Institutionum medicinae practicae

41쪽

i c NΤIN. UONTINAM T. 3 coprotico medicamento, aut clystere satis valido . excutiatur. Parti autem, quae tumet, dolet, &tenditur, multoque magis si caleat, dc rubeat' hi rudines admoveri possiunt, ut quodammodo detumescat. Sin hoc non s ussiciat, crebris, altisque incilionibus pertundenda , ut venono ad exeundum via paretur atque avertatur gangraenae met 'sjam nigrae vesiculae membrum foedarint, Iitamque in eo emoti doloris, &tumoris imminutio, colorisque mutatio ostenderint, neque scarificationes quidquam profecerint, MER- CURIALis modo memoratus spem omnem in ejusam utatione eis e postam arbitratur. Verum, quan do hoc crudele auxilii genus vitari non potest, maturandum strenue est; antequam gangraenosus humor totum corpus inficiat; nam eo infecto supervacaneum, dc prorsus inutile illud es et . '

CCXXX L

li,c aguntur, curandum diligentissime, dc Alexip4a citillime est, ut Venenum, quodcunque fuerit mil. Q Ore expellatur, ejusque' eme ela teterrina inhibeantur. Itaque aledii pharmacis antas epticisque em caci mis,' raecipue iis zae sudores provocant, mattite uti convenit. In his Tinent camphora, radix Serpentariae Viriliniana: Contrayervae Polygata. Cortex Peruviant , Eli MINDERERI, varia forma, &satis valida, sed partitis vicibus data. Nec aliena , cervi, ararum succini, spiritus salis ammoniaci, dc celebris illa compositio, quae constat ex spiritu falis ammoniἀci cum calce parato, & oleo succini imi-

42쪽

DE FEBRIBUS irae commixtis, quae a LUCIo nomen habet. PIorum actionem, dc vim plurimum interest copioso , Crebro, temperanti , atque antiphlogistico potu, tu acidi, nimirum, aperienti, dc ni calido, egelido certe adjuvare , dc perficere . Opportuni timuiri

quoque puto statim ab initio, in primis si vires

langueant, extrorsurn vim morbi cantharidibus bra chiis, vel fiamoribus impositis avocare . LOCO autem dolenti noxia sunt, quae reprimunt, aut discutiunt,

ob timorem metastas eos. Ab his igitur probe cavere oportet. Sufficiet ergo dolori, tensioni, dc spativo leniendis aqua tepens culm lacte remiκta, ex qua spongia, aut lintea expressa imponi, dc subinde renovari poterunt Plura temporis brevitas, acutissimusque mali cursus ne cogitari quidem permittit, nedum fieri. Ephemera a fur a nai male putrido .

. CCXXXII.

Haec edere paranti opportune mihi redduntur literae, quas ad me dedit Kalendis Maji hujusce anni Ι782. amicissimus, eg pertissimusque Medicina clinicae Professor publicus, & Noso omii militaris, quod Vindobonae est, Medicus ordinarius, Cl. IACOBUS REI LEINIUs . In his, postquam de febre

4 ut ridissima, quae in milites atrociter saeviit, quae- PMqMi ζο qtie eo ipso evitari Mon potuit, certiorem me casum mecum communicat cujusdam puellae, quam eρbdu ra maligna ex pesti ero propemo

43쪽

CONTIN. CONTINENT. 39bus stipata e medio sustulit. Ex scriba hi verba ipsa, quibus funestissimam historiam expressi : Morbu ipse , inquit, qui tot militibus adro in Onsus fuit tam quod1d j Implomata , quam quoad curam , idem fuit , quem Authords j dbrim putridam appoPant: deiectus

nesconductorum militum animus , no aDia auxdrunt ρ iculum plurimos rapuerunt recikitae. Da egregia: in fusi florum ArHic M Uirtutes antly 'irca quotidiana evertentia fuit convictus, , forte huic ego quoquclvitam debeo , qui nuc corticem p rudianum , nsc cam'phoram, nec acida min ratia ferre potui. Formida Servi ab ibilem effectum, surm contagium hoc apud qu0dam Uale- milites, qui Infirmariorum, tit Socantur, munere ludit orii fungebantur , praejtitit , silentio hic praeterire non po fjum . Homines dii sani, robustiitot Hercules credi- quibus

