장음표시 사용
471쪽
II PHYsICAE HERMETICAE Cum, quod in curando herbarum eiusmodi v-sus frequentissime fallat, & medicina inde magis
magisque in contemptum abeat. V idi vetet s. seriae ante aliquot annos vetulam, quae medicinam sibi arrogabat, atque omnis generis heibas, etiam eas, qhiae erant inter se diuersissimae naturae, in unum ahenum me praesente coniiciebat, ain quamque affundebat , & ita coquςbat. Decoctum hoc quodlibetarium vendebat hominibus
in usum contra omnes omnium animalium, tam
hominis quam bestiarum domesticarum morbos. De foemina ista rumor hic spargebatur, quod in consiliis dandis uteretur auxilio Diaboli, at que sum eo commercium haberet. Huiusmodi medicastros Sc alibi inueneris. Sed cum contranat uiae ordinem medicinam faciant, digni sunt, qui e Republ. qualibet extrudantur, atque ad aliud vitae genus violentia & magistratus serio mandato adigantur.
Verus Philosephus virtutes herbarum non explorato ex vulgaribin herbariis ,sed potius ex signatura experientia, atque lys hominibus,qui eaι
certa experientia indagaverunt. Plurimi inueni situr, qui ad vulgares herbarios libros adeo adhaerescunt, ut in iis nihil nisi meram veritatem contineri, atque infallibiles hesebarum virtutes describi arbitrentur. Etsi vero
non semper & ubique eiusmodi descriptiones fallant. tamen ita se habent, ut tuto verus Philo-
472쪽
L 1 B. IX. CA P. I V. AI'sephus iis credere non possit. I. Quia virtutes
herbarum ad certas terrae regiones non adstringunt. 1. Q a potius ex aliorum scriptis, quam experientia propria herbis eas virtutes adsignanta 3. Quia scequentissime virtutes herbis adscriptae experientiae non respondent. 4. Quia ab inquirendi studio hominem eiusmodi libita- uocant, & s. Quia illi, a quibus virtutum herbarum notitia ad herbariae rei vulgares Scriptores peruenit, non nobis, sed suae patriae, utpote quae eas virtutes tanquam sibi proprias experta est, inde inseruire voluerunt. Vt complexiones hominum pro varietate regionum, quas inhabitant, variant: ita virtutes quoque herbarum eiusdem speciei pro diuersitate soli, constellationum , dispositionis ae is & tempora menti diuersae sunt. Non ergo sequitur: Galenus hac herba curavit Elephantiata : Ergo & hodierno tempore laodierni medici eadem herba Elephantiasin curare possunt in his regionibus. Graecia enim, in qua Galenus vixit, per soli istius diuersam conditionem , aeris aliam temperiem , a
liamqtie constellationem, vires herbarum ali ter disponit& distribuit, quam hoc in loco nostra Germania. Vnde radix Aronis in locis nostris frigidioribus adeo feruens & mordax nascitur, ut os & fauces exurat: at quae in Lydia prope Cyrenen urbem prouenit , exteriori forma nostrae plane respondens dulcis & grata esse dicitur gustu, ut raparum instar homines in cibo sine nocumento ea uti possint. Quid Z non tantum Graecia a Germania, sed etiam Germaniae ipsius
473쪽
Io PHYsic AE HERME Tic AEgeimen prodit, & in germine noua vasa conficiuntur, in quihns humor per radicem haec enim eo fine ante omnia nascitur, ut sit primum succi putrientas receptaculum, S officina digestoria, Ut supra perspicue dictum est ) attractus ulterius Oncoquatur, & digeratur ad pellectionis plantalis ampliorem dispensationem introducenda.
Et sic fiunt stipitet, rami, surculi, folia, flores &fructus. cc eliorem existentiam planta assequitur Vatillantatione se insitione. s. Transtlantatio est plantae vel panis eiurinaliam uream transsuo.
Fit haec duobus modis , i. quando integrae plantae de terra in terram transferuntur, Z. quan do partes deplantis auelluntur, & aliis terrae Iocis inseruntur , ut nouas agant radices , & pro priam plantae spςciem cpnstituant. Hoc modo buxus , salices , rosinarinus propagari post funt. . Insitio estsurculi deplanta desumpti in ali nus plantae truncum in Omatio, ut ex vivo isto truncostiritum vitalem Hs hauriat , humorem nutrientem exugat, O sc in plantam ινιegram
excrescat. iHac via arbores multipIicari & propagari solent, quamuis & ahae viae sint, quibus ipsarum species conteruari possint, nimirum seminis prosili promotio de baliami persectissimi secretiori Duni alio , de qua arte sincerioris Sophian
474쪽
LIB. IX. CAP. III. 4I sultores sibi gratulantur & triumphant. Hi enim sunt veli Philosophi, veraeque doctrinae veri filii,
qui non tantum vegetabilium interiores virtutes balsamicas ita corroborare nouerunt, Vt etiam
vitis in unius mensis spacio malleolos qui sunt nouelli palmites plantationi idonei) folia. flores,Vuasque maturas proferat : sed etiam metallorum naturas in id disponere didicerunt, ut &semen de ie fundant, & perfectioribus praestantioribusque viribus induantur,dum in aurum , reiectis omnibus fecibus & impuritatibus balsamominerali congeneo di summe exaltato impersecta metalla transmutantur, & aurum ipsum pro Philosophi ingenio & naturae permissione in nobilissimam conuertitur medicinam.
