장음표시 사용
52쪽
In Pavimento Ecclesiae haud longe a duobus Marmoribus Martyrium s. Victorini reserentibus exstat Marna orea Inscriptio long. pes.cir. octo latit. q. in quo hu)usmodi litterae unciarum circ. 8. exstant.
In uno ex gradibus, quibus pavimentum elevatur supra Coemetetium legitur.
De Confessione Ecclesiae S. Victorini.
SUB Ara maxima inemoratae Ecclesiae expressae In utraque eidem Arae laterali pa situs est more vetusto locus,consessio, riete liti. D. Ipsi Columnae suspensa adhae nuncupatus, ad SS. Corpora, & Reliquias rei magna arca lignea nucea pal. s. lon condenda, verum antiquitus Aram ma- git, latit.palm. 3. litt. C. in quam plurimaximam suille supra Coemeterium non est SS. Martyrum pignora ingesta videntur dubitandum, & hic Ianuam principem per apposita vitrea specula , prout etiam Ecclesiae, ubi postea magnificentius addi- in duabus aliis nuceis pariter Capsulis mi-ta Navi transversa, & haec Consessio, & noribus supra ipsum Altare positis itidem Absis extructa fuit, quam nos in Tabula litt.C. signatis, alia hujusmodi Sacra pi- III. oculis lustrandam labycimus , totus- gnora cum Vestibus. & Sanguine MM., que conspicitur num. a. Descenditur per habentur et In tertia vero liti. E. servatur Narmoreas Scalas litteris F. signatas. Al- ungula seu ferreum Instrumentum Iongittare A. longit:palm.quinque, totam utrin- palin. a. ,& semis, quo SS. Martyrumque cellulae latitudinem occupat. itaui ad membra lacerata fuisse perhibentur, cujus Columnam, ejusque interiorem partem formam habes num. 3. liti. E. An vero in- aditus minime pateat. Columna Marmo- tra ipsumΑltare jaceat aliqua pars Corporea , quae diametrum palm. a. circiter ha- ris S. Victorini, relicta sorsan a Τheod het, retro ipsum Altare erecta cernitur rico Metensi Episcopo, in ejus translationum. I. liti. B. ad quam, ex Traditione ne, suspicari mihi licet, non vero amrasserunt, alligatos Sanctos Martyres, de mare audeo. Horum Martyrum Reliquias quibus infra agemus, verberibus . tortos ex traditione habetur eo translatas suisse futile, atque ungulis excarnificatos , ut ex loculis proximi Coemeterit,de quo mox etiam exhibent antiquae eorum picturae agemus.Praeter haec nulla ibi adest Inscrip-ptios
53쪽
31 NOTAE AD ACTA S. VICTOR IN I
tio, ex qua majus lumen Otiatur. Tota atque Sanctitatem instillat , & in Altari praeterea Consessio crassioribus Marmo- Missa celebratur, eique parum luminis cκrum tabulis contecta majestatem redolet, superiori rimula ingeritur.
De Gemeterio S. VICTORINI, ac de LXXXIII.
