장음표시 사용
101쪽
positi corrupti ad receptionem in tot ma compositi denub geniti tergo. Ad objectionem respondeo. Aristotelem , ct D. Thomamajentes . resolutionem fieri usque ad materiam primam , intelligendos esse de accidentibus specialem habbentibus connexionem eum forma compositi corrupti, non de eis, quae prorsus communia sunt, & te qud indisserentia , ni recipiantur in hac . vel illa forma . Etenim accidentia non habent laxiorem connexionem cum sua causa efficiente. qu m cum passiva. Si ergo perseverant, desciente una causa efficiente, & substituta alia ; cur perseverare nequibunt, deficiente una causa passiva. & subrogata alia Zigo. Ad primam confirmationem respondeo, rem quamcumque deficere, quoties desecerit sua causa intrinseca per constitutio. nem . aut connexionem , hoc est , quoties defecerit causa illa, per quam intrinsece constituitur res, aut cum qua specialem habuerit connexionem. Caeterum non quoties deficit causa intrinseca rei per meram receptionem . deficit illa res h nimirum quia substitui potest alia aeque capax sustentandi, & recipiendi rem illam . Hoein praesenti. Verum est , deficere causam intrinsecam eorum aeciis dentium . sed quae intrinseca est non per constitutionem, aut per connexionem; sed per meram receptionem , cdmque subrogeturalia , nempe sorma compositi de novo geniti, aeque ea pax recipiendi ea accidentia , inde est, quod accidentia illa non defietant. Ad secundam nego majorem, quoniam odor, colar, & sapor rosae transit arte medica ab illa ad aquam , quod etiam in croco experio mur , cuius rubor ad jus transit. Quocirca non est adeb universa. I iter verum illud proloquium potest vero explicari, concedique de migratione per motum localem ἔ negari vero de migration .receptionis. quia idem accidens, quod hic & nunc recipit ut inaadaequa id in una forma , rccipi valet posteri in alia adveniente eidem subjecto . in quo prima corrumpitur: quocirca accidentia non mi.
grant de subjecto in subjectum , potest etiam intelligi perseverante
isi. Objic. a. Idem accidens non producitur actionibus distin.ctae speciei adhuc successi vh ; nam duratio , sive conservatio est ite. rata productio, proindeque ejusdem speciei debet esse cum prima
productione . Sed producetur, si accidens nunc receptum in sorma viventis v. g. recipiatur post ei in forma cadaverica . Probatur. Haeduae receptiones sunt distin fiae speciei, quia specificantur etiam ii
fMbjectis in adaequatis , & haec subjecta sunt distincta in specie . Sed
102쪽
hae duae receptiones sunt productiones illorum Meldentium et nam eductio , & passio sunt idem t ergo. Distinguo majorem . illamque eoncedo de actionibus distinctis in specie morali nego tamen de actionibus distinctis in specie physica , sive purh materialit de facto namque plerlimque evenit. quod effectus productus 1 Deo, & eausa secunda, remota hac, seu deficiente, conservetur Deo solo, quae conservatio ob suam ipsius rationem distinguatur in specie physea, prima actione productiva . Eodem modo exponenda est adiuncta probatio.
De Augmentatione in Genere, G in Specie .
Ugmentario in genere est motus ὰ miseri ail majus. quemadmodum Diminiuio est tra=stus a majori asminas. Sed hoc interest inter utramque definiti nem, quod in secunda terminus a quo est maior substantia. vel quantitas secunddm positivum , quia re ipsa deficie excessus, sed majoritas in diminutione ι in prima autem definitio. ne terminus 3 quo est minor quantitas , vel substantia non secun-dlim positivum . sed secundlim negativum dumtaxat , quipph in augmentatione praecisi deficit carentia majoritatis, non autem ipsa quantitas, vel substantia minot. Augmentatio est duplex et una substantialis . S est transitus 3 minore ad majorem fulsantiam; al. tera accidentalis . quae vocetur aceretio . S definitur transitur a minois ri ad majorem quaηti: atem. Unde patet, neutram esse generati nem praecisδ . sed utramque supponere generationem , esseque mutationem . Ambae hi partitb accipiuntur, in actu primo , ct in acta secundo. Augmentatio in actu primo est actio ex se tendens ad incrementum subjecti , quamquam per aeeidens tale subjectum reipsa non augeatur . Sie nutritio hominis postquam tetminum magnitudinis ali git est augmentatio in actii primo solummodb, nem-ph quia per reactionem qualitatum contrariarum tantumdem amitistit propriae substantiae , quantum per nutritionem aequirit. Augmentatio in actu secundo est actio, vi euius subjectum re ipsa et scit, ut contingit, quando comparat sibi novas partes substantiae, quin ullam ex prioribus perdat.
