telligenda prius erant; quam, per a P- parentem & sophisticum elenchum. ceu contradictoria,rejicerentur. ia MDm. Sequitur Falsem: idq; duplex. I.

gat Piscator,ait Bertius ias scripta esse; cum queritur,a classi esse a me verba clartat non tantum labi possent, sed etiam ut re-

ipsa laberentur quae Osiram se manis

eovincitur loco quem citavi; O, ut non sir merit,continenturuct palme in io,quae ipse

pro se profert, locis. Verum n5 sensu illo calumnioso,de quo jam ante. a. aeueritur se me omissam esse commemo

rationem

50쪽

falsum esse, verba Piscatoris ostendet. Neque enim illa sunt commemoratio-.ne,sed recitatione O indicatione.Hq siquidem de specie loquuntur: illic genus sufficit Id quod ipse patetur Bertius in Apologia. Postquam enim specierum

omissionem excusasset, potu stillas intesisti a caudice, ipse sibi in haec verba obj icit: Sed non expressissi, inquiet aliquo, ipsos illos fines, qui statim in ectione e osti Ieguntur; patefactionem vicis sericordiae in salute aliquorum, si jusstia in interitu reliquorum. Atque ita revera habet.Siccnim calumnia statim dilueretur, de sensus calumniosus. Itaque ineptum est, quod respondet. Araia sese ut Aiprotulit, verba susscere , adserimen tprofanahententiae;nes ulteri fordida verborum illiusmodi recitatione , sebtunderadas e me aures ordinum Illa um. a. Adposita

ictum uisse Piscatorem; non posita esse ad

suam mentem. Ad calumniam certe co-

vincendam sufficiunt: quae quia diluitur adjectione illorum: optat ordidi in hac est e nisi quod praeter mentem Pi-