장음표시 사용
261쪽
in fugam praecipites ruunt. Vecordiam gentis ob oculos ponet sequens CXperi memtum. Constituerant alicubi curionem suum, nescio qua de causa, e medio tollere, idque eidem denunciarunt. Adsunt paulo post circiter quinquaginta, arcubus, & sae gittis armati , plumisque avium pro more exornati , ac forum tripudiando ingrediuntur. Evocatus sacerdos fistulam siclopeti rubigine exesiam, omnique cetero adparatu destitutam manu gestanS, quidnam sibi vellent, requirit ; sagittiS, reponunt, te ex templo conficere at ille , bene, inquit, hahet, sinite me quoque arma mea expedire; quo dicto immittit in fistulam iisdem in. spectantibus, atque solicite dinumerantibus, septem globoS plumbeoS, eamque tanquam explosurus minitabundis Obvertit : cohors tota momento disparuit. Uerum sicut initio timidi , & vecordes sunt, ita si hostem
terrore correptum pedem retrahere sentiant, sumta
262쪽
o LIBER QUARTUS.sumta audacia fiunt crudelissimi , quod quidem Lusitani non semel sunt experti. Innata genti desidia sidem pene superat,
quam Indo non fames urgentissima, non uxoris proliumque extrema egestaS, non denique praesentissima vitae pericula unquam eximent, qui tunc demum se felicem, beatumque reputat, si diem otiose stertendo transigat , tametsi careat rebus omnibus ad victu ni necessariis. Perpluat tectum , carie
exedantur columnae rUinamque minentur,
manum non admovebit, nec , nisi curio acriter instet , agrum CXcolet, nec sementem faciet , nec a maturiS frugibus feras , aut furaceS aveS arcebit. Equum , cujus ceteroquin est adpetentissimus , de via redux palo ante aedeS deligat , atque fessum,& inpastum die tota relinquit , immo ne sellam quidem demit, nec, si morsibus
vespertilionum exulceretur , curam ullam adhibet. Ne arbores sirmaS, Ut Ut non longe
263쪽
longe dissitas , cogatur caedere, proXimas putredine vitiatas, & a vento dejectas ar-xipit, atque ex his aedium columnas, Sc1edhulorum sust tacula, nec satis fistucata, construit: quare lignis ponderi cedentibuscipe cum omni familia obruitur stet .
De variis 1uperstitionum generibus. Ex his, quae hactenus dicta sunt, facile quisque priecipiet animo, quam crassi, &a cruda a Characteres gentis hoe capate destraptos non tam climati, Vel innatae mentis imbeeillitati, quarnedueationis neglectui tribuendos esse satis constat elegibus, moribus, artibus, inventionibus veterum Peruanorum, ae MeXicanorum , quorum nonnulla hoadieduin superant monumenta, quae vel peritilliinorum admirationem rapere in se merito possint. Vid. Aeo ita Histoire nat. & mor. des Indes Liτ. 6. Quis auatem vel hodiernis barbaris disputet dexteritatem, Et inventionis laudem in iis rebus, quae ad quotidianas eorundem negessitates pertinent 8 Elueet sane haee in variis venandi , pis candive modis aptissime exeogitaRtiis
264쪽
1 et L I B ER QUAR Τus. cruda debeat e Te superstitio apud populum
tanta mentis imbecillitate laborantem, quam ipsam non tam ex animi inductione , quam e majorum traditione sectantur: si enim detegantur, ac dedoceantur, rident ipsimet,& explodunt. Duces , ac Μagistri super- . stitio.
iis , in texendis corbibus , sportisque viminess, in
armis fabricandis , aliisque rebus ad ustini vitae quo tidianae faeientibus. Iroquensium Vero, atque aliorum versus septemtrionem ineolentium notiss1rna quoqUσest masstuta , de aptissimis metaphoris animata , seque
in animos audientium non tam per verba, quam PePimaud nes rerum itisinuans eloquentia.
Undenam vero indolentia illa, omnique pene selinsu desiitutus aniuriis existat, dissicile est conjessura adsequi. Legi certe sine horrore non potest, quam exquisitis , & in plures horas productis tormentis gentes nonnullae in America septemtrionali in hostes bello captos saeviant , qui tamen aliquod doloris in- dieium tam parum produnt, quam qui rectissime habeant. Corpora horum hominum erassa cute, & praeduris musculis carneis esse instruffa ait Ulloa: in veteribus certe sepuleris reperta sitiat erania, eodern adtestante , ultra modum solida, & sex, septemve ibneas erasia, unde conjizere licet eompagem eorum ruindiorem , S ad multa perserenda magis comparatam esse. Lib. zjt. T. II. Pag 99.
