Tractatus pathologicus

81쪽

quem partes secernunt, vel continent sic ventriculus ab affectis renibus assicitur quia lympha stomachalis Hotium analoga uni sic mammae utero compatiun tur, quia utrobique lac separatur.3'. Ex communione aforum scier-

vi cerebro , sic arteriae cordi m pathicae sunt, Meorumdem affectionibus aia ficiuntur sic affecto hepatein compres-5a portarum Vena , sangui in ventriculum re gurgitat, quia venae gastricae ve

nae portarum communiCant.

R. Ex consensu nervorum mechanico, dia Physic explicato ic ex uter Oaffecto in hystericis sit convulsiva laryngis constrictiora sic in cholera morbo, ob irritata intestina ventriculum dolorificae fiunt artuum convulsiones, vulgo crampe. so Demum exbitu declivi partium qu e vitiosos humores, ab alseetis parti bus defluentes , excipiunt: si tenesmus haemorrhoides dysenteriae super Veniunt , irritato nempe recti interiore

limbo ab acrioribus dysentericorum do, jectionibus.

82쪽

De disserentiis Morborum a causa. - M o morborum causa , vel es corpori a primordiis generationis insita, inde morbi congeniti , Vel Onnati ut claudicatio , vel gibbositas a n/tivitate vel corpori post exclusionem accidentario advenit hinc morbi adventiti dicuntur , ut pleuritiSi hom

lera morbus ,&c. Inter connatos autem ,

ii sunt haereditarii, qui fiunt a causa in

prolem a parentum alterutro communi

Cata : sic affectio nephritica , vel asthma morbi haereditarii sunt, in iis qui a parent bus calcplosis vel asthmaticis oriuntur; si contra morbus inductus fuerit a causa quae a parentibus non sit propagata i rii simplicitor congenituS. Secundo, Morbi, vel fiunt a causa in id direcita , vel inducuntur e acciden te, a causa aliorsum tendente ; si prius

lagitimi si posterius spurii sive noth Iappellantur; si angina vera, quae sit a I haryngis aut laryngis inflammatio no: notha Vero, spuria , quae ab inflatis tonsillis, aut luxatis vertebris e accibdςnte excitatur

83쪽

De disserentiis morborum 4 Ioco. LT1M differentiarum accidentainlium a loco desumitur : alii enim morbi regioni doco cuidam peculiares sunt, in quibus populariter grassantur δε demit, Vernaculi, seu gentilitii dicuntur ut plica in olonia , strumae in Hispania is in subalpinis regionibus bronchocelera alii vero mulli regioni peculiariter arixi horum duae spe cies senim nulli regioni peculiares sint, sed populares in iis in quibus actu grassantur Lepidemii appellantur , ut pestis isi Vero , nec regioni ulli addicti sint ne populariter grassentur sed sparsim, sporadici sive sparsi dicentur , ut pleuritis, hydrops , febris continua , heumatismus, C. quanquam alii sub nomine sporadicorum eos intelligunt qui quotannis quasi redeunt in variis anni tempestatibus, unde etiam stationalis dicti.

84쪽

De Crisibus O diebus criticis se e

decretoriis. RIsIUM tractatio ad signa prognostica , adeoque ad Semeioticem usu pertinet, dolet in illam Medicinae partem a Pathologicis remittici nihilominus ramen , quamquam hujusce loci non lae-Tit, ne a consuetudine in hisce scholis

iam a LAZAR RIUERII tempore , re Cepta , Videamur temere recedere , pauca quaedam de eadem materia subjungere placuit , sed breviter concise. Itaque certum est frequenti experientia constanti Medicorum Omnium con sensu , in morbis, praesertim acutiori bus , cris es dari , seu subitasin repentinas mutationes ad salutem , vel ad mortem sed an in certo ordine fiant ;an vero statis, determinatis morbi diebus expectandae sint , contrOVer

titur.

Hippo CRATE quidem, DIOCLES PHILOTI'los , HERACLIDES Tarentissus,

85쪽

ARCHIGENE GALEN Us, lichi omnisere morbi tempore cris es evenire posse fateantur , statis tamen a certis diebus , frequentiores tersectiores fieri cre' diderunt. HIPPOCRATES quidem illius coni, mentator GALENUS , quibus omne fere aevo nostri superiore Medici adstipulabantur, dies quadraginta intra quo morbi omnes acuti solent terminar in quatuor clactes distinguunt nempe primo , in per fectὸ craticos principes aut radicales, in quibus cris es 4 perfectiores irequentiores sunt, qui omnes septenario circuitu definiuntur; sunt septimus, decimus quartus, vigesimus,vigesimus septimus, trigesimus quartus , quadragesimus. Secundo in indices, contemplabiles, seu internuncios, qui crisim septenario futuram praenuntiantri suntque cujuslibet septimanae medii seu quaternari , ut quartUS , Undecimus , decimus septimus , vigesimus

quartus, C. Tertio , in intercidentes, intercalares , irrepentes , V pro VOCatorio , qui inter principem indices n. tercidunt cri sesque imperfectas moliuntur quales sunt tertius, quintus, nonus , decimus tertius decimus

86쪽

nonus , C. Quare tandem in ivxtas seu medicinales, quibus credebant innia medicamentorum genera tuto Xhiberi posse inuales sunt reliqui omnes, seXtus , octavus , decimus , duodecimus, decimus sextus, decimus octaVu , α Contra ero , HEROPHILUM, XENOPHON , AsCLEPIADES CELSUM, Omnem dierum distinctionem , ut Vanam, e praeconcepto erga Pythagoricos meros praejudicio natam, repudiaVere, ac Medicum morbi dies non numerare

sed ipsas accessiones intueri, ex his quid agendum sit conje stare debere si

tuerunt.

