장음표시 사용
71쪽
primo instanti eongressus est conditio se habens pro priori adproοῦ
ductionem tertii caloris in secundo instanti congressust ad modum, quo praesentia corporis in loco A est conditio prae requisita, ut corpus transeat ex loco A ad locum B. Et hinc solvit ut secunda probatio illius antecedentis. Distingue ergo majorem. Non se hahet pro priori ad operationem illius agentis, per quam tale impediis mentum est auseribile a concedo majorem et per non est auseoribile ; nego majorem di distinguoque minorem. Frigiditas ut octo est impedimen in m ausetibile a calido per productionem primi gradus caloris; concedo minorem et per productionem tertii gradus caloris in primo instanti congressus ἔ nego suppositum : quia agens calidum . de quo est sermo . nequit producere tertium gradum ca- Ioris in primo instanti congressus: nam supponimus. calorem produci successive . proindeque agens calidum non posse producere in primo instanti congressus totam intensionem caloris et quae ut
pressi lis complectar , dico, diminutionem se oris, vel resistentiae formalis sumptam pro destructione septimi, & octavi gradus is, goris non se habere pro priori ad produmonem primi gradus cal ris: eamdem verb destructionem exercitam in primo instanti con. gressus se habere pro priori ad productionem tertii gradus --
s. obite. a. Ut liberem fidem supra datam . Doctrina hueunique data nititur in eo, qnod datur resistentia inter qualitates naturales; sed hoc est falsum. Probatur minor et dari resistentiam inter duas qualitates stat in eo . quod duae qualitates habeant exigentias mutuῖ sibi adversantes : sed hoc est salsum. Probatur: illae exigenistiae , vel sunt aequales . vel altera est maior Si primum : ergo sti-gus resistet, & non resistet eificaciter. Resistet, quia aliis vincelletur a contraria exigentiaέ proindeque contraria illa exigentia esset major, unde non essent ambae aequales. Praetere, mγn resist rei essicaciter . quia si resisteret, praevaleret contra contrariam exi. gentiam et quapropter esset maior, quam illa, ergo exigentiae mu tub adversantes non potant esse aequales. Si propterea dicas secundum . scilicet alteram ex illis eXigentiis contrariis v. g. exigentiam caloris sole maiorem et ergo necessarium est naturaliter , quod calor obtineat terminum exactum : ergo impossibile est naturali rer, quod illud non obtineat: ergo si frigus eXigeret . quod calor non Oh tineret terminum exactum , frigus exigeret rem naturaliter imo
possibilem, quod est contra conceptum exigentiae, vel appetitus innati
72쪽
nati rerum na turalium . En sorma, quae mutata materia , palsinu,
occurrit in Philosophi a. 6. Sed sallit tam hic, quam alibi. Prosectb aqua innate apis petit frigiditatem t ergo, & dum sibi admovetur ingens ignis, adhuc retinet exigentiam frigiditatis, vel physicam connexioneniacum frigiditate et clim enim haec physica connexio sumpta in acta primo pro inclinatione indita in frigiditatem, sit adaequath intrintrinseca ipsi aquae. juxta generalem doctrinam traditam Protegameno de rerum connexione Cap. I. chymaera est, quod perseverante aqua , non perseveret sua connexio physica cum frigiditate :sed tunc temporis est impossibile , quod aqua conservet suam frigiditatem in mensura , quam exigite ergo res naturalis potest exigere illud, quod in aliquibus circumstantiis est naturaliter impossibile. Respondere autem . aquam exigere frigiditatem pro unis, ct non pro alteris circumstantiis; vel est confugere ad asylum aequi.
