장음표시 사용
101쪽
bis quotannis sponte dimittit liquorem colore obscpro , qui cerae instar sic deinde consistit , ut ope ignis sit resolvendus. Μira prorsus est fragrantia , & , si temporibus adplicetur , medetur in America hemicraniae :umbilico adpositus depellit ventriculi refris
gerationem sanat contusiones, & aposte mala: calida dilutus aqua alvo cienda: op portunuS est. Μagna copi i transfertur in Europam pro ossiciniS pharmaceutarum.
T la arbor est mediocri magnitudine,
sponte item exsudans succum , qui, ubi con crevit, mirum habet candorem, ac levitatem , sumendis cubilibus propter fragrantiam maxime idoneus. Odor naribus exceptus capitis dolores mitigat, aut plane de pellit. Sisastas passim occurrens corticem hinbet aromaticum, qui odore, immo & sapore ad cinamomum accedit. a) Decoctum
102쪽
8o LIBER SECUNDUS.bjusdem sal.bri fere cum eventu propinatur mulieribus, quae post parturam sanguinem reliquum excernere nequeunt, ac proinde doloribus acutissimis non sine praesenti vitae periculo divexantur : potio haec statis temporibus repetita faeces Omnes depellit. Pe-xuani, ut somachi malo vel medeantur, vel antevertant , vascula ex hoc ligno tornata avide conseremtur, cui consuetum herbae Paraquaricae decoctum indunt.
Rulo Santo a) , ut Hispani vocant, Vascula suppeditat multo etiam flagrantiora, magisque aromatica, ac proinde virtute quo- qu e medendi prioribus superiora. Alia praeterea habetur arbor eodem nomine , sed nec ita procera , nec iis praedita virtutibus. Foliis luxuriat longis, & latis, oculoque gratissimis. Hanc ubi contigeris, continuo examen rufarum formicarum excipies, per omne corpuS tanta ferocia , & mordendi
103쪽
acerbitate discurrentium , ut pene putes mentem tibi eripi, nisi vestibus celerrime projectis temet liberes : restabit nihilominus etiam deinceps ardor quidam in membris ultra horae spatium corpus discrucians. Cinamomi arbor excelsa a foliis red-Dndat densissimis teque , ac pulcherrimis. Cortex ad Asiaticum sapore, & colore quam proxime accedit. Incredibile est, quam laete ubique arbor haec proveniat ,
quamque cum orientali eandem plane esse advena Hollandus adtestatus est. Densitas forte silvarum solem excludentium unice in causa est, quo minus cinamomum America
nuni Asiatico aequiparetur. b cstinia summentum praebet omnluni praestantissimum, cujus subobscura resina
i. Wintera axomar/ca Linn. b Uerum Cinamomum Asiaticum provenit a Lau ro Cinamomo, arbore toto genere diversa.
104쪽
82 LIBER SECUNDUS. igni injecta odorem spargit, quo suaviuS,& amoenius nihil uspiam natura subministrat. Genere hoc silvae passim abundant.
Nec deest Quinqu ina, arbor praecelsa, crassa, foliis amoenis, sed exilibus. ab Corticis vim in depellendis febribus imprimis sentiunt indigenae, qui eodem semel duntaxat adhibito ab hoc morbi genere citra omne dubium liberantur: si vel tantillum , quantum pulveris nicotiani pollice , ac indice comprehendi potest, demittatur cum aqua in stomachum, hospes ingratus
abigitur, id quod vel illi experiuntur, qui
salivam corticis masticatione provocaram glutiunt. Sunt, qui aqua sola curantur, in qua cortex aliquamdiu maceratus est. Plerique autem, postquam Unica potione malum depulerunt, medicamen adhibent, quo stomachi ardor temperetur, at que
ii Cin bona officiualis Lirin.
105쪽
que sensim refrigeretur. Tanta est vis illic ce leberrimi hujus Corticis.
Lignum Brasilum sa) textilibus rubro
tingendis idoneum nomen traxit a Brasilia, unde in Europam deportari solet a Lusitanis. Tamarinus fructum procreat sapore gratissimum, & a medicis etiam ussibus valde commendatum. Arbor est sat prCcera, tam undique aequabilis, ut periti olitoris falce efformatam crederes , trunco rCcto, ramiS in omnem partem se se explicantibus , qui tametsi minuta progenerent folia, um bram tamen adversus solis ardores prae bent gratissimam. cedri tam mares, quam feminae tutismatim, & a ceterarum arborum consortio sejunine plerumque crescunt, quas proindo indigenae in quasdam veluti familias tri-F L huunt s
106쪽
s LIBER SECUNDUS.huunt, ac patres, matres , aVOs , filios, nepoteS &c. nuncupant, nec inepte, si Ordinata earundem series adtendatur. Cedrus mas subrubra, & amara est, nec unquam sub aquis penitus corrumpitur. sa Tractari cerae instar potest, & cum glande plumbea pertunditur, nullaS foramen prodit festucas. Decocto ejusdem impeditur sanguinis coagulatio in iis, qui lapsum passi graviorem sectione venae juvari apud nos solent. Adhibetur lignum struendis altari
buS , pulpitis, subselliis, portis, & aliis
scriniis, quod facile formetur in tabulas, ac odore suo, & amarore ingratum ab insectis minus adpetatur. Trunci diametrum
n Cedrus mas est Pinni Cupressoides Lin n. Vid.
