장음표시 사용
71쪽
i esse perfectam, sed imperfectam , suppurationi ILmilem ; perfectam vero esse, ubi jsbris esset ρρrnii ciosa , sive lethalis b).
a) SENNERT. l. c. FERMEL. l. c.
Addebant' id confirmari coctioiae ipsa purulenta, icujus manifesta indicta , morbo ad judicassionem tendente, 'in sputis, urinisque. apparebant pus e mina ipium, quod dc sputa, dc urinarum hypostaris referre viderentur, putredinis opus esse, cense Mant. Alii vero, & inter hos nuperiores non pau-zi verae putredinis intus obortae non fallacia indicia in hac febre, quam putridarii vocari jure credunt, deprebendere sibi visi sunt, quod sudor,tarina, excrementa alvi, oris quo halitus in hujusmodi aegrotia foeteae soleant. Nec gangraenae, & fp-naceli, quibus interiores , exterioresque corporis artes non raro in hac febre corripiuntur, oblitibunt, ut melius suam de sanguinis, humorumque nutredine opinionem fartam tectamque servarent. Hactenus quid Synochi putris nomine intellexerint olim, intelligantque non nulli adhuc, paucis de-olaratum est. Dicam modo, quantum putridae fe-uris vocem ii, qui a Veterum sententia paullatim ieiciveruiit, extenderint.
72쪽
Putrida febris vocabulum , quomodo
Hac quippe febres omnes comprehenderunt, in quibus sanguis vera putredine corrumpitur ck COlliquescit, sic, ut sanguis e vena missus omnino diffluat, nec unquam, nisi aegre, concrescat , aut in vasis ipsis resolutus immanes haeinorrhagiaS, aliasque immodicas, laetidissimasque evacuationes pariat. Aliis vero putridae febres vocantur illae, quarum putridus semes in primis tantum viis inlidere, paullatimque in sanguinem invehi visus est. Nec defuerunt, qui putridas eas dumtaxat dicendas velint, quae vulgo malign* vocantur; atque hi utris sque generis i Lipra expositi symptomata permiscent, novumque pro arbitrio conficiunt. Hac tandem putridae febris denominatione alii ita abutuntur, ut ubique putredinem sibi imaginentur , fereque omnes aliquanto graviores febres putridarum censui adscribere non dubitent.
Verum, ut ad Veteres redeam, non sine caussa in er ipsos diceptatum est, quid putredinis verbo
generatim intelligendum esset, dc quando putredo a , quousque in sanguine humoribusque locum ha beret 8 Perspiciebant enim , destructa sanguinis ,
aliorumque humorum miretione, resolutisque eorum elementis cum foetore insequente, ut plerisque placet, quae Vera, dc perfecta est putredo, vitam superstitem nullo modo esse posse. Neque enimvero ad pristinam, perfectamque valetudinem cor pus re ire, Verosia mile est, si iemel sanguis putre iactus restitui ad naturalem crasim, integritatem que nequeat, cum id putredinis naturae Omnino
73쪽
C o T I V. C o dis T I M E N T. 69 repugnet. Quando igitur unquam fiat, ut perlectapi trodine humores corrumpantur, quemadmodumi in quibusdam pernicississimis, & pestilentibus mor ibis fortasse contingit, citissima, dc inevitabilis mors hominem rapit. Foetet interdum vel sanissimis oris halitus, foetent sudores alvi excrementa vehernen iter foetent, foetent etiam urinae , foetent ulcera cumrexteriori aere communicantia; imo animalia quae idam putridi sinam undique mephitim exhalant. An inde colliges, iri hisce corruptum esse sangui them per vasa clausa decurrentem, Veraque Putre --idine jam affectum