Quibus consentiunt fere omnes OLtri temporis Medici, qui dierum decreto

a torum differentiam , non modo Vanam,

in praxi infidam , audent rejicere sed antiquioribus etiam Medicis , quasi superstitiosis dierum observatoribus

irridere. In hac pugnantium opinionum arierate, auctorum Vel asseclarum titulis parum moti, sed experientia sola persuasi, posteriori sententiae nomen addicimus ut pote quae millenis experimentis conbitans sit.

87쪽

Credimus proinde cris es , in acutioribus morbis frequentissimas quidem esse, intra certas temporis periodos : quia sicut ii liquores omnes heterogenei, ut Inustum, cerevisi , succi herbarum, fructuumque , quando sermentescunt statis diebus sermentationem complent alii citius , alii tardius , prout magis vel minus impuri sunt sic quoque sanguis , quo magis aut minus impurus est, seu ut rectius dicamus, quo major aut minor est naturae febrem concitantis Cum morbo lucta, eo Citius Vel tar dius febrem debet critice absolverastatis ac determinatis periodis. At Vero periodos hasce cert definiri posse negamus, nec proinde cris es saluta-yes, eodem semper critico die, imo neque ipsis criticis , aut principibus diebus semper expectandas esse : sed nunc celeriuS nun tardius , quovis morbi die, sive internuntio , V prOVOcatorio

sive Vacuo, non raro Venire arbitra

mur.

Id autem abund probatur, ' avis thoritate ipsius Hippocratis, qui libro I Q. 'idemiorum, dies omnes morbi, terinatum, quartum, quintum, sextum , se

88쪽

timum, OctaVum, nonum decimum,&c: decretoriorum nomine indiscriminatim Comprehendit. 2'. Observationibus variis quas in libris Epidemiorum refert sic mulierem in Taso tertio morbi die Peria Clem quarto, etonem quinto , Virginem Larysseam sexto Pythionem decimo salutariter judicatos esseri contra Ve-yo adolescentem qui ad mendacium forum decumbebat,in mulieres dua mortem obiis legimus septimo die, quem tamen criticorum faustissimum esse Α-LENU asserit. 3'. Dissensu celebrium Medicorum in definiendis diebus criti- Cis, unde certo liquet incertum esse ac

dissicile hujusce rei judicium sic primum

secundum diem , quos HIPPOCRATES silentio praetermisit, DIOCLEs inter Cii-eticos refert sic , contra vulgarem HIPPOCRATI &GALENI sententiam, decimum octavum, vigesimum primum, decimo septimo vigesimo DIOCLEI

ARCHIGENES praeserunt, cum quibu8 ea

in re ipse Hippo CBΑTE pluribus in locis consentire videtur. Varias enim .instabiles eo modo cris es esse necessum est , non modo '.

suod plerumque ignoretur morbi princid

89쪽

TRΑ ΤΑΤ. PATHOLOG. 39pium , a quo calculus duci debeat ciblud enim praecis statuere , non levioris

est negotii , quippe initio insensibiles

ubi vero aeger decubuerit , jam non morbi , sed decubitus principium est. Non modo a'. quod praescripta e dicorum , errata aegrorum, aut adstantium, MCasus externi varii naturalem crisium ordinem peium ero inter Vertunt. Sic docet experientia rises jam in morbis rariores esse a quo tempore purgatio pluries in morborum decursu terari coepit Deducta scilicet per eam iam parte non pauca humoris morbifici sed potissimum, quod humorum

In Otu , pr aegrorum temperamento

ita varius sit ac mutabilis, ut nullam constantem periodum affectet. Quapropter non licet criticis diebus superstitiose ita confidere, ut Medicus futuram Crisim otiosus expectet ; sed eum ipsas morbi accessiones conVenit intueri, ex iis quid agendum sit coim jectare , a post factam conjecturam sine cunctatione exequi; morbus scilicet, si urgeat, non minoratiVis tantum Oppugnandus, sed juxta praeceptum ipsus GALENI vena statim secanda est, si ple-

90쪽

hora adsit, si pars quaedam graviter icita, aut utcumque aliter incipientem habeat phlegmonem : purgandum quoque per superiora inferiora, prout id bitur , si magna in primis viis adsit caCochylia , aut summa humorum turgescentia observetur: quod non modo Medi-

Corum omniis recentiorum calculo

Comprobatur, sed ab ipso quoque Hip-POCRATE pluribus in locis sancitum est nulli bi tamen expressius quam Aphor. Io Sect. IV. Purgandum, inquit , is Malde acutissi turgeat materia, eodem ly so die idifferre enim in talibus malum sinconstanti illius praxi mire congruit nam in febre ardente , primis statim diebus, lib. 3'. de morbis in febribus dei, rio stipatis, ante quintum Venaesectionem iubet celebrare libro de diaeta in acutis; febribus biliosis tertio aut quarto die, lib. de a sectionibus , purgationem jubet

instituere.

Demum si natura per iuresim aut diaphore sim crises imperfectas moliatur, quod tamen initio morbi raro utile est diuretica, aut diaphoretica Ohibeantur, ut Vulgato Hippocratis axiomati satilia

sat , eo nempe ducendum esse quo natu-Ia Vergil.