장음표시 사용
21쪽
Apud Ovidium oligio loci opti in assertur causa pOSti Ophno, quam labemus aSt. IV 874 et bello te quoque cepit, Eryx. vel Fast. IV 859 sqq. ubi Roma urbs invocatur ari et tumus vitio civi Romano, qui loquitur de patria, quod orationum admovet
ad sensus motusque animorum inflammand 08 Eadem vori oratio Sube8 porro postrophae, cum Hercule Met. IX 86 sqq. cum aversion dicit:
VOS/ e manus, validi pressistis cornua tauri 'Vestrum opus fili habet, vestrum Stymphalides undae, Partheniumque nemus vestra virtute relatus Thermodontiaco caelatus bulleu auro, Pomaque ab insomni non custodita dracone 'Quasi clamor admirantis poeta autem dici possunt versus, quo legimus et XIV 794 q. et Alpino modo quae cer ture istori Audebatis aquae, non cediti ionibus ipsis Indignatio fundamentum videtur apo Stropharum, quae leguntur Fast. II 49: Postmodo victa cades, melioribuS, Ardea, HStaS, Improba, quae 9Stros costis abesse viros et Amor. III 2, 274 1. Invida vesti eras, quae tam bona crura testebas tuoque massis pectes, invida veSlis eras. Hoc igitur commentationis capite collegisse mihi videor exempla, ubi apostropham ex more interiore ratione. h. e. o affectu profluxisse apparet. Itaque omnes adhuc ulliitae postrophae non possunt inseri figuris grammatici qua vocamus, Sed potius rhetoriois h. e. illi acrior oeneri, quod non tantum in ratione positum est loque isti, sed ipsis sensibus cum stratiam tum tigm vires accommodat. Nusquam enallage caSu Vel perSonae, quamquam Per hanc formam loquondi peccabatur in ordinem narrationis rectum et institutum praubebat nobis aliquid offensionis, sed ea erat nobis iucunda similiter atqu0 in cibis interim acor ipse iucundus est
9. Iam oro oculo verte mecum ad VerSuS, qui uni Aen. VI 304 1. . . . tu quoque astitam Partem opere in tanto Sineret d0lor, Icare, haberes. Ordenu in conimentari annotat haec:
22쪽
iure nemo negabit. Omnes enim scimus sortem Icari infelicum et adulescente commemorato poetam in maerorem a dolorem
incidisse at tu ex hoc assectu postropham adscivisse verisimile videtur. Sud accedit aliud hoc loco fac nim, quae 80, Vergilium enallagen personae non adhibuisso tum dicendum fuit Icarus qu0que magnam partem in tanto opere haberet, sineret dolor. Qua verba quomodo redigi potuerunt in metrum horoicum Tali autum difficultate poeta Romanorum omnino obstrictos fuisse tutor omnus constat velut ri uiso in libro, qui inscribitur Charalituristili dur latuinis hon pracho sic iudicat duhac re i): Di latoiuisuli Spraph war in prodes Metali, das nur mit illi verari, uitet 0rd0naonuto, uti diu Dichtor att0nb0griindutus Rech dagu, in diu lago avsgubrechen, diu in derL0gundo voti Pilatus bor diu uulscho pracho rhobon ird: thro Hartu stoli si W0ni gur oesi geoignet, abor man musse si bullanduin i Statil, dur aut dum Ambos geschmuidi Werde; Muli uni Arbuit mussu an ili Widmen. Praecipue autem verSabantur in angustiis poeta in metro heroico praetor alios viros doctos nupser tractavit perben ' do hac o Budnara in
commentatione, quam Supra attuli. Multae voces abh0rrent planua versu dactylico velut eae, quae continent reticum h. e. - -).