33 s. Augmentatio substantialis est duplex alia viventitima, Κ a quae
103쪽
quae nutris o quoque solet appellari, definiturque . Am mm11e i ,
vii cujus vivens acquirit sibi novas partes substantiae. Aliaque non viventium , quae est, Actio transens, mi cujus suHecto adduntur novae partes substantiae t ut quando aquae existenti in vase alia adjungitur aqua . Super his membris dividentibus nonnullae sunt dissicultates. Prima est . In quonam stet formaliter, ct immediat ἡ aceretio , seu augmentatio quantitativa Z BR. cum P. Alphonis, inquiunt,
consistere in binario adiicnum , quarum una comparatur nova su santia . & altera comparatur nova quantitas; eb uubd numquam subjectum novam quantitatem nanciscatur. quin simul obtineat novam substantiani. Vel tim ratio haec probat, accretionem esse ConneXam cum ista altera actione, qua novam substantiam acquirit
subjectum, non verb illam consistere adhuc in adequa te in ea actio. ne. Qu, propter respondeo , accretionem stare formaliter. & immediate in sola actione , qua subiectum unit sibi novam quantitatem. Tum quia; si accretio utramque importaret actionem , non esset augmentatio purd accidentalis, sed mixta ex accidentali, atque substantiali. Tum quia accretio stat formaliter in ea sola acti xne , qua sola intellecta intelligit ut subjectum esse majus quantitati. e. Nam licet majoritas haec sit connexa cum majoritate substantiali; nihilominiis est ab ea distincta . ut nunc ponitur , proinde..que e Xercitium unius majoritatis oportet distinctum esse ab exercitio alterius: ergo. 134. Seeunda dissicultas est. In quonam stet formaliter, & immediate nutritio . sive augmentatio substantialis viventium Operi nutritivo multor intersunt actiones; prima, vi cujus calor nativus, aut qualitas acida de quo Medici in cibos convertit in chylum: alia, vi cujus jecur, aut cor chylum convertit in sanguinem i alia, vi cujus producitur dispositio in sanguine, ut convertatur in membrum nutriendum et alia, vi cujus producitur unio physica sanguinis cum eo membror alia, vi cujus producitur unio illius materiae sangui- Nariae cum anima praeexistente . si anima haec fuerit indivisibilis iquod si materialis fuerit, atque divisibilis producitur nova pars animae in ea materia sanguinis. Alia dem lim, vi cujus producitur unio aiectens materiam , & unionem denub productam cum materis , forma, ct unione pra existentibus. Hanc ultimam ponunt RR. &in hac consistere nutritionem aiunt. Sed immeritb. Si enim in quacumque nutritione admitteretur hqc reflexa unio;ctim vivens set pinsim E nutriatur, sequeretur longissimus ordo reflexarum unionum. 3s. Rein
104쪽
i Resbondeo ergo cum distinctione. Vel sermo est de vi. vente , cuius anima sit indivisibilis ; vel de illo, cujus anima sit divisibilis Si primum : nutritio consistit so aliter, ct immedia .