Ntequam sacri hujus Coemeterii locum describamus operae pretium est nonnulla de SS. 83. Mutyribus, quorum Sacra pignora in eo requiescunt, dicere. Horum fere omnia Martyrologia meminerunt, & primum quidem Romanum die et . Iulii hisce verbis Amiterni in Vesinis
Passio SS. Militum octoginta trium. Ex horum numero praecipuos fuisse Florentius, Felix fratres ex M.SS. Aquila sibi transmissis testatur Baronius in notis ad eamdem
diem, scribens. Fuerunt hujus cohortis pra-cipui Florentius, ct Felix vi ex M.SS. Aquila transmissis accepimus. Hi duo vero seorsum a coeteris coronati sunt postridie nempe die as. Iulii, non Amiterni, sed Furconii,de quibus eadem die agit idem Martyrologium Romanum, eosque sipotuinos futile testatur dicens : Furconii in VestinisSS. Martyrum Florentii, o Felicis Sipontinorum. Hinc etiam reliquos Sipontinos fuille tradunt Acta eorum apud Ferrarium in Catalogo; atque Florentium Patrem sutile S. Iustae V., & M. quae cum ex For nace illaesa exiisset lanceis, & sagittis con-
folia certamen absoluit Κὼendis Augusti, sepultaque a Iustino Presbytero ad Montis Ossidii radices. Verum diversos fuisse patria a SS. Florentio, & Felice 83. Martyres Amiterninos , & non Sipontinos conatus est erudite probare in quiaam suo
Commentario Historico C. V. Antonius Antinorius alias a nobis laudatus, ac prO.pterea in hoc correctione indigere notas Baronii. In numero 83. Militum Martyrum conveniunt Ado in Martyrologio,
& alii: solum aliquantulum discrepare videtur vetus Martyrologium incidentale, D. Hieronymo attributum , editumque cum notis a C. V. Florentinio, ubi IX. Kal. Augusti legituri In Amiternina civitate Milliario LXXXIII Ab urbe mmana Via Salutaria Natalis S. Victorini. Quae verba plura manifesta involvunt absurda et Primum S. Victorini Amiterni Natalis nulli-bi 9. Kal. Augusti notatur, sed Acta ejus
apud Martyrol. Romanum, & alios Omnes nonis Septembris habent . Errores quoque Amanuensium apparet in assignando milliario 83. ab Urbe, cum ne que 7o. Amiternum Roma distet, & in denominatione Viae Salutariae pro Salaria Via . Hinc recte observat memoratus Fl rentinius ex imperitia amanuentium in nonnullos Codices irrepsille errorem;testatur enim in aliis codicibus expresse legi ihoc modo: In Amiternina civitate Miti iLXXXIII. Hinc legendum esse Milites 83. non vero milliario; quo verbo Milites Mar- ltyrologium optime cum aliis conveniret; ac propterea subsequens nomen S. VictOrini , ad subsequentium Martyrum classem spectare oportet, nec esse Victorinum lAmiterni Episcopum. Idem error habetur iquoad S.Victorinum in Martyrologio Be- lneventano M. S. Neapoli penes Cler. Reg. SS. Apostolorum , relato a C. V. Franci- lsco Maria de Aste sub die s. Septembris lubi legitur: Apud Amiternum Cixitatem SS. Militum LXXXIII , ct s. Victorinis nam Victoriiuis Classi horum Martyrum minime est accensendus . Pauca de his 33. i
54쪽
Martyribus Bollandiani Continuatores attingerunt sub die a 4. Iulii ut in re obscura versantes. Quo autem Martyrii genere Coronati fuerint ex Martyrologiis minime constar Ex Passione tamen SS. Florentii, & Felicis, ac S. Iustae, apud
Ferrarium. habetur: cum ad Idolorum cuia tum nullis tormentis revocari potuissent cor na Martγrii donati fann Pluribus autem to
mentis cruciatos fuisse, apparet ex antia quissimis picturis , quae supersunt in Confessione, ut supra in Tabula I. ubi cernuntur SS. Martyres manibus suspensis exca nificari ungulis; constansque traditio viget , ad Columnam etiam tortos fuisse , quae adhuc eorum Sanguine aspersa appa ret in eadem Consessione erecta. In gra cibus praeterea, quibus pavimentum Ec clesiae elevatur habetur marmor, in quo duo cernuntur vestigia, pedis unum, ait rum manus, quae miraculose impressa dicuntur , ex antiquissima traditione , in horum Sanctorum Martyrio: Quae vestigia cratibus ferreis obducta sunt. Eamque ob
Causiain Scala hujusmodi appellatur Samcta ac proinde a confluenti Populorum pietate genibus flexis devote gradus stan
Quoad tempus, quo Coronati fuerinthi Christi milites, ex Actis SS. Florentii ,& Felicis apud eundem Ferrarium constat stib Maximiano Imperatore, & Aurelio Forconensi Praesecto id accidi ite . Hine hallucinatur Bartholomaeus Piaraa, qui in suo Emerologio Sacro Romano sub diea4. Iulii, scripsit Coronatos fuisse in pedi secutione Atianorum: Subdit etiam, aliis quot eorum Insignes Reliquias, necnon duo integra Corpora quiescere , &coli in Ecclesia S. Ignatii Romae PP. Societatis Iesu . Certum est Christi Fideles in eam maxime curam incubuit te, ut Sacra horum Martyrum Corpora colligerent, ac juxta S.Sui Episcopi Martyris pignora honorifice tum arent in Coemeterio, cujus Ichnographiam exhibemus in sequenti Tabula IV. quam per partes explicandam suscipimus.
