De apostrophae apud romanorum poetas usu

31쪽

14. Quibus absolutis asseram exempla ius generis, quod invonitur on. V I sq. Redditus his primum te= ris tibi, Phoebe,

sacravit Remissium alarum posuitque immania templa.

tamon simul moneam apoStropham aptissimam fuisse metro, Cum per vocativum Phoebe commode merus dactylus in quinto hexametripode sorol. Idem hab0s, cum compellantur en X 542 rex Gra- dipus, ct VII 33 Priapus, ut IV 756 summus deorum Fast. Ι454 Inachis lauta, ast 634 Maenalis diva, ast I 449 sq. dea Lucina, principium h/cis, ast II 10 Phoebus, ast V 10 Semicaper Faunus, FaSt. V l Saturnus, Art. Amat. II 546 tener Somnus. Veneratio tum quoque subest cum sermo vertitur Ex Pont. IV 16, 4 ad Cottam, Pieridum lumen praesidia/mqt e fori, et Ι20 ad Augustum imperatorem, e X 55 ad Euandrum, et VII 6 ad Lycidam formosam, cl. Q ad divinum poetam. Ut Ρ0l0ps

a Cl. p. 21.

32쪽

fluent, dum spectat vultus Hippodamiae es Amor. III 2, 14 sqq.), sic id otii poeta Hippodamia commemorata raptus in admirationem; sori amat. Ι 8 set Amor. III 2, 16. Porro lucontsino dubio Anchisos atque simul posta ipso admirantes si latissensu quodam sublimi, cum on. V 851 aversio fit in Romanum cuius sit, populos restere imperio pacique imponere morem, parcere subiectis et debellare superbos. Sed omnibus his locis por apostropham simul procreatur ille qui expectatur murus dactylus. rast indignation inflammatum orgilium in versu qui si Aon VIII 643 so vortisso in te Albane pro orto statuam Mettius Fusotius Onim hic ost Albanus a I ullo Hostilio rogatus, ut socius in sello

Veiorum esset, hunc prodere conatus erat, unde citae quadristae distulerant Mettium in diversa atque viscera viri mendacis per silvam

raptaverant. Quid Nonne vid0tur poeta ardoris una cum Aenea in vorsibus qui sunt Aen. X bl 4 sqq. assere ferro limitem per astmen latum, te, Purne, caede superbum nova quaerens ' Quae ii a Vorgili bono intellegitur Pallas, amores ac doliolae omnium, a urno trucidatus ost Ovidius praebo so hoc affectu ira inconsum Art. amat. II 13, ubi alloquitur lascivam Briseidum, quae sinebat se illis manibus Achillis c. tanui, quae Phrystia nec Semper imbutae erant. Idem assectus lucet in dubio x locis qui

satis habeo hic num orasse. 0n X 324 sqq. legitur Tu quoque, flaventem prima lanustine malos Dum sequeris Clytium infelix,

nova staudia, Cydon, Dardania Stratu dextra, Securus amorum, qui iuvenum tibi semper erant, miserande iaceres, Ni fratrum e. q. S.

Misoricordia posta dilucide his versibus insita ost inversu 32 autem per apostropham simul officitur dactylus in quinto pede Lege porro quae80 versus, qui Sunt Α0n X 290 sqq. Tarchonoratione inflammant adducit socios, ut naves ad litora hostium pollant: Nunc, o lecta manus, validis incumbite remis Tollite, ferte

rates inimicam indite rostris Hanc terram, sulcumque sibi premat ipsu carina. Franstere nec tuli puppim statione recuso Arrepta tellure semel. Atque omnia contingunt, omnes carinae Seden innocuae,

sed non puppis tua, Tarchon aber nur nichi dein Schiss armor Tarchon; sic videntur mihi verba vortenda osse in linguam Gormanorum. Peculiarem igitur vim huius apostropha esse haud

33쪽

sic niveo lunae, si credere disinum est, Pan deus Arcadiae captarinte, Luna, fefellit In nemora alta vocans nec tu avernata vocantem,

cui apostropha insita videntur partim oneratio, partim mi Apri-c0rdia, partim indignatio poetae; sed hic quoque figura versui dactylico fuit aptissima. Ut huius para graphi ad sinum p 0rveniamus, restat, ut asseram