vocum , vel est tribuere exigentiae aquae virtutem discretivam circumstantiarum , quae solis cognosciti vis competit. Ad argumen
tum ergo respondeo , tiaductis caeteris. distinguo illud consequens: scilicet. Ergo es naturaliter impossibile , quod illud non obtineat, est naturaliter impossibile per se , vel quoad substantiam ;nego et per accidens, sive quo ad modum ἔ concedo consequentiam,
de distinguo similiter subjunctum consequens. r. Aliud est illud . quod est naturaliter impossibile per se intrinsech, di quo ad substantiam; & hoc nunquam potest exigi a natura ob rationem a priori deductam ex vera Theologia contra Pelagium. & Discipulos Massilienses t quam dedimus versantes conceptum appetituS in nati et cumque hoc, quod est, ignem non calefacere , non sit per se, intrinsecδ. & quoad substantiam, vel absoluth impossibile naturaliter: eo qudd sint naturaliter possibiles circumstantiae, in quibus ignis secundum suam naturam inspectus non calefaciat aquam * idcirco ex hoc capite non impeditur aqua , ne exigat, quod per ignem non calefiat. Aliud est illud, quod sollim per accidens est naturaliter impossibile; hoc quidem potest exigi a natura, non quidem exigentia tendente adversative in eas circumstantias , quibus redditur naturaliter impossibile, sed exigentia per accidens coniundia cum his circumstantiis i hoc est , nequit exigi a natura exigentia si e explicabili: Hat hoc etiam in circumsaviiis , in quibus est naturaliter impossibile: quae tendentia ad Rersative,
yel contemptim tendit ia naturalem impossibilitatςm; sud tenden-
73쪽
tia. quae adhuc in cireum stantiis naturalia impossibilitatis sies efferatur. Hathoe, quod secundi=m sei pinum, praescindesdoque ab extraneis eires antiis, es naturaliter po bile.
8. Sie agentes de appetitu materiae circa formas eorruptas diiscimus. appetitum eo sigi quidem eum cireum stantia eorruptionis formarum ; non verti tendere in ipsam eorruptionε, vel quod idem est,materia appetere formas corruptas ut eorrupim,ly ut reduplicate corruptionem tanqua circumstantiam pur8subiectivam non verbo ectivam. Idem in praesenti. Aqua v. g. adhue in circumstantiis, in quibus upplicetur ingenti rogo , exigit innatὶ frigiditatemseeundiim se consideratam et quae frigiditas secundlim se considerata non est naturaliter ita possibilis. Caeterlim non exigit Digiditatem exigentia terminata ad eas circumstantias , vel sie exponibilia cinsertetur mihi frigiditas adbue iv eircumstantiis applicationis robustioris contrarii: quipph hoe esset exigere miraculum . Sanh argumentum totum est in confundendo applieationes terminorum. & solutio tota est in discernendo easdem applicationes , qnod passim contingit . 1
9. Probo iam laeundam partem, videlieri in seeundo instan.
ti congressus , vel dari majorem activitatem, vel magis expeditam, quae fuit opinio P. Alphon si, & in quem invehuntur aeriter RR. Complexum ex duobus gradibus caloris v. g. productis in frigido , S ex gradibus agentis principalis expeditis a productione illorum duorum graduum est magis activum, vel magis expeditum , quὲm complexum ex eisdem gradi hus agentis principalis impeditis in produEtione illorum duorum graduum. Sed in secundo instanti congressulldatur complexum ex duobus gradibus caloris productis in frigido per calidum in primo instanti congressus, & ex gradibus agentis principalis: & deindδ in primo instanti congressus daturoomplexum ex eisdem gradibus agentis principalis impeditis in productione illorum duorum graduum et ergo in secundo instanti datur major activitas ex parte agentis, quam in primo . Quid ergo mirum , quod in secundo instanti producatur tertias gradus caloris, qui non suit productus in primo λgo. Sed diees cum Doctis RR. etiam in seeundo instanti Gn- gressus gradus agentis principalis occupantur in conservandis illis duobus, quos produxere in primo instanti: erto etiam sunt impediti in secundo instanti: proindeque non datur maior activitas ita
secundo instanti. Respondet P. Alphonius . Gradus agentia prin-
74쪽
zrari pro veniat successis Auerationii Z 4
cipalis non conservare em duos gradus , quos produxerunt in primo instanti . sed exigere a Deo eorumdem conservationem . ut hoc onere liberati ulterius progrediantur. Displicet tamen . Nam abs iure reeurrit ad Deum, quando adest causa creata proportionata ,
ut in praesenti adest. Respondeo ergo ε Gradus agentis principalis Oeeupari quidem in secundo instanti in eonservandis illis duobus gradibus, quos in primo produxere 4 Caeterlim clim minus virtutis impendatur in conservando essedium, qu m in prima ejus proda.ctione, adhuc juxta ipsia Contrarios. semper subsistit, quod gra.dus agentis principalis sint magis expediti in secundo, quam in primo, lieet in secundo instanti conservent illos duos gradus, quos
primitia produxere. Si. Dices e. cum eisdem . Gradus productos in primo instans, utpote imperfectiores tertio gradu non posse concurrere ad illum produeendum adhue in consertio graduum agentis principalis. Contra r. supponis Llsum, clim supponas gradus componentes intensonem esis invida aliter perfectos. Contra a. tametsi illi gra.dus essent immisectiores tertia gradu, poterant nihilomin haconcurrere, non adaequatε, sed in adaequale ad ipsum producendum. ut exemplis cuique obviis monstratur. Dices 3. eum eisdem s.