diisses simul O' Id mei collabebantur; facies fuit ex

in Oriora in principio pallida, pauliopol friae ida, jucocisve livida, nigra : pulsus debilissimus : respiratio jumnas anxia; vomitus continuus materiae diridis , aerugino se , fclidae; lingua humida, tremula, o e 1a; sitis pauca; alvus rarda, enam itibus foIIicitata viri irs , cadaUIr redolens; hυochondria tensa; tristitia Iumma. Sub finem tertiae, quartae , etiam: sextae Argi Intsr anxidiates maximas, frequentia animi de liquia , conUulpsiones secuta est mors . TneVa fed - Historia eam annorum, fortis sana, chirutas filia, percupida videndi cadaυdra, jaepe ingrediebatur locum, in quo enuavera ad humationem a Fervabantur . Haec diu quadam, dum ex eo loco, ubi cadavera erant dii no- sta, egreddretur , illico quU t mulenta facta est, ad suum cubiculum revdrsa flati' inhorruit primum, dgin is incaluit cum pulsu febriri, atque is cepit ὀο-

44쪽

tandem enorjhiptis toto corpore cohῬul Fonibus corrept Afuit . uuid tiid ori inditum est, ipsa aut non deglutiet'it, aut redo muit , enemata tua fatim dimisit. Sanguis e Vana detractus nibit mitii ostendebat , sit so- Ilio m forem densitatem exceperis. Post Oiginti qua tuor horas vocatus ipsam Didi eadumeris fim)mmain ppulsus vix erat fensi bilis, tetanus maxillam inferio-νsm tenEbat, condulfoues continuae, de lectiones nivi nae indoluntariae mephitim cadaῬericam spirant.1 ocurami Iubito applicari hirudines ad arterias tempo-νales, post aurZs , quae aliquot uncias sanguinis extraxErunt. In tota faere enemata repatita ex chamomilia cum largiori dasi camiborae. Fuerunt etiam' applicata ei modi fomenta abdomini , nurbae , is extr3mitatibus inferioribus vescantia. Ut igianus ma

xitDe inferioris folleretur , adhib ta cataplasmata mollientissima , camphora, fuscino permixta , sed omnia incassum. Trigesima sexta ab invasione horuam expiravit. Chirurgortim , Infirmariorum plurimi, fontritione qui , dum insolitam illam debilitatem Oeneni Jami ' rcti cu- fuscepti praenunciam animadverterunt , fatim quae s Osrunt auxilium. άυacuata per datum ematicum

materia Cifcida, interdam biliosa , sumpto po- modum per epicra - 41NDERERI cum infusio florum Arnicis , ortoque inde copioso sudore periculum feliciter evaserunt . Hactenus praeclarissiimus REIN LEINI Us . Ad hanc ephemeram ima lignam a

contagio , sed pestilenti, re lethis ero oriundam re ferri potest primum pestis genus, quod Massiliae

ann. Ι72O. immanem stpagem edidit. Eo correpti inordinate horrebant, cum pulsu parvo, Olli, raro, aut frequenti , inaeqtiali, contracto, & depresse so . Tanta vero erat capitis gravitaS, ut . aegre it lud attollere possent, stppore, dc turbatione affecti, veluti temulenti. Obtutus siκus, dc obscura visus acies terrorem, desperationem testabala

tui .

45쪽

O N T IN. CONTINENT. itur. His accede: bant vox tarda, subinde intercisa ;querula; lingua iere semper alba, demum sicca subrubra ; facies pallida, plumbea, macilenta, cadaveris similis ; lipothyrnite frequentis si inae; anxie tates summae; vires omnes dejectae; deliquia, s pores, nauseae, dc vomitus. Qui sic aegrotabant, i patio ut plurimum aliquot horarum, uitiusve nOchis vel diei, aut ad summum bidui, aut tridui deficiebant viribus vitae omnino destituti, vel tremoribus , motibuique convulsivis suffocati , quin

extrorsum tumor ullus, aut exanthema ullum erum

itaque quotiescunque putridum contagium , sive cur.essormiasma septicu in hominem ingreditur , totumqtie nervorum systema assicit , quantocius danda operaeit, ut salivalis, gastricusque latex, quem lues iniecit, proximis ri via expurgetur; & quidquid penitiuS cserpus occupavit , cutis spiraculis emandetur, anti septicisque medicamentis corrigatur. Quare ea ipsa curatio convenit , quae venenatis , recontagiosis morbis adhiberi solet . Blandis nempe emeticis , post sanguinem idetractum in plet horatum ma , praemissis, ad sudorifera, anti septica, &ieniter se dantia properandum est , qualia , & spi- tuS Mindereri, acetum Bezoarticum, Aqua The ri4calis, Aqua Lucii, Theriaca, Dias cordium Fra-ς itorii, Mithridatium , succus mali medici aqua di-ψtus, decocta rad. Contrayervae, Serpentaria: Vir