nonnullo locos, ubi sermo vertitur non nil per Sonas qua S-d ais, sud ad bestias set ros in animas. Sic invocari id sentur ex is sericordia p00ta Fast. I 362 placidae oves: uid bos, quid placidae commeruistis oves ' Vim se ratio se amor patria inust sine dubio Hur id. X 6 sq. Non est te, Crete centum distest per urbeS, Adspiciam, puero costnita terra Iovi, o Fast. IV 806 9uod fit natali nunc quoque, Roma, tuo Lautitia ut admiration captus recordatur onoas inversu qui si Asen. III 05 palmosa Selinuntis. Indignatione ut iis a porsusum ab se Ovidium locis qui xtant: mor. III 2, Sq.: uis fuit ille dies, quo tristia semper amanti Omina non albae concinuistis aves Art. amat. I 338 Hippolytum pavidi Bupuistis equi. et VI 2 l . . . . Solue cessastis Athenae. rist. V 5, 32 Consilio uolunt aethera, Ponte, tuum. I rist. II Li): uid mihi vobiscum est, infelix cura, libelli. Deridentum offert so oota inversu qui starist. IV l0 l 30 Protinus ut moriar, non ero, terra,

tuus. Semper autum officitur se figuram dactylus in quint pede hexa motri si in quarto aut quinto pede ponta metri. Hac dissertationis parto cognovimus exempla, ubi ap0Stropha optime intell0gobaturis a fluctu aliquo, sed ut simul per eam leges

reliquae metrioa sorvarsentur. Quod si rodere poeta ubique revera sex illis duabus rationibus commotos sesso ad figuram adsciscendam, in dubio serraros. Etiamsi interdum illa enallage casus

t Hoc in versu vitatur simul forma infelici metro iniquissima tales enim voces quae constant ex duobus spondeis in sexametro habent locum tantum in initio si in fine versus'.

34쪽

- 44 vo personae ita orta erit, saepissim poetas ne minimum quidem motrica rationis sibi conscios fuisse pro certo Statuam, quamquam concedo contrariam quoque sententiam vix reici posse, nimirum extare locos, ubi poetae propria vi postropha nuglecta nihil spoctaverint quam ut metricas difficultatus Og0runt qualos apostrophas merit figuris grammatici adscribas. Funda montum tamen omnium apostropharum videtur affectus osse.

15. 011. V 123 tales sunt oenus unde tibi, Romane Cluenti. Ρ00tam fecisse hanc aversionem X affectu aliquo orsus duro mihi non OSSum. Orr lege quae80 versus, qui xtant Asen. III 696, VII 797, 00rg. Ι 566, ol. III 3, ubi sermo vertitur ad r0- thusam, Tiberinum, ityrum, ventos. Quod supra diximus Ovidium in vorsu, qui est et V 573 Arethusam, sacrum fontem, o assoctu compellasso aut orgilium Aen. VI 873 Tibserinum, qui funera videbit, cum tumulum iuvenis Marcelli praeterlabetur recentem, fuit, cur in posetis animi motus quidam existerent. Locis vor Vergilianis modo allatis noscio unde poeta excitari potuerit, nisi fori putamus nomino ipso dei alicuius commomorato venti quoque quasi dei sunt animum poeta veneration ut admiratione persusum sesso. Similiter iudico do aliis haud paucis Ovidianis locis, quibus sermo vertitur ad 00 quosdam volui vix intellegi potest, cur poeta re sera excitatus fuerit, cum invocantur Fust. Ι 89 Ianus formis 359 60 Bacchus 463 Iuturna; 65 Phoebus II 50 Terminus III 524 adnena Thybris V 268 advena Nilus 3 13 Achelous 729 sq. publica Fortuna V li 2Phoebus 238 lubricus Tybris 473 Tithonus 63 Concordiu: llThyene 755 Dictynna; 796 uirinus Mot. I 28 Nilus V 552 Acheloides XI 50 Debrus XIV 30 Proica Vesta XV 309 cornister Ammon: Trist. I 2 80 lus: 0, 3 Bacchus Rumod. 43 eptunus Ex Pont. IV 0, 58 Nilus Art. amat. III 8 Luna 762 Bacchus. - Similiter res se habui nonnullis locis, ubi sermo vortitur ad hominus quosdam huc cadunt Fast. IV 43 Latine);

l Cf. p. 29. 2 Cf. p. 29.

