장음표시 사용
191쪽
nem no participetur secuta magis et minus secundit in esse et principium actionii secun 'duniagis et minus inesse videmus specie fere ' Oibusrebus. Et ideo in his quae speciem cose quunt uirtutibus inuenititur essicatiores resties minus esticaces, ueloino impossibiles ad operationes quae fiunt per uirtutes ieciem secundum naturam consequentes. Et ad me mor1am huc reuocandum quae in.η. med cidavimus ,lapidum species ad indiuidua quo dammo)o esse mortal1a scut & homines ae tra loca generationis suae diu contenti cor
men speciei,licet in figura et colore eoru hoc non nisi per longissimum tempus possit de praehendi.Et sicut in animalium factura etincomplexione aliquando tanta est distrasta animam hominis non attingit sed solii qua lemcun p hominis figuram. Ita etiam est in lapidum generatione,aut propter inordinatione materie, aut proprex uehementissimas uirtutes coelesmum in contraxium mouetes,
sicut diximus in seclido nostro phisicoerum. Haec igitur et tanta de uirtutibus lapidum di eta sunt in comm κ
192쪽
LIBER II. metRACTATUS SECUNDUS
libri secundi de lapidibus nominatis Sceorum uirtutibus.
g De Iapidibus incipientibus ab A.
Cap. I. 8 PQR mus autem nomina prscipuo rum lapidum, Δί uirtutes ecitdum ad
nos aut per experimentum ,aut inscrip tutis auctorum deuenerunt.Non autem Omnia quae de eis diculur referemus eo Q adsci entiam non prodest. Scientiae enim natura lis non est simpliciter narrata accipere, sed in rebus naturalibus inquirere caussas. Vt autein latina lingua competentius ordo seruetur secudum ordinem alphaberi prosequamur nomina lapidum & uirtutes eorum ,eo mo do quo mos est medicis describere simplices meaicinas.In primo capitulo ergo ab.a.inci pientes nouem famosi apud philosephos inuenititur lapides, Abeston uidellaei Absin/tus,Adamas,Agathes, abadina,Alecterseus, Amassinus, Ametistus & androsimanta. eston autem coloris est ferres,qui secidi . dum plurimum in Arabia inuenitur , cuius uirtus mirabilis narratur etin xemplis deoruefit manifesta, eo is semel accensus uix uncti Poterit extingui, eo naturam habet lanii
193쪽
pinis quae vocatur pluma salamandrscia tyro duo humido unctuoso pingui insepararati ab ipso,&illud fouet ignem accensum in ipso.
Adamas autem sicut superius fecimus men tion in lapis est durissimus,parii cristalli obZscurior, loris tamen Iucidi fulgentis adeo solidus, ut ne gne ferro mollascat vel Iblua tur. Soluitur tamen Sc mollesciis anguane carne hirci,pra pia si hircus aliquadia ante biberit vinum di petrosilium vel silermonia/ num comederit, quia talis hirci sanguis etiaad frangendum lapidem in vesica valet infir mis de calculo. Soluitur etiam lapis iste, quod mirabilius videtur plumbo propter multum argentum vivum quod est in ipso.Hic autem lapis penetrat rerrum & ceteras gemmas orn/nes praeter calthem in quo retinetur. Non trahit autem ferrum eo quod sit proprius locus generationis eius ut quida mendos e dixeriit. Maior autem quantitas istius lapidis ad hoc inuenta est magnitudo auellans Nascitur auγtem in Arabia & Cipro, secundum plurimit, sed Ciprius est magis mollis & obscurus. Et quod mirabile videtur multis hic lapis quan do Magneti supponitur ligat magnetem 5
non permittit ipsum ferrum trahere. maior autem virtus eius est in auro vel argento vel
194쪽
esibe. Dicunto magi quod Iacerto sinissiti Oalligatus valet contra hostes Jc insaniam , Scindomitas bestias,3c feros homines, dc cotra
iiirgia dc rixas, dc contra venena dc incursus fantasmatum dc incuborum. Hunc autem la pidem dyamantem etiam quidam vocat,etiaquidam ferrum attrahere mensi Unsur. Absinthus est de genere gemmarum colo ris nigri rubeis virgulis, & aliquando gurtu Iis. Huius autem virtus videtur esse imitans abestino,absinthus enim permanet calidus I septem dies vel amplius propter eandem caussam quae dicta est de abestino lapide. Agathes autem lapis est niger cum albis venis,&quodam modo istius speciei Iapidis in uenitur alius modus eiusdem speciei qui est siγmilis corallo. Et tertium genus quod secunduplurimum in Creta Insula nascitur,quod ha het in nigro venas croceas . Et quartu genus indicum est variti quasi sanguineis guttis re spersum.Et primum quidem genus aptum est ad formas quae lapidibus insculpunt, propter quod plurimi lapides habentes capita regii insculpta nigri sunt,& cu iacet ad caput dormi entis fert ostendere multa simulacra somnioγ rum.Tertium aut genus qaecreticu est facit uti ait Avice. vincere pericula sc vires cofert cor
