Descriptio provinciae Moxitarum in regno Peruano

151쪽

CAPUT I. I 29lis perpaucis , facie simiae, plantis , ungui

busque caninis, auribus exiguis , quas nisi oculis proxime admotis prae adhaerente cera videre non possiS: nam apum receptacula per silvas quaeritat , quorum foramella dentibus arrodendo sensim sic dilatat, ut pedem anteriorem Commode inserere, favumque frustillatim eximere possit: neve ab irritatis apibus male multetur , totum se melle, ac cera inungit, quae cutem ipsam pervadere , spiculaque mordentium eludere videtur , cum nec intumescat, nec doloris

velle

vum , aut non admisi Orum catalogo recenset animal ab Hispanis Garto Melero dictum. ,, Est , inquit, se quadrupes seli simile: venatur aves in arboribus se & mel apum avidissime consectitur,,. Procul du-hio idem est cum Melero Autoris nostri ' at e nevatro liquet, ad quodnam sit genus referendum. Blumenbach in Viverrarum genere recenset V;. veν ram mellivoram , sed quae ad caput bonae spei in

152쪽

i3o LIBER TERTIU S. Vehementioris, uti cetera animalia, indici una praebeat. Cerae huic solis, ipsiusque cor poris calore solutae adhaerent arborum folia, cortices , & aliae quisquiliae , ut adeo ridiculum sit spectaculum videre animal tali vestimento undique coopertum. Ferocia po let non mediocri ; nam canem , quem dentibus arripuit, multis vulneribus sauciar.

Bestiam tardipedem, perfectissimum pigritiae simulacrum, Hispani Rrico lihero , indigena: Quivana a) ironice vocant ,

quod utrumque animal velOX, atque eXPC-ditum sonat, Agnelli recens effusi habet magnitudinem, colore fusco, unguibus acutiS, capite simiae. Vescitur fructu, &foliis arboris Analasso. In gradiendo temtitudinem hinc aestimes, quod pedes vix semel intra minutum commoveat, idque faciat vultu lugubri, moestisque cum gem,

Cecropia petratae Litan.

153쪽

hibus: neque se, nisii escae, vel potionis causa loco facile movet, sed ramum quempiam pedibus compleelans capite intra primoreS reclinato tanquam saccus immobilis pendCt. Genus quoddam tigridum putat Autoe

felem silvestrem rectius vocari posse. a

Μodo corporis canem mediocrem refert, pelle versicolore, sed nigrioribus, & minoribus maculis , quam in tigride. Aves ,& minora captat animalia. Si irrumpere in cortem gallinarum possit, stragem edit memorabilem, solo earundem sanguine con

tenta.

niculis redundant campi, qui nostris grandiores sunt, colore cineritio. Sicubi eΟSdem numero majore diversari incolae a nimad vertunt, ignem herbis circum circa admovent, inque cavernaS trepidos com-

154쪽

L1BER TERTIUS. pellunt, & lignis exitus omnes interclibidunt. Materia igne undique consumta , captivos e latibulis extrahunt, nec tamen id sine periculo faciunt, cum viperae quo que , & alii venenati serpentes in eadem haec receptacula igne compellantur. Huc etiam pertinent νύpertiliones Μο-xitarum tormentum, quorum non pauci columbis modo corporis aequaleS, aut etiam superiores sunt, dentibuS armati acu

tissimis, in aere ferali cum stridore volia tantes. Ut de innumerabili eorum exercutu ferre iudicium lectores possint, exscribani ipsum Autoris locum. se Negotii, inquit, ,, cujusdam causa ad Missionem D. Μagdam lenae excurreram , cumque sub vesperam M penes fluvium Missioni proximum considem rem, hora nempe, qua ipsi e latebris ,, prodire solent, strepitum a tergo perce

M pi, qualem Austri illi, de quibus alibi

m egi, commovere solent. Unde statui

155쪽

CAPUT 1. 133ω extemplo magnis passibus ad Missionem in dictam reverti. & intra cubiculum meis tueri. Ρroperanti obviam facti stat hi.

se ni Missionis illius Patres , & , quo propem rarem, quanierunt: Austrum proximum D an non audirent, reposui. At illi subri- ,, denteS, vespertilionum turmas e donabis bus, ac Ecclesia egredientes indigitant, D QUOS Cum aspicerem, reti aliquo tectum D aerem mihi videbar intueri. se Missionem hanc Vespertilionnm copia D aliaS Omnes exces1sie vel inde confirma- ,, tun, quod sub auroram designati ad id ,, Indi cum corbibus venire debehant, is qui Ecclesiam, ejus ambitus, ac domum ,, adjectam, quam PatreS incolebant, ver- rerent, & aggestos nocturno temporeis stercoriS cumulos corbibus suis auferrent. D Statuerant Patres, ut primum rigidioris aliquis Auster ingruerit, partem tegula-

is rum, quibus Ecclesia tegebatur , depo-

156쪽

is nere, ac latentes subter iis vespertilio- in neS Occidere. Quod cum fecissent, Imis di unius duntaxat tribus acciti, cum necis vigesimam Ecclesiae partem detexissent,m octuaginta praegrandes corbes Occisis V

