De secretis naturae sive quinta essentia libri duo

181쪽

DE RE BUS METALLICI s

isti Jc non alii Virtuti Q elementati esse attri

huendii quid sit in elementato,eo quo elemenlatum non operatur nisi mediante virtute elementorti quae sunt in ipso. Haec ergo est opi/nio quorudam antiquorum philosophorum quam Alexander grscus peripatheticus deiecere Uidetur,eo quod ipse ola quecim. su esue sint animata siue non elementis attribuit. Ita etiam quod dicit intellectum esse quoddaeleni torum complexione consequens. Ipsaetum elementa cum complexa sunt mirabilibrum &aliissimarum dicit esse operationu. Uirtutem autem quae in commixto regit & dirbigit qualitates elementales , non dicit esse nisi complexionem consequentent,& hanc mira/hilema iserit esse , S phat per opera alchimiae ih quihus simplicia parum prosurit,&cia omplexa fuerint admirabiles valde reddunt esse/ctus. Haec aurem opinio Platoni non placuit, qui omnia inferiora dicit esse Ydeata a supe/rioribus Ydeis quas separatas Jc mirs poten/tis esse dicebat. Ille enim sunt quae generant. quicquid generatur ut asserit. Dicit aute qae ea quae separatorum maiorem accipiunt similitudinem & in quibus separata minus imimerguntur materis esse virtutes mirabiles in oferatio simili operationi Ydes separate. Operationem Gel separate esti dicit operari tras mutando

182쪽

mutando Sc alterando materiam generabili um& corruptibilium. In quibus ergo rebus minus mergitur Ydea materis in his adhuc postqi incorporata est mirabiles res operara non cessat,& sic dicit esse in lapidibus precio/sis 3c in alijs multis rebus naturalibus. Probationem autem huiusmodi sententis non qui

de ex Platone,sed ex Platonicis sicut ab Apu legio & quibusdam alijs collegimus, dicenti bus quod subiecto mortalium rerum dc defu/cto hoc quidem quod immortale estin rebus

mirabilia operari non cessat. Dicunt etia isti quod si operationes iste elementis attribuere tur,sicut quidam dixerunt pictagorici ,aut elementorum complexioni, quod tunc sicut co plexio est unica ita operatio lapidis esset una. Nunc autem multas videmus. Adhuc aurem siue qualitas elementalis operetur per se, siue in complem non operantur qualitates ele omentales nisi transmutando materiam quam siciunt, nulla autem tali transmutatione

facta substantis videntur operari lapides Preciosi, propter quod etiam alicuius separati principii videtur esse operatio istorum. Haec igitur est opinio Platonicorum. Hermes au tem dc quidam sequaces eius Indorum plu rimi multa de uniuersali virtute disserentes

183쪽

DE REBUS 'ETALLICI s

dicebant omnium inferiorum uirtutes esse,n stellis &imaginibus coelorum.OmneS au tem uirtutes infundi in inferioribus ψmnse 'hus per circulum alaur, quoniam primum circulum imaginum coelestium esse didebat, has autem uirtutes descendere iti res naturae nobiliter & ignobiliter. Nobiliter autem Φquando materierecipientes has uirtutes fue rint superioribus magis similes in lumine dc Perspicuitate. nobiliter autem quando macerie fuerint confuse refeculente in qua quasi opprimitur Virtus coelestis.Hanc igitur catis

sam isti dicunt quoniam lapides preciosi praealtus habent mirabiles uirtutes,quia uidelicet in substantia magis sim1lantur 1uperioribus de in lumine At perspicuitate, propter quod

a quibusdam eorum,stelle elemetales ene di cuntur lapides preciosi.Ιn superioribus enim ut inquiunt quasi quatuor colores inueniuntur, qui etiam frequeriores sunt in lapidibus Preciosis. orum unus est orbis non stella

ti,qui ab omnibus dicitur saphirus 8c huc colorem primo habet saphirus 8t denominat, Participant autem ipsum posterius alu quide 1apides. Secundus autem est qui est plurium stellarum & est ille qui uocatur lux cande sdc albescens,& hunc colorem habet dyamas& berillus de multi aliorum. Tertius est qui

uocatur

184쪽

uocatur ignescens Sc rutilans qui est insole& marte &in quibusdam alnis, &hunc pri imo quidem accipit carbunculus I 8c postea palachius siue palacius de granatus, dc quida