56쪽
EPISCOPI, ET MARTYRIS. Descriptis Cometerii
Ho C coemeterium exeavatum est in
Colle potius arenoso,quam lapideo, atque non nihil a CoemeteriisRomanis differt;nam excepta Via signata litt.ta tribus constat antris, seu cryptis, nec Sepulchra aspiciuntur ei mala in parietibus ad fodimam plutei, sed aliter, ut mox in ejus dein scriptione per partes singulas dicemus. Descensus ad Ccemeterium patet Per Scalam sitam intra Ecclesiam prope Parietem ad Aquilonem , constantem Is. t. I 6. gradibus marmoreis signatam litatera A. atque in ejus ingressu statim co spicitur Monumentum S.Victorini, de quo alibi satis. Ad dexteram stant tres ingentis molis erectae Columnae, quarum media grandior habet diametrum ultra tres palmos cum Capitellis ex ordineChorinthio,
quibus supereminet marmoreum architrave ingens quae fastigium suffulciunt, signatae litteris CC. Prope S. Victorini Sepulchrum patet aditus ad proximam cryptam B.ubi in latere sinistro manufacta cernuntur Sepulchra , ea prorsus forma qua exhibentur num. a. testaceis tabulis, aut etiam lapidibus, & calce compacta unum ab altero distinctis; pars tamen superior, quam nos detectam reliquimus, ut intra
Sepulchra jacentia Corpora conspici ponsint, ipsius collis fastigio regitur;pars autem exterior Sepulchrorum omnium tabulis testaceis occluditur, quae tamen fere omnes nunc effractae apparent sub ipsis Sepulchris; pars adest inserior, paruis quibusdam arcuatis senestellis distincta, intra quae etiam Reliquiae Corporum apparent. Proxime huic Cellulae per januam E. ingrestias patet in amplam Cappellam signatam littera F., & ubi ipsa littera signatur
in parte superiori explano montis perfenestram parvam Iumen accipitur. In extrema ejus Cellae parte erectum cernitur Altare signatum Q. Totum intra conca.
vum est, atque per quasdam senestellas eo.