195쪽
boribus, gratum & placentem facit ut dicit Euax rex Arabum , Sc persuasorem & co/Ioris boni facit hominem dc facundum, et
munit eum contra aduersa.Genus aulcm In/dicum uisum fouet,et ualet cotra sitim elue nenum,cum autem accenditur odoriferum
est ualde. Alabandina a Ioco in quo secundum plorimu generatur sic iocatu hoc est ab ephoso quae alabadia uocatur alio nomine ,est autem ruborem habens fulgentem, et est lapis clarus sere utiardinus. Alectorius est gemma quae uocatur lapis galli,et est albus nitens crisiallo obscuro similis.EXtrahitur autem ex uenixiculo gallina
ch pos i fuerit ultra quartum annum, & aedam dicunt post nonum extrahitur & est melior qui extrahitur gallo decrepito. Maxima autem huius quantitas est inuenta acce dere ad quantitatem fabs.Vixtus autem eius est excitare uenerem gratum δc constantem iri rem,et discretum facere, oratoriam is . huit facultatem,amicos cociliasiet tentus sub
lingua sitim extinguit uel xeprimit,et hoc ultimum expertum est. Amadinus uero gemma est coloris ua , dicit autem Euates uenenum omne aut ex Mnguis aut repximi et uincere facie aduersaevi
196쪽
sos & prophetiam & interpreta loem som niorum facit intelligi, & etiam snigmatum.
Ameristus est gemma multum commis nis 5c uota, coloris purpurei 5c transparentis aliquantulum obscure,&inuemuntur
in ista specie mulis disteretie, sed quino stine
magis nois per differentias obscuritatis om nes accepis, nascitur aute in haespecie in liMdia, est autem melior ad sculpendum,eO alijs est minus durus. Operatur autem coera ebrietatem ut dicit Aaron,& facit uigilem,ec malas reprimit cogitationes,& bonum in scibilibus confertintellec tum. Andromanta lapis est coloris argentei, et secudum plurimum in mari rubro nascitur ,δc est aut quadratus ut tessera, ct durus seueadamas. Virtutem hisci contra furorem Sc facilem animi concitationem ,& tristitiam dc
I De incipientibus a litera B. Cap. λ o . , Alagius qui θc palaesus dicitur,est gem ima coloris rube ualde lucide materiae ν&substantis ualde transparentis ,& discitur femina carbunculi habens debilem co Iorem,& uirtutes eius remisias, sicut seminast hahet ad marem,& quida dicunt Q est do/
197쪽
rmis stius,& ideo palacium carbunculi vocat. Generatur enim frequenter carbunculus in loco i sto, dc iam visum est hoc nostro tempore quod in lapide uno exterior pars fuit balagi/tis,3 interior carbunculus,propter quod firistotes hunc lapidem dicic esse de genere car
Dicunt etiam quidam quod Iapis qui vo
carui boraπa quodam hiasone dicitur sic qi in capito ipsi ina portat,& est duorum generit,vntitra album,aliquantulum fuscum,aliud ni/grum,quod si vivo palpitanti busone extrahitur , in medio habet oculum quasi ceruleum, de quo dicunt quod lutitus sordes purgat intestinorum 8c superfluitates,& teporibus no/stris extractus est de bufone partius viridis Aliquos etiann vidimus bufones habentes in se depictos qui de hoc genere dicebanturi Vul gariter autem crapodine dicuntur hi lapides., Berillus autetia est lapis colori spallidi lucidi transpatacis,& ideo superius diximus qua do instolii itur in eo videtur molieri aqua, se cundum pluri mum generatur in India, sicut
mulis aliarum gemmarum. Sunt autem mul/-ra genera & modi in specie lapidis istius, sed melius esse semir qui magis pallet , dc plures
habet guxtas quae videmur in ipso manere. e Fertur
198쪽
Pertur autem operari contra perscula hostissa contra lites,Sc reddere inuictum. Mitem etilam in moribus dicitur efficere dc ingenisi bo/quum dare. Medicorum etiam quidam dicunt quod valet contra pigriciam& epatis dolo/res,& contra suspiria A eructationes, dc quod valet oculis humidis. Expertu est enim quod quando rorulatum es: oculo solis opponitur, adurit ignem accendit. Dicunt etiam Magi uod amorem in coniugio conciliat inter inaritum Jc vXorem.