Hanc doctrinam admittere, quod simile possit agere in simile . nee non remissum in intensum et siquidem duo gradus producti in frigido agunt in agens principale per nos, a quo processerunt. Nego hoc: non enim putamus, eos duos gradus augere actiτὸ vir.
tutem agentis principalis . aliquid producendo in ipso : sed sollim dicimus augere illam quasi formaliter, eb qubd complexum ex eis, R gradibus agentis principalis non impeditis magis activum est, quam complexum ex ipsis, ct ex gradibus agentis principalis magis impeditis.. sa. Diees 4. In primo instanti datur complexum ex septem gradibur caloris agentis principalis . ac ex duobus productis in panso frigido r Rursus clim in secundo instanti congressus amittat calidum aliquem gradum ex vi reactionis stigidi, necessarium est, quod in secundo instanti dentur ad summum sex gradus ealoris in agente principas: ergo in secundo instanti, vel datur minor activitas, quam in primo; vel saltem non datur maiori ergo hic secundos titulus alterationis successivae salsus est. Nego primam con .sequentiam licὀt enim ealidum amittat in seeundo instanti per rea. Rionem septimum v. g. gradum caloris; semper tame .
75쪽
subsistit, quod in secundo instanti detur acti vitas magis expedita ad operandum in frigido et quod sie ostenditur . Lichi in primo in. stanti congressus, & dentur septem gradus agentis principalis . Scduo illi, quos produxerunt hi in frigido ε nihilominus, neque gradus agentis principalis possunt adjuvare hos duos ad producenis dum tertium gradum galoris. utpote occupati toti in illis duobus producendis et neque illi duo suppatius serre possunt gradibus agenistis principalis , quippe qui eis iuppe iis uti non possunt . Attamen in secundo instanti congressus inverso ordine contingunt res t quia gradus agentis principalis jam liberi a prima productione illorum aduorum possunt adjuvare illos duos, ct ab illis duobus adjuvati possunt in ordine ad productionem tertii gradus t ergo semper sub . sistit, quod in secundo instanti detur activitas magis expedita , quam in primo . Exemplo res declaratur. Pone in instanti A hominem habentem vires ut octo ; sed prorsus conitrictum. qui mo-lvere se non possit et pone iterum in instanti B hominem h thereis vires ut sex , expeditas tamen , vinculis et quis ergo ex iis duobus melitis adjuvabit Petrum, ut ingens moveat saxumὶ Ahs dubio hic secundus, Hoc est, quod in praesenti opinamur, ,
Dgas i. An resistentia activa sit necessaria ad successionem alterationis Respondeo negativδ. Probatur: in hypothesi, quod solus Deus conservet Calorem in aqua , succeisiud recuperatur frigiditas ab ipsa aqua e quoniam neque evanescit totus calor in ictu oculi neq'ae aqua redit in ictu oculi ad pristinam frigiditatem . Et tamen
in eo casu non datur resistentia activa. scilicet, quia agens conservans illam frigiditatem non habet innatam exigentiam cc,nservandi, illam : ergo. Rogas a. An successio alterationis proveniat a fila reis.