in America est vulpecula quadam speries, vulgo Zo roi ibi appellata , qua urinam tanti faetoris emἰttit, ut ea em - Ja Venatores teterrimo nidore arceat, aut remoretur . Mustela Putorius L INMai vere foetidos exhalax odores tum ma-ixims , cum irritatur , Italice puZZola Mustela Erillitie altius Dr M omnium foetore suo infestissma est . Apposite hucllaciunt , quae habet Hallerus physiol. T. a. lib. 6. Sect. 3.1. iX. Θ g. XIV ὶ, putredinem in sanguine, quamdiu mo- .vetur iri vasis, nullani esse posse os elidens . Sed praecipuer legenda sunt, qu e peculiari opusculo considera ioni intor-mo alle malattio , dorte volgarmetite putride ec. Lucca I78 I. in complexus est Cl. FRANCiscus VACCA' BERI INGRERors P. Med. Professor in Lycaeo Pisano, ut ostendat, quam longeia vero distet hodierna de morbis putridis in dies invales cens sententia Hanc enim tot modis convellit, ut si noui destruat penitus, ad angustissimos certe fines redigere , &
Otior praeterea abutentis hominis esset, eos relisellere, qui ex gangraenis, sphace lisque morbo su- nuanturi pervenientibu S , aut eX acrioris, mordicantisque loris sensu putridam; perfectamque sanguinis cor-E 3 ru
74쪽
DE FEBRIBUS ruptionem certo conjicere contendunt. Quis enim tam hospes in physiologi is eme queat, ut caloris, gangraenae, spha celique originem 1bli putredini acceptam referat Z Nonne saepe putredo calorem , gangraenam, sphacetumque, ut effet tus coni equitur: δ Novum Certe non est, neque inauditum gangraenam , qua membra vita privantur, immodico saepe frigori succedere. Quid tamen frigore ad arcendam putredinem Valentius P Cadavere, aut mem-
is corruptione emortuis quid frigidius , quid algentius ς' ) Neque Continuo putridam languinis dis lolutionem licet accusari ex crebris haemorrhagiis , aliisque immodicis excretionibus, quamquam cum his eam copulari posse non inficiamur. Nam qui ex Pathologia didicerit, non unci, sed multis modis sanguinem e vasis profundi, ali sque secretioneS, CXCretiones Ve augeri posse, non eas quidemsblius putredinis indices profitebitur. Neque dem uia constans, perpetuumque est malignas febres omnes
cum putrida illa g. CCLVI.) sanguinis dissolutione neces ario conjungi, ut hae tantummodo putridae haberi debeant; neque contra cum eadem Complicatae, proprie malignae semper vocandae videntur. Frequentius autem putridus fomes primis viis
insidet, ibique non modo possibilis, verum etiam manifestus febribus nomen, dc catissam impertit; sed in his non putrescit sangliis, ut in synochis perhibetur, nec febres ejusmodi quidquam cum synochis putribus Commune habent, quum remitten tium naturam sequuntur. ') Corpus humanum inquit HALLE Rus P ssol. l. VI.
SecL 3. g. v.) integrum , artusque gangrsnssus , qμμndo putrescit, tunc quidem calore desit, j j que attigit cim cum fecit aeris ἰ quamdiu υero calet idem , nunqMam Mn se utrescit. Non negat tamen idem vir doctissimus in ad
75쪽
ldi tamentis ad lib. VI. p. 3o . l. I . interdum in cadave- tribus post morbos malignos calorem vitali similem , aut , quod verius est , paullo minorem diutiuscule superfuisse ..Sed quia hunc a putredine repetat , cum etiam in apople elicis post mortem Po RiAL apud RoZIER I 774. mois 'DZibbγὰ) observatus sit In ipsis fermentationibus, quae tamen in corpore animali locum non habent , quando maximae sunt, Calor non Ultra gradum 7s. Therm. Far. aSCendit; qui tamen minor est naturali calore , cujus mensura grad. 88. circiter perhibetur. Si igitur in corpore animali termentatiQnes Contingerent , Calorem em Cerent multo minorem eo, qui in febre esse consuevit. Quomodo ergo CD