De incipientibus a litera C. Capit. 3 CAxbunculus qui graece antrax S a nonγnullis rubinus vocatiir lapis perlucidio simus & rubicundissimus L solidus est habens se ad alios sapides sicut habet auru ad
cetera metalla,hic plus omnium aliorum lapidum virtutes habere dicitur, sicut& superius diximus. Specialis tamen effectus eius est ve/nenum aerea Ac vaporosum fligare,&quado vere bonus est, iacet in tenebris sicut carbo Sciale vidi ego. Quado aut minus honus est Sc' in verus emicat in tenebris superfusa aqua cla
aradclimpida in vase nigromiido polito. Qui aut nullo modo lucet in tenebris hic no habet
199쪽
nobilitatem perfectam.Secundum aute plurimum sui inuenitur in Libia, &licet habeat plures differentias ut ait Euax, qui dicit eum habere undecim species, tamen Aristote.ut Constan. refert dicit eum habere tres species, quaS supra numerauimus, scilicet balagium granatum δί rubinum,& quod multi mirantur dicit in eis praecellere granatum qui tameminoris valoris ap ud gemarios extimatur. - Calcedonius aure lapis e allidus fuscus aliquantulum obscurus, hic si pcrforatur recum uirtute lapidis qui sineris dicitur collo
suspendatur, licitur ualere contra illusiones antasticas ex melancholia exortas. Facit emam conuincere caussas oc uirtutes corporis conseruat ,&hoc ultimum est expertum. Calcatanos lapis est nigri coloris,cuius uir xus uocem clarificare dicitur,& raucedini mederi.
Ceraunius lapis esse septur cristallo similis,
infecto colore ceruleo,qui dicitur cadere ali quando de nube cum tonitruo &inuenitur
in Germania & Hispania, sed Hispanus est cadens ut ignis, prouocat dulces somnos ut di Quia Rad prelia 3c caussas uincendi & cotra' periodum tonitrui dicitur operari. Cindoniris duas habet species, unus est ni aer,aherrutas inuenitur, trahuntur aut am
200쪽
bo de uentre yrundinis.Russus autem inti lutus panno lineo uel corio uitulino 8c sub si nistra assella gestatus dicitiis ualere contra insaniam, & antiquos languorcs & Iunaticam passionem.Et Constantinus dicit eum Valere contra epilepsiam praedicto modo gestatus Euax autem refert facundum gratum RO placentem reddit.Niger autem ut Ioseph di citcontra nocivos humores & febres &iras operatur &minas. Et lotus aqua oculos sa nat,ad finem etiam inceptum perducit negocij dc si inuoluatur solus cslidonie herbs dici
tur obfuscarcuisum. Sunt autem hi lapides parui ualde,& tales la uidimus per socios nostros de stomacho yrundinum extractoS inmensi Augusti tuc enim abstracti magis u lere dicuntur,ur frequenter autem semst duo simul in una 'undine inueniuntur.
Celontes lapis est purpurei coloris, dc dicitur in corpore testudinis inueniri, quia quae dam sunt maximς testudines habetes domos .quae sunt sicut margaritae nitetes. Dicitur auintem apud diuinatoxem Q, facit eum qui ge stat euomere sub lingua, hanc autem uirtuteno dicitur habere nisi ciim luna primo est ac censa dccrescens,&monoydes. Et lictum cu.ς uigesimanona monordes nultimo decro