장음표시 사용
111쪽
scrutari nec cetas eius in postremum illum Oeculorum sinem inciderat, quem in posterioribus patriarcharum historijs etiam S sanctus, Pulaherrimo progredies ordine prie delineare voluit sic Apostolitae, iuuante Deo . subiun gemus exponitioni, ne praemissis, ad instar
panni discoloris, alii sta, sed ex js nata prorsus ab aequo cen bre iudicentur nempe, UMcommentatus is est in Abraham quidem familiam, ad vetus testamentiam noviq; inchoationem, de et ad tempus, quo Iudse Oruna
Synagog e,pr edicantibus Apostolis, Ecclesita Chri lii palam opponi coepit, na cum ipso, referemus Isaac vero domum de solis iam
Ac de Abraham quidem, Isaaci Psterio, quae S. sanctus nobis in Genesi commendat, ex Apostolo Paulo mediocriter illustrata iam antea vidimus inque eorum summa quod ut Abraham tri ipsum Deum ceternum Christi patrem in pleris i suis actionibus
repraesentat, duael cius uxores, Hagar,&Sara duorum quidem plurimum inter se discrepantium testamentorum sunt imagines, illa veteris, haec noui sie mearundem si iij, qui fuerunt Ismael, Isaac, duos diuersos admodum inter se populos depingant. Isim et quidem carnalas Israelitas,& Iudaeos incredu- ω se los Isia-
112쪽
Ds Isaacus vero Chrsstianos hoc est eos h --nalites, qui nouum Euangeli de Christo pa- cinna amplexi striat: inprimis horum caput, ipium videlicet Christum. At a, hinc me litis iam intelligi queun
ea, quae legmaus de Abraham O. Gen. a ι. quod filio itio a aco ablactato grande iecerit contii Uium, nempe quod aleriatis pater Et argealium de filiostio Christo pasio excitato sis delibus in toto terrarum orbe magna Uingratia, non sine miractilis etiam admodumis lustribus an nunciari curaueris. In quo Ceρ berrimo Dei, Chrim: q; conuiuio, cuin Iudaei nimis hostiliter fidelibus in Ecclesia Chri itii: omen amplexis, illuderenti hoc est crudeliter eos terra mariq; persequerentur, Deus in Abrahanto depletus, eos, una cum incredula
Synagoga, matre fila, totaq; politia Mosaica, Gp uolauit, Sc velut e Domo, seu familia sita depulsos eos nihil amplius ad pertinere des clarati it. Sic postea cap. . Dei typus est Abrahamus, cum seruum suu emittit ad quaerendam laac tali ostio Sponsam Eteni in inli cmodum Deus emittit, docet, ungit. i iiiiiij lynceros Euangeli Mynistros, qui Chri lio tuam colligant Ecclesiam quani figuram paulo post orta se repetere cog mur incurrisaac mitteria, de quibus etiam
113쪽
tempus est, ut Abraham dimisso loqui iam:
incipiamus. Hic igitur Isaaeus Abraham patre, tanquam ex Deo, matreq; Sara quae noui γsamenti, doctrina scilicet Euangelica Paulo dicitura ici tira natus, an non aperte vel hoc respectu fideles in Ecclasia repraesenta iiit,inlicum capite tuo Christo velut unum corpUs, Vnanaq, persona constituunt. Hinc Scis saae, id est, risus Gen. aι nominatur: qisoniam hi latum de gratia, auoreq; erga se Dei Unci/um audiunt, ex quo non polrim non illin-mo,opere se lari Sancti enim adhuc inchoatitantum noui tectamenti tempore, carne Chri- si nondum ad patrem in ipsis profecti, an quam amabili quodam umbraculo proteguntur ne peccati siti foeditatem, inorribilem irae diuinae vina ipsi puerculorum adhuc habiti loco perferre cogantur. Illud enim ad mensuram aetatis in Christo virilis adiittis reseruatur. Interim hi ridere iocariq; gratiae
vivere, citra tamen impietatem ratione tena poris permittuntur Attamen a proianis gra-Uem terre persecutionem debent, ut sane iubtiliter admodum ex eo collegit Apostolus, quod Ismael cum Isaaco lusit. Hoc ipsum in sequente capite Gen. r.