Iumellis distinctas marmoreis, cernuntur plura ossa SS. Martyrum: Cum vero cernerem in latere, & Cornu Epistolae muri
stacturam , in illud ingressus nihil aliud
observatione dignum reperi, nisi confuse congesta esse Martyrum pignora, intraquae
unum integrum caput. Supra Aram loco graduum cernitur calce firmata quaedam imarmorea capsa vacua omnino, concavitate ipsius ad frontem Celebrantis versa.& ad Populum: nullamque memoriam de prehendere potui. Suspicari tamen licet in ea Capsa vel S. Victorini vel alterius Martyris olim fuisse depositum , & vene rationis Caussa, eo modo in Altari coli
catum fuisse. Totum cubiculum calceobductum est, nullaque pictura insigne. Ante hujus Cappellae ingressium aliud Altare est si tum liti. D. marmoreum longitudinis pal. q. eique super haerenti muro picta est S. Victorini Imago . Ab hoc S. Victorini Altare ossenditur Via quaedam signata
liti. G. in cujus extremitate reliquiae cernuatur Altaris jam demoliti liti. H. Intra
parietes hujus Viae, quidam sinus arcuati, conspiciuntur per i Cruces defignati in collis ipsius materia excavati, in quibus conjectogi licet olim in Sarcophagis deposita suisse Martyrum Corpora; plures enim hujusmodi Sareophagi marmorei, tum integri tum effracti extra Coemeterium videntur, circa Ecclesiam, & AEdes Paro-ehiales. Ab Altari H. per aliquot gradus semita I. aperitur, quae ducit ad januam australem in parte transversae Navis, ut videre est in Ichnographia Ecclesiae. Tota haec semita calce utrinque obducta plurimas exhibet Sanctorum Imagines, sed vetustate adeo labefactatas, ut nihilomnino ex illis percipi possit; nullusque in ea
57쪽
46 NOTAE AD ACTA S. VICTOR INI.
ctorum Martyrum pignora in hoc Coemerio ita patere, ut tangi etiam ab unoquoque accedenti possint, ac etiam furto sub. trahi. At certus factus sui ab Archipresibytero id perpetuo miraculo attribui deberi; cum nequaquam patiantur SS. Martyres alio asportari sua pignora i & Constantissima, & immemorabili traditione
constare, neminem etiam minimae partis
Reliquiarum furem injuriae ultionem deis clinalle, quodque in sua Epistola ad Praeis positum Carapellae pluribus exemplis reperi confirmatum ab Archipresbytero lar Marinensi; nempe alios loco dimoveri non potui ite nisi prius restitutis ablatis Reliquiis ; alios vero ad propria reversos, vel morbo occupatos, vel gravioribus signis deterritos , ad locum ipsum sublata pignora transmittere futile coactos, & tunc tantum pristino statui suis te restitutos. Hinc factum est, ut cum exteri ad Ccemeterium accedant tanti prodigii ignari ab Archipresbytero admoneantur, ne quid auferre ex Sacris Ossibus audeant .
f. XIV. Observitiones in Anaglyptas Imagines Tabulae L g. XI. expositae. Et primo de Vestibus, G Sacris ornamentis
S. VICTOR INI. NON nisi ad sextum, sive septimum
Christianae salutis Saeculum hasce
Imagines referendas putarem . cum barbariem artis jam deperditae praeseserant,& illorum temporum undique simplicitatem redoleant. Nonnulla tamen in iis o servanda Occurrunt, quae sorsan minus eruditis scrupulum pollent aliquod ingerete circa eorumdem lapidum antiquitatem . Cernitur namque triplici loco Sanctus Victorinus Casula, seu Planeta, &sub Casula Alba usque ad pedes indutus, in quarum aItera emgie Baculus Pastora- Iis appositus, in tertia caput abscissum Mitra Pontificali exornatum ; Habentur Imagines SS. Apostolorum Petri, & Pauli , capite orbiculari sphaera, seu nymbo splendentes, quarum prima duo involucra manu laeva tenet, in quibus Epistolariim volumina adumbrantur. dexteram vero pectori admotam , duasque claves, e cingulo abscondito pendentes. Divi autem Paulli Imago Ensem a terra usque ad pectus erectum utraque manu prope Capulum sustinet. Tertio loco adnotanda se onfert Imago Tyranni cujusdam stantis post
duos Milites Sanctum Victorinum capite verso super Aquas Cutilias tenentes; is
parvula Corona radiata apparet exoma tus rabido unius Serpentis inoctu crucia tus , expansisque manibus in dextera Clavam elevatam tenet, sinistra vero Instrumentum quoddam oblongum, in extremi
tate quasi tridentis formam exhibens, quod quasi vibrare videtur. Cum primo loco agendum sit de Vestimentis Sacerdotalibus, & Mitra, atque Pedo Pastorali. quae in hisce figuris apparent, decernere minime audeo, quod S. Victorinus iis usus fuerit primis illis sere nascentis Ecclesiae temporibus, nec ne: sed tantum ut appareat optime a rudi illo scalpro fuisse apposita, ut dignitas Episcopalis in Sancto Victorino emicaret, prout ex traditione, ac documentis illius Ecclesiae, constabat: non vero ad rei historico ritualis veritatem, sed ad Saeculi VII. sive VIII. Ecclesiasticam Disciplinam exprellas arbitror. Nonnulla tamen hoc super argumento hic inserenda Putavi .