alii.Ιdeo dicunt carbunculum nobilissimu& uniuersaliter habere habentem uirtutem omnium aliorum lapidit,quia sol cuius uir tutem similem accipit, nobilior est omnibus virtutibus coelestibus, 3c est sua uirtus uniuersalis dans lucem omnibus coelestibus 8c uiritarem. Quartus autem est rubeus obscurus rain stellis Q in quibusdam aths lune mansionibus inuetus,& hic inuenitur in lapidibus h betibus obscuras mines ,sicii tin calcidonio, amensio & aliquando in simaragdo,' inbusdam alijs, propter hoc Achuiusmodi di eta talem isti induxerunt opinionem. Avicena autem & quidam alij sequentes eunde di/xeruntin omnibus naturis qusdam aliquaredo apparere prodigia ex imaginatione superistrum motorum. Contendit enim hic phi losophos intelligentias quae mouerit Orbes nequast posse intendere particularem mo tum hunc uel illum, nisi per apprehesionem aliquam particularium, hanc apprehensi onem dicit imaginationem equivocare seu equivoce uocari ad imaginem quae pars estanoaesensibilis in animalibus.Practice aure

185쪽

DE REBUS METALLICI s

omnia quae fiunt vi inquit pra existunt in coceptionibus motorum stellarum 8c orbium. Adhuc autem talem inquit esse obedientiam totius materis generabilium ad morore qua Iis est obedientia nostri corporis ad nostras animas. Nos autem in nobis sentimus quod ad quamcunq; formam concepimus mouet corpus nostrum d lectabiliter vel horrendo vel fugiendo. Sic igitur dicit frequenter diuersa concipere animas collestium,& tunc male riam moueri per obedietiam ad illud, ex hoe

esse quod diuersas uirtutes generara accipitit quae nos complexionales vocamus, 3c maxi/ore lapides in quibus est commixtio,prima facilius mota ad imaginationem huiusmodi c3 alia in quibus est maior diuersitas Γpter ani/m opera quae infunduntur illi Haec igitur di γ cta sunt ab Avicenna 3 sequentibus eum, Ut

videtur acripi in quibusdam dictis suis qus de

magicis A alchimicis composuit. De improbatione dictarum opinionu. Capis. 3. Alexandri peripatetici conγ

Iuenientia ideo no sunt, quia scimus qe M licet quodlibet calidum simplex& cali

dum commitatum diuersas habet operatioes, tamen conueniunt in genere congregandi vi/delicet

186쪽

Aliaet homogenea Sc etherogenea. Idem auedicimus de frigido humido de sicco. Operati

ones autem lapidum nec in genere nec in spe cie conueniunt , cum simplicium operatione,

sed magis prodigiose Sc mirabiles esse videnγ

ur. Adhuc autem male dictum est nihil dirigere L in rinare qualitates elementorum nisi ipsam mixtionem Sc complexionem. Sic emnon oportet esse species Sc forma alia nisi complexio quod falsum esse ostensum est, & ostendetur a nobis in libro de anima& in philoso/phia prima,propter virtutes enim lapidii non

complexionales nec elementales, prae omni

hus magici utuntur lapidibus prsciosis ta in annulis Φ in ceteris imaginibus quorum esse ctus est mirabilis,propter hoc autem 5c huiusmodi falsificatur dictu Alexandri. Quod autedicit Plato de Ydeis a multis incouenienter dictu esse ostensum est,& nos de hoc alibi dispu/tabimus, sa negocium de Ydeis maioris est egens inquisitionis,*si irpositum negocium in quo sumus. Sed licet hic supponat non esse Ydeas alias formantes generativa neo ali quid immortalium in corporibus mortali hiis x corruptibilibus, quia eorruptis his nil manet eorum quae sunt in ipsis , nec est resolutio comixtoru in elemeta & Υdeas, sed

Potius

187쪽

potius solum in elementa ex quibus com dinuntur. Si ponerentur autem esse huiusmo .

di Υdes inutiles essent,eo quod non proportionarentur materis nec contingerent eam, nec Transmutarent.Omnia enim talia uide

tur esse in materia ipsa Sc non separari ab ea. Per hoc igitur & his similia dictum Platonis improbatur,omnibus tamen antiquis pro babilius dicit Hermes de caussa uirtutis lapi dum quia scimus pro constanti omnium in feriorum turtures a stuperioribus descendore. Superiora enim substantia &lumine & sisetu 3 m tu figura influunt in inserioribus, omnes nobiles uirtutes quae sunt in ipsis, in men hoc dictum imperiaetum estin phisicis, licet forte in astronomicis & magicis esset sufficiens,quia in phisicis dicitur caussa quae est