Itaque cum vera, dc persecta putredo sanguinem totum corrumpens in Vivente homine raro 'put Edooccurrat, & saepe, ubi corpori insidet, imperfecta Tt , imo alia atque alia ejus ratio , ut supra osten- . tim est; multo minus in synocho putri videtur Draelio es te, licet a putredine nomen accipiat id mali genus. Symplomata enim praecipua , qua . h mimodi febrim comitantur, nullo modo putridam anguinis dissio lutionem commonstrant . Quin imo multa ex iis contrariam omnino naturam, ut Ui- debimus paullo post, signincare videntur. Pulsus, zῆlor, sanguinis, que in Veteres perperam Vocabant corruptum dc putridum, firma compages, cruria pleuritica, qua saepe contegitur, tantum abiunt, iit tanguinem , reliquosque humores putrescentes ostendant, ut potius inflammatoriam quamdam in ipsis diathesiim eviticari, Nec mirum est, Vetere talem sanguinem corruptum oc putridum es e credidisse, cum etiam in pleuritide, in angina, reli quitque inflammationibus idem vitium agnoscerent,
76쪽
2 DE F E B R I A G sde febrem inde ortam inter putridas collocare non dubitarent. Item Diathesim sangui is inflammato fiam in synocho putri vetereS posuisse , argumento est medendi ratio , quam ipsi unanimi consensit adhibebant . Haec potissimum sanguinis missione larga, & repetita innitebatur; quam certe nemo dixerit febri, cujus Vera sanguinis putredo caussa esset, opportunam, aut innOY iam fore. Praeterea in febribus epide micis, malignis, exanthematicis que sit quando mittendi sanguinis oriretur dubitatio , solebant Galenici hac uti animadversione , mittendum liberius, si cum vas brum plenitudine putrida natura praevaleret malignitati; contra umalignitas putredini a). Qui, quaeso, quaestio nem hac distinistionis lege dirimere potuissent, nisii pro putredine inflammatoriam sanguinis diathesilia r accepi spe latr
a) PETRUs a CAsTRO de Febr. malit a. puncticulari se l. VI. aph. I. & VII.' BOERΠΑΑvIus etiam scripsit S iochum putrem deberi caussist inflammatione simplici majoribus 9. 73o. Monitum
lectorem volo , quotiescumque inveniat adhibitam a nobis putredinis volem ita posterum, tanta veram & perfectam sanguinis putredinem, aut corruptioneiar a nobis sumi, sed imperfectam ; quamdam potius eorum ad colliquescendum proclivitatem . Sic quando febrem aliquam putridam nos Vocabimus, eam rogo, intelligat , in qua sanguis nimium
diffluat, vixque cohaereat, & proinde ad putresceadum paratissimus sit
77쪽
manifeste etiam ex GALENO a) eruitur, qui omne dubium sustulit, docelas, putredinem humorum, quae fit in vasis, similem esse illi, quae iri inflammationibus, abscessibus, & tuberculis offenditur,
variamque esse, prout varia humoris natura,
major, vel minor est concoquendi eum vis, & potentia. Quod probe cognovit Cl. S IETEMIUS ,
animadvertens non hic Veteres eam putredinem, aut corruptionem inteli isse, quae in cadaveribus
sponte exoritur, sed insignem potius sanguinis a naturali tua crasi, aut, ut ait LUD IGIUs sc), mixtiosis discessum. In eadem serme versatur sententia LIE UrAUDIUs d), sitnOcho putri talem sanguinis tribuens depi avatioIIem, ut quidem ad al-kalescendum pronior fiat, non vero putrescat; ne gatque in ea reliquos etiam humaeS unquam putredinis notas acquirere, nisi tum, cum e corpore egressi calorem , motumque amittunt, aerisquo actioni subjiciuntur . Hinc nil magis rationi consonu ni est, quam coctione, & quidem purulenta, ut febres inflammatoriae egent , hanc quoque febrem egere, ut quidquid sanguinis, humorumque a naturali statu descivit, permittetur, & puris; albi, concocti quasi naturam acquirat, aptumque redda tur ad secretionem, excretioljemque plus minus inanifestam subeundam.