in actione productiva unionis nectentis materiam alimenti eum anima ipsa, & cum materia praeexistente . Si secundum; consistit in actione productiva unionis nectentis materiam alimenti .& paristem animae in ipsa productam cum aliqua ex prioribus partibus antisanae , & prioribus partibus materiae. Probo primam partem. Nu. tritio stat formaliter in actione, per quam vivens crescit augeturis
que iubstantialiter operando a se, in se, & per se s quod addo, quia
nutritio est operatio vitalis, & praedicata haec sunt propria operatio. num vitalium. Sed actio, per quam ea anima unit sibi, & materiae praeexistenti materiam alimenti , est actio. per quam vivens ere. scit, augeturque substantialiter; quandoquidem per eam aequirit no. vas partes substantiae: deindὶ anima ponit eam amonem in seis, a se . & per se, ut modb supponimus ex conceptu viventis et ergo. Maior est definitio nutritionis, St minor perspieuat per aliquam namque actionem augetur, crescitque substantialiter vivens : per quam ergo, si non per dictam λI36. Probo secundam partem eodem principio. Nutritio est amo , per quam sor maliter, & immediath vivens acquirit novas partes substantiae iaciendo propriam substantiam alimenti. Sed praedicta actio est, qua vivens , cuius anima sit divisibilis, aequirit novas partes substantiae, siquidem per dictam actionem unit sibi , seu aequirit novam partem materiae , & novam partem sormae t ergo. Quod si perconteris, ubinam recipiatur haec actio productiva praefatae unionis Respondeo , eam non recipi in partibus materiae, & formae praeexistentibus ς alioquin ipsae partes de novo acquisitae reciperentur in prioribus, unde S cum ipsis penetrare notur: recipitur ergo in partibus ipsis dentib acquisitis, ct producitur a prioribus: climque posteriores constituant unum per se cum prioribus , fit inde. ut recipiantur in aliquo constituente unum aper se cum suo principio: proindeque habeat, quod lassicit ad conceptum actionis immanentis. ia . Tertia disseultas est. Quae partes viventis nutriantur.& quantum tempus nutritio duret 3 Ad primum respondeo: omnes eas partes corporis, quae informantur anima, nutriri: Omnes enim crescunt per intus sumptionem , usque ad proportionatam 'magnitudinem. Ad secundum dico, nutritionem durare
105쪽
per totum vitae tempus. Nam lichi animai re ipsa in actu seeundo non crescat substantialiter, aut quantitative , postquam pervenieadterminum suae magnitudinis i nihilominiis crescit in actu primo, quaten lis convertit alimentum in propriam substantiam. quae asio ex se suffciens erat ad crescendum . nisi vivens perrea. Aionem contrariam tantlim , ct etiam plus deperderet . quam acquirit. Quarta difficultas ε quaenam sit causa nutritionis p Respondeo . ipsam animam adjutam per qualitatum temperamenis tum tamquam per conditionem , non Vesb tamquam per causam in adaequatam ; siquidem accidentia de saetis, nec inada: puath conis currunt ad producendam substantiam. Probatur conclusio. Aliis qua causa assignari oportet unionis substantialis obligantis materiam denuo comparatam cum materia, & forma praeex stentibus Sed haec causa non est materia, utpote minimὲ operativa r dei node non temperamentum qualitatum, ob nuper dicta et ergo sola
i 38. Quinta difficultas. An nutritio fiat eontinuὲ . vel disere
te Respondeo utroque modo fieri. Nam eatenus non fieret conistinui per aliquod tempus, quatenus vivens in instanti A nutriretur, ct in B otiaretur ,& rursus in Cnutriretur , ct in votiareis tur . Sed ad hune tenotem servandum in nutritione nulla congrua assignatur ratior ergo nutritio per aliquod saltem tempus fit continua . Fit quoque discreth nam ctim virtus nutritiva sit finita, operatione atteritur, S satigatur et ergo postquam aliquo tempore operata est absque interruptione, sistit. quiescit . ut rursus operetur . Potth non dico . nutritionem fieri continue , atque discretὸ
respectu eiusdem temporis . hoc enim impassibile est i sed te spectu
diversorum instantium . Qiiod pariter experimur in caeteris agenistibus mediocris activitatis. Sexta difficultas est. An materia ali. menti conversa in formam viventis discontinuetur . non conis versa 3 Respondeo, necessarium non esse hane d:seontinuationem
illi eb fieti, licet non multb post fiat. Tum quia neque materia
materia aquae, dum convertitur in aerem . discontinuatur illita materia non conversa. Tum quia. licet materia nondum conversa in viventem non habeat tantam soliditatem. & duritiem. quantam habet materia conversi , habet aliquam h quapropter non est sanis
guis omninb fluidus, unde necesse non est discontinuari ab altera parte jam indurata. Tum quia non sequetur. pundi im contici vativum utriusque partis talarmari per utramque Dinam . nam esim
106쪽
elim punctum illud reipsa sit languinis punctum, informatur serisma sanguinis. Quod si puncta continuativa sanguinis non sint sanguis , sed purE, S praecish uniones sanguinis; nulla forma informa huntur, quoniam unio non est materia prima, quae debeat hahere Brmam.
is quonam set formaliter, G immediatὸ Rarefactiosique Condensatio.