Πλ-uifeste quoq; pingitiis, Pater enim Abrahamus
114쪽
hamus aDeo tentatus filiumq; suum dilectininum in holocaustum immolare iussius, cum ad locum sibi diuinitus monstratum exisset, ligna quidem filio, quibus is concremandus effet, imposuit, ignem tarnen& gladium adhuc suis portabat manibus. Quid hoc mo. nuit an non quivis clare satis intelligat, hic prae delineari primum ipsum Christum, qui crucem suis humeris ad locum passionis ipse gellauit Z deinde stimul quemvis ad Christum inchoationis tempore vere conuersum Omnis enim Apostolo teste, qui pie vivere Iolunt in Christo, persecutionem una cum ipso,pati coguntur. Quanquam hi sunt Iiaacus signa quidem suis humeris portant, hoc est cxternum quidem in corpore cruciatum perientiunt, sed non ignemis gladium hoc
est, internam crucem, nempe, iudicium ciram Dei verum haec in eorum gratiam, adhuc ipse Deus fert,id est,patienter Deus tolerat illorum infirmitatem,nec adhuc ad persectam
sui mortificationem ut fieri sub finem oportebit)illos adigit.
Caeterum quis est huilis afflictionis sinis'
nempe Sancti non hoc modo prorsus intereunt, nec in mortem ita submerguntur eternam,sed carne quidem patiuntur,Spiritu vero coram Deo multo beatiores quoq; reddun-
115쪽
atris'nir: Sicut Isaac, voce diuina liberatus, arieterri quidem inter vepres haerentem immolari pro se videt ipse vero gratissimas a Deo promissiones audit quod videlicet hinc certo certius ita posteritas eius multiplicanda sit, ut ea cum stellas in coelo, tum 4 renas in littore maris adaequet: iq; prae dominetur suis omnibus
inimicis, eorum portas, urbesiue occupet: ut deniq; benedicantur in Semine ipsius omnes gentes terrae: non aliterin Christus ei-Usq; membra, Sancti, cum crucem fideliter perserunt, laud multum, hinc laeduntur: quanquam enim corporalem patiuntur mor- tern, quam inter mortales euitare nemo potes at animae suae perpetuam hoc modo vi. iam acquirunt,4 confessione sua plurimis fi- lam in Chri lium persita dent, aut confirmant ut a veteribus dicebatur Martyrum sangui nena esse imum Ecclesiae,quo scilicet ad ructum Deo proserendum ea saecundaretur.
Nec insuauior Ecclesiis pictura est in historia de Isaac etiam Gen. a. quo scribitur Abrahamus, ad Sponiam ei quaerendam, emittere seruum suum in Mesopotamiam qui sicuti supra quoq; dictum eIt Apostolos eorumq; succelibres, omnes videlicet pios, di deles verbi diuitii Ministros repraesentat ad-m d una apposue,sicuti Lectori vel mediocriter in
116쪽
eer In scripturis versato facile constare potest. ubi singula dilige iri ius ibi perpendit. Eit a u. te in ut nihil de caeteris plurimis circurio stantiis dicam illic dignissi. num consideratione quod seruus Isaac Sponiam tuam, ipsana Rebeccam, inuehit apud puteum, seu fbntem aquarum: Si quidem in aquis etiam sacra scriptura, seu verbum Dei per quod soluin Ecclesia Christa copulatur ad umbrari solet, eo quod alsas. arcana sui velut arefaetas animas etia in hoc, non minusquam a.
qua corpus ref iat,ac refiscillet,liine Sopolum, en ρ. Iacob, Exod Moses apud puteos aquarum suas leguntur inuenisse Sponsas eodem plane sensu, verum his abru
ptis, ulterius in Isaac picturis progredia.
Calaue quoq; visus Iaac ludere seu lo- eari cum uxore sua Lebecca refert Claristum Ecclesie suae summe be aeuolum, 'landum eiusq; petitiones ementer exaudientem, Scsaepe quoq; naues eius aduersarios euidenterpimientem. Unde naula loquoq; iron obsti/nato prorsus innotescere tacite potest, quod
Ecclesia sit non soror modo sed&Sponia Christicia aristi Da. Cum autem hic saac fa milia scribitur inter Philisti nos peregre ager pulchre depingit Eccle iam in medio mundi,
117쪽
. profanorum, non sine periculo, constitur m quae tamen terram conserit, incorruptibili cilicet Euangelij semine, reperitq; tantam eius, Deo benedicente, foecunditatem Vt pro uno centum ea sibi modios produxerit: usq;
ita per Dei benedictionem, ple quod Christi
rypus esset, auctiis dica Iur Olinbus, Marmensessamulisq; plurimis. Quamobrem ramus etiam euatit, ut inuiderent ei Phil illini. Quot enim ex gentibus per Apostolos, S eoru in sti cessores Christo nomen dederint, eumque partina veta, partim ficta quoq; et hypocritica fide coluerint Eccleti alticae docent hiliori cerneq; tacem,quantopere militi sentium imperatores id impedire, ita trultra conati sint. Maxime vero suam contra Chri Ilum inuidiam aduersiari declarant in puteis citis obstruendis, hoc est, in obscuranda vera doctrina. Primum autem dicuntur a Philistinis obstructi putei quos Abraham Pater saac iroderat quod intelligen dum est de scripturis Propheticis. Hos puteos terra obrutos a canus Isaac rursus aperit, keodem, quo dictisuerunt antea nomine vocat, dum discuta Pharisaicis siebulis, doctrinam rapheticam nativo sensiti quo restituit. Sed quia noua oq; per Christum erant Ecclesiae reuelanda Uyiletia, propterea additur, quod plures Isaacua de
118쪽
cus de nouo puteos, in quibus vivam inuenit aquam, et i oderit: caeterum horum duobus vii per Philisti nos tranquille non potuit, adeoq priorem appellati it calumniam, alterum ob- aculum quia litem de his mouerant ad Uerin, nempe Philosophi,& liceretici Tertiuna demum, quia de eo nullus cum ipso litigabat, nominauit latitudinem. Si quidem Ecclesiae
ciuibus tanta debet esse cum patientia, tum sapientia, ut calumnia malevolorum,& violent liscum dare sciant velintq;: it nihil non
agant, quo in pace salutem suam operari possint. Sic enim vera doctrina, superatis ad Uersarijs, a xj me dilatabitur Breuiter autem his indicari videtur, quod post licereticorum calumniam, ac tyrannorum obstaculum, seu
mriecutionem superatam, Ecclesiae doc rina
latisIme, nimirum in totum terrarum orbem, propaganda fuerit.
