Tractatus pathologicus

71쪽

ΥΕΑ ΤΑΤ ΡΑ THOLOG rpartium cum aliis fluidarum partium coincidunt ' dum morbi partium solidarum cum morbis fiuidarum par tium complicantur. Primo quidem, Morbi solidarum partium eum aliis partium solidarum morbis conjunguntur V. . tumor in parte quavis morbus est , φ. in magnitudine aucta. 2'. in figura vitiata: 3'. in meatuum obstructione A'. plerumque in nimia laxitate debilitate primariorum staminum , seu partium similarium. Secundo vero , Morbi liquidarum

partium cum aliis partium earumdem morbis coincidunt sic , . . febris quaecumque morbus est , ' in circolatione accelerat. 2'. in qualitate sanguinis vitiata, plerumque in quant, tale aucta, saltem apparenter.

Tertio denique, Morbi solidarum partium cum morbis fluidarum partium Oinplicantur V. g. peripneumonia quae duo essentialia habet, nempe tumorem inflammatorium pulmonum , cfebrem I'. morbus est partium solidarum' morbus multiplec, quatenus tumor inflammatorius; a'. morbus

72쪽

partium fluidarum , morbus multiplex . quatenus febris, ut ex praecedentibus liquet. Plura similium complicationum eXem pia proferre inutile est taedio

sum cum tale morborum concursus

frequentissimos esse ii probe sciant qui pallicularium morborum historiam, vel leviter , perlustraverunt et imo cInstitutionum Pathologicarum scopus in eo consistat, ut e generalibus particinlatia possint deduci.

73쪽

CAPUT IECUNDUM.

De accidentalibus Morborum disserentiis. V ΑΗ1u est, Mutiplex accidemtium genus in morbis : inde variae de multiplices differentiae Morborum accidentales possunt tamen commode ad aliquot summa capita reduci , motum scilicet , durationem , magnitudinem zmorem, eventum , subjectum , causam Sc locum unde totidem accidentalium differentiarum fontes , sequentibus arti

culis , sigillatim examinandi. ART. I. De Userentiis morborum a motu.1V1 omus in morbis dicitur modus

quo solent procedere eo nomine quo tuo distiguuntur morborum tempora principium , augmentum, satus is de clinatio. Principium est, quando niorbus eun

74쪽

dem tenorem servat, a prima invasione: sine auctu insigni Augmentum est , cun morbus sensibiliter increscit. Status

Cum morbus eandem retinet Vehementiam a summo incremento relictam. D elinatio denique est, cum morbus manu sestam suae vehementiae diminutionem patitur.

Inde morbus incipiens, crescens, stans sive consistens declinans dicitur prout recensita stadia vari percurrit Uaec in morbis qui ad salutem terminantur perpetua sunt constantia se-Cus vero in iis qui morte finiuntur, qui uno pluribusve stadiis truncati sunt.

duratione deducuntur , Variae sunt prout a diuturnitate vel a continuitate durationis repetuntur. Prim b, ratione diuturnitatis , morbi alii tarde moventur a lent terminam

tur is longi sive chronici dicuntur ut hydrops i alii celeriter movem r

75쪽

a cito terminantur breves appet lantur 'reves autem, vel nullam habent vehementiam adjunctam , ireves simpliciter, vel breves parvi dicuntur, ut febris ephemeraci vel Cum vehementia periculo stadia sua percurrunt, lacuti dicuntur Put angina , pleuritis , apos plexia. Acutus morbus quadruplex est , Q. peracutus , seu eXtrem peracutus , quitertio vel quarto die ad mortem vel ad salutem terminatur e 2'. peraCuius , qui ad septimum diem terminatur. Q. aCuius simpliciter qui decimo quarto aut bgesimo die finitur: θ' demum acutus

ex decidentia , qui ad quadragesimum

diem prorogatur, ultra quem terminum ,

non acutus jam , sed chronicus appe,

Iatura

Secund vero , ratione continuitatis durationis , morbi alii sunt quia prima invasione usque ad persectam lutionem Continuo durant , assi igunt .continui , ut febris ardens , alia gna, C. palii qui per intervalla cessant

recurrunt , dc intermittente nominantur intermittentes autem sunt, Velmatici , dum recursus nullum ordinetiti

76쪽

ut Asthma , Epilepsia , c. vel perio dici, quando statam periodum servant .

ut febris quotidiana , tertiana , quartana, C.

An T. III. De disserentiis Morborum a magnitudinee more.