I. Propagationi plantarum doctrinamst quitur doctrina destructioni, eorundem. g. Destructio plantarum eis , qua vel a sua sterie in peregrinam transformantur , vel par res earundem iacturam in sus tali esse patiun
p. Destruisur autemplanta,veltotaliter, vel 'nialiter.' Totaliter , I. quando e matrice priusquam matura est, eruitur , &ex vino in mortuum trans mutatur cadaver. 2. Quando in minutissi-Nas portiones atteritur, scinditur & finditur in - alium usum, 3. quando aqua explantad sin ando elicitur , extractζim maceranὰo conficitur,
475쪽
432 PHYsICAE HERMETICAE vel ipsa planta menstruo uniuersali in medici Nam magnam eXaltatur. . Quando in cineres i gne comburitur. s. quando quidem in matrice relinquitur , sed nutrimenti priuatione emoritur, s. quando tota ipsius subitas i a putrescit; id quod fieri solet in ventriculis eorum, a quibus plantae in cibum assumuntur. Partialiter, I. quando Ia muli plantae vi avelluntur,1 .fissurae ei inferuntur, 3 .peregrina Salia radicem & caulem corrodun r. q. Vermes, formicae, terrae pulices & alia inutilia pondera terram foecunditate sua spoliant, ut plata telluri infixa nutrimento sussicienti destitu tur, atque de vigore suo aliquid remittere cogaturin s. quando planta Solis calore emaciatur, dc parte nutrimenti inde priuatur.
Destructionis plantarum multi sunt modi, quemadmodum iam abunde percepisti ex dictu:
Unus tamen ex iis ante omnia probe considerandus est, quo destiuuntur plantae partesue eius e X iis quae una cum nutrimento plantae corpori inferuntur , & sunt pirae a corporis natura aliena: Nam haec quia excerni debuerunt, iure excremeta appellantur, & no exiguam incommoditatem Vitiaque innumera introducunt , quando intra plantae cancellos relinquuntur, atque ibi putrefactionem subeui t. Verissimum est, omne alimetum plantae habere in sese duo: Vnum quo a Plan Ata aliquid aluid atque diaerium est: Alterum quocum plantae ratione in spiritu uniuersi conuenit, atque potestatem obtinet, qua in plantalcm na-
476쪽
L 13. IX. C A P. III. Isturam transformari queat. Illud e cundum quod alimentum a planta differt , beneficio balsami
plantae naim a insiti separati ir, dc per poros excre tioni destinatos foras emittitur. Quod si vero a cidit ut eiusmodi poti praeter naturam constringantur, superfluisque materiis impleantur, excrementa in corpore relinquuntur.& humoribus a L. sumptis alienis sunt matrices seminum vitiosiorum, e quibus vitia te morbi plantarum postea, medianted gellione squae est seminibus vitiosis naturalis, non naturalis vero plantae, in cuius intimis visceribus alienae matrices foetus alienos plantae mortem dc interitum minitantes latitant
ortum situm trahunt, ni si a forti balsami plantalis natura humores isti mal gni Sc semina vitiosa
Vincantur, atque in naturam congei, eam & salutarem commutentur. Magna sane vis & met morphosis est, qua balsamus innatus excremen-ra vi quadam externa repressa in silutarem substantiam ex noctua materia transformantur, attin humorem plantae nutritioni conueniente permutantur. Scio illum, qui verae sapientiae nondum istauit, vix credere tam regalem virtutem
balsamo innato vere tribui polle : Sed verae doctrinae filii experientia didicerunt, lolium saepissime in triticum conuersum fuisse: imo sciunt modum & viam, qua etiam maxime venenata planta
in salutarem & suauissimam medicinam fere in temporis momento,bal ami incorruptibilis communicati efficacia transponatur i
477쪽
f. A Dhuc de propagatione se destructonepla-
λ tarum: Sequuntur earum oecus. a. Planta ergo est trium generum : primi heris planta ect herba: Secundi generis,arbori. Et terti, generisplanta eastutex. 3. a Herba el planta, a cuius radice b paulis assurgit, ut in eo humore radice adscenden magis magisque digeratu rosubtilietur, ars tandem protrusin vi plantalis natura infoha, colo - νει uctus abeat.