Molina Lib. cit. p. I δέ, qui refert arborem hane mole interdum tam Vasta esic, ut insulae Chilor ineolae ex uniea oo. aut 8oo. assulaS, quarum quaevis et O. pedes longa sit, doliis componendis parent. Idem ait se , cum in Europam naviustret, observasse aquam in doliis e Cedro ista constructis mansisse incorruptam, nee Odorem ullum a vase traxisse.
107쪽
habent interdum decem & amplius ulnarum , altitudinem vero ad primos usque ramos plus quam viginti. Cedros plurimastina cum radice subruit Μanaore rapacisi1-mus, quas Indi educunt, & ad suas colonias devehunt. Joannes Suosa Lusitanus narravit Autori nostro, se in hoc fluvio ad eum devenisse locum, ubi inter scopulo Tum repagula unicus patebat transitus; illic cedrum marem se deprehendisse, quae, trunco infra aquas latente , viam scaphae xamo unico intercluserit, cui resecando sex robusti AEthiopes per vices sibi pariter succedentes die tota insudaverint, prius ente licet, ac urgente hero. Ouid jam detrunci ipsius mole erit opinandum t Crassiores reperiuntur in Brasilia, circa Cartagenam, in Porto Bello, in Csagre &c. e quibus excavatae naves oneri mille ponderum centenariorum perferendo pares
108쪽
86 L1BER SECUNDUS.Caeao a in silvis, densitate sua solis
beneficium excludentibus , haud laete crescit. Solo gaudet humido, folia protrudit ampla, florem candidum , & minutum. FruinetuS trunco, aut ramorum initiis adhaer scens teres est, pollicum circiter octo longitudine. CapsuIa exterior praedura primum est: colore viridi, qui pro ratione maturitatis sensim in flavum, ac demum in fuscum abit. Grana inclusa, eaque interdum etiam quadraginta, capsulae quibusdam veluti filis devincta undique adhaerent,& pellicula involvuntur tenuissima miri saporiS , quae prius, quam nuclei ipsi soli si Candi exponantur, detrahi solet. Tametsi autem silvae omnes, quarum fines nemo adhuc lustravit, hac arbore plenae sint, tamen cultura adhibita Cacao domesticum, silvestri longe antecellit. Μodus porro
109쪽
colendi hic est. Locus platanis refertus deligitur, intra quas intervallis quatuor ulnarum inseruntur arbusculae alibi natae, platanorum umbra a violentis solis ardoribus protegendae. At ubi post triennium ita jam convaluerunt, ut ad hominis adsurgant alutitudinem , platanis dejectis soli exponuntur , atque anno quinto fructibus exuberant. Cum aetatem justam consequutae sunt, cerasis nostratibus non cedunt magnitudine.
Nucleos silvestribus & majores ferunt, &Pinguiores, totoque anno flores & fructum suppeditant, quem silvestres non praebent, nisi mense unico , eoque imbribus quotudianis dim uente, ut adeo collecti nuclei,
cum siccari ad solem nequeant, maxima CX parte corrumpantur. Genus hoc arborum plurimum propagatur ope avium, dc simiarum, quae cuticula illa nucleos involvente mire delectantur, ipsos vero nucleos Propter amarorem non adtingunt, sed pas
110쪽
88 L1BER SECUNDUS sim dejiciund, e quibus novae deinceps stirpes exoriuntur: hoc ipsum faciunt indigenae , qui potura e Cacao parata non delectantur: immo Η11pani ipsi Peruviae incolae herbam Paraquaricam eidem antela
Bainitia sa in silvis nonnullis satis
Copiose provenit, ramosque arborum he derae instar complectitur, ac iisdem se se multiplici gyro circumvolvit. FructuS V
ginam habet pedis dimidii longitudine, siliquis fabarum nostratium haud absimilem, minutissimis resertam seminibus, quorum usus tota jam America exolevit, quod compertum sit capitis aegritudines inde generari. Pro Bainilia hodie passim adhibetur cunamomum masse e Cacao conficiendae , vel potioni ipsi inspergendum. Peruani odoramentorum adpetentissimi minitiam scriniis Q Epiden n Vanilia Linn.