Iam respice quaeso ad illa verba quae ante attuli nominativus Icarus, nisi positus ante vocalem semper praebet Speciem cretici Quae tanta difficultas, quae per nullagen casus vocativus care metro aptissimus est commode vitata est. Accedit aliud poeta, qui propriam versus heroici naturam Servare volebat, id studero debebat, ut in quinto pede murus dactylus -UO poneretur; pondeu hoc loco semper ponitur tantum de certa aliqua causa. In pentametro
etiam poscobatur dactylus ut in quarto et in quinto pude. Quodsi
2 CL Duulsche Litoratui gutturi 1907. 0. S. 610, ubi ludit sch de hoc lib0llo censuram scriΡSit.
23쪽
- 23 versum, quem modo tractamus, percensebis, concedes per vocativum Icare, h. e. per apostropham adhibitam Simul quoque commodo procreatum esse illum merum dactylum in quinto pud hexametri necessarium. Itaque de hoc versu Sic iudico sine dubio locusos olus modi, ut Vergilius incidere potuerit in affectum, cuius significandi gratia uteretur apostropha con Stat vero per hanc figuram simul difficultates quasdam metricas evitatas aut levatas
eSSe, quod temere ac caS accidisse non existimo.
Hoc capit igitur colligam illius similia xempla, ubi in figura Oxplicanda rospiciendae sunt et interior ratio et metrica.Αtquo primum quidem tractabo de locis, quibus per apostropham
evitabantur forma praebentes speciem cretici i). Ordiamur ab on. XII. 538 sq. nec tua te, Graium fortissime
Cretheu, Eripuit Turno . . . . et OSte 542 Sqq.: e quoque Laurentes viderunt, Aeole, campi oppetere et late terram consternereteruo. Occidis, Arstivae quem non potuere phalanstes sternere nec Priami restitorum aversor Achilles Hic tibi mortis erant metue domus alta sub Ida, Lyrnesi domus alta, Solo Laurente sepulchrum.
P00tam his locis per apostropham Suum maerorem interponere voluisse pro certo habendum mihi videtur tamen non neglegendum est formas fortissimum et Aeolum, quas recto Sermonis ordine exspectamus, ab eisdem Versibus respui. Similiter res se habui
in versu, qui est Ecl. VP47, ubi assectus poeta por adi clivum infelix sero demonstrari videtur, aut en III 10 sq. ubi Aeneas compollat Anchisen ita hic me pater optime, fessum Deseris, heu tantis nequiquam erepte periclis. Quo modo autem, quaeso, inSeraSillis versibus formas viroinem et optimus Eandem rem invenimus in xumplis quibusdam Ovidianis Lege quaeso verba, quae extanta versu ut XIlI 393 usqu ad versum 428 facile concedes apostrophas tu versibus 9 et 21 a summo dolore poeta proficisci videri sed utroque loco circumscripta est forma Cyllarum atqui c0nstat Ovidium sibi proposuisse hanc legem, ut syllabis sinalibus in m litteram xeuntibus eodem modo uteretur quo longis syllabis
1 Talus versus, ubi accedit, quod simul per enallagen casus vel personae essiciebatur dactylus merus in quinto hexametri pede vel in quarto aut quinto pentametri, postea colligam tertia decima paragrapho. 2 CL Haus Observat crit p. 21 opuscul. I p. 96 Drahel de arte metrica Horma vol. XIV p. 255 L. Mes edi ea de re metr. p. 347.
24쪽
Vorgilius admittit lisionem i). Cyllarum igitur ne per olisionem quidem metro aptari potest. Eodum modo iudico de vorsibus
qui sunt et XII 483 Sqq. . . . . Teque emunt, vir99, teque, modo restι coniunae, Restia dicta parens, Asiae florenti imasto, Nunc etiam praedae mala sors, quam victor Ulixes Esse Suam nolle ...
