Quaestiones physicae

41쪽

suerunt:α- ρία inquit, τὸν λον, inunitas tollit Deum. Ergo moxu sempiterno de tempor*m infinites posita,Deus tollitur. 4, at Deus causa eiusmodi esset, ut ab effectu minime diuelleretur: efficeretur Desi Aristotelis quem mundo ueluti spongiam lapidi assi. sit aς p. Vettio motu fatigat non mo db noinfinitum sed plane mundo coner 'tum,ut lux soli. ω Deus actu infinitus est: & ipse Aristoteles in Μetaphysicis,mentes ab omni concretione corporum liberas esse & solutas seribit. Deus igitur non est eiusmodi eaxia,ut sine esse..ctu eonsistere non possitmee ulla ratione fiapito de exiguo corp ori siue origine,sive st tu,siue motu conferri. si msidus est finitus, potestatem habet finitam sic enim argumentabatur PhiIoponus: nee id Menreis dissoluere potuit. At est finitus. Nam ut supra diximus, αυρ si τὸν Habet igitur potestatem finitam.

si mundi partes labuntur ac difluunt,totum oeiscidere aliquando necesse est. Partium enim& totius eadem ratio sit oportet.Hoe arg mentum Theophrastum Perturbauit, ut uidere est apud Philohem in libidς mundi inia

42쪽

At illud . Videmus enim animantia, plantas,stir pes ab igni ab ni dc uilissima cineris naturam subire,amissa nobiliore forma.

v myd-h eoneretum est, id corruiaptibile est. At coelum ex igne & aqua coneretum est, ut non modo D. petrus, sed&Philoponus qx Mademscorum sententia disputat: ae Hebraei sapientissimi naturae interpretes assirmant. Id enim uoce ipsa hoc est, ci)ra lar ruelut alii ta n ignis S aqu*r tionem complectuntur. Quis igitur ecelum dubitet interituru 3 Id quo dAristoteles ne fateri eo geretur, quintam cinio tribuit naturam: quaeram en qualis que illas nusqua explicatimn debuit igiturignqstaeoclinatura,sempiternum assirmare. β. Nihil eoneretum & partibus coagmentatu a seipso effet potuit ex ipsius Aristotelis disciplina ideoq; eausam sabuit sui ossicietem. At mundus concretus partibus coagmentatus est. Mundus igitur a seipse essici non potuit: ideoq; habuit causam sui essicientem di unde essiciatur ut mundi causa prior sit etactu,non sola ipsa natura,sed etiam tempore. Quod Car danus parum assecutus, Deum mundi cau

43쪽

Iosophum de euit, nec Christianum. Atq; hae ad confirmationem nostrae sententiae. venia mus ad refutationem Aristotelis.

Qntbm e contra argumentis usim est Aristot les ad sum errorem stabilien-d-s . Aristoteles 8c eum secuti, tanquam totius disputationis fundamentum posuerunt : Ex nihilo nihil gigni: unde de mundo concluaserunt:

Ex nihilo nihil fit. At mundus est aliquid. Μundus igitur ex nihilo non est factus: sed ab aeterno fuit.

At nos supri ex Aristotele diximus is mas ex nihilo a Deo fieri: itam Aristoteles irasci non debet,si suum principium illud nega. ri uidebit, quod ipse formarum illa ex nihilo

productione evertit.

a. si tempus est aeternum, motus est aetemus. Tempus enim est numerus motus secunda prius&posterius. Tempus autem est aeternum, ut omnes physici prae ter unuin Platone cofitentur :& Nunc, praeteriti , futurique temporis medium, idem etiam probat.: Quare motus est aeternus,

At Plato ad propositionis rationem dictu

44쪽

eus est, id quod in Timaeo scriptum reliquit:

nimirum tempus hoc quod appellatur, imaginem tantum aeternitatis esse, uel potius notempus,sed mensuram temporis. Ital tem

pus, motu quolibet longὸ esse prius atm an

tiquius : ne tempus cum motu reciprocari'

sed si motus nullus esset, mens tamen diuina extensionem durationis secundum prius 8c posterius nuWieraret. Ita in Plotinus lib. 8.Μirandula lib. 6. de Vanitate gentium,quaestio nem Aristo telis Iam pridem irriserun K utrum scilicet animo numerante sublato, tempus es.se desinat.Basilius uer6,Ambrosius, Augustinus & Moses Aegyptius, ut inanes illas argutias effugerent,tempus ab aeternitate penitus

seiunxerunt. a: Si iuisicissibile est uel esse,uel intelligi lepus

Nuncine cesse est semper esse tempus. Atqui impossibile est tempus intellus sine Nune quoniam Nunc, est medium temporis, initia. futuri,sinis praeteriti: S ideo necesse est ipsius in utramq; partem semper esse tempus. -re tempus est aeternum: ideoq; & motus.