sistentia a liva Rei pondeo negative ; nam etiam provenit ii resiis stentia formali, ut si pra probavi: attamen resistentia activa pluriis md in refert ad successionem alterationis. Ratio est prcmpta . Si
eniyi passum stigidum non resisteret activὶ destruendo in calido
76쪽
aliquos gradus caloris , citilis produceret calidum in frigido gra.dus caloris , hoc est, plures gradus produceret in quovis instanti . ut certum videtur: ergo resistentia aetiva frigidi stans in eo , quod per suam actionem destruat aliquos gradus caloris i a calido , pluri-mlim resert ad successionem alterationis. 8 . Rogabis 3. Unde proveniat successio alterationis quoad extensionem l certum est enim , agens non producere suam qualitatem in primo instanti per totam sphaeram passi. Respondeo . hanc successionem etiam provenire a successiva diminutione resistentiae sormalis , seu qualitatis contrariae sparsae per caeteras partes passit nec non ab eo, quod agens prisis operatur in partibus proximiori-hus , & postea adjutus ab effectu producto in his partibus progreditur ad operandum in ulterioribus. Rogabis 4. An successio alte-tationis fiat continue Fiet continuE , si in quovis instanti agens prodii cat absque interruptione suam qualitatem in passis r set autem disereth , si in aliquo instanti operetur . Sc in aliquo otietur. Resp. ergo assirmative . Prob. I. experientia r quia si detur ingens cumulus sulphurei pulveris , & applicetur flamma , in ictu oculi, vel brevissimo tempore exardescet totus cumulus : ergo ignis , &calor introducuntur continuδ in omnibus, & singulis partibus illius cumuli . 8 s. a. Et si passum habeat qualitatem contrariam, nihilominus calor v. g. introducitur continu8 quoad intensionem , & quoad extensionem in tota sphaera, ad quam extenditur virtus agentis applicati . Probatur. Si agens habet eκ se virtutem ad producendum in quovis instanti unum gradum caloris , tum in eadem , tum in
diversa parte subjecti. ct deindὰ nullum est impedimentum hujus,
producit novum calorem tum in eadem,tum in diversa parte subj cti. &consequenter alteratio fiet continue quoad intensionem, α extensionem ς sed agens habet ex se virtutem hanc, ueposuimus, deinde nullum adest impedimentum. Probatur. Si aliquod, maxime quia inde sequeretur , agens producturum in ictu oculi calo, rem in tota sphaera et hanc unicam rationem opponunt docti R R. oppositam sententiam amplectentes. Sed hoc non sequeretUr. Pr
Batur. Ideb hoc sequeretur , quia in ictu oculi plura instantia es DBuntur, quam sunt partes sphaerae . Sed hoc est salsum . Probatur. Sicut instantia sunt innumera in ictu oculi eb qubd sunt physichindivisibilia . ita partes sphaerae vix pereeptibiles per sensus sunt innumerae, eb qubd physic indivisibiles sinit ergo salsum est, plu-
77쪽
ra esse instantia in ictu oculi, quam sunt gradus componentes ia- tensionem e nam hi licet dicantur octo , S non plures. id dicitur. ut mutuo intelligamur in Disputationibus* tamen re ipsa, sicut uel liquod objectum percipiamus visu est necesse, quod constet serε
innumeris partibus, ut benε advertit Iaquierdor lia ut calorem percipiamus , opus est, eum calorem innumeros hahere gradus physich indivisibiles t Ergo tota intensio , quae est summus ea Ior , innumeris eonstat partibus t Ergo falsum est , plura esse in.ctantia in ictu oculi . quὲm gradus componentes intensionem IF rgo etsi in quovis instanti introducatur novus gradus caloris i . in eadem parte subiecti , non sequeretur. fore , ut tota intensio producatur in ictu oeuli. 86. Rogabis s. Utrum qualitates habeant terminum intensio, nis, veI remissionis ξ Respondeo sub distinctione. Dico i. qualitates habent terminum intensionis naturaliteri non veth supernais turaliteria Probatur prima pars. Qualitates habere termicium intensonis naturaliter stat in eo, quod habeam terminum, ultr quem non possint ex natura rei crescere , sed hoc ita est : quando quidem causae naturales, quihus oriuntur hae qualitates, habent limitatam virtutem, quae tandem exhauriri potest. &Daua non ponit infinitum actu , dum operatur tamquam author naturalis vergo . Prohatur secunda pars . Qualitates non habere terminum
intensionis supernaturaliter in eo consistit, quod possint sine contradictione augeti in infinitum : sed possunt et eum sit possibile i finitum frueat grematicum, ut Ixsput.2. dicemus : ergo is Quod si dixeris . gratiam habitualem non posse in infinitum exurgere , et nam ali,s homo posset elicere opus infinitε Sanctum, & quod inde sequitur, posset hahere Dei visionem infinitε syncathegorematieὶ imtensam is Respondeo, neutrum ex iis esse implieatoritam et quoniams homo adjutus principio supernaturali. & indebito, potest elice Te opus supernaturale, cur adjutus gratia infinitε sincathegorematich intensa, non poterit elicere opu& infinitε sanctum . non ab tutὸ ,& simpliciter ut est Deus p sed in genere sanctitatis Iticipa- α ὶ Et eur item adjutus lumine gloriae infinia intenso non poterit elicere visionem beatificam syneat legorematich infinite intensam is Sed utpoth creatam , infinite distantem , visione , qua Deus se videt, consequenterque distantem , comprehensione Dei Z Quam-c,strem gratia habitualis non habet terminum intensionis super isturaliter.
