De secretis naturae sive quinta essentia libri duo

211쪽

DE REBUS VETALLICI sGAgates est Calabre,quem quidem lapi

dem de genere gemmarum ego rept ro.Ιnuenitur autem in Libia & Britamnia iuxta littus maris,&abundanter inuensetur in mari quod attingit aquilonem parte utonis.Etiam in anglia frequenter inueni xii de e duplicis coloris,nigri uidelicet 8c crocei sed croceum est periucidum fere sicut Topasion. Inuenitur etiam glaucum dc declinas

ad pallidum conium tum cum citrino coloκTe.Confricatum autem trahit paleas,& incosum ardetsicut thus. Dicitur autem cofert

hi, picis,&fluidos firmat dentes ut aiunt. De expertis autem est lotum cum aqua dc nar suffumigatione mulieribus inferius suae positum prouocat mestrua. Fertur etiam Φfugat serpentes,& ualet etiam contra stoma chi &uentris subuersionem, Ac contra fantasmara melancholica quae quida dsmones uo cant Aiunt autem de expertis esse Φ si colatura dc eius lotura cum rasura detur uirgini bi hita retinebit eam et, non mingitii autemno n est uirgo statim mingit, de sic debet pro bari an aliqua sit uirgo. Dicunt etiam ualere contra laborem parturientis. Gagatronica est lapis diuersi coloris sicuti pellis Capreoli.Cuius uirtutem Avicenna dicit esse is uictores xeddat se gestantes.Exper

212쪽

LIBER Id. Io3tum aut dicunt esse in Alchide principe quo

dam Φ quoties hunci idem thcum habuit, sempcr uicit in terra dc mari, quotiens autem caruit fertur hostibus succubuisse. Gelosa dicitur esse lapis habens figuram grandinis & colorem, duri cis Adamantis si milis. Et tantae fertur hunc esse frigiditatis ut ab igne uix uel nunqi calefieri po11it. Cuius causta est nimia pororum conrisectis,no permittens inde ignem ingredi. Aiunt etia hunc iram & luxuriam & ceteras huiusmodi calladas pass1ones,& desideria mitigare. Galaricides quam quidam Galarimde uocant lapis est similis cineri,&secundum plurimuinuenitur in Nilo & Acoleo fluuής hic tritus dat saporem Iactis,&succus eius in ore clausus turbat metem. Dicitur etiam in libro de ligaturis miscis Q, alligatus collo replet ubera lacte , & alligatus femori facit faciles partus. Aiunt etiam pastores Egipti et, si vo

ipere contritus cum sale mixta aqua ouile circumspergatur,ubera ovium replentur lacte, dc fugatur ab eis scabies, generaliter etiam dicitur contra scabiem ualere.

Gerachides lapis est ut fertur nigri colo eri Probatur autem uisitas huius lapidis sic gestans lapidem totum corpus suum uri ctum melle muscis dc uespis exponit , dc si in

213쪽

DE REBUS METALLICIS

tactus manet ab eis lapis est verus, Sc si depo/nat lapidem statam maecs Sc uespe super mel cadunt 8c sugunt. Aiunt autem quod in ore Portatus facit bene iudicare opiniones & co/gitationes. Fertur etiam quod gestantem se hominem amabilem dc gratiosum reddit. Gecolitus lapis est ut fertur Orientis ossis olius similis Cuius virtutem esse dicunt quod tritus Se cum aqua haustus lapidem frangit de educit de vesica S renibus. G, anatus sicut Constantinus Aristotelae fert dicere degenere est Carbunculi. Est aute apis rubeus 8c perlucidus , in colore similis halaustrjs qui, sunt flores malorum Grana .

torum. Est autem rDbeus aliquantulum ob/scurior quam Carbunculus, di cum subster

xiitur ei niger color in sigillis iuncmagis ruti

lat.&inuenitur in hoc genere quidam modiis qui inter ruborem aspersum habet viole coγlorem,propter quod hoc genus violaceum dicitur,&ess p aecio si or omnibus at is Grana iis. Dicitur autem letificare cor& pellere tri/sticiam,& secundum Aristot est calidus&sic/rus. Et quod quidam dicunt hunc esse degene, re Iacineti est falsum. Inuenitur autem hic la pis secundum plurimu eius in Ethiopia,& alia quiniens iuxta Tirum inter arenas mari S.