a) Graecis βοτανη : unde βοπινικοs, Herbarius: Caulis eβ stipes hectae. μ) Vbi notandum, non semper flores, non semper fructus ab insito hembae Arch*o protrudi: vel quia propter indispq sitionem herba sterilis est , vel quia externti sese gore alii sue accidentibus naturae vis insertur, ut ne possit flores & fructus eniti. Poeoniam a sculus semen, quo propagetur, non producit: Sie
Natura Fuis quibusque terris se re ibu M
478쪽
Lia. IX. CAP. Iv. 4rs sicut terra cuique regioni vi etiam& a mimi in
exhibet, si non ad sup ei fluam voluptatem , tamen ad necessitatem sufficientem : Sic etiam rerum ipsa Mater, ea dcmque patens Natura, quae omnibus prouidit abundanter , medicamentorum sufficientiam distribuit necessariana. vere i- g tur Agrippa dicit: Stultum esse ex india pete, re, quod domi habemus, existimantes propriam, neque rerram, neque mare sufficere , patriisque rebus peregrina frugalibus sumptuosa, facile acquisibilibus dissicilia atquecb ipsis usque terret finibus importata praeferentes. Et quamuis exotica maiores haberent vires , sicuti desidiosi nostia
non inquirentes, ac ex peieglina arrogantia pe- .regrina semper sectantes asserunt, qui non dominmunem salutem, sed suae ncgotiationis compendium quaerunt, persuadentes nobis non nisi pretiosa quaeq; plurimum prodesse, tamen illa nonnisi sui climatis hominibus, quibus creata ili producta sunt, putabisnus salubria : Si enim peregrina nostris corporibus tantopere conuenirent medicamenta, proculdubio natura, quae Omnibus cumulate prospexit, factum esset, ut hςc apud nos quoque nascerentur. Transmarina ergo de domi nostrae non nascentia medicamenta corporibus nostris propter climatum & influentiae diuersitatem non possunt adeo amica de familiaria esse. Ex eodem Crollio.
Omnis herba suam ipsius insitam virtutem
479쪽
41 g PD Ys IcAE HERMETICAE Vt nostri Intimi mores ex corporis externis notis inuestigari possitnt; sic ex plantarum exterioribus signis homo interiorum virium admoneri potest. Planta enim veluti occultis verbis aegris mortalibus vires Zc abstrusarum rerum thetauros reserat ut discat omnium miserrimus homo, quomodo sibi morbido opem ferre possit: memadmodupasser stipula pendete, δc merula cantu suo nidum propriu prodit: ita herba in se signatura gerit, qua vires iptius internae nobis patefiat. Queadmodu in aquis resplendet vultus prospicientiumst a certis lignis externis te lucet &apparet intuenti virtus intus latens. Ipsa enim proprietas rerum occulta dc spiritus latens se ipsum prodit certis quibusdam notis & signis externis,&pro natura ac indole sua talem e sngit signaturam,figuram,pro pol tionem dc habitum, qualis a
Sapientibus vult agnosci Quae signatura Magiae naturalis initium δc quasi 4lphabetum primumque Elementum est. Signaturae vero quo plures in eademque planta ad unam eandemque rem significandam collimant , eo sunt certiores. Vnus
spiritus ubique in omnibus idem est. Quanto magis idem spiritus in diuersis rebus conuenientem formam & figuram sub eodem producit climate,
tanto magis eaedem res se mutuo assicere & iuuare possint: Simile enim simili additum robur de
vires auget, atque si opus fuerit, hostem eius, cuis mile eλviriliter exturbat. . III.
Herba quaprodesse humano corpori iabet, δε-bito tempore is loco colligitor.
480쪽
verum enim est, unam & eandem herbam diuersis horis & diebus collectam sepe diuersis virtutibus esse pr.editam. Sic bellis maior, bellis mi
nor in herba paralysis, Solitis Iesiimen i quado
li. s.&7. April. mane ante ortu Solis colliguntur, multum emolliunt & tenuant. Sed eaedem herbae ad haemorrhaeam sedandam colligi debent mense Iunio , secundo die a plenilunio, se b c tepusculo noctis. Carduus benedictus stibi nitium Iunii collectus vulnera recentia mirabiliter curat. si decoctis immiscetur, &in puluerem subtilissimum atteritur, ut in ciboli usus sit usus. Alio vero tempore collectus idem carduus nunquam eas vites de se profundet. Vrtica debito tempore collecta cancri dolores citissme dc quasi subito mitigat,& stupendum in modum tollite indebito vero tempore si collegeris, nunquam illud beneficii praestabit. Possem adhuc infinita exempla de eadem re adiicere:sed non opus esse arbitror, ρος- sertim cum rei plantariae consultissimi viri D n. Carrichteri liber de herbis, earum virtutibus &collectione publice excussis habeatur. Quem si quis diligenter & summa cum inquisitione perlegerit, atque ex eo fundamentum in re herbaria posuerit, nihil aberit, quin in meam sententiam
ni iturus,atque idem mecum assirmaturus. Quarcum ita sint, omnis eordatus vir facile errorem quorundam medicorum agnoscet, qui permittunt pharmacopoeis,ut herbas, undecunque apportentur. & quocunque collectae suerint tempore venales habeant, & receptis suis immisceant. Admonere illos deberet erroris vel illud uni-D d cuma