Atq; huc si satis, ni fallor, ex Genesi demonstratum est, Isaacum esse pulcherrimam cum piorum in Ecclesia noui Cederis, tum ipsius Christi, fidelium omni una capitis, a S. sancto propositam nobis imaginem: Sicut in
Coniuge eius Rebecca non minus quoq; U-c Unde a axime capta indepingi vidimus Ecclesiam hi isti Quapropter ad saaci, Rebeccaeq1
liberos. Esau scilicet,in lacob iam progredia-Imur. Quan quam
119쪽
Quanquam autem de his apud Paulli tisilio sue Apostolos nihil tale, quale de Isaaco, scriptum inuenimus quia locus,ad ROm q. de eis nihil arcani profert attamen cuna tam libere de Isaac &asmaele, matribusq; eorum, Hagarin Sara, pronunciet Paulus, ipsorum historiam esse allegoricam, seu αΜΦρουρδην ut arcane quoq; significet aliquid verbis externis non expressum, aperteq; vocet Haga qui'
dem vetus testamentum cuiuS filius, Ismaelus depingat Iudaeos carnales, incre illos: Saram vero nouum testamentum, cui sit natus
Isaac, nempe Christus cum suis membris omnibus in Ecclesia fidelibus dubitari nullonaodo potest, quin in Isaac filijs nimirum in Esau, Sc Iacob, qui mox ipsi quoq; diuiduntur in duas distinctas gentes, omnino temgregatio quaedam eorum, qui sunt in Ecclena noui testamenti nimirum, inter plbs iam Christianos, cum os lanium admiratione su/rura depingas Us. Siquidem, ne sorte diceret aliquis audacior, arcani mysteri nihil in horum latere genia, ips Deus os ei manifeste praeclusit dum
tot admirandis,in naturae cursum excedentibus euentibus historiam eor Um variare, O
hisq; et diligentiis me perpendendam, com- Πῖndare voluit. Quid enim ' an non plauet
mi δQuhosum, Q notatu dignissimum est, id quod
120쪽
quod in utero materno gemelli colluctantur. quod in partu plantam alterius alter manu sua tenet 'quod ubi nati sunt hic statim rusus hi sipidus totus in morem pellis, ille glaber, apparet Si nihil haec significant, cur fieri DNus, immo cur describi quoq; tam accurate voluit Quid enim nobis deest, quod Abraham i, quod Isaaci, Sanctorumque aliorum innumerabilium non legimus in scripturis expressam natiuitatem, aut formam corporis cur in solis his gemellis ea fuerunt exprimenda, nisi proprer illustrem rei cognitu necessi
riae tandem suturae sigilificationem ' praemissis his in eorum historia miraculis adijc poia sunt ea, quae scribuntur de rus ferculo
deq; miranda benedictionis paternae dispensatione, multiSq; ali saut euidentibus omnino picturis, aut alioqui plane ridiculis.
Cum igitur horum gemellorum historiam Deus multo quoq; miraculosius, quam patris eorum, Isaaci, cum geri, tum in scriptopnsleritati relinqui voluerit, qui nihil iis ea
ni sterisdiuini scrutandum Te contenderit, is plus quam stupidus, aut certe maliciosus est. Siquidem, ut a Philosophis recte dicitiir, quod natura, seu author naturae Deus, nihil frustra, vel non ad certum aliquem finem in rebua creatis produxerit: ita de Scriptura qua b