장음표시 사용
31쪽
ST DEC os M o P Og I A, rige creationem, Aristoteles formae creatione adduci debuit. Cum enim in metaph. physi. eas formas asseveret ἡ nihilo instar momenatorum 8c punctorum creari: non debuit in credibile putare materiam quom creatam es.se,cupta digniori dc praestantiori iam creationem attribuisset. Et sic Ioannes Grammaticus Philoponus hoc argumentum .co speπit,
conclusi : Si formae ei nihilo fiant a Deo, materiam quo ab eodem opifice ex nihilo creari posse.
Mundis a mundus ab ocinatu suo tam Latinis,quimGraecis nomen inueniς qui ornatus tam Praeclarus est ut excitare nos ad sui cognitionem deberet: sed nescio quo pacto fit ut quotidiano spectaculo assuetis uilescat, qui recens intuentibus esset mirabilis. Caeterum quod ad ipsam mundi conformationem attinet, con sentiens cum Mose omnium gentium iam afuitumd uerό fuit haec olim prope popularis cantilena: cum p in conuiuiis decantari solearent carmina historica,hinc potissimiim repetitum prooemium est : eius p tanta uia fui s. dicitur, ut ipsas etiam res brutas & inanima-raS commoueret. Sic mundi Genesim Hesio.
dus,dc post Hesiodum Virgilius describit,
32쪽
Ouidius. Virgilius quidem etsi de sui Silenicantu loquens, Epicureum agat,& ad concurrentes Democriti atomos alludat: tamen fundit non ignobile alio qui carmen de prima re
Tum uero innumerum Faunos, uideres Ludere:tum rigides motare cacumina quercus.
in canebat uti magnum per inane coacta Seminaterrarumj animaes mariis*issent, Et liquidi simul ignis:ut his exordia primis
omnia,σipse tener mundi concreuerit orbis. Tum durare solum edi discludere Nerea ponto coeperit,eτ rerum paulatim ere formas. Iam noum terrae stupeant lucescere solem: Sicut enim Moses duplicem creatione mundi describit, priorem materiae quod Chaos Ethnici appellabant) alteram formae : ita virgilius primo Chaos, postea reru formas ex Chab disclusas ceciniti Ide Ovidius quom sed pluribus prosecutus estimam de Chao,utinosis discipulus principio sic ait: Ante mare er terras, er quod egit omni coelare,
Vnra erat toto naturae uultus in orbe,
33쪽
Nullia adhue mundo praebebat linina rata Nec noua crescendo reparabat cornua Phoebe, Nec cire fusio pendebat in uise te Ponderibus librata fuis: nee brachia longo Margine terraris porrexerat Amphitriter Qua, erat er testrus, istic π ponim er aer. Sis erat instabilis testvi innabitu unda, Lucis egens aer,nulli uafrma manebat, obstabat alijs aliud:quia eorpore in uno Frigida pugnabant calidis,lamentia fecis, milia c- duris, fine pondere habentia pontati
Haec Ouidius de Materia seu Chao:auque Moses uocat,abysso : sed formam quomodo idem describiti Hanc Deus er melior litem natura Eremit. γNam coelo terruta terris abscidιt undas,
Et siquidum spisso secreuit ab aethere coelum.
me postquam uoluit, cos exemit aceruo, Dissociata locis concordi pace locauit. Ais in hac ipsa totius mundi cola atIo
ne Deus non modo materiam,sed & formam cut supril monuimus ex nihilo creauit instar momentorum. Sic enim Aristoteles in libris
34쪽
L I B E R Ii, Mobscurius Ea in de causa forma ab Aristoteleetiosi dicitur. Sic igitur philoso.