1 qui magnam inserunt

functionum laesionem, magni et parvi econtra qui parvam , ut Coryza. Magni autem triplices sunt nam vel magnam inserunt functionum laesonem , sed mitem , dc sine gravioriabus , aut funestioribus symptomatibus . benigni dicuntur ut ephemera e tensa in noctius Puel magnam lan tionum laesionem Cum gravioribus symptomatibus conjunctam habent , quae propriis signis manifestantur gni simpliciter appellantur et ut ausus, sive febris ardens vel demum , gnam inducunt functionum laesionem ,

symptomata graviora, sed quae signis Consuetis, pulsu scilicet, urinis nulta latenus indicantur is maligni , ela

77쪽

mali moris nuncupantur , essentia ita que malignorum morborum in eo tota est , ubii illorum vehementia non manifestetur consuetis signis in iis . quidem pulsus, irinae se habent fere ut ii statu naturali, quanquam graVis sma simul adsit functionum laesio. Moibi aurem maligni subdividuntur

in Venenato , qui a veneno , Vel aia sumpto , vel interius ex humorum CODruptela genito , ortum habent pestilentes, qui ab aere inspirato , vel ex alimentis orti, malignam deleteriam qualitatem habent, mi plures grassantur: in contagiosos, qui ab aegrotis in sana corpora propagantur. An Τ. IV. De disserentiis morborum ab eventu, 1V1ogn eventu haud parum discrepant : alii quidem nullum Vitae periculum minantur, salutares ut febris ephemera , tertiana simplex alii certissimam perniciem inferunt, .lethales ut phthisis confirmata , vel eis

bris hectica in quarto gradus alii demun

78쪽

dubium exitum pollicentur,in aliquando ad mortem, aliquando ad salutem terminantur, sericulosi nuncupantur: ut pleuritis , peripneumonia , febris maligna. Morbi autem ad salutem trifariam rerminantur . I Q. Solutione lenta aradari , quae Graecis dis dicitur ut Cum febris continua iterata catharsi sensim cessat a'. Solutione subitanea , quae Graecis cris appellatur ut dum oborta di rhoea, sudatione, vel urinaeeVacuatione morbus derepenth termin tur. 3'. Transsatione materiae morbificae in partem ignobiliorem , quae Graecis diadoche nominatur sic febris maligna solet plerumque glandularum , Vel partium Xteriorum abstessibus solvi sic apoplexi paralysi terminatur, facto humorum decubitu in nerVOS. Pari modo Morbi morte iuntur tripliciter , I'. Solutione lentain gradaria,

seu lysi ut in phthisi, debre hectica .

quibus aegrotantes marasmo sensim conficiuntur. 2'. Solutione subitanea , seu crisi e ut cum oborto graviore symp- tomate aegri subito enecantur. 3'. Translatione humoris morbifici in nobiliorem

partem

79쪽

partem , quae meta sors Graecis est ut cum in febre arthritide, variolis , ehumorum decubitus in caput vel puli

An T. V.

De Morborum differentiis a subjector, AT 1ON subjecti, prim , morbi

alii universales sunt, qui uniVersum cor sus ut febris, lues Venerea Variolae ;alii particulares, qui peculiarem tantum partem assiciunt ut ' angina , scites

Secund , alii interni dicuntur , qui internas potissimum, ut pleuritis , perip-neumonia : alii externi , qui externas partes occupant, ut scabies , lichen A C. Tertib alii diopathici appellantur qui primario in parte, a causa ibi permanente , fiunt sic phthisis pulmonitdiopathica est, quia ab ulcere pulmo num primari producitur; alii vero m-patici qui ab una parte , diopathice laborante, alteri per consensum comm ali datur.

80쪽

Ut enim affectus, parti cuidam XConsensu communicatus , sympathicus vere sit, debet cessare, simul ac morbus prior, sive diopathicus, a quo inductus est , cessaverit; quod si , sublato morbo priore, ipse perseveret, jam diopathicus factus est, sed vulgo solet deuteropa, thicus, seu secundarius Vocari , ut ab idiopathico proprie die , distinguatur qui priorem nullum morbum consequitur, vivi protopathicus, seu primarius appellatur sic abolitio sensuum Xternorum in apoplexia sympathica est, quia cessat Curata a poplexi si vero discus uapopleXia per duret , ut dum paralysisypoplexiae succedit, jam diopathica erit; sed dicetur deuter Opathica , ut a paralysi distinguatur , quae e sese, prima rio accidit , ne praegre si a popleXia

quae protho pathica nominatur.

Ea autem tartium sympathia , qua altera alteri laboranti compatitur , repprenda est ex quintuplici capite. I Q. Ex icinia , ratione cujus labes ab asse et parte in finitimas latenter serpit; sic pleura ab inflammatis pulmonibus inflammatur, unde pleuritis peripneumo

p iae adjungitui