Et primo. Quoad casulam igitur . sive
58쪽
Planetam quicquid essutiant in Sanctam
Romanam Ecclesiam inretici quis nesciat fuisse indumentum illud a D. Paullo
ad Thimotheum scribente cap. q. Penu iam nuncupatum, ut constanter cum Baronio ad ann. Christi s 8. plerique liturgicarum rerum Collectores . aliique de vetere Ecclesiae disciplina scribentes amrmant e Ii etiam tradunt formam ejusdem Casulae prorsus rotundam suisse. totum hominem a collo usque ad pedes ambientem, unicamque in medio, seu centro sui ape turam habentem, per quam caput immiteretur; eaque de caussin necessarium suiu se , ut Sacerdos operari, & manibus uti
pollet, ipsam Casulam super brachia revolvere , & complicare; idque optime exhibetur in nostris S. Victorini imaginibus . Usum vero Sacri hujus indumenti ab Apostolis traditum fuisse plures Auctores contra impium Calvini dicterium, dese dunt , ut videre est apud C. V. Iosephum Catalanum Congregationis oratorii Sancti Hieronymi Charitatis de Urbe Presbyterum in Prologomenis ad Pontificale
Romanum, tom. l. cap. 18. nuper edi
tum, ac eruditissimis Commentariis il-Iustratulna
Major tamen quaestio inter Scriptores est de antiquitate usus Mitrae ab Episcopis tum orientalis tum occidentalis Ecclesiae. Nonnulli ad XII. Seculum illum traducunt. Sed plures alii, longillimam ejus
aetatem acerrime propugnant, ut refert laudatus Catalanus Cap. 39. inter quos reis
censet Andream Saussayum Episcopum . . . . . in suae Panopitae Episcopalis lib. I. Josephum Vicecomitem lib. de Apparatu Missae a cap. a'. ad 3 3. Et Christianum Lupum Virum nostra aetate, & Religione, ει eruditione clarissimum tom. 3. Dissertat: de Octava Synodo cap. I . act. I. ubi ait: Mitra : Episcopalis usim etiam in quibasdam Graecorum Ecclesiis esse Apostolicam traditionem .