46쪽

DE FEBRIA Usginia inae, Arnicae, florum Tiliae, Melissae, Sambu ci, Camphora, Moschus, & alia hujus generis pro

circumstantiarum . temperamenti , aetatis, sexus, anni temporis ratione. Neque aliena iurat omnia, quae revellentia dicuntur, uti cantharides, cuti de more, ut Vesticam eXcite ut, imp Ilitae, cucurbitul*scarificatae , frictiones , balnea pedum, ipsumque regimen diaphoreticum ; quale RE INLE INHUs utile CCXXXII.) ad venenatos i alitus cito e Corpore eκ pellendos in aegrorum curatoribus expertus

est . 1n illa Massiliensi ephemera pestilenti g. CCXXXI. ) , ut facile ex ejus descriptione patet, nullus erat sanguinis missioni locus . Et si cuiquam detractus fuit , paullo post is moriebatur . Emetica quoque, dccati artica frustra tentabantur, quin imo saepius exitium accelerabant. Neque Cardiaca, & sudorifera , ad quae tantummodo confugere solebant Medici prudentiores , aliquid boni praestabant ; ni fortasse interdum vitam aliquantu lum producerent . Indomita adeo erat, invincibi

SYNOCHUS SIMPLEX SIVE SYNOCHA. g. CCXXXIV.

. h. I extensae valde amnis est, sed aliquanto

extem e gravior , & longior . Ideo ephemeris a GALE Nos, : adnumeratur. Omnium brevissima quatuor diebus, longiis ma vero septem plerumque finitur . Illam 1 'nocham legitimet m , hanc extensam , quemadmo dum de ephemera dictum est , distinctionis causiaiblitriis appellandam censent non nulli sa) . Utraque fγ-c extensa. nochus im utrIs , nominatur, ut ab alio iebris genere, quae ono bas putris passim dicitur, apto di

47쪽

macteque sejungeretur b). Nullum enim humo- curem in illa putrescere GALE Nus , veteretque qui istis V eum sequuti sunt, putabant. Hinc etiam 5nochus implex ab aliis dicta est . Quanquam vero febris

h c contur uitatem continentem exhibeat, tres ta-ῆ ' men differentiae pro diversa incedendi ratione a Veteribus ei attribuuntur. Prima est Homotona, si- Ejus dis' ve Acmasica , qWae nempe a principio ad finem usque eumdem fere gradum servat , altera Da si ve anabatica , quae ab ipso ingressu paullatim increscit , donec remittat, & delinat: tertia denique Paracmastica , quae post primam intensiorem accessionem gradatim. sensim decrescit usque ad finem. At multis hujusmodi differentiae videntur imaginationis figmenta . Ego tamen non An fictilia

ausim eas, ut fictilias, Omnino reoicere, cum e X-

perientia didicerim , magnam esse huic febri procedendi varietatem, nihilque videatur repugnare , quo minus caussa febrim excitans aliquando eodem

in gradu persistat , douec subigatur , vel aliquantulum successive evolvatur , metumque kbrilem adaugeat, donec minuatur, atque e corpore secedat; vel sensim minuatur, ut demum stato tempore tota evanescat. Saepe enim post unum, vel al- sebris remittit, licet sub vesperam non nihil ut reliquae continentes, intendatur , sed inies levius, donec prorsus cesset. Proprium autem. 1ebris hu)usce est a caussis mani stis oriri , conti nentis naturam habere, atque intr/ septem aut adium mum novem dies desinere.' Synonyma. Synochus imputris GALENI , Diff. febr. lib. 1. Synoceatas

simplax RIvEMI , Prax. med. lib. XVII. seel. I. continens non putrida LOAM II, observ. medic. pag. 2. .

48쪽

hocha simplex IUNC RARI, Tabul. s8. Febris continent, sive Synocha STA HLII Casual. min. Cas. 87. Synocha SA I AGEs II , Nosol. Method. esas. 2. gen. 2. Febris Sytroch. VALCARE NORII, De praecip. Febrib. g. XXIII. Febris acu-ta simplex STOR CRII , Aun. Medi c. a. mens. Iulio Ι7J 9. Febris continua lample X LIE UTAM DII, synops. lib. I. Seci. I, Febris continua depuratoria , ave des oecatoria QUESNAEI , Trai te de sevr. cbntin. Tom. 2. . p. 3sq. Continens inflammatoria simplex SELLII , Pyretolog. method. rudiment. P. I O3. Ephelitera plurium dierum Quo RυΜDAM. Febris continens, sive homotona, item septimanaria ALIORUM . Neque hic credas Onon morum snem esse . Tanta enim est hodie nomina