Atum iuxta Aristotelem est, quod magnis dimensionibus parum habet materia. Vicissim densum est, quod sub parcis dimensionibus multum habet materiae. Hae definitiones non ita accipiendae sunt ut materia rara entitative, Se secundlim se inspecta miπον sit quam densa inam juxta Aristotelem eadem materia, quae antea erat densa , moista est rara, ct ε conversb. Igitur quando in his duabus definiti nibus modb parva, modb magna dicitur, intelligendum respecti-vὶ ad praesentiam , quam habet, quatenus materia , dum rarest. videtur parva respectu illius magnae praesentiae . quam habet, Scdum condensatur, videtur magna respectu illius praesentiae. Quamobrem parvitas , ct magnitudo proprilis tribuetur praesentiis ipsis.& dimensionibus. quam materiae. Erit igitur rarum illud , quod . ratione qualitatis ipsi naturaliter advenientis, occupat plus spatii. quam antea occupabat, & densum erit illud, quod . ratione qualitatis ipsi
saturaliter advenientis, occupat misur spatii, qu)m astea oceupabat. I . Sic cera v. g. dum liquefit, elim non aequirat plures partes cerae, plus spatii occupat, quam antea occupabat ε & ε contra, quando condensatur minus spatii. quὲm antea occupabat, occupat. Hine rarefactio est formaliter Productio maioris praesentiae totius corporis ut talis ex temperamento naturaliter ω eorpori proventeas . Condensatio autem est formaliter Prodamo mixoris praesentia ex temperamento naturaliter adbaraxis tarpori proveniens. Unde constat, non futurum ut, Petrus v. g. rarefieret. si Deus largiretur ipsi unicam , aut multas praesentias, quibus totum compleret Gymnasium t lichi enim tunc majus spatium occuparet, quam an ira , hoc nihilominus non proveniret ex temperamento naturaliter inhaerento ipsi Petro . Rursus quanquὲm Homo in aetate virili majus Dissiliaco by Gorale
107쪽
majus spatiunt repleat , qu,m in puerili. idcireo non est densus Itiuna . & rarus in altera e quoniam in una habet majorem quanti istatem . & substantiam . quam in altera i & ut detur raresaAio. &condensatio non susscit . quod utcumque occupetur maius spatium, sed debet esse eadem materia. Et hinc gravis exsurgit ratio dubitandi ; si enim eadem materia , ct non maior datur in corpore raro, quae dabatur in denso t ergo vel, dum corpus raresit. ali. quaeipnus partes hi locantur , vel, dum condensatur , aliquae peonetrantur. Explicatur haec consequentia , ct esto ceram habere quatuor puncta et si, dum raresit, occupat octo puncta spatii t ergo singilla puncta cerae occupabunt duo puncta spatii, proindeque erunt simul in duplici loco. Praeterea si, dum condensatur , duo sollim occupat puncta spatii, necessarium erit, quod duo puncta cerae sint in unico puncto loci. I 4 i. Sit nostra conclusio. Rarefactio non stat in unione magis solubili , ct condensatio in unione diffiei lilia solubili partium sillius corporis, quod rare fit, vel condensatur , ut sentit P. Quirbs . Neque in eo, quod producatur major quantitas, quando corpus rare fit, ct minor , dum condensatur, ut olim proposuit Scotus. Neque in eo , quod puncta continuata corporis in condensatione quasi imbibantur in altero ex punctis, quae unit; in rarefactione autem explicetur ab illo puncto . & occupent distinctum locum , ut quidam RR. voluerunt; neque in productione majoris praesentiae stante in eo, quod singula puncta corporis occupent duo, autitia puncta spatii, ut defendit Ρ. Ia quierdo, quem sequuntur do-m RR. Quocirca raresaetici consistit ex parte rerum in productio.