Porro cernimus adhuc S. Silvestri Papae
Mitram palmi unius altitudinem vix attingentem sacris utrinque imaginibus acu pictis exornatam, quae in hyerotheis ea aliisvatur, & Venerationi exponitur,
in ipsius Sancti Silvestri, & Martini in Montibus antiquissima Ecclesia; nee di
fert a forma illa, quam referunt Mitrae, quibus decorantur Imagines tum ipsius S. Silvestri . tum plurium Episcoporum illum comitantium , quae supersunt in oratorio S. Silvestri nuncupato, prope Titulum Sia Quatuor Coronatorum , quas
eruditi ad ipsa tempora Constantini reserunt, rudi, & imperito pennicillo depictas. Item refert Baronius ad ann. Chri sti so . num. A. Episcopum Hypponen sem, aliosque Numidiae Praesules in Sardiniam a Trasanundo relegatos, secum ex
Africa detulisse Corpus Sancti Augustini Ecclesiae Doctoris, & simul etiam sacri
ejusdem verticis ornamentum, Mitram Episcopalem, necnon, & Episcopatus insigne Baculum Pastoralem. Ex hoc itaque quod appareat in nostro Lapide Caput S. Victorini Mitra exornatum, impugna ri non potest eius antiquitas. Quod vero attinet ad formam Baeuli Pastoralis, quam expressam in eodem lapide cernimus, in extremitate superiori recurvam, est antiquissimum Ecclesiae tum Graecae , tuin Latinae Episcoporum Insigne, atque Ornamentum, S siqua plura hujus argumenti requiras laudatum consulas Catalanum ex Ieologomenis capitulo ro. , & in Commentariis de Cons
cratione Episcopi. Baculi a S. Petro Ap stolo transmissi ad Martialem Episcopum
in Galliis constitutum meminit certe Batonius ad an. Christi 74.n.7.,cujus conta ctu idem Martialis mortuum suscitasse traditur . Historiam attingit Innocentius PP. III. de Sacrific. Mistae ea Sa .Et Spon-danus in Epit. Annal. subdit: Praedictum Baculum , illum esse . qui hactenus magna religione assem tur Barctgala in antiquissima
S. Sexerini Ecclesa; s firma illius Provincia
59쪽
truditio . Idem Innocentius III. menti nem facit de alio Baculo ab eodem S. Petro transmissis ad Eucharium primum a se Mevirensem Episcopum ordinatum:dem Baculum c ait usque hodie magna venerati ne servat Trevisensis Gelasia Alter Bac Ius Neapoli habetur ab eodem Principe Apostolorum Candidae Seniori Matronae datum. cujus contactu Asprenum gravi morbo decumbentem sanaret, quem P.
stea primum illius Ecclesiae Episcopum constituite ac demum in Regali Basilica S. Dionysii apud Parisiensem Urbem d plicem ejusdem Dionysii Baculum ait
tam Viatorium, alterum vero Episcopalem servari testatur Germanus Millet illius Caenobii Benedictinorum Monachus in Thesauro Sacro Reliquiarum illius Ecclesiae Gallice edito anno I 6 6. Praeterea magna veneratione servantur in Ecclesia C
thedrali Septempedana , sed S. Severini in Piceno Mitra, & Baculus Pastoralis ejusdem S. Severint, a quo Civitas nomen ipsum desumpsit qui floruit Saeculo Christi sexto . Quorum meminit Illustrissimus
D. Dionysius Peragossini Episcopus in Append. suae Synodi de anno 17 3 3 ALymNecnon, & Pater Bernardus c tilius invita illius a se composita, sed adhuc inedita a nobis visa.
De Μ ο , seu circulo apposito Capitibus n. Petri, est' nulli
CApita vero SS. Apostolorum Petri,& Paulli, atque alterius ex Imaginubus S. Victorini in nostro Iapide expressis apparent Nimbo, seu Circulo exornata. Hunc morem illustrandi Capita excellentiuna Virorum ab AEgyptiis traductuin fuisse demonstrant tot Pyramides in Urbe superstites; ipsique Gentiles honoris gratia nonnullis praestiterunt. Quo vero Saeculo Christiani hujusmodi Nimbo caeperint Imagines Christi Domini, Angel
aram, & Sanctorum exornare, quaestio est Inter nostros Scriptores ; plerique enim
vel ad finem quinti Saeculi, vel sexti, ut C. V. Bonarrottus in suis eruditissimis ad