35쪽

His assoram duo exempla, quae inter se cohaeron ita, ut compollentur bestiae quaedam si legimus Fast. 453 sq. exemplo territus huiris ulmite debueras abstinuisse, caper et ast V 151 sq.: Huic Remus institerat frustra, quo tempore fratri Prima Palatinaesiona dedisti avfS. Omnibus his locis vim quandam peculiarem inesse 9088 nego; sic nim, ut exemplum asseram, dicat quispiam Ovidium versui, quem postremo attuli, venerationem suam interposuissu in illas avos Palatinas. Sed mo quidem sententia omnes hae apostrophaeserunt in se aliquid, quo fiundimur, quod optimo significatur illis

gisse poterit, quod ubique aliqua difficultatos motricae, de quibus

prior dissertationis para grapho tractavimus, vitatae aut levatae sunt atque haec motrica ratio vid0tur mihi quid sem fundamentum unicum harum apostropharum. liquid certi do hac re scilico affirmari non potest, quoniam, ut supra iam dixi, poetam aversionem X assoctu fecisso non prorsus reprobari poterit. Sed utut res se habet, Omnes conc0dent nullagen casus vel personae his locis factam non habuisso undem iucundum acorem atque in prioribus exempliS.

DI 6. Iam supra sexplicationem dedi versuum, qui extant Eulog. 65 sq.: en quattuor aras Ecce duas tibi, Daphni, duas altaria Phoebo. Etiamsi or postropham evitatus est dativus metro iniquus Daphnidi, undamentum esse figurae putavi venerationis affectum. Mirotur fortasse quispiam, quod Sermo vertitur tantum ad Daphnin ad Phoebum non item. Sed haec res facit explicari

36쪽

- 36 potost Daphnidis gratia omnia sunt dicta, do huius mori sit consecration se ut ita dicam, in carmine agitur, unde cur poeta Daphnin maior tamquam honor assecori quam Phosebum oum optim intollegatur. litor rus se habui in ursibus qui luguntur Aon. II ll sqq. Sic fatus meritos avis mactavit honores, aurum' eptuno, taurum tibi, pulcher Apollo, Nistram Hiemi pecudem, Zephyris felicibus albam. Cur, quaeso, Vergilius compoliat pollinem solum Nonii orant hi 00dum iuro invocandi seliqui do qui nominantur 3 adum mira ros invonitur on. VI 249 sqq. ipse

atri velleris onam Aeneas matri Eumenidum maonaeque sorori Ense ferit sterilemque tibi, Proserpina, vaccam, aut Ecl. II 90 9ui Bavium non odit, amet tua carmina, Maevi. Nihil st, cur poeta Prosurpinam maior honor a corii quam matrum Eumenidum se magnΩm sororem aut Maevium magis laesurit quam BRVium.

Ovidius xompla illorum similia praebui. Lege quae8 VerSUS qui sunt ut X 4 sqq. D Tantalo, Ixiono Belidibus narratur, subito invocatur per en allagen persona Sisyphus Met IV 753 sqq. logimus: Dis tribus ille focos totidem de caespite ponit, aevum

Mercurio, dextrum tibi, bellica viroo Ara Iovis media est mactatur vacca Mine=mae, Alipedi vitulus, taurus tibi, summe deorum. Per

apostropham versus 756 optim significatur auctoritas summi deo-rion; quid autem vult avorsio in bellicum viroinem acta in vorsu7543 Art. amat. III 334 Ovidius posta pia sellis legundos numerans dicit subito Tibulle, tuum Tibullum igitur alloquitur, quamquam de omnibus poetis, o Callimacho, Menandro, Sapph0 Pr0perti0, Gallo, ut de tertiis ursonis locutus est, set quani quam illud Tibulle, tuum cum Secunda persona subiecti possis minimo congruit. His locis apostropham nullo modo profluxisso ex assoctu luc clarius est. Immo hae postrophae sunt ponenda sinu dubio in artificiorum numero, quibus 900ta linguam Latinam utro dactylico aptabant locis supra dictis vitata sunt forma ab illis vorsibus omnino abhorrentes Apollini Proserpinae, Daphnidi, Sisyphus, bellicae viroini, ibiuli praeterea ubique, ut omittamus Ecl. V 66, simul officiebatur dactylus in quinto pede). Exemplis huius onseris allatis sunt adiciunda nonnulla vidiana atque primum quidem sextant talia, ubi forma creticum continente circumscripta sunt qua inveniuntur: ut ΙΙ 738;

37쪽

P0nt. IV 10. 1 Trist. II 399. Art. amat. II 35 evitatur dativus Laudamiae, qui ex duobus Spolidei constans in pentametrum non quadrat. ccedit, quod his omnibus loci per apostropham effectus est dactylus aut in quinto hexametri sed aut in quinto vel quarto p0ntametri. Similiter iudicandum est de apostrophis