Simili modo mi oricordia poetae lucet ex apOStropha Iphidis Met. IX Tib), virginis miserae, quam sic dicentem audimus r):buis me manet exitus, inquit, multa quam nulli, quam prodissi0Sa, novaeque Cura tenet veneris Et postea v. 35): Vellem nulla forem . . . . Cum vero poetae dactylici aetatis Augustuas lisionum in tali forma, quam praebet dativus Iphidi, non admittant, ovitavit Ovidius hic quoque per enallagen a Su Vocem, quae ers a metro abhorrebat. Ibid. 19l, Bumed. 05, Amor. I 18 22 A)illis exemplis asserenda sunt, quia, nisi apostropha adhibita esset,
per iniquitatum verborum omnes voce incipiunt a consona orta essent formae speciem cretici praebentes Sisyphus, Sithonis,
Phyllidis similiter habuissu forma Sidonis in vorsu qui est a St. 610 ε nullum locum. Adhuc tantum do is x0mplis tractavi, quibus in explicanda apostropha illa metrica dissicultas formarum, qua creticum continent, Superata accedebat ad uteriorem rationem misericordia ut doloris. 50rt iam oculos ad locum, quem legimus Heroid. V 48 9uid tibi cum patria, navit Piphy, mea Perbene explicabis hanc apostropham ita ut dicas uota in animo fuissu odium
et indignationum significare, quam habebat Hypsipyle, decepta
per aSonem, in gubernatorem Argonautarum, qui navem ad litora Lemnia pollens causa fuerit doloris summi. Simul vero concedes formas et navitae et Ziphyi nullo modo in metrum quadraturas suisse. Porro quis neget indignationem et horror ompoetae insita esse vorsibus qui leguntur et XI 219 sqq. Nam
tibi, saevorum saevissime Centaurorum, Euryte, quam vino, pectuStam viroine visa Ardet, et ebrietas steminata libidine reonat Saevissimo Euryto autem a metro reSpuitur. Reliquo locos Ovidianos, ubi ros similiter o habet, satis habeo numerasSe quo inveniS:
1 Cf. Frangen, ebur de Unterschiud de Hexameters et Vergilun Hora Prgr. resul 1881 p. 12 sq. 2 CL sit. IX 726 sqq. 3 De hoc loco simul confer quod dicam p. 27.4 D hoc versu vide quod addam p. 30.
25쪽
remo loco attuli, ab uliquis dissur eo, quod in illis nomen aliquod proprium vel adiectivum huic appositum, hic autem verbum, quod vocamus finitum destruunt speciem crotici continuisset, nisi apostropha adhibita ossut. Apud Vergilium talo exemplum legitur
Aon VII l8 sq. Sunouine Proiano et Rutulo dotabere, imo, sit Bellona manet te pronuba . . . . Saevae Iunoni Odium, quo instammata est dea in Aeneam, quem reonis Latinis prohibere non poteSt, transfusum videtur in Laviniam haec viro erit causa omnium malorum suturorum. Quo ex animi Iunonis motu optime apostropha explicabitur tamen respiciundum est dotabitur in his versibus plurumque habiturum fuisse speciem cretici. Multis locis accedit ratio illius motrica dissicultatis evitatae ad interiorem venerationis sive duorum sive hominum. Sic Aoneid. VIII 84 sq. legitur: uam pius Aeneas tibi enim tibi, maxuma Iuno, Mactat sacra ferens et cum streo sistit ad aram. Et adiectivo maxuma et pronomino bis dicto tibi domonstratur, quanto in animi motu poeta fuerit; si vero enallage casus facta non esset, propter dativum maxumae poeta versatus esset in angustiis. Similem rem habemus in versu, qui est en VII 49 δ), ubi ultimum per iniquitatem vocum reliquarum a metro abhorrui. Ex Ovidianis
exemplis huius generis unum explicabo, quod legis Met VIII 3l sqq. ,
ubi sermo vertitur in Proteum complexi terram maris incolam, cui in plures ius est transire Duras: Nam modo te iuvenem, modo te videre leonem: nc violentu aper, nunc, quem tetistisse timerent, Anouis eras modo te faciebant cornua taurum, Saepe lupi poteras, arbor quoque saepe videri: Interdum, faciem liquidarum imitatus aquarum, Flumen eras. Interdum undis contrarius Unis.