a) GALE Nus de Disserent. Febr. lib. I. cap. hῆcιer: Putredo autena humorum, quae si in vasis , similis putredini , quae in inflammationibus sit , & abscessibus , &Milip phymatis, duplex quidem genere egi: ex permixtione
78쪽
DE FEBRIBU sau tena duorum generum, alia tertia varia specie existit. Siquidern & mixtionis modi , quum alterum genus majoris minoriSque ratione Superet, & superetur, faTile numerari
non postulat . Sed ex duobus generibus alterum quidem fiesuperante natura , alterum vero evicta. Superante quidem, ut per mirammationes , & phymatosos tumoreS omnes, pus 'In humoribus autem Venarum, & arteriarum, id quod subsidet in urma proportione puri respondens. Atque haer sturre o non simpliciter putredo Censetur, sed etiam habct aliquid concoctionis . Manente enim adhuc coquendi facultate Vasordm, IratreScens tunc humor ad talem alterationem deducitur . Porro alia est putredo concoquendi facultate adeo debili , ut nulla mutatio ad benignum putrescentis exCre
menti emciatur . Quod fit interdum illa extreme debili tquamvis putrescens humor sit modice parvus. Interdum autem facultas ad extremam debilitatem minime deducitur et sed humor extreme pravus existit . Hujusmodi excrementi neque Consistentiam, neque Colorem, neque odorem habet unum , sed putrescens humor semper secundum Substantiam permutatur , a C Variatur . Altera vero putredo , quam & concoctionem esse dixissus, in unam speciem puris semper mutatur, & Colorem, & Consistentiam, & odorem. Ubi igitur natura ipsa omnino superet . pus optυnum gignitur , visu Caudidum, ac crassum , & sibi simile undique, leve vero tangenti, ac minime foetidum. Quod si velut semiputridum fuerit , tertium genus in tali alutationes quod paullo 4upra diximus ) consistit. Porro diximus tale genus maxime multiplex esse. Nam quod magis, ac minus recipiat concoctionem , innumerabilis disterentia est. Saepe enim candidum effectum, aut foetidum est aut tenui COΠ-ἔistentia r quandoque vero non candidum , sed lividum V- paret , atque in omnibus his magis , & minus est infitii-tum . Ceterum quot in abscessibus putredinis disterentiae sunt, tot in febribus ex putredine accensis urinarum so
mar eXistunt. Optima enim urina, quae ex putrescente humore adepto eX continenti vase concoctionem efficitur, Candidum, leve, aequale, ac minimae fortidum sedimentum habet. Pessima vero, maxime contraria huic cSt. Ea verse aqua
79쪽
quae media est, quo magis alteri earum propinquet, tanto melior, aut deterior est. b) Comment. in aph. Boethaav. g. 73o se) Instit. Med. Clinici P. I. cap. I. f. in not. d) Synops. Univ. Prax. med. lib. sect. I. Febi. contin. putrid. p. mihi I 3.
Retento igitur vetere nomine g. CCLII. ) etsi
non undequaque probando, dicimus , SIno bum pis' sui is trem peculiare , dc distinctum febris genus esse , continentium more mica propemodum accessione , aut certe obicurissimis remissionibus universum sutini chirsum abiblvens, inflammatoriae sanguinis diat heseas particeps , atque ideo gravitate sympto ma- tum , & longiori plerumque duratione a superioribus cantinentibus , quas modo exposui , diversum. A plerisque ei tribuuntur eaedem differentiae
β. CCXXXIV.) quae Synocho simplici tribui so
lent, quarum prima est, quando febris a principio ad finem aequaliter procedit: secunda, quando paullatim augetur; tertia , quando sensim decrescit . At febrium reliquarum omnium tempora , quam' quam vel ratione symptomatum , Vel ratione Cruriditatis, dc coctionis distinguantur, in Synocho tamen putri non tam ex symptomatum incremento , aut decremento , quam ex signis coctionis , quae in urinis praesertim apparent , aestimanda videntur .
Item Synochus putris, quemadmodum simplex , vel est sanguinda , vel b/AUα ssive cholerica I. CCXXXVI. prout nimirum sanguis purus , Vel flava
80쪽
Riva Ius b) intel gendani aperte judicat tenuio rem san uinis partem , & calidiorem , qua flavabitis v turam emulatur. A GALENO: c) & RivERr d) ΕἱGina ardentibus sive Cainis febribus adnumeratur . ArdUntium vero omnium , ut alibi adnotavimus LV natura in eo posita est ut calor ardens , di Ors ruExtinguibilis quamvis aegri hi balar, perpellio eas comitentur e . Sed hu- tu modi disterentia a Symplomatibus desiimpiaci igniaras Cit , Veluti accidensages reputantur colli quans, horrifica, as odes, elodes, syncoparis epi ila, aliaeque, sit quae sunt , quae in 1ynochum putrem
cadere unquam credantur. aὶ GALEN. a. de method. C. I. R 9. Method. c. S. di& demum de Dister sebr. lib. 2. c. a. & 1. dc CriSa
- Praeter has differentias CCLXL CCLXIL)nIn alienae pariter a syno ho putri sunt illae om- , quas fripi a CCXXXVI. CCXXXVII.
CCXL. J conaniemoravim Hinc caussae omnin eaedem, quae synochum simplicem . pariunt etiam putrem , sed vehementiores , ct sanguinem ipsiam non solum motu, verum etiam crasi, & qualitatet ervertentes; sic, ut non s. a cutis excretio Cohi sed & vas brum obstritistio, aut sanguinis Con-peItio, aut diathesis phlogistica, sive ut a veteribus dicebatur, putredo accusanda sit. Di,