Mut XIII 27 9uas neque cornisterae morsu laesere iuyencae ecplacidae carpsi sit oves hirtaeve capellae. Qu0dsi omnium hac paragrapho allatorum locorum apOStrophaSe mere metrica ratione explicavimus, hoc si dicundum hic ponenda Si en allage casus vel personae inter figuras

grammatica S, quibu Sensus non mutatur, verum forma eloquendi. Quid vero de hoc postrophae usu iudicandum est γΕstii idem iucundus cor atque in prioribus exemplis, ubi figura sex assectu orta videbatur Minim vero. Si aversio fit in aliquam perSOnam, puS Si hanc personam aliquid in se ferre, quo animi aliquo m0do moveantur. Ubi res ita se non habet, non delectamur per apostropham, sed offendimur talis apostropha non est Suo loco, dolapsa a vera condicione nihil est nisi sucus aut, ut dicit o sene l. c. p. 3I: littersistat, de bitt0re Armutverbirgi. Si illa X0mpla, qua adhuc hac paragrapho attuli, vituperatione digna et improbanda sunt, paene ridiculum videtur, cum sermo vertitur ad res quasdam in animas vel abstracta

tali loco, qui omni intorior vi caret. Ἀ iudicabis aliter de

38쪽

- apostropha, quam legimus e0rg. I i5 tum te quoque, medica, putres accipiunt sulci Ovidius similitur inopi convertit narrationem Fast. 390 ad Haemum, II 392 ad Circum Maximum, III 0 ad Hernicum terram, IV 439 ad hyacinthum et amarantum 46 ad Hennam 499 ad Zanclaeam Charybdim 502 ad Atticam terram, V 722 ad Aloidam terram: rt amat. I 28 ad Ascram, II 70 ad lunam, 35 ad tesseram Amor. II 6, 24 ad curvam Meam; Met XV 260 ad saecula Hor id. X 00 ad Cecropem terram; Trist. I 10, 26 ad Lampsacum 10 18 ad Imbrium terram, III 8 4 ad Corinthum Ex Pont. I 3, 68 ad Atticum terram, II 2, 70 ad Romam. Ubique postr0pha est tantum remedium, quo Servatae sunt leges aliquae metricae.

17. Eum, qui omnia exempla tractata maior diliguntia curaque legerit, unum non effugerit, quod quale sit illustrabo aliquot exemplis. Velut Aeneid. X 429 sq. legimus: Sternitur

Arcadiae proles, sternuntur Etrusci, sit vos, o Grais imperdita corpora Teucri. Supra sci p. 6 explicavi hanc postropham expcuta diliri idem iudicasso vi lotur fluit ham pius annotans illi vorsu hoc vos Di Toultro st0hon dum Hergon dos Dichtors

natior at thro undeSgenOSSen. Cui xplicationi addam hoc concudes minime sonare Suavitero pulchro, si tali loco, ubi multa nomina propria commemorantur, eadum forma lentae enumerationis continuatur. Quid autem In illo exemplo nonne variatur aut mutatur sermo optimo Simul per nallagen casus Idum hab0mus permultis aliis locis ot Vorgilianis ut Ovidiani8, quos Omne enumerare longum G Supervacaneum mihi videtur conser exempli causa oorg. II 170 310t.

69, 1 393 Art. amat. III 458 quibus addundi sunt loci quos tractavi parte proxima D huius dissertationis, volut 0n. III1 18 sq. 3, V 249 sqq. Mel. V 753 sqq. X l sq.). Quodsi

1 Cf. Bibliothoca Gothana: ergili aronis Aeneis, eX u. Ommenta voti . ros in und L. Hetthampi II. Abieit.: Ommentar, Gotha 1890.2 Gullius vi lotur mihi quidem uno locum omnino ex hac ratione variationis intelluxisse. Is enim Noct. Attic. XIII 2 postquam verba fecit

39쪽

- 39 illa ros his locis fortasse casu ac tumor accidit saepius fundamentum postropha ea fuisse mihi quidum videtur. Aen. VI 84 sqq. legimus: Uuis te mayne Cato, acuum aut te, Cosse, relinquat 9uis Gracchi oenus aut steminos, duo fulmina belli, Scipiadas, cladem Libyae, parvoque potentem Fabricium vel te sulco, Serrane, serentem' 9uo fessum rapitis, Fabii tum Maximus ille es, Unus qui nobis cunctando restitue rem Si quis has apostrophas X-plico ex animo Aeneae veneration perfuso, id non probem minimo nim milii persuadere possum poetam Catonem, COSSum,

Serranum, Fabios habuisse dignioros, quibus Aoneas in assectum incideret, quam Gracchos, Scipiadas, Fabricium. Probabilius ille iudicut qui in figura xplicanda a metrica ratione proficiscatur omnium tam senis orisimillimum puto his locis apostropham propterea

adscitam esse, ut lenta virorum in Signium numeratio variaretur.