Quom non ducat tanta potentia in reverentiam et venerationem. Sed hic quoque observandum est per apostropham in versus 31 actam 'simul formam Proteo vitatam esse. Reliquos
1 Accusativus Thesea ante vocalem positus praebet pessimam elisionem. 2 Et Phineos o Phinei ab hoc versu abhorrent. 3 Ita legis isque parentem te, Saturne, refert, tu anssuini ultimuε
26쪽
Lege porro Aen. V 495Sq. Teritus Eurytion, tuus o clariSsime frater undare, qui quondam, iussu confundere foedus, Tu medios telum torsιsti primus Achivos. Vergilium interposui88 per apostropham suam admirationum in hunc hominum inclutum Paudarum apparere mihi quidem videtur quo modo vero inseruisset poeta versibus formas clarissimi otianduri Cum simili gonoris exompla Vergiliana ut Ovidiana explicare longum sit, haec quoque simplicitur numerare licua mihi Guorg. I 503 I l70 IV 465 sqq.
omnium horum locorum igitur proprium est, quod postrophaadscita videtur ad significandam ab aliqua ratione proficiscentem admirationum simul vero hoc modo circumscribuntur formae speciem cretici praebenteS. Ut huius pars graphi finem faciam, restat, ut addam exempla, quibus sermo vertitur ad res quasdam in animas. Sic enim invocatur per aversionem en X 200 Mantua oppidum Vergilium venerationem in patriam suam versibus interponero voluisse demonstrari mihi videtur ex interpositione παρενθεσις qua illum
versum equitur Mantua, dive aviS, Sed non enus omnibus unum
Gens illi triplex, populi sub oente quaterni, IpSa caput populis, Pusco de sanuuine vires. Tum ver confer eandem apostropham, quae extat Georg. ΙΙΙ 2 primus Idumaeas referam tibi, Mantua, palmas, quibus locis addo cl0g. ΙΙ 54 sq, ubi legitur et vos, o lauri,
carpam, et te, proxima myrte. Sic positae quoniam suaves miscetis odores. Hanc aversionem ex eodem affectu venerationis profluxisse verisimile videtur omnes enim Scimus, quam curae RomaniS fuerint illa deis sacra arbores nemo nisi superi vel viri illustrissimi ramis sarum ornabantur. Similiter, cum invocantur per
Ovidium curia prisca Fast. III 140 aut pulcherrima Roma Ex P0nt. Ι 2, 3 aut rebellatriae Germania Trist. II 12, 47haut lectulus Trist. Ill 38), elucent ex his apostrophis assectus quidam, partim
27쪽
- 27 veneratio partim odium. Ubique vero vitantur simul perenallagen caSu formae, quae aut per se aut per iniquitatem reliquarum vocum Speciem cretici continentes versu dactylico insori
10. Quibus absolutis usu oculos mecum ad locum, quem supra p. 24 tractavimus, scit Amor. I 18, 22, ubi est et lacrimas, Phylli relictu, tuas quam postropham Supra diximus optime intellegi ex misericordia poetae, respiciendum ero S8e, quod forma Phyllidis ursui iniqua per enallagen casu evitata est. Sod aliud accodit illa verba sunt in pentametro, quo a VerSuomnino abhorrere vocos, quae praebent speciem aut bacchei h. e. -- aut ionici a minore h. e. O-- inter Omnes OnStat. Itaque per illam apostropham praeterea vitata est iniqua forma relictae, quae illius specie metricae sit. Eodem misericordiae affectu commotus videtur poeta sermonem vertisse Fast. V 494 ad insolicum Molicertam aut Trist. I 5, 22 ad te, tristis resta: Fast. III 612 Ovidius quasi ut, ut poetae ipsius verbis utar, una cum Cythereio heroe admonitu motus, Elissa, tui. Fast. II 18 autem sine dubio inest indignatio, cui affectui tamquam testimoni est adiectivum dirus,
quod nomini Supurbi additum si simili affectu incitatus adhibuisse videtur poeta postropham in versibus, qui legunturari St.
