Tractatus pathologicus

51쪽

Τ ΑcΤAT. ATHOLOG. II intra regurgitante in hydropicis , unde serosi laticis transsudatio, seu diapede-

Tandem coarctantur sextuplici ratione ; a Ob structione , dum avitas ductuum , ab impacta qualiCumque materia, dura , gypsea Viscosa, mucilaginosa in- farcitur: sic rethra intruso calculo o cluditur sic choledochus Canalis cras abile obturatur. b Compressione, quando

oppositi meatuum parietes , a Orpore extrorsum accumbente duro graVi, renitente , ad sese mutuo coguntur accedere sic larynxωpharynx a tonsillis tumefactis in angina spuria ; si vesica ab utero foetu grandiore distento in gravidis , comprimitur. c Angusatione

dum tumor quilibet, Vel tuberculum . in ipsa ductus membrana intus enatum Cavitatem arctat vel opplet : sic iubet culum in intestinis succrescens intestina occludit , unde Iliaca passio : sic carunculae interni urethrae ulcusculis suboditae viam urinae praepediunt , unde stranguria, vel ischuria. d Confrictione

dum meatuum parietes , convulsiva brarum Carnearum , quibus Cinguntur,

contractione, vel valida fibrosi reticuli,

52쪽

a Jo II AN A s RUCquo intersecantur , systole , adstricti

Cavitatem imminuunt vel tollunt sic pode continua, validaque sphineteris Contractione , in sectione fistulae ani: sic larynx, convulsione musculorum la-ryn georum , in hystericis adstringitur. e Collapsu, dum vasa , ductusve laxati exinaniti in sese concidunt Ollabascunt proprio pondere : sic iis qui ex

atrophia marcescunt, cellulae adiposte in sese contradis cutem densant. JDUltimo, coalitu quando collapsu diuturno latera sibi mutuo applicata uniuntur, coalescunt De pacto Vena Marteriae umbilicales Lin exclusis infantibus naturalis extrema sacci a salis pars , in iis qui fistula lachrymali laborant,praete naturali coalitu obliterantur. Recensitae Orb sae meatuum asse tiones Limit grandioribus ductibus communς sint tenuioribus tamen corporis vasis quibuscumque traduetoriis, secretoriis & excretoriis, familiarissimae sunt, quibus multifariam coarctatis, varias latentium aegritudinum species solent inferrea Secundo , partes organicae peccant magnitudine aucta vel imminuta : quod

53쪽

utrumque , Vel in toto corpore, vel in parte peculiari accidit auctae magnitudinis totius corporis Xemplum praebet Nicomachus Smyrnaeus , quem Galenus re

fert prae nimia crassitudine non potuisse loco sese movere imminutae ero magnitudinis totius corporis Xemplum habemus in maraimo latrophia, praesertim si simul ossa mollita contraham tur , ut in puella Tolosana non ita pridem observatum fuit. Partem Veio peculiarem augeri vitio proprio commune est oi plures sunt qui caput praegrande , qui linguam crassam habent late extensam aut quibus pars quaedam praeter naturam X- Crescit modo , topho , tumore quOCum

que inflammatori , Cede malos , chirros , erysipelatos partem quoque peculiarem magnitudine minui haud infrequens est , ut in iis quibus caput parvum exile, aut lingua ex equo brevior est , aut quibus pars quaedam atrophia marcescit , ex paralysi , rheuma tismo , luxatione , anchylosi, C. Tertio , numerus partium organicarum

vitiosus est excessu vel defectu Dexcessa

quidem , ut si sex digiti fuerint in maes

54쪽

nu , Vel brachia quatuor trunco appensa: in hoc tamen caute notandum, numerum XCedentem nusquam morbosum

esse , nisi actiones laedat : unde sit,

ut 'esticuli numero tres , icht numero superent , morbosam affectionem nequaquam constituant desectu vero ut si brachium unicum , digiti quatuor, aut testiculus unus tantummodo adsuerint, sive id a nativitate congenitum sit, sive ex casu accidentarium. Quarto demum , naturalis Iartium eollocatio 'ompo stio mutatur, vel insitu, vel in connexione.

1'. Quidem instu, ut in luxationibus, vel subluxationibus artuum, dum ossium capita e suis acetabulis eXcidunt, in herniis umbilicalibus , inguinalibus femoralibus, dum omentum , vel intes tina , solas prorumpunt in prolapsu uteri , dum uterus, laxatis ligamentis,eXtrorsum propendet. 2'. vero in connexione , si partes,

quae separataein contiguae esse debent, uniantur , aut continuae antra aut si Parte , quae Continuae sunt , dividuntur, fiant tantum Contiguae uniunxur quidem, coalescunt partes , quae contiguae

55쪽

Τna ΤAT PATHOLOG aseontiguae esse debent, ut palpebrae , digiti latera, vulvae fodicis latera, quod vel congenita, Vel accidentaria causa contingit; dividuntur quae continuae sunt, ut in variis continui solutionibusa solent autem solutiones continui nomina sortiri diversa , pro causa a qua fiunt, aut subjecto in quo sunt; sic ahratione cauta. solutio quae assecantibus fit,sectio : quae ab acribus inrodentibus, erosio quae a gra-ribus , duris in obtusis , contusi quae rumpentibus divellentibus , divul si nuncupatur. b ratione subjecti, in carne, sectio , Vulnus, erosio , ulcus dicitur cinisse sectio transversa fractura sectio recta . scissura, erosio , caries appellatur demum in nervo tendine solutio a pungente instrumento inducta, punctura est.