in materia operans,ialis autem est elementalis , aut qualitates elementorum proiit sunt in commixto uel forma substantialis tales coplexiones conseques. Docet enim stolome

iis in libro Q Alarba.dicitur,effectus stellaruideo esse diuersos&incertos,quia in inferi ribus in fluxu proueniunt ad ipsa peY aliud,& per accides. Per aliud quidem quia per uirtutes elementales quae informant. Per acci dens autem quoniam non perueniunt ad in

feri a nisi per esse uniuersale quod incon fusum

188쪽

fusum&incertarum dispositionum est, eo cyali ado materia est receptibilis uirtutis coe ustis,aliquando nequa Φ, et aliquando recsepit eam seeundum parum,aliquando secun dum multum,et hoc ignorates multi qui di uinant in astris seps mentiunturi et abhomsenabilem suis mendachs faciunt scientiam cussit bona et utilis ualde. Quae autem Avicem

nade prodigijs dicitprodigiosa esse uidetur. Non enim imaginatio potest aliquo modo

intelligent is coelestibus conuenire,nisi enim sunt conceptiones tales in eis que motu coeli&elementalibus qualitatibus non e licen tur,eo nihil est inordinatum in eis, hoc autem alibi ostendetur quia multa oportet permittised haec conuenienter deberent Osten

di.Sed hoesufficit Φ in phiscis S in coelo &mundo perfecte de talibus dictum est quan tum permisit cossideratio phisica. Intellectus enim practici sunt 8e per se formales ad opus

naturς quos coelestis motus explicat sicut in strumentum. Nec urist conceptio aliqua est inmotore nisi talis.Vnde autem est inten

dithunc uel illum in parte dictum est in coe lo dc mundo sufficienter aut in prima phisica

habet determinari.

e De uera caussa uirtutis lapidum pre ciosorum. Cap. q. Refutatis

189쪽

DE REBUS METALLICI s

REiuxatis igitur omnibus his dicimus caConstantino oc aliis quibusdam quod

virtus Iapidis caussatur ab ipsa lapidis specie & forma substantiali. Sunt aut qusdam virtutes mixtorum miscibilia Rahentes pro caussa, quidam autem ipsam speciem. Et hoeci ius videtur in his qus melius alijs specifi/cata d formata sunt,sicut est homo qui operatione qua homo est,habet intelligere, quae ex

nullo caussatur complexionante. Idem autem

est in brutis 5c in vegetabilibus sicut proba/turin ethicis,ita qS omnis rei propria est operatio de proprium bonum secundum speciem, qua formatur & perficit in esse naturali. Hu/iusmodi autem speciei instrumenta sunt om/ma completatonantia,eb qaeipsa continet omnia, Sc ipsa non existente corrumpitur Sc disesoluitur complexionatum. Forma enim cometinet materiam sicut diuinum & optimum ililius,& non continetur ab ipsa,nec desideratur materia in natura,quia sui non indigetur nisi

ad esse indiuidui,& non ad esse diuinum. Haec autem in libro de intellecta Sc intelligibili, ocin prima philosophia clarius elucidabuntur. Forma igitur ista inter duo est haec inter coelestes virtutes a quibus datur &super materia complexionatam cui infunditur.Si ergo in se confideret ipsa est essentia simpleta unius tan

190쪽

LIBER . II. strii operativa qScuno est illud, quod unius

est tantum efficere unum,& ab unico est uniγcum,sicut tradit tota uniuersitas philosophoγrum. Si autem haec forma consideretur ut est virtutibus collestibus primo multiplicatis psuperiores & inferiores,& omnes imagines et circulos quos duodecim signa cuin stellis suis distribuunt super orizontem rei iIlius cui inγfunditur sorma,& secundo secudum quod ad

eam Operantem sunt virtutes elementales erit

ipsa forma multiplex valde secundum poten tias naturales suas quae circustant essentia suγam simplicem, & sic multorum efficientiu erit effectiva,licet sorte unicam habeat propriam operationem. Non enim potest dici virtutes causarum per aliquid non manere in effectiγbus. Et hoc est qae fere omnis res non ad uni/cana tantum sed ad multa valet quando suae sciantur operationes Comparata vero ad ii lud cuius est forma hoc est ad materiam est potentior 3c impotentiorsecundum quod bene dicit Hermes.& de hac caussa lapides ciuiadem speciei inueniuntur potetiores dc minus potentes in effectibus suis. Forte etiam inueni. untur aliqui nullum omnino speciei habere effcctum propter cofusionem materis cicut hoγ mo nullam habet operatione humanam sectidu qSest homo licet em species secundu racio