II 2, 3 sq. Nec vos, Pierides, nec stirps viola, vestro Docta acerdoti turba tulistis opem. Omnibus his locis autem commune St, qu0 per enallagen casus vel personae vitantur tales formae Melicertam, Orestam, Elissae, Superbi, tulerunt quae pentametro insori nullo modo potuerunt. Idem habes aliis nonnullis locis, o quibus venerati deOrum vel hominum propalam elucet sive invocantur casta Minerva Amor. 7, 18), sive uirinus Fast. IV 56), sive Thybris deus fluvialis, futurus parens potentis aquae Fast. V 72). sive iustus Latinus Fast. II 544 Amor. I 12, 22), sive cultus Tibullus Amor. Ι b, 28), sive nupta pudica Lucretia Fast. I 794), sive Homerus Amor. III 8 28); ubique autem in ordine verborum recto vel in nominibus propriis vel in adiectivis haberes formas baccho aut ionici a minore. res loci similis generi restant, qui cohaerent intor 80 ita, ut apostropham ab assectu quodam
profluxisso verisimile sit, ut vero nomina, per Se metro apta, per iniquitatem reliquarum verSuum Ocum non quadra-
28쪽
manu Amor. III 9 66 Auxisti numeros, culte Tibulle, tuos III9 6 sq. t Obvius huic venias hedera iuvenalia cinctus tempora cum Calvo, docte Catulle, tuo. 11 Cum in pentametrum formae speciei metrione, de qua modo diximus, omnino non insori potuerint hexametro talos vocos aptae fuerunt tantum sub gravibus condicionibus h. e. non poni potuerunt nisi in quarto aut Sexto pode Quum rem poetis molestissimam fuisse nemo negabit. Cuius generis est ori 390 sqq. Vos etiam, emini, Rutulis cecidistis in astris, Daucia, Laride Thymberque, simillima proles, Indiscreta e. q. S. Pro certo sere statuam hanc postropham a misericordia poetae rO- sectam esse quem enim non capiat summus dolor atque maeror cogitanto do horrido intoritu Thymbri ut aridis geminorum, quorum altori caput ense Euandri aufertur, alteri dextera manus deciditur. Si autum furvasset poeta narrationi ordinem institutum, forma ceciderunt in quarto vel sexto sede versus ponenda erat.
Ex his angustiis solvobatur orgilius commode per en allagen per-SOnae. Eiusdem generis plura exempla praebet Ovidius Lege quaeSO Versus qui sunt ut XII 429 sqq.:
Est, ubi rota fuit, Phrystiae contraria tellus Bistoniis habitata viris. Polymestoris illic Restia dives erat, cui te commisit alendum clam, Polydore, pater Phrystiisque removit ab armis
Consilium sapiens, Sceleris nisi praemia asinaSAdiecisset opes, animi irritamen at ari.
Ut cecidit fortuna Phrystum, capit impius ensem Reae Thracum, iustuloque sui de it alumni
sit tanquam tolli cum corpore crimina poSSent, animem e scopulo subiectas misit in undas.
Sortem Polydori aptissimam esse, ut aliquis rapiatur in assoctus quosdam, supra sciam vidimus Vergiliano loco, qui est en . IV 112, ubi motus Aenea animi significatur per apostropham in te, auri sacra fames. Ovidium igitur hoc loco in versibus 43ll32 suam
misericordiam intorposuisse verisimile est simul autem coti-1 Do hoc loco vide quoque p. 30.2 Cf. p. 9.