78쪽
s . D eo a. Omnes qualitates habent terminum remissionis.& naturaliter , ct stipernaturaliter. Est contra doctos RR. Proba istur. Qualitates habere terminum remis Onis naturaliter . & superis
naturaliter, in eo stat, quod sit assignabilis terminus , infra quem non possint conservari ii sedes assignabilis : si quidem insta primum gradum caloris squi iuxta veriorem Zenonis sententiam est physi A simplex , ae indivisibilis , ut non obscure satetur etiam Atistote.
Ies insta citandus ,) nee naturaliter, nec supernaturaliter conserinvari potest calor et ergo. Porin adversa ratio desumpta ex eo , quod qualitas in qua vis quantumvis minima particula conser vari possit, ct operari , non urgeti nam hoc dato non possunt conservati pre
dictae qualitates insta eam primam particulam , vel infra primum gradum sui ipsarum simplicem . ae indivisibilem l Ergo ea minima
particula erit terminns remissionis , infra quem nequeat pilis remitti . Primus ergo gradus qualitatis est terminus intrinsecus reis missionis quia extrinsecus non datur. Et est minimum , quod fiequalitatis ejusdem .
88. Rogabis 6. Quo ordine conveniat qualitatibus resistentia pidest quae resistant magis. S minus 3 Respondeo cum distinctione.
Si sermo fuerit de resistentia activa qualitates magis operativae magis resistunt acti vh. Si de resistentia formali in actu primo ; omnes resistunt aequaliter in primo : Si de resistentia. rmati in acta secundo ; magis resistunt, eaeteris paribus, humiditas, ct frigus , quam secitas, S calor. Probo primam partem . Qualitates, quae per suam
actionem magis enervant vites contrarii, magis resistunt a Ai vh, in hae quippiὶ actione stat resistentia activa , ut iupra explicatum est. Sed qualitates magis operati vae magis enervant per suam actionem vires contrariit alias non essent magis operativae r ergo sicut inter primas qualitates, quae sunt calor, frigus. humiditas , ac siccitas, caior magis resistit aAive, quam frigus, quia citilis, ct violenti is operatur; ua stigus magis resistit activ quam humiditas, eo quδd sit magis operativum, quandoquidem pillis sentimus in aqua frigiditatem , quam humiditatem. Demum humiditas magis resistit acti Q siceitate. eb quod magis introducant humiditatem humida, quam
feeitatem sicca is 89. Probo secundam partem t qualitates aeqvh resistere forma. si ter stat in eo, quod quatentis est ex ipsis. aegrali eonatu, vel exigentia propendeant in suam conservationem , praescindendo a
79쪽
mo. 3 sed quaten lis est ex ipsis dictae qualitates aequali conatu pi
pendent in suam conservationem : & discrimen non stat in disparitate hujus conatus sed actualis consecutionis termini , eb qubddentur agentia paria violando, & imparia violando alterum conatum : ergo. Neque te moveat, quod Pro lego me no de rerum connexione Cap. I. diximus , ex connexionibus alias esse majores aliis: nam majoritatem non statuimus inter praedictas connexiones sum.
pias in actu primo stam liment in inclinat aqua, quatentis est ex se, in frigiditatem, quam ignis in calorem, J sed sumptas in actu secundo, quatenus aliquae nullius agentis naturalis impetu violari possit ni suo termino, secus aliae r in quo etiam disserunt connexio. nes physicae a metaphysicis, siquidem nullam ex iis potest agens, sive creatum , sive increatum spoliare suo termino.