phus a diuino rerum opifice non modd in uiuentibus uitae, sed in omnibus omnino entihus essentiae causam principium* repetit: ut omnis omnium entium naturalium forma, in ateriae praecultae ac pra arars diuinitus inspiretur. Ne κρωσε temperamento. subi ctae materiae formarum creatio expressioque tribui po test:ut nec citharae, quamlibet egregio idoneo p artificio compositae,fabrica structura. harmoniam uel ut animam queat efficere i sed citharoedus sidibus canedo eam cre- et necesse est. Neliustu uerum o fit, id quod deterius est,melioris causam statvi: sed form1 quibusvis materis instrumetis prsstare. Quanti igitur forma quam materia prsstantior est,
tanto lis c Dei physica maior est. Hsc enim notantum Chaos illud cofusam dc indigestum, sed coelum iam & terra apparet: in 'sc. ueriti,
Pluviae, lapides, metalla, Plantae, pisces, fera
aues,homines. Hic creatarum rerum circus,
hoc amphitheatrum,hae rors sunt triumphaal lis illius apud Ezechiele currus rotis quatuor duplicibus animati ad singulos ueluti clauosi oculari: p omnes uniuersi insidi partes,pe
i Populos ac nationes omnes uectituehentis
i iublimi solio infidente Dei maiestate,imment se ac sempiterna gloria triumPhan rem.
35쪽
Quis est Motus MundiφMirabili Dei consilio 8c prudentia sic par-
tes mundi constitutae sunt, ut coelum perpetua quasi uertigine circumagatur: terra autetanquam immobile centrum, quieta quasi suo pondere grauata consistanti id perpetuae ex illa uertigine coeli OMUρ uim in subiecta te ram, ceu medium alueum, defluentes, eam scecundam & fertilem certis uicibus reddant: ead mutua σνργω necessariam inter se copulationem & connexionem conseruent. Coeluautem in circulum oueri, hocsyllogismo con
Corpori sphaericae figurae, conuenit motus cir- inculari . At coelum est corpus sphaericae figurae. Coelo igitur conuenit motus circularis.
At de terrae quiete plura afferuntUr.
I. Centrum in circuli reuolutione, est immotum. At terra est centrum mundi: id quod patet ex apparentijs: hoc est, ex stellarum conspectu: ex 'aequinoctijs, ex incrementis & decrementis dierum&noctia aequalibus: ex eclipsibus. Terra igitur manet immota. Atq; hoc argumentum recitat Macrobius eX Cicerone.
36쪽
a. Qui motus est partium,idem etiam est totius.Ea dem enim natura est totius 3c partium. At omnes partes terrae & omnia mixta,in quibus dominatur terra, ersitur deorsum ad supera ficiem terrae dc In ea quiescunt, Ergo uniuersa terra quiescit. 'omne graue tendit deorsum ad medium &nea cessarib quiescit cum uenit ad uerum ce tri locum. Centrum enim oportet esse ima
At terra est grauis. Terra igitur tendit deorsum ad medium & in e quiescit. 4. Aluus rerum nastentium debet quiescere. Celerrimus enim motus impedit eollectionem,qomnibus nascentibus necessaria est. At terra est aluus rerum nas entium. Terra igitur quiescere deb et.
Tria Figura, uantitas,Tempus. I. Q Asnam est Figura mundis Sphaerica seu rotunda: cuius rei argumenatum primunti est ex circumuolutione stellam Quaedam. enim stellae semper apparentes 8c
aequaliter distantes; angusto ambitu Sc tardo
37쪽
38 DE cos MOPOEIA,' mouentur in fastigio coeli in orbem. Qosdam herd infra superiores etiam iis orbem circumia aratur,sed ampliore ambitu re uelocipre in ..tu. Necesse igitur est centru illius su mi amishitus stesiarum,polum esse:&cum circa hune polum uolui coelum uideamus: essicitur coe lum moueri circulari motu figurae sphaeri- eae esse. Hunc coeli contuitu citat Ptolemaeus Alfraganus, cum de figura coeli disserunt. I cedit & aliud argumentum ex uacuo:
Nam: si eoeluin alterius figurae quam sphaeriere esset ut si haberet superficiem planam, triangulam. quadratam aut aliquam aliam necesse s e
is motii seu conuersione eoeli uacuum ac eidere. Athacuum in rerum natura non est.
Coelum igitur alterius figurae quam l*tariea.
Finstum esse duobus argumentis de parte altera,coelo sciti cet, demostratur: quoru prius. motu sumitumalterum a figura.
1. Fallum eorpus circulariter motum, est infinitum ' si enim Ihfinitum esset, necesse esset lineas heentro -ductas in infinita distarer quod si fie ensi eumferri corPqs non posset.