ne maioris praesentiae totius corporis, quod rarefit, proveniente ex eo, quod pori illius corporis relaxentur, seu explicentur , quam relaxationem sequatur introductio corpusculorum , ne detur vacuum . Pariter condensatio stat a parte rei in productione minoris praesentiae, quod inde nascitur, qvbd pori corporis contrahantur, seu constipent ut, quam constipationem sequitur expulsio corpus.cu lorum , ne detur penetratior quocirca non putamus, rarefaAiOnem, ac condensationem stare formaliter. & immediath in hac appulsione, seu expulsione corpusculorum ; sed sollim in produ ctione debita temperamento modb maioris, modb minoris praesentiae. non singulorum punctorum, sed totius corporis ut talis . ad quam majore praesentiam habendam absque bi locatione dilatantulpori illius corporis, atque, ut haec dilatatio vacua non maneat,
108쪽
De Rarefactione, ει Condensatione. 8 t
illleo Irruunt levissi ina corpuscula, vel aeris , vel allus corporis levis, atque vicinioris .i a. Probo primam partem, scilicet rarefactionem non stare in unione magis solubili; condensationem uero in unione diffiei lilis solubili. Et quidem aliud est, corpus esse densum, aliud esse solidum. Permitto. quod corpus esse ii quidum stet in eo. quod suae partes imbecillilis uniantur; & corpus esse solidum stet in opis
posita robustiore unione. Caeterlim contendo, hoc , quod est, corispus esse den is m , ct rarum, non stare in hoc, quod fic probatur. Nihil praescindens ab eo, quod corpus habeat magnas , aut parvas dimensiones, est adaequatus conceptus rari, aut densi s de concepta namque rari est, quod habeat, caeteris paribus, magnas dimensio nes . S de conceptu densi est , quod habeat parvas dimensiones. δSed hoc . quod est unionem partium esse magis, aut minus soluishilem . praescindit ab eo, quod corpus habeat magnas , ac parvas dimensiones et sive enim unio partium sit iacilior . sive dissie illoe . easdem dimensiones habebit corpus , idest, idem spatium occupa-hit ι quandoquidem praedictus titulus per se sormaliter neque a get partes , neque illas constituit in uno, vel in duplici loco . neque illarum laxat poros, sed laxabiles constituit ad summum , tergo ai 43. Probo secundam partem. nimirum rarefactionem noustare in eo, quod maior condensationem vero in eo . quod minor producatur quantitas . Aut dum cera v. g. rarefit. & produciatur per te major quantitas, producuntur quoque novae partes in substantia cerae : aut non Si primum . rarefactio cerae erit augmentatio substantialis , quod est salsum . & ulterilis eadem materitia non erit in rare lictione sub mannis dimensionibus. quae est sub
parvis in condensatione . quod , Philosopho . Se Philosophis pas-sm rejicitur. Si secundum 4 iterum rogor istae partes quantitatis , quae acerescunt cerae in rarefactione, iant distributione aceommoda in eisdem punctis spatii. in quibus sunt partes cerae , vel in pluribus ξ Si hoc secundum ; ergo aliquae partes quantitatis cerae erunt distontinuae ab omnibus. S singulis partibus materiae ψ inam omnes partes materi R erunt in linea quatuor punctorum v a Sc aliquae partes quantitatis transgredientur illam lineam et is hindequa punctum ., quod est in sexto puncto, v. g. discontinuabitur ab omnibus, & singulis partibus materiae r quod fieri nequit naturaliter. Si primum ; ergo aliqua puncta quantitatis. erunt in e
109쪽
dem loeo ἰ unde & penetrabuntur. Prohoeonsequentiam i nanisi puncta materiae sunt quatuor v. g. & puncta quantitatis sunt octo . & haec sunt in eodem loco, in quo illa ε necessarimn erit . quod odio puncta quantitatis sint in quatuor praeei se punctis spatii ι ergo bina sint in singulis punctis spatii. in quibus ante rarefactionem erat cera et ergo sicut ante rarefactionem non habet cera magnam dimensionem, seu non occupat magnum spatium , similiter continget post raresictionem, quod experientiae contra. dieit. I 44. Probo tertiam partem . nempe rarefactionem non consistere in eo , quod puncta continuativa materiae occupent diversum locum ab eo, quem Occupant ipsae partes materiae. In condens tione autem penetrentur cum altera ex illis partibus. Si, quod cor-Pus rarum occupet plus spatii, qu m antea. staret in eo. qu bd Puncta continuativa partium materiae non penetrentur cum ipsis partibus in rarefactione 4 penetrentur verti in condensatione ς se. queretur . quod cera habens quatuor partes . occupansque proinde' in condensatione quatuor puncta . non posset, dum rarefit, occupare plus, quam septem puncta loci. Quorum quatuor responderent quatuor partibus cerae . & alia tria tribus continuativis il- Iarum quatuor partium in Sed hoc est apertδ contra experientiam tsquidem experimur , quod corpus, dum rarefit, solet occupare