9o. Probo tertiam partem . Qualitates, quae difficili lis pelluntur ἡ subjecto. magis resistunt in actu secundo ; sed stigus, ae humiditas dissicilius pelluntur a subjecto, caeteris paribus, suapt)que natura asserunt illud, per quod habent, quod dissi ei lilis pellantura subjecto. Probatur. Qualitates, quae suapte natura asserunt, quod partes Linjem , in quo recipiuntur, intimilis, ut ita dicam, uniantur. seli conglutinentur , suapth natura asserunt id , per quod habent di mei litis pelli a subjecto: nam virtus magis unita non modo sortior est ad operandum . sed etiam ad resistendum. Sed frigus , ct humiditas suapte natura asserunt, quod partes subjecti,
in quo recipiuntur, intimius uniantur: δ converse autem calor, ct siccitas, plertimque di lutant , ac telaxant partes subjecti, in quo recipiuntur, ut experientia constate ergo. Hi ne obviam itur rationi quorumdam RR. asserentium , qualitates magis persectas ,δ quarum numero est calor. magis resistere formaliter, eb quddsundamentum non detur pro parte contraria. Datur tamen sundamentum , nemph quod frigus, ct humiditas , quae sunt qualitates minlis persectae, contrahant. sed uniant partes subjecti, in quo recipiunturi Calor autem di Glvat. seu relaxet easdem par. tes et Unde provenit, quod caeteris paribus , magis idonea sint stigiis , & humiditas ad resistendum calore. & siccitate. Diximus se mycr, cateris paribus et sin verb caetera snt imparia, calor sit intensus , ct frigiditas remissa , vel calor sit in subjecto denso, sti-giditas autem in remissis, perspicuum est, fore ut magis resistat
9 i. Punctum denique praesentia dissiculta iis circa successionem
80쪽
alterationis resolvitur in rationem assignandam , ob quam calidum v. g. plus caloris producit in secundo instanti congressus, quam , in primo et clim tamen in secundo instanti, neque habeat majores vires, neque sit magis applicatum passo. Advertendum est l. hoc plus caloris non consistere in eo, quod calor in secundo instanti
productus sit perse praecisὸ major, quam ea lor productus in primo instanti est enim solus tertius gradus caloris v. g. qui per se praeocish noni est major calor, quam duo gradus producti in primo in. stanti, sed in eo, quod caJor productus in secundo instanti, ut eo unstus cum calore producto in primo instanti. .sit major, quam solus ealor in primo instanti productus. Advertendum est 2. qtiae. stionem non procedere de calido. & frigido valde disparibus ; si enim calidum esset ut octo, ct frigidum ut duo, in primo instam
ii congressus produceretur tota intensio caloris, subindeque non daretur successio alterationis. Item neqne procedit quaestio de cali. do mediate tantlim approximato aquae v. g. frigidae r ignis nam cque cacabo suppositus, vel lebeti prilis debet calefacere lebetem .
set. Ratio igitur a priori est desectus virtutis in agendo . Nam major virtus desideratur in agente ad producendum simul plures effectus in passo, praesertim informato qualitate contraria , quam ad producendum illos item majus robur desideratur ad vincendum simul hostes multos, quim ad vincendos illos successe.
te. Sed hanc majoritatem virtutis non habet agens calidum , ut supponimus et alioquin non daret e successio alterationis; sed potitis
in ictu oculi produceret totam suam intensionem in D. Quid ergo mirum , quod non simul. sed successitὸ, ct per partes producat suam qualitatem Z Producet ergo in ptimo instanti congressus
unum, aut duos gradus caloris, in secundo alium, in tertio alium &e. Major , praeterquam qu bd experienta constat, suadetur. Vires agentis physici atteruntur tum operando, tum pugnando cum agente contrario , quia sunt finitae: ergo maior virtus requiritur ad operandnm fimni, & uno impetu multos effectus in passio habente qualitatem contrariam , quam ad producendum illos su eesseὸ , ct tertio quoque instanti vires resumendo. u93. Quocirca brevis , atque legitima ratio successionis alteraistionis , praescindendo ab omnibus illis supra dictis circa diminuationem resistentiae formalis, est, quia ut calidum in primo instanti congre Ga produceret totam suam intensionem, opus erat, quod