At propositio Platoni falsa est: cui cu mundus creatus est, Nunc fuit initium futuri: finis Praeteriti quod antea nullum fuerat) esse non Potuiunec ideo medium .item cum mundus desinet, Nunc illud erit finis temporis praete ritvsuturi autem initium no erit : quia postea

45쪽

nullum futurum est. Plato inquit in Timaeo

Quo tempore igitur ei stΜgna, dus De tempore anni,quo mundus creatus ethvariae sunt dissentientes Q opiniones. Sunt e nim qui aequinoctium uernum fuisse putenti Sic enim dc moses mensem Nisam qui Xan thicus macedonibus: Latinis uero Aprilis dicitur)ordine primum posuit 3c Exod. cap. 21. iubet diem festum colere in exitu anni, cum fruges in horrea fuerint congregatae. Et Virgilius x Georgicanit: Non alios prima crescentis origine mundi

illuxissee dici,ali 'ue habuisse tenorem crediderim:uer istud erat,ver magnM agebat orbis,erisbernis parcebant flatibus Euri, cum prim- lucem preuies hausere, uirum, Ferrea progenies duris caput extulit druis: immiseshraeolais erodera coelo. Nedres hune tenere possent per rre laborem, Si non tanta quies iret frigusj calorem

Inter,m exciperet coeli indulgentia terras.

Et Ouidius quom in primo Fastorum in ea

sententia fuit:cum ait:

Dicarestigoribus quare nouus incipit annus, cui melius per ver incipiendus erat somnis

46쪽

omnia tune florent tunc ea noua temporis aetas, Et noua degrauido palmite gemma t et. Et modo Iormatis operitur stolicibus arbos,

tepid- uollacres concentibus aera mulcent, Ludit oe in pratis,luxuriat pecu

rine blandi soles,ignota, prodit hirundo, Et luteis celsi sub trabe figit opus.

Tune patitur cultus age is renovatur aratro, Hecanni nouitas iure uacunda*it. Verum atq in ea sunt sententia ut mundum in aequinoctio Autumni conditum credant.

Me Bodinus in methodo historica, dc Vrusius in libello de Epoeliis; qui tribus ad id assi

mentis moueritur.

I. Ex agnominatione uocabuli primi in Genesinitatin Reschith: quod significat initium:&per anagrammatismum:id est,earundem literarum conuersionem, arcanum me

sis Septembris qui Uz n Thilii Hebraeis dicitur complectitur, ut pro Be Reschith intel- Iigamus Be Thistri: sicut scribit Rabi Eleazar in Genesim id4 confirmat Rahi Abraham in cap. ν. Danielis. Et sic Asiatici seu orientales ut Chaldaei,Persae Indi,Hebrsi & Aegyptii

ab autumno seu aequinoctio autumnali annsi inchoabant. Sicut e cotra occidetales a sectio

47쪽

1 DE COSMOPOEIA, Istiuo:Romani a solstitio hyberno: Arabes ab ingressis Solis in Leonem, ut Solinus N Fir

micus libr. tradit.

IL Ex testimoniis mosis in Exodo. Nam

cap.XII. lsraelitis egressuris eX Aegypto ma, datur uoce diuina ut messem liberationis suae quam Chaldaice Nisen appellant pro anni exordio in posterum obseruet. Quo manda. to indicatur praecedentibus seculis aIiud fuis se principium anni. Ital Hebraei in priuatis dc publicis negotijs a Septembri mense inci. piunt: sed quod ad festorum a Mose praeceptorum obseruationem attinet, inchoata sectione uerna in mense Nisan. Deinde in capitulo XXI H.cum dicitur: Diem festum coIes in exitu anni cum fruges in horrea congre gaueris . Si enim in eo festo exitus anni fuit: circa idem festum etiam principium noui fuerit,necesse uidetur III. Ex descriptione anni in diluvio. Nam

Secundus mensis est initium&finis diluvii. At Μarhesiuin est secundus mensis iuxta Iosepha, qui in ordine secundus est a This i. Harhesitan igitur est initiu & finis diluuii: ideo v in sacris literis, is mesis Bul bya dicitur, quasi mabui: id est, E diluvio. Sequitur igiatur mensem Histi principium anni & munal di fuisse.