38쪽
LIBER ID DAt ieceIum circulariterniouetur: ut manifestum est ex motu stellarum circa poIum,& ex Soalis,stellarumq; fixaraassidua conuersione. Coelum igit non est infinitum. a. Omne figuratum est finitum. Figura enim est sis perficis habens finem & terminum.
At coelum est figurato: sigm: e scilicet sphaerieo ut supra diximus. Coelum igitur est finitum.
r i ti Et ne Μ-imi te in has retae principiam
Mundus aeternus non est: nam 3c conditus& tandem etiam igni periturus. Triplex: autem opinio est in disputatione ista: Vna eorum qui nec initium habuisse: nec exitumvputent, habixurum Alteri utrumm affirmat: tertium genus est eorum, qui originem qui-
. dem habuisse dicunt, nunquam auxem occasurum. Prima opinio est Aristotelis: is enim primus omnium tum a maioribus, tum amagistro Platone dissentiens, mundum aeternustatuere ausiis est: Altera est non modὀ He braeorum,sed etiam Chaldaeorum, Pythagoraeorum,Stoicorum,Academicorum, Arabudent . ,inetiam Epicurus ipse ut est apud Plutarchum in eade fuit opinione. Inter Latinos uer quamuis admodum pauci philosephiam serior tralatini HMarro, qui om-
39쪽
o D L C O s M o P OS I A lnium Latinorum 8c Graecorum doctissimus lesti Tullio appellatus, idem iudicauit inlita hro, quem de interitu mundi scripsisse fertur. In tertia sententia fuerunt Panstius,Possicio, nius, Boethus, dc Seneca inter Stoicos:Τho mas Aquinas inter Theologos: Philo inter Hebr os: tum etiam princeps Academis Plat0,huius autor opinionis . Philo Mosis & Salomonis sententia suam tuetur: quibus tame Esaias, Esdras ac Petrus aperti reclamant, ut ex eorum uerbis de interitu mundi dubitare nemo possit. Sed aduersus Aristotelem omanis disputatio haec suscipiatur: qui in octauo
libro Acroamaticorum uarias rationeSad Iesternitatem mundi astruendam adduxit. Sed Prius nostram opinionem confirmabimus,
postea Aristotelis argumeta confutabimus. 1 modo igitur probas mund non
tem- interiturins . AI. Si mundus ab aeterno fuit iessieitur duo aeterna principia esse,nremeti di materiam. At non sunt duo aererna prineipia:sed cum unieast prima causaΤnfinitae potentiae: effieinit materiam pendere ab illa prima causa, &non solum ab eadem effoamatam,sed etiam ex illo infinitae potentiae fonte eductam. Μundus igitur ab aeterno non fuit. a. Finitae mentis actio,finita sit oportet.
40쪽
At mundi motus est finitae mentis actio: Auleenana enim prinium orbem a Deo moueri negate quia finito corpori ut mundus est inafinitum motorem copulare si absurdum: cafiniti ad tum nussa sit ratio,vel cohaerentia, uel habitudo. χId enim absurdius est, quam quod Aristoteles & Abenreis Deum quem actu infinitu appellant) eunde muna dotid est, corpustulo finito se coniungunt,
ut ab eo diuelli non possit3 QSid minus phi
Iosepho dignum, quam efficieteri causanu quaest infinita eum effectu finito sic eolligare , ut uno existente, alterum existere sit necesse Sic enim Aristotelus philosophatur de mundo ac Deo, ut de calore & igne, de sole ac luce:quorum alterum alterius sit ese ficiens causa. sed ei tamen ita cohaereat, ut auelli ne cogitatione quidem pbssit. Mundi igitur motus finitus est. 3. Silo corrum uel corporum infinitas tollit Deum motu sempiterno,uel tempo*um quis a motu pendeant infimiate posita,Deus tollatur necesse est: ctim motus sempiternus com- plectatur infinitatem seculorum. At Iocorum dc corporum infinitas ivilit Deum. Sic enim Pro clus argum etatuae aduersus Asu naxagoram& Μetrodoru, qui loca magnitudine infinita,mudosque innumerabiles p o