fragmenta Vitreorum Vasorum veterum observationibus pag. 3 8. Celeberrimus vero Antonius Pagius in Historico - Criti- ea in Annales Baronii asserit, id in usu minime fuisse primis quatuor Ecclesiae Sa culis, ita scribens ab anno Christi 39
Magnopci e considerandum es, Christianos veteres ferane illis primis quatuor Saeculis, nec
christo , nee o Ostolis . nec ulli superum ejusmodi circulos adhibuisse. Quod vel ex tumulis
manis apud Art hium in Roma subterranea manissum est et in quibus tumulis Christi, o Apostolorum, aliorumque ante Chrisum Dixorum longe plurima imagines nudis capratibus sine circulis sculptae cernuntur. Sed tanti Viri pace dicendum , quod etsi apud Aringitium plures hujusmodi habeantur
Imagines, ii ne circulis, aliae tamen apud eum dum non desiderantur cum Circulis,& Nimbo. Tomo namque primo, pagi u 379. . dc pag. 383. Cernuntur plures tum Christi Domini. tum etiam aliorum Sanctorum imagines depictae in Coemete rio Pontiani cum appositis cuique Circulis , quas tamen non inficior, redolere non nisi aetatem Constantini Magni Imperat ris sub cusus Imperio Corpora SS. Abdon, di SennenMartyrum in idem Coemeterium translata fuere, & inter alias eorum Imagines ibidem fuere depictae. Sed i m. a. pag. 73. habetur estigies S.Paulli Apostoli cum Nimbo seu Circulo capiti apposit ac lemmate adiecto PAULυs PASTOR
60쪽
Αpos Toxus depicta in Coemeterio Pri scillae , ac pag. 689. duo conspiciuntur orbiculi vitrei ex Coemeteriis eruti, in quibus auro delineatae fulgent Imago Christi in prima, in altero vero, Mariae,& ambo Cireulum in Capite gestantes. Similiter apud C. V. Bonarruotum in opere indicato, exhibentur huiusmodi Imagines in vitreis orbiculis , videlicet Tabula Α. s. f., & 17., in quibus, NChristi Domini , & aliorum Sanctorum Nimbatae Imagines cernuntur. Nonnul las praeterea exhibet Buldethus noster in suo observationum Iib. I. cap. videli cet pag. I92. Christi Domini inter Ap stolos Petrum, & Paullum, quae sola Ci culum praeseri, pag. I97. eorumdem Ap stolorum cum Capitibus nimbo exorna tis , pag. OI. S. Agnetis, & pag. II o. ubi
Christus stans in medio SL Iitii, & Casti,& in altero orbicula solus Christus, ubi utrobique Iesus, & Iulius, Circularis c pitibus apparent. Sed, & post editionem operis Buldethiani alias hujusmodi figuras in Sacris Coemeteris deteximus, cum que semper haec vitra appareant Sanguine rubenti in parte postica respersa, non nisi referri valent ad tempora Persecutionum Ecclesiae, quae vix quartum Saeculum attigerunt: Unde procul dubio asserendum est, etiam primis illis utrumque morem viguisve sive apponendi,sive non apponendi Circulos Capitibus Christi Domini, leSS. Apostolorum . ac Martyrum . Hoc etiam manifestissime apparet in quodam Monumento Arcuato in parte inferiori Coemeterii Calisti a Bosio, & Aringhio minime inspecto ubi in testudine exstant Christus Dominus sedens inter Ia. Discipulos, extensa manu dextera praedicans. Christi Domini Caput Circulo amplo exornatum apparet, prout etiam emgies primi Apostoli in sinistro ejus latere sedentis; quae forsan Principem Apostolorum repraesentat. Caeterorum vero Apostoloruin Capita hoc Nimbo haud conspicua sunt quamvis omnia subiectorio albo circulariter appareant.omnes ornati in fronte Monumenti exstant aliae duae Imagines S. Petri Apostoli, videlicet in latere dextero, & S. Paulli in laeva parte, absque circulis ; in medio autem parietis ipsius cernitur imago Mulieris velum serentis in Capite, emansis brachiis, levissime delineata gypso tantum,seu alio albo Colore, quae vix cerni potest. Imagines huiusmodi SS. Petri, & Paulli ad altitudinem palmorum fere trium pertingunt. Haec placuit
hie in sequenti Tabula oculis exhibere, diligenter excerpta a suo Originali.