214쪽

De incipientibus ab Littera. Cap. 8.-- Aspis est lapis multorum colorum, Sc ha/l bet species decem, melior tame est viridi . Atranslucens rubeas habens venas, & in ar/geto propris locari habet, Sc in partibus mul/tis inuenitur. Expertum enim est quod strin/git fluxum sanguinis Sc menstruortim. Aiunt etiam quod negat conceptum dc iuuat partu, de quod gestante se a luxuria prohibet. ln ma gicis etiam legitur quod si incantatus est redγdit gratum dc potentem,& tutum, c fugat se bres 8c hidropi sim. Iacinctorum duo sunt genera,aquaricus Videlicet i& Saphirinus,aquati cres est flauus alabescens ac si peruium aquae de subflauo per/spicuo erumpat,& superare contendat, do hic est vili oti&inuenitur in isto genere aquesces rubeus,in quo etiam superat peruietas aquae. Saphirinus etiam est flauus valde perlucidus, quasi nihil habens aqueitatis,et hic est melior. Et ideo tria nomina habet, dicitur enim ali quando Iacinctus Saphirinus,in Ethiopia autem secundum plurimum inuenitur. Et qui dam dicunt quartum esse quod est aquaticum

cerui eum sicut Thopason, Schocest durissi enisi vilissimum generaliter,qui in se sculpere

215쪽

DE REBUS ΜETALLICIS

U, permittat. De expertis aute est quod est frigidus sicut siridis,&confortat corpora, sicut omne frigidum quod constringit uirtu tes corporum. In ligaturis autem phisicis est Usus eius quod collo suspensus uel digito ge status tutum reddit peregrinum Sc gratu hospitibus 8c esit contra pestiferas regiones. Et esertum est quod somnum prouocat pro Pter suam frigidam complexionem. Saphserinus aut hocspecialiter nabere dicitur quod est uirtus eius contra toxicii. Aiunt etiam qffconfert ad diuitias dc naturale ingenium bo num confert & laetitiam. Iena lapis e a bestia que uocatur Hyena,scdicta eo quod ex oculis eius cum in lapidem

Uertuntur tollitur, Aiunt tamen ancia Euax

re Aaron quod positus sici lingua coieri di

vinando praedice re futura.

Iris lapis est Cristallo similis,&est ut froquetius hexagonus.Dicit autem Euax quod ab Arabia uenit, & in mari rubro nascitur. Nos autem inuenimus maximam copia ho Him lapidum in montibus Germaniae qui sunt inter rhenum fluuium Sc treuerensem ciuitate,& diuerse quatitatis omnes sunt hexa goni. In assiis autem lapidibus nati circi tatioe lapidis cii naturaliter sunt rotundi hexagoni essiciuntur Acut foramina apum in me

216쪽

sunt in eXtremis sunt rotunda. Est autem late pis siccissimus q ua indicat secabilitas maxima. Fit aurem ex aqueo sicco quod evadit de materia lapidis qui generatur ex rubeo luto, dc quia hoc aqueu est uehementer a sicco a prehensum siccus & durus est ualde lapis.Guautem sub tecto soli pars eius immittitur , dc' pars in umbra tenetur Oscit reflectendo pulcherrimos colores yridis .per oppositu Pa riethuel super aliquod corpus, propter Astyris uocatur. Cuius caussa est superius assidinata. Aliud autem simile huic nascitur in gipso,quod etiam perspicuum est in extremis αsiccusmum ualde,et utuntur eo quidam Pro uitro in vitreis. Istustos ut fert Isidorus&Aa ron similiter est lapis,in ultimis Hispaniarum partibus frequentius inuentus iuxta gades apud Her cutis,columnas in tertio uel secundo climari

bus ultra Hispaniam illam,quam modo Hispaniam vocamus. Est alit lapis filabilis pro/pter uiscositatem in eo arefacta, dc si de ipso uestis fiat no comburitur sed igne purgatur& mtet,dc forte illud est quod pennam uocae Salamandrar quare haec lanugo qusdam est sicut lanugo lapidis humidi. are aute non cremetur in metheoris expeditum est ,huius

217쪽

speciem quandam dicit esse quendam lapide quem quidam vocant carbunculum album, dc quidam alii calculum album. Imitaturem Carbunculum in hoc in tantasmatibus Jc prestig is resistit,ualet etiam contra dolorem oculorum ex humida caussa dc redactus in pulue rem sanat scabiem. Itidotadicit de lapide Iudaico qui est assius ad modum glandis in quantitate scripturis quibusdam insertus , quasi litteris quas graeci gramas appellant. Iudaicuin autem dicit Auicen. hunc quia frequentius in Iudea inuenice De incipientibus a litera Κ.

-ου in Alcabre est idem ut diximus quod GaIc gares,sed tamen quidam dicunt Q Κυ

cabre melius est,cum tamen nec colore nec virtutibus discrepet ab ipso.