56쪽

R . II. De morbis Partium liquidarum.

I Q quae ad naturalem cor

poris compositionem pertinent , sunt plurima , blus , sanguis lympha , femmenta digestiva , caeteraque recrementa varia o multiformia : horum singula praeter Vitia humorum universalia , quiabus peccare possunt, de quibus vide Boer-haaVium praeter labem ab uno in aliud Communicandam , uiso peculiaribus vitiis assici solent, quae diversas totidem faciunt morborum species, jam in sequentibus sigillatim examinandas.

f. I. De Morbisubli. in chylus destinatos usus impleat ,

tria sunt , quantitas, qualitas , dc motus ejusdem , in quibus modus requiritur conveniensin Consensus accommodatus; potest ergo chylus tripliciter inde peccare, in quantitate , qualitate , motu vitiatis, praeternaturalibus.

57쪽

TRACTAT. ATHOLOG. 27 Primo Chylus peccat in quantitate aucta , et imminuta, cum abundat, vel deficit immoderatius : abundat in edonibus, Murconibus: deficit in illis, qui jejunio, vel inedia macerantur. Secundo Qualitates chylo propriae possunt sub gemino respectu considerari. vel in ordine ad constitutionem & cra- si , vel in ordine ad consisten

tiam.

In ordine ad eonsitutionem , sive cra- sim, ' debet chylus, praevia con Veniente sermentatione , in primis viis confici, alterari , coqui pravus ergo est chylus peptus , sive non concoctus qui male attritis integrantibus cibariorum moleculis constat qualis chylus est ex asparagis alliis , brassicis X poesctus 20. Quoniam chylus materia constat triplici, substantia seros , caseosa, ita tyrOSa, quamquam miniis evidentibus quam in

lacte, certa proportione una naixtis temperatisque, consequens est posse eum trifariam inde vitiari , perversa , cimmutata earumdem substantiarum propo

tione sic pravus d serosus hylas, in quo seros substantia pravus caseo-

chylus in quo substantia castosa

58쪽

pravus ultimum lutyrosus chylus est ἰin quo substantia butyrosa praeterm Ο- dum redundaverit. 3'. hylo insunt duo elementa quae immiXta , invicem ad versa , salinum, sulphureum , quorum apta .connaturalis proportio ad chyli

notam non parum facit eo itaque nomine chylus peccabit, prout alterutrum immoderatius praedominabitur si salia copiosiora sint, vel nimis eveeta , evoluta, chylus salinus erit, N pravus: si alia pauciora sint , aut nimis intricata , adeoque sulphur proportione ex peret, chylus sulphureus , seu oleosus pravus erit : quod si terreae partes in chylo nimiae sint, inde quoque chylus pravus erit, uerreus. 60. Ad rectam, debitamque chyli irasim . debent alia quae continet, qualitate nulla nimis actuosa pollere , sed contemperata esse e verum possunt alia chyli, ex praeternaturalibus causis tripliciter peccare , aciditate, acrimonia, .salsedine nimia : hinc ergo tripliciter quoque Chylus morbos vitiabitur : si alia nimis acida , vel salsi acida sint, chylus actudiis si nimis acria , aut salso-acria

chylus acris si salsa copiosiora suerin

59쪽

TΗΑ ΤΑΤ ΡΑΤ HOLOG. Rchylus salsus futurus est. In ordine ad conjisentiam .chylus ex

natura tenuis est, fluxilisque , sed non omnis visciditatis consistentia omnis expers : inducta igitur alteratione potest ratione consistentiae peccare tribus modis I Q. si tenuior , fluxiliorin aquosor sit , ac nullius , Vel aequo in Oxis, consistentiae 20 si e parciore sero quo diluatur , crassior , Viscidior glutinosior fiat; 3'. si acidorum miscela indiscretos floccos , seros latici innatantes, coaguletur, qui totidem grumi sunt: unde tunc grumosus dicitur , quod V1-tium plus in theoria valet quam in praxi, in qua non animadVertitur.

Tertio Chylus , dum naturae legibus subest , fluit in sanguinem per chylisera

vasa , motu leni, sed continuo vel perbreviora intervalla recurrente Linde eo go dupliciter peccabit o Q. si sanguini influat motu continuo Citatiore , ut in ingurgitatione nimia; a'. si sanguini traducatur motu segnissimo, serlongiora intervalla interrupto , ut in

inediis, jejuniis nimiis.

60쪽

De Morbis sanguinis.l, Tam morbosi sanguinis , a ration morbo si chyli, haud longi dispar est sicut in chylo , sic in sanguine , ad

naturalem modum tria requiruntur quantitas , qualitas , is motus sanguisi que, sicut de chylo modo dictum est,

trifariam peccare potest , quantitate, qualitate, Motu. Primo quidem, sanguis peccat quantLtate , vel aucta vel imminuta aucta sanguinis qualitas, etiam probae notae , plemihora dicitur: augetur autem sanguinis Copia, vel verh, dum reipsa in vasis plus aequo abundat, eaque ad turgescentiam implet: vel apparenter; dum sanguinis quantitas, quae vasis naturaliter inest, ex orgasimo ita rarescit, ut Vasa teque distendat , ac si praeter naturam aucta fuisset prior, plethora Vera; posseterior, apparens dicitur . tertia Veroplethorae species, quam Antiqui ad vis re appellabant , tunc radesse dicit r