Tractatus pathologicus

101쪽

TRACTAT PATHOLOG. 1 tura limentari si cacochyma in pravos succos, acreS,acidos, salsos in cilaginosos, putrescibiles degenerent; demum soligo tropha, aut polytropha fuerint, hoc est , succi vel parcioris, vel aequo laberioris, Modo tisumendi, si alimenta horis in assueti sin intempestivis devorentur ut in matutinis, io meridianis comessationibxis, Media no iste, Pari modo potus ex triplici causa morbi cus 6 epores, quantitate nempe, qua litate cali mendi modo. 1'. Quantitate, si nimia aut parcior sit a'. Qualitate, si liquor assumptus sit nimis spirituosus, ut

liquores ardentes, Vinumque meraci US;

si mixtis aliis succis coinquinetur, Ut liΜquores qui ex omphacio, succo limonum gros utariae, C. cum sacchar parantur, de quorum frequens est per aestatem usu vel potius abusus denique, si mineralibus, terreis, sulphureisue filuviis gravis sit ut aqua palustri , putea' praesertim in tempestate siccio re. V. Moto a sumendi, si potulenta praeposter inane a jejunis, vesperi ad cubi tum ituris , vel post prandium, coemnamve, dum Ventriculus ciborum QR-

coctioni vacat, hauriantur.

102쪽

Aer nocere potes bifariam, qualitato quam habet in vitiosis particulis quibus inficitur. I'. Qualitate , si frigidior, calidior, siccior, aut humidior , si gravior saut levior vel elaterio defraudatus suu-rit inspiratus enim debet iisdem qualitatibus animalium pulmones assicere , ut Physicis notum est a'. Vitiosis particulis quibus inficitur : ut qui stagnantium

aquarum, aut paludum halitu inquinartur: qui a cloacis Vastam urbem purgantibus vitium contrahit, aut X anima

lium laniena, coriariorum ossicinis, fimique putredine tandem ex magni flumis nix, vel stagni vicinia, crassus iebulosus est. Medicamenta corpus multis modis afficiunt vim ventriculi chylopoleticam . id est chylificam infringendo, pungendo irritando humorum motum intendendo vel eumdem obtundendo. 1'. Infringendo sim ventriculi digesivam rut incrassantia, refrigerantia quaeVis. α' Pungendo in irritando , ut emeticae, Cathartica , .eccoprotica 3'. Intendendo humorum motum ut incidenua , aperientia , sudorifica , cardiaca, 'c. ' Obtundendo eorumdem motum r

103쪽

TRACΤΑΤ. ATHOLOG. 3 it temperantia, inspissantia, refrigerantia. Venena corpus multifariam impetunt: qualitates scilicet acida, coagulante: qualitate acri rodente qualitatealcatina dissolvente. I Q. Qualitate aci-d coagulante ut aqua stygiae Q 2'. Qualitate acri is rodente, ut arsenicum sublimatum corrosivum, C. 3'. Qualitate alcatina b diffsolvente ut fixa alcalia

aut volatilia , vel ieri incuriam vel casu quocumque assumpta. In nervos agunt Venena eorumque tonum ies truunt, & actionem cordis sufflaminant, ut venenum Viperarum, praesertim Americanarum δε plantarum inebriantium. Vi Mechanica etiam agunt rodendo,

pungendo in titillando ventriculum intestina, ut pili animalium duriores, in minimas partes ventriculum Mintestina rodenteS. Demum ea quae per pulmonum , cutis, pudendorum spiracula intromittito sunt plurima ferme innumera sunt 1i 10. mi mala contagiosa aeri conius .in pulmones penetrantia, febres maligna pestilentes producunt. SiCa'. corpuscala a scabios manantia Win

104쪽

Cutis poros introducta scabiem in se, runt. Si 3'. impuri , corruptique femi

ni particulae , in pudendorum meatus admissae , Quem Veneream propagant.

Secundo egesa tripliciter morbi sicasiunt: nimirum si egerantur , quae egeri non debent si copiosius Mimmoderatius ege- Tantur , quae solent egeri tandem

non egerantur , Vel par Ciu egerantur

quae expedit egeri Primi casus Xem plum habemus in hemorrhagiis quibus cumque, in quibus sanguis Taeter nareturam effluit. Alterius exempla praebent sudatio nimia uberio ptyalismus, diar- rhoea diuturnior, serosa, vel biliosa immodicum dotii profluvium, immoderata seminis emissio. Tertii exempla sunt , Occlusa perspiratio , prohibita su

dati , retentae faeces alVinae , coercita intus urina , semen immoderatius re

Terti, circumambientia , quae corporipo sunt o bicere, plurima sunt, Variaque. . Nempe aer, qui calore, Vel frigore , humiditate, vel siccitate, corporis habi-inam multifariam assicit. ' Atua, vet