duplo, imo & triplo m ius spatium eo , quod antea occupabat τ
s stete in productione majoris praesentiae inde proveniente , quod singula puncta cerae occupent duo, ut tria punsia loci. Nihil, quod est naturaliter impossibile. est illud. in quo stat formaliter , S immediate rarefactio, quae passim contingit naturaliter . Sed quod sngula puncta corporis occupent duo puncta v. g. loci est natura. liter impossibile . Probatur. omne. quod est reips, is parte rei, puncta corporis biloeari, seu esse in duplici loco sive per unicam , sue per duas praesentias . est naturaliter impossibile. Sed quod sin. gula puncta corporis occupent duo puncta loci, est reipsi h parte rei singula puncta eorporis biloeatit nam quid est bilocari.nisi esse in duplici. vel in triplici puncto loei Ergo. Respondent Docti RR. hanc non esse hi locationem naturaliter impossibilem , eb quod debeatur temperamento n turali inducenti rarefactionem. Sed contra a. Ergo similiter poterat quivis alius dicere , condensitio.
110쪽
De Rarefactione , ει Condensatione.
nem stare in eo. quod duo . aut tria piineta certe sint in eodem loci puncto , ct hanc non esse penetrationem naturaliter impossi-hilem . utpote debitam temperamento inducenti condensationem. Et latio utrumque refellens est. Sicut penetratio duorum stat soris maliter. & ex suo conceptu in eo , quod illa duo puncta sint in
eodem loco , repugnatque consequenter temperamentum natura.
Ie, cui debeatur, quod duae quantitat s sint in eodem loco i ita hiloeatio corporis stat formaliter in eo. quod idem corpus simplex, atque indivisibile . & cui unicum punctum spatii respondet, sit in duplici puncto spatii et ergo repugnat temperamentum naturale. Qui debeatur, quod singula puncta cerae sint in duplici, aut tripli ei puncto spatii et ergo.
146. Probo denique ultimam partem . scilicet corpus rarum ideo habere magnas dimensiones . seu occupare maius spatium , quia poti illius relaxantur. Et ideo corpus densum habere parvas dimensiones . seu occupare minus spatium , quia pori constipa tue. S sic concilio sententiam P. Hurtado , S Rubio cum sentenistia P. Atiata. & Oviedo. Hi confugiunt ad corpustula , ct illi ad divisionem partium . Si enim pori dilarantur , debent ingredi eor-
pustula, ne detur vacuum, S minus unitae manent partes illius corporis, quae poris valde relaxatis quasi dividuntur inter se. Qubdsi utrique aliud putent. neutris adhaerebimus: quidquid autem de hoe sit . proho absolute conclusionem. Quoties aliquem essectum experimur, tenemur contentaneh ad honam Philosophiam tribue. re illum potilis causae proportionatae, cert ue existenti, quam a causae aut improportionatae, aut dubiae. Sed quod pori cerae, via lactis relaxentur in rarefactione, & est causa proportionata, ut integra ipsa corpora occupent plus spatii , ct dei ade cerib existite ergo quod cera in rarefactione plus occupet spatii, seu maiorem haheae praesentiam , provenit ex eo. quod pori relaxentur. Minor quoad utramque partem certa videtur: nam in primis eo ipso, quod potieorporis dilatentur , corpus illud extenditur, majusque proinde oeeupat spatium 4 deinde cerib existit t tum quia saetillis impingunt digiti in corpus rarum , quim in densum. Tum quia rareis factio plerumque provenit , calore , condensatioque a frigore. Sed calor inducit relaxationem potorum , frigus autem eosdem poros constringit, ut experientia constat et ergo. 47. Dices i. Si singula puncta cerae occupant idem spatium in rarefactione, quod prius occupabant, cera ipsa non occupabit L a in