48쪽

DE PARTIBVS MVNDI. Quae nam sunt partes Mundι Argumentum Mosaicae Geneseos de Cos.

mopoeiae comprehenditur creatione mundi, lucis , astrorum, herbarum, arboria. & animalium. Sed facilioris intelligentiae causa,totam

Cpsmopoeiam per partes subtilius distinguemus in Hexaemeron seu historiam sex diersit cuius duae sunt partes: prior in quatriduo ad

creationem rerum inanimatarum:altera in biduo ad ereationem rerum animatarum.

.d igitur creavit Devi primo dier

sirinio die condidit Deus ex nihilo rudem, impolitani, informem dc obscuram massam, quae fuit materia coeli dc terrae & om nium re eum caeterarum. Huic massae e dem die lux addita est qus etiamsi no tam clara fuit, quam Solisiubar,postea creatum: tamen ab ortu in occasum mota est & disclimen dies ae noctis fecit. Haec igitur summa operis primi diei est: in quo materia primum condita est: reliqui Gnim quin dies formam laquam expolitionena huic primo operi addiderunt inlibiu uocabia omina Moses materiam vocat rin, nant nita nD,: n: est

49쪽

Quomodo introducta est'rma'

Id Moses uno uerbo complectitur: Sputatus,ait,domini ferebatur super aquas. Vtitur enim uerbo an in nὴ uerbo vnn : hoc est, is uebat uiuificans uitali calore, sicut auis inc hans fouet oua, etsi uitam S uigorem iniλperiit. Sic enim interpretatur Hieronymusr:

SBόfilius Syrum quendam huius interpre-

inlideremit Dein secundo dies

Firmamentum :quod Moses Rahia uocat: id est, expansum seu extensum quiddam hoc est,totam aetheream regionem,& omnes sphaeras,quae ab Astrononiis distribuunturis celum enim est quicquid a terrae 3c aquae lsobo sursum expanditur. Nam sicut incaustris tentoria expanduntur,quae tegunt milia ιes:uel sicut uestea extenditur inflato aere: ita luerbo Dei aqua in hanc cocli formam exten lsa est. Illa autem extensio digito Dei facta esticuius rei analogia in aqua quotidie cernitur: lquam cum digito contigeris, protinus a ce gro undiquam circuli contigui multiplicantur

50쪽

1. I B E R I r. situr 3c ad extremam ustu peripheriam se extendunt,in quibus si quae bullae existunt quales saepe plures fiunt ex 's stellarum 8c planeta rum, in illis circulorum contiguorum ans stactibus haerentium, similitudinem tibi conclupito. Ad hanc analogiam non tam Hebraei, quam Graeci idiomatis notario aliudit. H hraeis enim coelum, ut supra quoc, diximus, ab aquis nomen habet: & ob illam circulor in sublime, contigua,alterna , reciprocatio-rie, assurgentium extentanem, ερανος Graeci dicitur, quo a is cursus is supremo dc extimo circulo refrenetur: quasi Εα-& ex illa claritate ac pelluciditate, quae aquae eam subtile extensionem sequitur,ohii uiro dicitur, quas Aoλαμλ, qudd coelum totum splendidum 8c

pellucidusitiunde di sther dicitur, uel a Ipleridendo,quqd Graecis estio es, uel ob perpetuutatem motus,quae tenuissimae aquae stuκuni,

circini instar circunductum, sequitur :Addit autem moses coelum hoc, esse interstitium inter aquas coelestes d&inferiores: & ut ipse loquitur quales autenet

illae aquae id pra coelos sint,ct ad qui duilleqnouit ille qui condidit ut ait Bedar nec necesse est allegorias lis c fingere sed ut Basilius alti Atque hoc secundi Diei

opus est. Nam cum Deus hominis gratia orimnia condere constituisset: priusquam eum D A crearer,