105쪽

TnΑ ΤΑ ΡΑΤ N OLOG. sex casu corpori inspergatur , ut dum quispiam ex pluvia madet sive data opera corpori circum affundatur, ut in balneatione; haec in utrolibet casu pari modo in corpus agit, Caliditate, frigiditate,

humiditate, pondere,&C. 3'. Incurreri ria quaecumque Corpora, quae impetu figura , mole , Corpus quomodocumque sauciant , Vulnerando , contundendo

frangendo , C. Quarto, facta in animato corpore vel ad solum corpus pertinent, ut eXercitia et vel ad animum solum, ut animi pathemata se ad corpus animum simul, ut somnus vigilia. 10. EXercitiorum ratione, morbi fiunt, si nimiain immodi ca fuerint, ut in iis qui vitam dissicilem laboriosam ducunt aut si pauciorai leviora , ut in illis qui vitam desidem sedentariam Vivunt. h. Animi pathemata morbos accersunt , Vel motum nimium humoribus communicando, ut iracundia: vel debitum humorum motum Obtundendo , ut moeror tristitia : vel humores varies tumultuarie, per Vice alternas, eXagitando, ut

spes timor , in quibus successiva

106쪽

sunt motuum alternationeS. 3'. Omnus vigilia nocent, si longius protrahantur somnus , . . si diuturnior sit de in somnolentiam abeat : Vigilia vinro , si contumacior in agrypnia degeneret,

107쪽

SECTIO ALTER A. De causis in particulari.

ferentias in prima Pathologiae par-ctulimus, totuplicia Causarum genera an particulari distinguenda sunt, a quibus singulis singulae morborum dii ferentiae producantur , quOCirca quem in distinguendis morborum differentiis, supra tenuimus, ordissem eundem in recensendis causarum generibus pressi

108쪽

De causis essentiales morborum differentias inferentibus.

ART. De augis morborum corporis partessolladas allicientium..s . et euausis morborum qui partibus smila' ribus proprii sunt.

or ΜILARI seu primigenia corporis stamina crassitiem , densitatem tensionem , elasticitatem certam debent obtinere: inde ergo morbosa fiunt, si

qualitates eaedem , vel naturalem statum EXcedant, vel non attingant sed ut Vitia quae exinde emergunt contraria ratione nocent, sic quoque contrariis causis inferuntur.

Primo quidem , sinitares sbrae plus

109쪽

TRACTAT ΡΑΤ ΗΟLo G. I9xqub crassescunt, densantum tenduntur , elasicaesunt, causa Varia atque ubi iplici. 10. Consitutione nativo sicut enim alii aliis statura grandiores sunt, sic in his crassiores firmiores , densiores fibra sunt quam in illis, a primordiis generationis quod tum ab energia spiritus

foecundantis , tum a quantitate & duci tilitate materia foecundatae dependet. 2φ. Nutricatione optimi, quam X cluso foetui , nutri sana, Vegeta, O

busta iuggerit unde crescentibus fibris nutrimentum OnVeniens affatim suppetit. 30. Usu alimentorum uosmorum Polytrophorum, quae fibrillis nutriendis succum aptum& copiosum subministrant, unde elicius adolescunt. 40. Aere puro, sicco , feren , ut in

montosis regionibus , cujus attactu Corporis stamina Xarescunt , firmantur solidantur. I' Frigore externo, ut in regionibus borealibus : quo densatae , riC-tiusque Compactae brae firmiores evadunt cidem producit patientia in te mentite coeli in emneratior climate.

110쪽

ad intimiorem contactum adductae CX- pressoque sero , quod intermedium in erat , quo lentescebant , duriores siccioresque evadunt.

7'. Uberiore spirituum influxu , qualis est iii iis , qui curis , studi , sollicitudine Vacui, Vitam Vere animalem du-Cunt notum enim est ab influentibus

spiritibus fibras quascumque tendi cri gesseere. 8'. Vigiliis diutinis, quarum ratione, xspiritus uberius influere membra frequentius Xerceri , atque de rigiditatem fibris duplici nomine conciliari evidens est. χ' Sicciori temperie sanguinis , caeterorumque humorum unde fibrae are facta impensius rigescunt idem 4 febre lenta seu lectica pendere potest. Contra ero , fibris iisdem primige

niis , tenuitatem , raritatem , mollitiem, laxitatem praeternaturalem inferunt stu sae plurimae, ante recensitis e directo Contrariar nativa scilicet constitutio la-Xior mala, saepius mutata,Vel interrupta- nutricati : usu alimentorum succi pravi, humidi aer nebulosus tum