29쪽
suisso. Similitor si Hii a d i a pondoro id otiar, si od Mit. 185 postsi s vortit in Hyacinthum aut Mol. V lG sq. in oves, lucidum pecus, vel ut I 360 Iole in sororum Dryopem. Boligio duorum autum inust sino dubio apostropha Arethusae, sacri fontis, quae legitur ut V 573, at quo vix miraboris, quod dico Ovidium in vorsu qui si si V 242 indignatione permotum so vertisse in Polydectnm rectorem parvae Seriphi, quem nec iuveni. Persei virtus per tot spectata labores, nec mala mollierant, qui inexorabile du= us exercet odium, detractat etiam laudes ictumque Medusae arsiuit esse necem. x eadem indignatione urbono
explicabis apostrophas, qua fiunt Art. amat. II 36 sqq. in Menelaum tuseidum ac furiosum, qui solus abibat, cum isdem sub tectis hospes et uxor essent, ut et XI 296 in saevum Dryanthem, quitum fortes ac multos adversarios dextra perculit, aut Mol. IX 0lin Nessum ferocem, qui vetitos concubitus petebat et uxori Herculis vim ferre volebat. Odio concita videtur porro Galatea Noreis Mot. XIII 65 compullar Polyphemum confer quaeso V. 756 Sq.: Nec, si quaesieris, odium Cyclopis, amorne Acidis in nobis fuerit praesentior, edam Par utrumque fuit . . . aut Ariadna apostropham acoro, quam invenimus Horoid. X li1 Crudeles somni, quid me tenuistis inertem Omnibus autem his locis circumscribuntur por illam figuram simul voco baccheum vel ionicum a minore
Ut similis onoris ux0mpla omnia absolvamus, deniquo asserendi sunt nonnulli loci quos illustrabo vorsibus, qui leguntur Remed.
773sqq. 9uid, Menelae, doles ibas sine coniuste Creten sit poteras nupta lentus abesse ti/a Ut Paris hanc rapuit, tunc demum uxore carere Non potes ulterius crevit amore titus. Ut ri amat. II
36 sqq. ), hic quoquo cornitur po0ta indignans et irridens quibus
vero in angustiis suis sui Ovidius, si adhibuisset nominativum Menelaus, qui per so utro non iniquus hoc in vorsu semper praebuisset pocium ionici a minoro. Similito r0 so habui locis,
1 Quos versus modo XplicaVi. 2 Cf. paragraphum e luentem. 3 Huic versui, ubi sermo vertitur ad Catilinam, annotat Servius hoc quasi in Ciceronis gratiam dictum videtur.
30쪽
accodit has ratio nisi rectus se institutus ordo sermonis in contrarium conversus esset, haberemus verba: Sic Sidonis aspicienda fuerat Iovi. Tres breves syllaba abhorrent scilico a vorsu dactylico. ales forma non nisi sub cortis gravibus condicionibus in illud metrum quadrant. Fuerat in versu quem tractamus nisi
ante sic et post Iovi poni non polost. Qua tanta difficultas tacito per enallagen personae fueras evitabatur. dum habes loco, qui
est Romed. 471, quem modo p. 29 tractavi: uid lacrimas, odiose Seneae . . . Qua ratione inseras huic versui formam lacrimat 'Fast V 309 sq. legitur Hippolite infelix, velles coluisse Dionen, Cum consternatis diripereris equis Misoricordia posta videtur demonstrari adiectivo infelix simul vero per apostropham nominativus metro iniquus Hippolitus circumscribitur. Eiusdsem ruinon obliviscundum erit in iudicandis apostrophis quas invenis: Met I 435 Aspicere utinam, Saturnia, mitior esses Mot. XIII 758 Sq. . . . . Pro quanta potentia reon Est, Venus alma, tuis Amor. II 10 11 9ui oeminas, Erycina, meos sine ne dolores' Amor. II 9 6 sq. ): Obvius huic venias hedera iuvenalia cinctus Tempora cum Calvo, docte Catulle, tuo. Trist. V 5, 39 sq. Omniununc credo, cum tu non stultus ab arcto erua, vapor, dederis
Ausoniamque petas. Quamquam hanc quam postremo loco attulia postropham non dubito affirmare profluxisse X veneratione, quam p0eta habet in vaporem, qui quasi deus cogitatur, ut demonstrari videtur versu i Sensus inest Oitur nebulis, quas existitionis, tamen hic quoque respiciendum serit, sic simul vitatam esse formam de tu tres rove syllabas praebentem.
I 3. Supra p. 23 dixi me talia exempla, ubi per apostropham simul nascitur dactylus in quinto pudo sexametri vo in quarto aut quinto pede pentametri, postea collecturum esse. Quod promisi, hac paragrapho faciam assur igitur hos vorsus: et I