ω spextilionibus impleverunt, longe plures impleturi, si multi alii non avolassent.

is Cumque viderent aequales corbeS, unum m elegerunt, ut occisorum numerum ali is quem inirent: mille viginti aliquot co

se bis ille continere deprehensus est. Hi is si addas illos, qui in reliquis Indorum is aedibus, qui in vicinis silvis degunt, j dicium aliquod de eorum copia ferrς

Homini perinde, ac pecori infesti sunt , &, quod Europaeis creditu dissicile accidet, est morsus ille subtilissimus, sensumque pene fugiens, quo gallinas, & columbas Q. mno sopitas ante enecant, quam dentibus adpetitae expergiscantur. Adpulerat sub ve speram

157쪽

CAPUT I. 73s speram cum nonnullis provinciae Praefectis sacrorum curio Cartagenam, ceterisque imfestationem vespertilionum incusantibus , ipse de ciniphibus unice querebatur, & comites suos irridebat ; ceteris deinde lusu se se oblectantibus, consedit ipse in sella,

ac indormivit. Aderant continuo duo vespertiliones , & sanguinem alter e naribus dormientis, alter e raso capitis vertice sugere inceperunt. AccituS ad coenam, Cum non sine cachinno adsidentium cruore undique dissiueret, tunc demum querelas socio rum justas fuisse malo suo eredidit. Quid quod ex hisce crebrius repetitis morsibus complures neophytos interiisse ipsi Μogita rum Parochi non semel testati sint λΜaxime nihilominus discruciare solent

pecora, quorum cum sanguinem hauriunt, alarum motu auram adspirant lenissimam. Porro qui ex majorum genere sunt, Car

nem ipsam, impresso notabili vulnere, du

158쪽

L1BER TERTIUS. 1acerant , ut adeo necesse sit equos , &vaccas fere quotidie in septa cogere , ac vulnera a scatentibus Vermibus repurgare. Pluvia imminente alarum usu veluti destituti passim in terram decidunt, & a pueris funibus perimuntur. Sed & a quodam so micarum genere , a noctuis item multa mi 1ia interficiuntur. Quis crederet esse quaS-dam Indorum tribus , quae animal tam foedum , & infestum assum aut elixum in deli. ciis habeat tInter mammalia in terra , & aquis promiscue viventia primum occurrit Danta ,

vel Anta . Hispanis Gran bestia , animal

Corporatione ceteris omnibus praestanS, Vituli annui magnitudine , pedibus curtis, equi instar obesum , sed brevius, cauda praedi tum ad quinque aut sex pollices protensa , auribus grandioribus, colore cineritio, apud seniores in canitiem vergente, capite denique ad porci similitudinem conformato.

159쪽

Cutis in tergo crassitudinem pollicis habet. Pedes anteriores ternis, posterioreS quaternis sunt instructi ungulis , quarum posticae terram inter gradiendum non adtingunt. Pellem ori praetensam proboscidis instar, cumprimis sit irritetur, quaquaversus jactat Cursu, Ut annuS , graviore pollet. Silvas incolit fluviis , aut lacubus confines , in quibus quotidie se abluit. Vescitur potissimum arborum silvestrium fructibus ,' aut gramine, cum illis deficitur: rarius adparet in campis patentibus. Stomachus , & venter scatente Xamine vermium, unde forte existit vulgaris illa apud incolas opinio , Antam morbo caduco si sius laborare, cui tamen admotis ad cor ungulis ipsa medeatur: illud quidem certum , medicorumque testimoniis comprobatum est, ungulas ejusdem morbo huic depellendo emcaces esse , quod ipsi sacrorum administri non semel sunt experti, qua

160쪽

138 LIBER TERTI Us. de re praeclare scripsit Carvo de Samedo annis 3 o. in aula Ulymponensi archiater. a. Animal hoc, quod ab Indis, nisi fame compulsis, edi non solet, noxium est plantis tritici Turcici , quas pedibus , & molo corporis sternit, dentibusque discerpit. Vocem edit nullam, vehementer tamen fistulat , maxime cum infestatur a canibus, quos

ut effugiat , in flumen se se praecipitem agit, atque sub aquis non natando, sed inambulando oberrat r emergit tamen , aeris

fortasse respirandi causa, sepius , atque tunc ab Indis lancea ' transmditur. Aquam Ut-Cunque exiguam adpetita nunquam deserit, sed setas in dorso arrigit, atque proboscidem cum horrore intuentium iactat , canemque arreptum misere dilaniat. Si prehendere parvulam

a Est TUD Americanus Linn. Syst. Nat. edit. XIII, sive Hippopotamur terrestiis ejusdem edit. X. Si- eum ungulis Autor plane eoqtrarium adsignavit : pedes enim anteriores quaterni , posteriores ternis fiunt instructi.