Rahabres autem lapis est similis Cristallo, de quo ferunt quod eloquentiam dat 3t honorem dc gratiam , dc quod valet contra hidro

pisim. Kahaman Iapis est frequenter albus in to 'to vel in parte. Varius enim est in colore se querissime inuenitur immixtus Onichio. Uir nus eius aute sertur esse ex imaginibus Jc scul/Pttiris quae inueniuntur in ipse c exsigillis de quibus

218쪽

quibus in sequentibus habebitur tractatus. De incipientibus a litera L.

LIncuris lapis est qui fit ex Urina Iincis, &

haec animalia dicit blinius esse Orientis, quae tamen frequenter in theutonia dc Sciationia inueniuntur abundanter in fluis Dicit etiam Plinius quod hoc genus anima lis urinam suam sub arenis abscodit quasi in uideat iuvamentum qd' est ex lapide. Dicit autem idem Plinius quod est rubeus stintillas ut Carbunculus, praeter hoc quod non Iucee de no cte. Inuenitur aut frequentius croceus parum tendens ad nigredinem . Et est e*per/tum de ipso quod fricatus trahit paleas quod fere conuenit omni lapidi praecioso. Dicitur etiam Valere contra dolorem stomachidc ictericiam Jc fluxum ventris. Lippares dicitur esse lapis qui frequentius in Libia inuenitur. Fertur autem lapidis vir/tus esse mirabilis,omnis enim bestia a Venatoribus 8c eanibus infestata currit ad euos ipsuintuetur quasi patronum. Et Ut aiunt canes et venatores noscere no possunt bestiam quam

diu lapidem habent praesentem', quod si ve/rum est mirabile est valde,& absque dubio coelesti virtute deputandum , quas Hermes mirabila

219쪽

mirabiles esse dicit 1n lapidibus 8c etia in pla ris,per quas etiam naturaliter fieri posset, ac quid scientus magicis si uirtutes ille bene coegnoscerentur.

e De incipientibus ab Μ.litera quae est. it. Cap. ii, rix a Agnes siue magnetes lapis est serru

l l l ginei coloris qui secundum plurimu

xii mari Indico inuenitur, Se in latum abundare dicitur quod periculosum est in eo nauigare nauibus qciae ferreos clauos habet. Inuenitur etiam in tragonitidis regionibus. Ego uidi inueniri in partibus theutonis in ea prouincia quae Francia Orientalis uocatur, unum magris quatitatis & maxime efficaciae dc fuit ualde niger ac si esset ferrum rubiginosum 8c combustum cum pice. VirtuS autem eius est mirabilis in attraimoe ferri, ita quod uirtutem eius transmittat in ferrum, ut illud etiam attrahat,& aliquando multe acus hoc modo suspense ad se inuicem uidentur. Un dis autem lapis alleo non trahit, dc si supera ponitur ei Aaamas iteru noli attrahit itaqd paruum Adamas magnum ligat Μagnete. Inuentus autem est nostris temporibus m gnes qui ab uno angulo traxit ferrum δί ab

alio fugauit,&hunc Aristot ponit aliud g

220쪽

LIBER .II. I. Rus esse Magnetis.Narrauit mihi quidam ex

nostris socias curiosus experimentator quod uidit Fredericum Imperatorem habere Μ gnetem qui nou traxit serrum sed ferrum ulceuersa traxit lapidem. Aristo t.dicit quod est quoddam genus aliud 'agnetis quod tra hit carnes hominis. In magicis aute traditur quod fantasias mirabiliter commouet,prin cipaliter scu praecipus si consecratus oblecrain tioe dc caractere si .sicut docetur in magicis. Ferunt etiam huc cum mulsa acceptum curare hidropisim. Aiunt etiam hunc lapidem capite mulieris dormientis sappositum statimeam mouere ad amplexum mariti sui si casta est,si aute est adulicra proe nimio timore fan rasinatum dicitur cadere de lecto.Dicunt eisam quod fures in domum intrantes positis carbonibus in quatuor angulis domus lapse dem hunc contritum super spergunt,&tunc dormientes in domo ita tantasmatibiis tene/tur quod fugientes edes relinquunt, de tuc fures furantur quid uolunt. Margarita lapis est in obscuris coctilibus inuentus,meliores ab India ueniunt. Multi autem a Brittannico mari quod nunc anglie cum dicitur,& uersus Flandriam 8c rheutoniam inueniuntur, ita quod ego habui in ore meo decem in una mensa quae in comede