pro liιbitu innovandi licentia, atqae intemperantia , ut nimsi aliquantum coerceatur; estrum esumerus ex cr cere dem lam debeat in immensim , is plurimum memoria, te fris rem

quiratur ad ea Jola sine ullo propemodum fructu perdiscenda : Hinc nomina a Veteribus imposita , per plura j mfacula a scriptoribus usurpata etsi interdum minus propriu etineo libentias . Nova enim, ut iat plerumque aptiora , fἀρe tamen barbariem sapiunt , aut confusionem pariunt , carii ffamque prabent priscorum libros versantibus , ut non tale ligant, quibusnam veterum hac recentia Dei pondeant , AHx morbum pro morbo decepti accipiant. a VALCARENG. l. C. b) GALEN. l. c. qui omnes febres putres; vocavit , esse credidit , prater ephemeras, in quibus hanc quoque S

nochum ponebat, e pr ter hecticas, uti supra , ubi de di visione febrium agebatur , animadversum est.

Caussae.

Caussas easdem habet, quas Ephemera g. CC- , sed validius agentes, aut graviores, incidentesque

49쪽

in corpus non quidem impurum, sed sanguine tu gens, aut cholericum, a stad effervescendum aliun de proclivius . Hinc ejus etiam symptomata fere conveniunt cum iis, quae in ephemera esse solent , hoc solum discrimine, quod ephemara , ut paullo ante tradidi, repente corripit , & brevi, si ultra viginti quatuor horas extendatur , mitior evadit , brevique remittit , neque adeo intensum , ut ab initio, calorem comitem habet . Synochus contra lentiori pastu, c veluti pedetentim ingreditur, atque in dies invalescit ad quartam usque, sit septina a die finienssa sit , inde paullatim decrescit , &finitur. Raro evenit, ut diu in eodem gradu coniistat , donec tamen ex toto decedat . Si vero quarta die solvi debeat , haec Omnia , uti patet , maturius contingunt. Quoniam vero eaedem omni no caussae utrique febri, ephemerae scilicet,

noctio simplici communes sunt, sed in synocho validius , diutiusque quodammodo agentes ; necesse est, ut symptomata eadem quoque in utraque sed in hac vehementiora consequantur . Hinc ' factum est , ut a quibusdam lain veterum . quam recentium synoreus haec veluti ephemerae intensior gradus, sive productio ejus quaedam habeatur.

. CCXXXVI. Praeter illa synochi differentias, quas supra M. Alta dis

CCXXXIV.) memoravi natis, pro caussarum varietate, quae eam ericiunt , alias etiam , atque aliae

distinestiones oriuntur . Quare alia est sanguiusa ,sive pisthorica' , alia cholerica , sive ard3ns sina ps-riodo ', dc sic porro, ut de ephemera dictum est; laeti que primaria , omptomatica , fecundaria , Dora dis , epidemica esse potest, ut reliqui morbi,

50쪽

DE FEBRIBU qiterum subdividi multifariam adhuc pro circumstantiarum ratione. Ad hoc febris genus transferri solet Synocha putrida SENNERTI a), quamquam hoc nomine non D nocham simplicem, ted S=nochum vere putrem, de qua postea dicam, expresserit. Non

tamen is ego sum, ut omnem a synocha putredi nem , aut malignitatem semper abesse contendam .

memoratae, ill pote quae aut ad alios morbos, aut

ad febres remittentes, intermittentesve pertinent , non ad Synochos, sive continentes .' Synonyma. Synocha plethorica synocha septimo die soluta FRID.

SAUvAGEs II, Nosol. Classi. 2. Gen. II. Febris sanguinis Avicen. Tom. 2. P. R. Synocha simplex FRID. H-pMANNI De sebrib. p. oo. synocha sine putredine SENNERTI De sebr. lib. I. c. s. & l. a. c. Io. Febris inflativa HEURNII , Sau-VU. l. c. Synonyma. SynOcha ardens spee. r. SAuvAGESII . Synoelia biliosa MNNERTI De sebr. lib. z. cap. Io. Synocha causodes MANGETI Biblioth. Med. Synochus causonides GILE ERT. ANGLIsol. 16. Cholerica febris FRID. HoppMANII de febrib. sec. 1. c. 2. ObS. s. Synocha biliosa FERNELLI, Sennert. l. 1.

C. s.

-) De sebr. l. a. cap. XI. Plerumque eam nasci autumat SENNARTus Ab impedita transpiratione , sanguine in