Similitur dico du postrophis, qua inveniuntur Goorg. II 50t 0l. Non dubium enim mihi videtur, quin poeta, si in animo habuisso per illas aversiones significare, qua vina ipsi praecipue

fuissent iucunda atque rara, usurpaturus fuerit figuram in versu, ubi praudicantur rex ipse Phanaeus et arstitis minor, cui non certaverit ulla. Motricae difficultates ne hoc quidum loco tales sunt, ut poetam propter illas ad hanc figuram adsciscendam coactus esse videatur immo ut supra, hic quoque vitata est per uallagen casu eadem forma rationis continuatae.

Eiusdem generis uxempla extant Aen. 185 sq. Met I 723 V llb X 99 Art. amat. II 589, mor. III 6 31 sqq. Fast. III 2l, IV 43. Ut para grapho sexta decima postropham saepius abisse in

figuram mere grammaticum, qua non Sensus, Sed tantum forma

eloquendi metri gratia mutabatur, cognovimus, Sic lociS, qu0S modo tractavimus, nullage casus ut 0rsona videtur similiter facta esse tantum narrationis varianda causa affectu nullo accedento, ita ut hic quoquo figura nihil sit nisi sucus ac ferrumen. 8. Priusquam huius partis finem faciam, nonnulla addam de locis, ubi plures apostropha continuantur. - tque vi est

de Versu Parthoni, quem Vergilius aemulatus est, pergit sic: Sed illi Homer c non sane r pare i neque similem fecit Vergilius): esse enim fidetit Homeri simplicior et sincerior, Vergilii autem νεωτερικωτερος et qu0dam quaε ferrumine immisSo fucatior: αυρον ὁ 'Aλφειω ταυρον εIΠοσειδαωνι. Taurum Neptuno, taurum tibi, pulcher Apoll0.

40쪽

quod adiciatur eius m0di exemplis, quae leguntur Aen. Ι 84 8qq., Georg. I 958qq. Amor. III 6 3l, 35 Fast. II 72l IV 43 sqq. cf. p. 39), ubi variationi causa plurus apostrophas adhibitas

esse consentaneum est. Neque haerebis in huiusmodi locis, quales sunt Aun. X 89 79 aut et XIII I sqq. hic nim non solum annosam senectutem', sed etiam crudeles deos', illic praetor Megentium' Lausum quoque compellatum esse explicatur eo, quod idem motus animi, quo poeta raptus est Mogontio commemorat vel annos Senectuto, Subiit eum Lauso ut crudulibus deis allatis.

Art. amat. III 52 sq. - Diversa rationes et interiore et motricae,

fuerunt asserenda in apostrophis explicandis, quae leguntur Art. amat. III bl sqq. cf. p. 8, 25, 29). - eadem metrica causa fit, ut Tantalus invocetur et IV 4b atque Sisyphus in ursu 460, cum diversis metricis difficultatibus procreentur 90Strophae, quas legimus Trist. II 399 0 400 ut x Ponto IV 10 5 st 2. Notabiles sunt versus, qui extant ast IV 499 sq. si fusti et

Syrtes et te, Zanclaea Charybdis, sit vos, NiSaei, naufrusta monstra canes. Ad Zanclaeam Charybdim sermo vertitur, ut supra sp 38)dixi, metri gratia cur vero, quaeso, compellantur Nisaei cantis' Nequo affectus neque metrica difficultates neque variandi studium ΡOSSunt esse huius apostrophae causae. Hic videtur mihi figura aliter intellegi non po8se quam ex accommodatione quadam poeta perseveravit in genere Scribendi, ad quod nomino utro iniquo Charybdis Zanclaeae coactu erret.

19. Exomplis variis illustrati restat, ut pauci comprehendatur, quid ex secundo dissertationis capite didicerimus. Ac primum quidem exempla docuerunt hunc essu locum illius apo Strophae Speciei, quae ex affectu aliquo profluit; sic intollogitur unu aversio, sic simul per figuram delectamur. Apparet igitur hanc postropham ponendam

esse inter figuras verborum rhetorica S. quae non tantum in ratione positae sunt loquendi, sed ipsi Sensibus cum stratiam tum etiam vires accommodant. - Porro cognovimus per illam uallagen casu vel personae haud raro Simul effectum esse hoc, ut evitarentur aut levarentur Metrica difficultatus vel