265쪽
mtionum Motire adpellantur, aetate plerum que provecta ex utroque sexu, cui titulo consequendo sussicit comminisci se cum tigride , crocodilo, aut, quod peculiare, cum
Ac sane colloquutum fuisse. Ouid autem Acyane reapse sit , ne ipsi quidem
norunt , cum numen istud nemo Vnquam Viderit, nec oraculum ejusdem audierit. Nomen hoc sine re a majoribus cum inficetis , quibus temere adsentiuntur,
fabellis acceperunt. Cred tur esse genius quidam duplex: alter, qui silvis , fluviis, lacubus, rebusque ceteris inest alter, qui homini, tanquam tutelaris quidam, propriussit. Genii hominum alii aliis putantur effopotentioreS ; Unde cuna eorum clientes inimicitias inter se fovent , Asane Gebilior fortiori tandem succumbat , necessu est. Vix ullus certe moritUr, quem non a genio inimici interemtum credant: unde cum
266쪽
se cognati vindicare aliter non possunt, Plerumque ad venena confugiune sa). Commenta haec propagandi cura fere penes muliereS est. Siquam aut Venter , aut ebriositas urget, fingit continuo iratam esse Ac sanem, nec nisi gallinis, anatibus, atque citcta amphoris placandam, quae nisi e vestigio comportentur , de vita populi, rebuSque omnibuS conclamatum esse de- nunciat. Incredibile dictu est, quanta hu-JUS- Ο Imposiores hos orinoquenses Place, Guvanenses Bases, alii aliis compellant nominibus, omnes tamen fere populi Americani, nondum Christiani, etiam septemtrionales hujus furfuris praestigiatores habent, qui apud plerosque non nisi post edita longissimae inediar, sitis, dolorumque ab aculeis vesparum , formicarum, & culicum inflictorum si ecimina , ritibus, acceremoniis non minus acerbis initiantur. Uid. Barre Te Reise nach Guyana , Sc Charievoix Hist. de Ian Ouv. France T. VI. edit. in 8. quod quidem in communione tot aliorum rituum , & consuetudinum communem omnium horum populorum, ut ut linguis , atque regionibus plurimum differentium, ori ginem videtur non obseure indicare.
267쪽
iusmodi mulierculae habeatur fides, quam promtum praestetur obsequium. Cibis, &poturis large comportatis , diem placationi praestituit, qua illucescente anatem assat, &potum oblatum vasi , genio consecrato, infundit, cunctisque domo exactis ipsa absumit: deinde offerentes convocat, pr sentibusque comminiscitur Ac sanciret ipsa etiam ossa, quae interea caute recondit, prae V luptate devorasse. Ita hae praestigiarum arαtifices, titulis e morbo , Vel morte cujuspiam petitis, alium post alium devorant. Siqua mulier gemelloS peperit, maritus pro genuino illum tantum agnoscit, qui prior est editus: alterum credit esse Asanae , unde puerperam , tanquam eidem ac ceptam , OmneS in magna habent veneratione , quae usque eo interdum progreditur, ut vir e domo plane demigret, coniugemque relictam lautius, quam ante, tractet. Proles Asanae vel Caelebs omnino mane-
268쪽
2 s LIBER QUARTU s. re , Vel non nisi cuidam e gemellis debet
Mariari, planta verbenae adfinis, in usus superstitiosos diligenter colitur, cujus decocta folia potum suppeditant, qui dolores , & insomnia horis quatuor, & Viriginti duratura generat. Siquis rem Orto sublectam deprehendere, vel arcanum quo, piam resciscere vult , adit cum muneribus praestigiatorem, eidemque vota sua explicat, qui, si citra epotum illud decoctum romapte enodare potest, illo abstinet : hi, si
consilium in arena nullum succurrati myvult potionis malum exporiri, quam exist mationis detrimentum facere. Die insequenti respondet clienti, aegre se habere)quod noctu a furiS, Vel cujUS arcanum re scire cupiebat, Aoane pessime sit mulxatus, nec quidquam extundere ex illo potuerit: aut cedire responsum obscuris ambagibus involvit, Scculpam in aliquem suorum i inimi orum conjicit, ut scilicet pipres in eundem COR Iςitet.
269쪽
CAPUT III. 247 , citet. Fuit impostor, qui res furto ipse
subduxit, ac terrae in dit, ut majorem divinandi artem ostentaret, & munera plura extorqueret: prielia deinde noctu cum genio inita gloriose depriedicavit, atque ita latibulum rei subdiaetie indicavit. Feris, quas adgredi timesar, Aramae
nomen imponunt , ut scilicet iis non ex metu, sed propter venerationem parcere videantur, quas inter cum tigris maxime sit metuenda, eam plane Aramamia O, suminum imperatorem vocant , quae siquem dilaniavit, corraditur omnis interemti si
pellex, ac singulis noctibus prae foribus exponitur, ut tigris, si libuerit, aularat, ad quam omnia jure haereditatis pertinere dicunt , ut adeo, siquis inde quidquam subducere ausit, tanquam laris Majestatis reus ab Aramamaco discerpendus sit et quod quidem tam religiose observant, ut, licet uxor, dc liberi extrema laborent fame,
270쪽
248 LIBER QUARTU s. omni tamen illa supellectilo ne granum
tritici Turcici attingant. Fingunt non raro furciferi tigridem quamdam ferocientem , quae stragem ma ximam denunciaverit, nisi furori epulis, ac potu Dccurratur, & credulos d haeqomnia largissime subministranda compellunt, quibus undique adportatis, ad veteratoriS domicilium horis nocturnis turmatim con veniunt, & ante fores silentio consident solus Motire ingreditur , ferarumque ina' peratorem fistulis, hunc in usum paratis,gd convivium evocat, quem paulo post
ceteris ante januam metu, ac horrore tor
pentibus , jam adesse , epulari , dapesque collaudare nunciat, qui hisce auditi , nihil
iam ultra metuendum rati, sqnsim e ter'
rore animum recipiunt. Interea Ventrem
praestigiator intus farcit, tigridemque plene placatam esse comminiscitur, & amplissi pὶδm prasentibus omnibus dedisse facultq- rem